H Nίκη Aργύρη από τη ΓENOBA στο Πανελλαδικό Σ
H κοινωνία συγκλονίζεται από τον αγώνα των φοιτητών ενάντια στο ξεπούλημα της δημόσιας παιδείας. Ξαφνικά εκεί που θεωρούσαν πως αυτή η γενιά είναι η γενιά της αποπολιτικοποίησης του φραπέ και του Big Brother΄΄ είδαν να ξεχύνονται στου δρόμους χιλιάδες φοιτητές, να κατακλύζονται αμφιθέατρα και να αμφισβητούν στη πράξη τα ιδανικά του νεοφιλελευθερισμού ζωντανεύοντας παντού τα συνθήματα οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη΄- η Παιδεία μας δεν είναι για πούλημα. Αυτή η έκρηξη δεν είναι πυροτέχνημα αλλά αποτέλεσμα αλλαγών που έχουν την αφετηρία τους στο αντικαπιταλιστικό και αντιπολεμικό κίνημα. Η δεκαετία του 90 μετά τη σύγκρουση με το ακραία νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα του Μητσοτάκη δεν ανέδειξε μία ριζοσπαστική αριστερά. Παρ’ όλο που όλο το διάστημα αυτό δίνονταν μάχες και αρκετά μεγάλες όπως με υπουργό παιδείας το τωρινό πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Γ.Παπανδρέου ή τον Γεράσιμο Αρσένη και τις μαθητικές καταλήψεις, η εικόνα του φοιτητικού κινήματος δεν ήταν θετική. Μικρά συλλαλητήρια, συντεχνιακά αιτήματα, διάσπαση της αριστεράς, απώλεια ενιαιομετωπικής δράσης, εδραίωση της ΔΑΠ στα Πανεπιστήμια.
Το κίνημα που ξέσπασε στο Σιατλ της Αμερικής και συνεχίστηκε με τους μεγάλους σταθμούς της Γένοβα και της Πράγας αναπτέρωσε ελπίδες και φανέρωσε μια δυναμική αντίστασης ενάντια στις καταστροφικές επιλογές του καπιταλισμού. Το ΣΕΚ διαβλέποντας την έναρξη αυτού του κινήματος έδωσε όλες του τις δυνάμεις για να μεταφέρει τις ιδέες και τις αξίες αυτού του κινήματος στην Ελλάδα. Επανέφερε ενθουσιασμό και οι αντικαπιταλιστικές ιδέες μιας μικρής μειοψηφίας απέκτησαν μαζικά ακροατήρια.
Το 2001 ήταν η χρονιά της μαζικής έκρηξης των εργατών ενάντια στο ασφαλιστικό΄΄ του Σημίτη που ανάγκασε την κυβέρνηση σε υποχώρηση. Είχε ήδη δημιουργηθεί η Πρωτοβουλία ΓΕΝΟΒΑ η οποία συσπείρωνε κόσμο προσπαθώντας να κάνει πράξη το σύνθημα σκέψου παγκόσμια δράσε τοπικά. Αυτό ριζοσπαστικοποίησε μια γενιά που το 2003 ήταν οι μαθητές των μεγαλύτερων αντιπολεμικών διαδηλώσεων . Δεν ήταν μόνο αυτό. Η Νέα Δημοκρατία από τη πρώτη μέρα προσπάθησε να εφαρμόσει όλη τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα αποφασισμένη να προχωρήσει όλες τις μεταρρυθμήσεις΄΄ που δεν κατάφερε η κυβέρνηση του Σημίτη. Νόμιζαν πως αυτό θα είναι εύκολο αφού ο Γιωργάκης στα μεγάλα ζητήματα συναινούσε, αλλά η αντίσταση που προέκυψε σε μία σειρά από χώρους, τους χάλασε τα σχέδια. Αυτή η αντίσταση τροφοδότησε και το φοιτητικό κίνημα. Μια σειρά από μεγάλες μάχες όπως οι απεργίες των τραπεζοϋπαλλήλων, τα Λιπάσματα, η Coca Cola, οι λιμενεργάτες, οι ναυτεργάτες ενέπνευσαν τους φοιτητές.
Η συμμετοχή φοιτητικών συλλόγων στη ΔΕΘ, στις πανεργατικές απεργίες, στη 14 Δεκέμβρη άνοιξαν το δρόμο στο φοιτητικό κίνημα. Όλη αυτή τη περίοδο ένα ριζοσπαστικό κομμάτι μέσα στις σχολές έβαζε αυτά τα ζητήματα, με ψηφίσματα στις συνελεύσει, με εξορμήσεις στους χώρους δουλειάς, με τη συμμετοχή στις απεργίες. Το πανό της Πρωτοβουλίας ΓΕΝΟΒΑ «οι φοιτητές μαζί με τους εργάτες»΄΄ έδωσε το παρόν σε κάθε μάχη των εργαζομένων ενάντια στη κυβέρνηση και τα αφεντικά. Ένα μεγάλο κομμάτι φοιτητών οργάνωσε το 4ο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ στην Αθήνα, σύνδεσε τις μάχες και ταυτόχρονα βγήκε πιο καθαρό και εμπνευσμένο. Η Πρωτοβουλία ΓΕΝΟΒΑ οργάνωσε εκεί μεγάλη εκδήλωση με φοιτητές από χώρες της Ευρώπης, τον πρόεδρο της ΠΟΣΔΕΠ, και συνδικαλιστές της ΠΑΣΠ και του ΔΙΚΤΥΟΥ. Την ίδια προσπάθεια έκανε και σε κάθε πόλη προσπαθώντας να φέρει την εμπειρία του κινήματος των φοιτητών της Γαλλίας, με ομιλητή τον Μπενζαμέν Λορμέ που συσπείρωσε εκατοντάδες φοιτητές και έδωσε τα παραδείγματα για το πώς στην Ελλάδα μπορεί να γίνουν καταλήψεις, όπως έγιναν ενάντια στο CPE. Ήταν ένα τρανταχτό παράδειγμα ότι ο νεοφιλελευθερισμός μπορεί να τσακιστεί σε όλη την Ευρώπη δίνοντας την προοπτική ότι εργαζόμενοι και φοιτητές μπορούν να πετύχουν νίκες.
Tο Μάη-Ιούνη η κυβέρνηση προσπάθησε να φέρει το νόμο πλαίσιο χωρίς να υπολογίσει την έκρηξη των φοιτητών. Πολύ γρήγορα ξέσπασε ένα κίνημα που για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια κατάφερε να συσπειρώσει 60,000 στα αμφιθέατρα και δεκάδες χιλιάδες στους δρόμους. Οι καταλήψεις έγιναν κέντρα οργάνωσης, με μεγάλες εκδηλώσεις, συναυλίες, προβολές δείχνοντας πραγματικά τι σημαίνει μία ζωντανή διαδικασία από τα κάτω. Ήταν ένα καλό μάθημα για όλους, τι σημαίνει ενιαιομετωπική δράση κόντρα σε μία συγκεκριμένη επιλογή της Ν.Δ.
Η άποψη της Πρωτοβουλίας ΓΕΝΟΒΑ για καταλήψεις διαρκείας μαζί με τους απεργούς της ΠΟΣΔΕΠ έγινε πράξη από το κίνημα ξεπερνώντας τις λογικές της αυτονομίας του φοιτητικού κινήματος για εργοδότες καθηγητές και άλλα τέτοια. Η κοινή δράση φοιτητών, καθηγητών ΔΕΠ άνοιξε μια τεράστια δυναμική. Ανταποκρίθηκαν θετικά όμως οι ηγεσίες της αριστεράς; Η απάντηση είναι όχι. Η ΠΑΣΠ σε πολλές σε πολλές σχολές κόντραρε το κίνημα, σε άλλες πιεζόταν από αυτό και έμπαινε στις καταλήψεις αλλά χωρίς προοπτική. Η ΠΚΣ, η φοιτητική παράταξη του ΚΚΕ στις πρώτες τρεις βδομάδες στάθηκε απέναντι από το φοιτητικό κίνημα μιλώντας για συσχετισμούς, για πολιτικά πλαίσια αλλά χωρίς καμία συγκεκριμένη δράση. Στην ουσία πετάχτηκε έξω από τις πιο μαζικές Γενικές Συνελεύσεις, απομονώθηκε, κάτι που δημιούργησε και τεράστια κρίση στο εσωτερικό της. Μια νέα γενιά ριζοσπαστικοποίησης μπήκε δυναμικά στο προσκήνιο σαρώνοντας τις γραμμές της ρεφορμιστικής αριστεράς. Σε κάθε βήμα οι ανένταχτοι φοιτητές και όχι μόνο, ήταν πιο μπροστά από τις ηγεσίες των παραδοσιακών παρατάξεων.
Για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο δοθήκαν κόντρες ακόμα και με πιο ριζοσπαστικά σχήματα όπως είναι τα ΕΑΑΚ. Μαζί στο κίνημα αλλά και πολιτική αντιπαράθεση για τη διάρκεια του αγώνα , αλλά και για την αναγκαιότητα σύνδεσης με τους εργαζόμενους. Το κίνημα των φοιτητών έδειξε απίστευτη ωριμότητα απέναντι στη καταστολή, ξεσήκωσε τη συμπαράσταση απ’ όλους κόντρα στους υπουργούς της βίας και της καταστολής. 400 καταλήψεις οι οποίες έδιναν τη μάχη συντονισμένα, αλλά και σαφώς επηρεασμένες από το νέο κίνημα. Το Πανελλαδικό Συντονιστικό των γενικών συνελεύσεων και καταλήψεων αποδείχθηκε ότι ήταν το κεντρικό όργανο των φοιτητών το οποίο μπορούσε να κατευθύνει την πάλη. Μέσα από αυτές τις διαδικασίες η κυβέρνηση υποχώρησε, και η πρώτη νίκη ήταν πραγματικότητα που απέδειξε ότι οι αγώνες δεν είναι απλά διαμαρτυρίες αλλά μπορούν να νικάνε.
Ήταν η σειρά των φοιτητών να τροφοδοτήσουν το εργατικό κίνημα. Τη μέρα της απεργίας στις 22 Ιούνη αποφασίζεται η απεργία των δασκάλων που ετοίμασε ένα εκρηκτικό φθινόπωρο στη κυβέρνηση του Καραμανλή. Το Πανελλαδικό Συντονιστικό σταμάτησε τη μάχη για το καλοκαίρι δίνοντας επόμενο κινηματικό ραντεβού στη μάχη των συνδικάτων, στη ΔΕΘ 9 Σεπτέμβρη. Όμως μετά το καλοκαίρι οι ηγεσίες και ειδικά τα ΕΑΑΚ δεν οργάνωσαν τη μάχη στην ουσία πισωγυρίζοντας το κίνημα.
Λίγοι σύλλογοι οργάνωσαν το Πανελλαδικό συλλαλητήριο στη ΔΕΘ και αυτοί ήταν οι σύλλογοι οι οποίοι είχαν μια δυνατή ομάδα αντικαπιταλιστών. Παρ’ όλο που κάποιοι σύλλογοι συμμετείχαν, όπως το Ρέθυμνο ή των Ιωαννίνων, η διστακτικότητα και τα μπερδέματα των ΕΑΑΚ δεν οδήγησαν στη δημιουργία ενός πανεργατικού-παμφοιτητικού συλλαλητηρίου. Η φωτιά των καταλήψεων όμως είχε αφήσει ήδη τη δική της παρακαταθήκη. Η απεργία των δασκάλων ξεκίνησε και η βάση των νέων δασκάλων επέβαλε τη συνεργασία ΠΑΣΚΕ-ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ξεχειλώνοντας την απεργία και μετατρέποντας τη σε μία μαχητική απεργία διαρκείας που συγκρούστηκε κατά μέτωπο με την υπουργό. Δεκάδες χιλιάδες δάσκαλοι μαζικοποίησαν τις συνελεύσεις, τις διαδηλώσεις, καταφέρνοντας να καθορίσουν τον αγώνα. Οι ηγεσίες στα συνδικάτα των δασκάλων έτρεχαν να προλάβουν την οργή και τη δυναμική της βάσης. Ανάγκασε τη ΠΑΣΚΕ να μπει στην απεργία, και το ΚΚΕ, που στην αρχή απείχε να συμμετέχει στα συλλαλητήρια.
Ήταν μια χρυσή ευκαιρία να χτιστεί το πανεκπαιδευτικό μέτωπο, να βγουν οι φοιτητές ξανά με καταλήψεις δίνοντας έμπρακτη βοήθεια στην απεργία των δασκάλων. Οι αντικαπιταλιστές έδωσαν αυτή τη μάχη με όλες τους τις δυνάμεις. Οι ακτιβιστές της ΓΕΝΟΒΑ οργάνωναν και πάλευαν στις συνελεύσεις στις σχολές, και ταυτόχρονα συνδέονταν με τους δασκάλους που καλούσαν για συνέχεια. Η απεργία όμως ανέδειξε και τα όρια της αυτονομίας μέσα στο κίνημα. Οι Παρεμβάσεις δεν κατάφεραν χωρίς ξεκάθαρη στρατηγική να δώσουν εξ’ ολοκλήρου την απεργία στα χέρια της βάσης και ταυτόχρονα τα ΕΑΑΚ στις σχολές ταυτιζόντουσαν με τα διλήμματα του κόσμου. Μίλαγαν για «οικονομία δυνάμεων» και για υπομονή, τη στιγμή που τα συλλαλητήρια των δασκάλων συγκλόνιζαν όλη την κοινωνία. Παρ’ όλο που σε διάφορες σχολές άνοιξε σοβαρά το ζήτημα των καταλήψεων, αυτό δεν εξαπλώθηκε σε μία μάχη διαρκείας. Αυτό ήταν προβληματικό από τη στιγμή που και οι μαθητές μπήκαν στη μάχη και πραγματικά θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα εκρηκτικό μείγμα που θα τσάκιζε τα σχέδια της κυβέρνησης. Οι καταλήψεις που έγιναν όμως τον Δεκέμβρη έδειχναν καθαρά πως η νέα χρονιά μπορούσε να ξεκινήσει με καταλήψεις που θα ανοίξουν τη μάχη ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου 16.
Η μέγιστη δυνατή ενότητα επιτεύχθηκε κάτω από τη πίεση των ιδεών των φοιτητών με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί σε μία σειρά από σχολές ένα ενιαίο μέτωπο που περιλαμβάνει από ΠΑΣΠ μέχρι αναρχικούς. Οι καταλήψεις ζωντάνεψαν ξανά, μαζικοποιήθηκαν, επεκτάθηκαν σε 300 σχολές και ανάγκασαν τη κυβέρνηση σε παλινωδίες. Τα αδιέξοδα αυτά δεν σήμαναν την υποχώρηση της Ν.Δ. Προσπάθησε να ξεπεράσει τις αντιστάσεις, με τη σύνοδο των Πρυτάνεων και με την εμφάνιση της "Πρωτοβουλίας των 1000 Πανεπιστημιακών που ζητούσαν να επισπευσθούν οι μεταρρυθμίσεις" στην ανώτατη εκπαίδευση. Όλες αυτές οι προσπάθειες δεν απέδωσαν ξανά. Oι απεργίες και οι καταλήψεις πέτυχαν άλλη μια νίκη αναγκάζοντας την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ να αποχωρήσει από την αναθεωρητική διαδικασία, διαλύοντας το μεγαλύτερο στήριγμα της κυβέρνησης, τη συναίνεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Ένας παράγοντας που οδήγησε σ’αυτές τις νίκες ήταν η μεταφορά της πάλης και έξω από τις σχολές. Δεκάδες τοπικές επιτροπές ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια σε κάθε περιοχή, που για πρώτη φορά ενεργοποιείται κόσμος του ΠΑΣΟΚ, του ΣΥΝ, του ΚΚΕ, στο πλευρό των φοιτητικών καταλήψεων.
Αυτό το κίνημα όμως δεν έχει όρια στους στόχους του. Μέσα στις σχολές έχει ανοίξει πολύ ζωντανά η συζήτηση για τη συνέχεια. Τώρα είναι η ευκαιρία να γενικευτεί η κόντρα όχι μόνο ενάντια στα αντιδραστικά μέτρα για την τριτοβάθμια εκπαίδευση συνολικά να τσακιστεί το σύνολο της νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Η πίεση στα συνδικάτα για απεργίες μπορεί να ενταθεί ώστε ο Καραμανλής να τραπεί σε άταχτη φυγή, και οι χειρότεροι εφιάλτες της άρχουσας τάξης για πολιτική κρίση να γίνουν πραγματικότητα.
Οι καταλήψεις πρέπει να ανοιχτούν στις γειτονιές τροφοδοτώντας όλο το εργατικό κίνημα με τις ιδέες της ανοιχτής σύγκρουσης με τη κυβέρνηση και τα αφεντικά. Το ίδιο το κίνημα έχει διδάξει την τακτική που πρέπει να ακολουθηθεί. Ενότητα στη δράση και καθημερινή πάλη των αντικαπιταλιστών να δώσουν τη στρατηγική της νίκης. Έτσι φτάσαμε ως εδώ. Οι φοιτητές της ΓΕΝΟΒΑ προσπαθούν να ενώσουν όλες τις πτέρυγες που θέλουν να παλέψουν αλλά ταυτόχρονα δίνουμε τη μάχη για το δυνάμωμα των επαναστατικών ιδεών και την ανοιχτή αντιπαράθεση προκειμένου να ακολουθήσουν τη στρατηγική της νίκης οι πιο διστακτικές ηγεσίες. Η ίδια η εξέλιξη και οι εμπειρίες του κινήματος μέχρι τη κάθε στιγμή προσφέρουν επιχειρήματα για τη συνέχεια.
Όσο αυτό το κίνημα προχωράει τόσο ανοίγονται και ιστορικά διλήμματα για το πώς μπορούμε να χτίσουμε μια εναλλακτική λύση απέναντι στη κοινωνία που δημιουργεί ιδιωτικοποιήσεις, πολέμους και εξαθλίωση. Τώρα είναι η στιγμή της πολιτικής, της πρότασης μιας επαναστατικής στρατηγικής όχι μόνο κόντρα στο Καραμανλή αλλά συνολικά απέναντι σ’ αυτό το ζήτημα.
Ένας νέος Μάης μπορεί να δημιουργηθεί παράλληλα με το χτίσιμο μιας νέας αριστεράς που απ’ την ύπαρξή της θα κριθεί αν οι αγώνες θα κλιμακώσουν ανοίγοντας την προοπτική για το χτίσιμο μιας άλλης ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ.