Άρθρο
Πολυεθνική και αντιπολεμικό κίνημα

Εξώφυλλο του τευχους 59

Ο πόλεμος στο Αίβανο γύρισε τα πάνω κάτω, με το Ισραήλ να χάνει για πρώτη φορά εδώ και 50 χρόνια. Η Μαρία Στύλλου τοποθετεί τη νίκη της Χεζμπολάχ στο ευρύτερο πλαίσιο της αντίστασης στον πόλεμο του Μπους και ανοίγει τη συζήτηση για τις νέες προκλήσεις που έχουν μπροστά τους το αντιπολεμικό κίνημα και η Αριστερά.

 

Πέντε χρόνια κλείνουν από τότε που ο Μπους και το επιτελείο του έβαλαν σε εφαρμογή τον στόχο για τον «νέο αμερικάνικο αιώνα». Ξεκίνησαν με εναέριες και χερσαίες επιχειρήσεις για να «καθαρίσουν» το Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν και να «απελευθερώσουν» την χώρα από τους φονταμενταλιστές τρομοκράτες. Μετά από ενάμιση χρόνο προχώρησαν στην κατοχή του Ιράκ για να απαλλάξουν την ανθρωπότητα από τα όπλα μαζικής καταστροφής του Σαντάμ Χουσείν και να «φέρουν την δημοκρατία στην Μέση Ανατολή». Η επίθεση του Ισραήλ ενάντια στην Χεζμπολάχ ήταν η μεγάλη ευκαιρία για τον Μπους όχι μόνο να βάλει χέρι στο Ιράν και την Συρία, αλλά να επισπεύσει τα σχέδια του για έναν νέο χάρτη στην Μέση Ανατολή.

 

Ο απολογισμός της στρατηγικής του «νέου αμερικάνικου αιώνα» αποδεικνύεται καταστροφικός. Πάνω από εκατό χιλιάδες νεκροί στο Ιράκ, χίλιοι πεντακόσιοι νεκροί μέσα σ' ένα μήνα στο Αίβανο, απροσδιόριστος ο αριθμός των τραυματιών, μικρά παιδιά χωρίς πόδια, χέρια, μάτια, κι αυτό χωρίς τους αντίστοιχους αριθμούς για το Αφγανιστάν. Σ' αυτό το έγκλημα περιλαμβάνονται τρεις χώρες με κατεστραμμένη υποδομή, με τεράστια φτώχεια και ανεργία, με μολυσμένα νερά και ατμόσφαιρα.

Αυτός είναι ο απολογισμός του πολέμου «ενάντια στην τρομοκρατία» του Μπους, του Μπλερ και όλων όσων συνεργάστηκαν μαζί τους. Κι όμως δεν σκοπεύουν να σταματήσουν.

Ο Ντικ Τσέινυ απόκλεισε την μείωση των αμερικάνικων στρατευμάτων στο Ιράκ μέσα στα επόμενα χρόνια, ενώ ο Ράμσφελντ, Υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, μετά την ισοπέδωση του Αιβάνου, δήλωσε στην βάση του αμερικάνικου ναυτικού στην Νεβάδα ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες για τρίτο πόλεμο παράλληλα με το Ιράκ και το Αφγανιστάν.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας είχε βάλει προθεσμία στο Ιράν μέχρι τις 31 Αυγούστου. Η ημερομηνία πέρασε, η Τεχεράνη αρνείται να σταματήσει το πρόγραμμα εμπλουτισμένου ουρανίου και τώρα οι ΗΠΑ πιέζουν για να προχωρήσει ο ΟΗΕ σε κυρώσεις. Την προηγούμενη φορά η απόφαση κόλησε στην αντίρρηση της Κίνας και της Ρωσίας, δύο από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Μπους έχει παραιτηθεί απ' αυτόν τον στόχο. Περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να δράσει. Αυτό θα συνεχίζεται παρ' όλο που ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός γνωρίζει αποτυχίες και ήττες. Η μοναδική υπερδύναμη ηττήθηκε μαζί με το Ισραήλ στον Αίβανο. Είναι καθηλωμένη στο Ιράκ. Το Αφγανιστάν εξελίσσεται σε ένα νέο Ιράκ, με τα νότια να ελέγχονται ξανά από τους Ταλιμπάν.

Στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς (Σάββατο 2 Σεπτέμβρη) δημοσιεύτηκε ένα γράμμα ενός αμερικανού φαντάρου που υπηρέτησε στο σώμα των πεζοναυτών στο Ιράκ και ζητάει να μην τον ξαναστείλουν πίσω στο Ιράκ. «Κύριε, σαν ένας από τους 50.000 πρώην πεζοναύτες που ανήκω στην Εφεδρεία Ατομικής Ετοιμότητας, είμαι τρομοκρατημένος με την προοπτική να επιστρέψω στο Ιράκ. Συζήτησα την προοπτική μαζί με έναν πρώην αξιωματικό των πεζοναυτών για να φτιάξουμε ένα αντιπολεμικό κίνημα που θα ονομάζεται «Βετεράνοι του πολέμου στο Ιράκ ενάντια στην επιστράτευση από την πίσω πόρτα», υπογραφή Ντέιβιντ Μόρτλοκ- Πανεπιστήμιο Τζον Χόπκινς».

Το γράμμα αυτό είναι αποκαλυπτικό από δυο μεριές. Η μια έχει να κάνει με την διάσταση που έχει πάρει το αντιπολεμικό κίνημα μέσα στις ΗΠΑ και μέσα στον αμερικάνικο στρατό. Οι λιποταξίες κι αυτοί που αρνούνται να πάνε στο Ιράκ έχουν φτάσει να θυμίζουν το τι συνέβαινε στο Βιετνάμ, κι αυτό μόνο τρία χρόνια από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος. Σε αντίθεση με τα σενάρια ότι στο τέλος του 2006 θα ξεκινούσε η σταδιακή μείωση των δυνάμεων κατοχής στο Ιράκ, η εικόνα είναι ακριβώς ανάποδη. Οι ΗΠΑ μπορούν και κρατάνε τον έλεγχο γιατί ανεβάζουν συνεχώς τον αριθμό των δυνάμεων που έχουν στο Ιράκ. Κι επειδή δεν τολμούν να προχωρήσουν σε ανοιχτή επιστράτευση, γιατί φοβούνται μεγαλύτερες αντιδράσεις, το κάνουν με πλάγιους τρόπους όπως αυτούς που καταγγέλλει το γράμμα στους Φαϊνάνσιαλ Ταιμς.

Η ήττα στον Αίβανο ήταν μια ανατροπή στα σχέδια του Μπους. Από την μια αναγκάστηκε να συνεργαστεί με τον Σιράκ και να αναγνωρίσει ότι στο νέο χάρτη της περιοχής έχουν λόγο και οι Ευρωπαίοι και ιδιαίτερα η Γαλλία που έχει τις δικές της βλέψεις και την δική της στρατηγική στην Μέση Ανατολή. Αυτή ήταν μια στροφή που είχε αναγκαστεί να την κάνει ο Μπους νωρίτερα, αλλά όχι τόσο ανοιχτά όσο τώρα. Είναι η ομολογία ότι η υπ' αριθμόν ένα στρατιωτική υπερδύναμη χρειάζεται να στηριχτεί στην Ευρώπη για τον έλεγχο της αντίστασης στον Λίβανο και συνολικά στην Μέση Ανατολή.

Το δεύτερο και πιο σημαντικό είναι ότι η ήττα στον Λίβανο διευρύνει τα μέτωπα αντίστασης ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Μέχρι πρόσφατα τα σκήπτρα άνηκαν στην Λατινική Αμερική, τώρα ανοίγει μια νέα περίοδος αντίστασης και στην Μέση Ανατολή. Ενδεικτικό πως τα κινήματα και στις δύο ηπείρους αισθάνονται ότι είναι κομμάτια της ίδιας μάχης και βρίσκονται μαζί στην ίδια μεριά του χαρακώματος είναι η απόφαση της Συνδιάσκεψης του Καΐρου να καλέσει τον Τσάβες και τον Μοράλες στην επόμενη διάσκεψη που θα γίνει στην Βηρυτό στα τέλη του Νοέμβρη.

Είναι η πρώτη φορά από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου που ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός βρίσκεται αντιμέτωπος μ' ένα αντιιμπεριαλιστικό κίνημα τέτοιας μεγάλης έκτασης ταυτόχρονα σε μια σειρά χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Μέσης Ανατολής. Από κει που έλπιζε ο Μπους ότι με την βοήθεια του Ισραήλ θα τελείωνε με την Χεζμπολάχ, την Χαμάς, το Ιράν και την Συρία, τώρα βρίσκεται με όλα τα στηρίγματα του στην περιοχή σε κρίση. Μέσα στο Ισραήλ ο Ολμέρτ μετράει μέρες, ενώ η θέση του Μουμπάρακ και των άλλων δικτατόρων στην περιοχή κλονίζεται.

Η περιγραφή του Σάμε Ναγκίμπ, ακτιβιστή από την Αίγυπτο δείχνει την δραστική αλλαγή του κλίματος μετά την νίκη της αντίστασης στο Λίβανο: «Η αποτυχία των ιμπεριαλιστικών σχεδίων έχει ανεβάσει την αυτοπεποίθηση στους αραβικούς δρόμους. Στην αρχή του πολέμου οι αντιδράσεις του κόσμου ήταν συγκρατημένες. Ήταν όλοι με την αντίσταση, αλλά πίστευαν ότι θα χάσουμε.... Όσο προχωρούσε ο πόλεμος, η δυνατότητα της αντίστασης να καταφέρνει έστω και μικρές νίκες απέναντι στο Ισραήλ άλλαξε την διάθεση. Αρχίσαμε να πιστεύουμε ότι μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα. Ένα αίσθημα που είχαμε για χρόνια να αισθανθούμε. Υπάρχει πια η αυτοπεποίθηση παντού που μπορεί να μεταφραστεί σε διάφορες πράξεις αντίστασης. Η ιδέα ότι μπορείς να παλέψεις και να νικήσεις αρχίζει να απλώνεται».

Νέες προκλήσεις

Η ήττα του Ισραήλ στον Λίβανο γέμισε χαρά την πλειοψηφία του κόσμου σε όλες τις χώρες. Σε πρόσφατο γκάλοπ που δημοσίευσε η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ στις 30 Αυγούστου, και που έγινε μετά την εκεχειρία, το 79% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα υποστήριξε ότι για τον πόλεμο φταίει το Ισραήλ, το 81% ότι είναι υπεύθυνες οι ΗΠΑ. Το 51% ότι είναι με την Χεζμπολάχ, μόνο το 8% υποστηρίζει το Ισραήλ, και το 54% διαφωνεί με την αποστολή της Πολυεθνικής στον Λίβανο.

Αυτό το γκάλοπ δείχνει δύο ταυτόχρονα πράγματα. Από την μια την επιρροή του αντιπολεμικού κινήματος στην κοινή γνώμη. Γι' αυτό και στην Ελλάδα τα ποσοστά υπέρ της Χεζμπολάχ, ενάντια στους ιμπεριαλιστές ακόμα και ενάντια στην Πολυεθνική είναι ψηλότερα από άλλες χώρες. Όχι γιατί η Ελλάδα είναι φιλοαραβική χώρα, όπως υποστηρίζει η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, αλλά γιατί εδώ οργανώθηκαν από τα Συνδικάτα, από την ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ, το ΚΚΕ, την Λιβανέζικη και Μουσουλμανική Κοινότητα μεγάλα συλλαλητήρια συμπαράστασης στην Λιβανέζικη Αντίσταση.

Από την άλλη οι εξελίξεις βάζουν το αντιπολεμικό κίνημα και την αριστερά μπροστά σε νέα ζητήματα. Το πρώτο είναι οι βλέψεις των ΗΠΑ για ένα νέο πολεμικό μέτωπο με το Ιράν. Το δεύτερο είναι η στρατιωτική εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Μέση Ανατολή. Ο Σιράκ που συγκρούστηκε με τον Μπους για το Ιράκ, είναι τώρα επικεφαλής της Πολυεθνικής στο Λίβανο και μαζί του οι κυβερνήσεις του Πρόντι, του θαπατέρο. Και οι δύο αναγκάστηκαν να αποσύρουν τα στρατεύματα τους από το Ιράκ όταν κέρδισαν τις εκλογές. Το τρίτο είναι η σχέση του αντιπολεμικού κινήματος με τα αντιιμπεριαλιστικό κινήματα που ξαναζωντάνεψαν στην Μέση Ανατολή και που σ' ένα μεγάλο τους μέρος επηρεάζονται από τις ισλαμιστικές ιδέες.

Τι επιδιώκει η Γαλλία;

Σε ένα πρώτο επίπεδο η Γαλλία και η Ιταλία, οι δύο χώρες που θα εναλλάσσονται στην ηγεσία της Πολυεθνικής, στηρίζουν τις ΗΠΑ και το Ισραήλ ο' αυτή την κρίση. Ξέρουν ότι μέσα από την ήττα του Ισραήλ, ανοίγει η προοπτική εξεγέρσεων σε όλες τις χώρες της Μέσης Ανατολής. Και απ' αυτή την άποψη τρέχουν όχι μόνο για να σταματήσουν το κίνημα στο Λίβανο, αλλά και να στηρίξουν δικτατορίες όπως του Μουμπάρακ, και των θρόνων της Σαουδικής Αραβίας και της Ιορδανίας. Διεφθαρμένα καθεστώτα που στηρίζονται σε μια κλωστή και που το φάντασμα του '56 στην Αίγυπτο και του Μαύρου Σεπτέμβρη το 1970 στην Ιορδανία τα κυνηγάει ακόμα. Με άλλα λόγια η Ευρώπη συμπλέει με τις ΗΠΑ για την «ομαλοποίηση» της Μέσης Ανατολής. Όμως αυτή η εξήγηση δεν είναι από μόνη της αρκετή.

Η Γαλλία επιδιώκει μια επιστροφή μετά από πενήντα χρόνια απουσίας από την περιοχή. Πενήντα χρόνια που το κουμάντο στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου το έκαναν οι ΗΠΑ και η Ρωσία, και, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, η στρατηγική του Πενταγώνου για τον «νέο αμερικάνικο αιώνα». Εάν για την Γαλλία και την Βρετανία είναι μια επιστροφή μετά την ήττα του Σουέζ, για την Γερμανία που θα συμμετέχει με τρεις χιλιάδες άνδρες είναι η πρώτη φορά που έχει μια τέτοια ευκαιρία μετά την ήττα της στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ιταλία η κυβέρνηση του Πρόντι βρίσκει την ευκαιρία να μπει πολύ πιο μέσα στις διεθνείς εξελίξεις και να βάλει πόδι σε μια περιοχή από την οποία ήταν σχεδόν αποκλεισμένη.

Επειδή τέτοιοι είναι οι στόχοι των βασικών εταίρων και της ίδιας της Ε.Ε, γι' αυτό και η Πολυεθνική ετοιμάζεται να εγκατασταθεί στην περιοχή για τα καλά. Χρειάζεται χρόνο για να ξεδιπλώσει τα σχέδια της, να τσακίσει τα κινήματα, να διαμορφώσει έναν νέο χάρτη της Μέσης Ανατολής που θα συμμετέχουν και οι ίδιοι δίπλα στις ΗΠΑ και το Ισραήλ.

Χρειάζονται ο' αυτή την επιχείρηση την Κύπρο και την Ελλάδα, τις πλησιέστερες βάσεις ανεφοδιασμού, αλλά και λόγω της συμμετοχής της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Όχι μόνο τώρα που έχει την προεδρία, αλλά και στην συνέχεια. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος μαζί με το ΑΚΕΑ δέχτηκαν με μεγάλη προθυμία να λειτουργήσει η Κύπρος σαν η βάση για την νέα Πολυεθνική και ο Καραμανλής έτρεξε να στείλει δύο φρεγάτες με τετρακόσια άτομα. Παραχώρησε την Σούδα για όλες τις ανάγκες του νέου στρατού κατοχής και αφήνει ανοιχτή την προοπτική συμμετοχής και με στρατό ξηράς. Απέναντι σε όλα αυτά, το αντιπολεμικό κίνημα υποστηρίζει ότι με την Πολυεθνική η περιοχή γίνεται ακόμα πιο ανασφαλής.

Τα στρατεύματα της Πολυεθνικής όχι μόνο απειλούν την Λιβανέζικη Αντίσταση και όλους τους αραβικούς λαούς αλλά και οξύνουν τους ανταγωνισμούς Μεγάλων και μικρότερων δυνάμεων στην περιοχή. Δείτε πως τρέχει ο Ερντογάν να βάλει την Τουρκία μέσα στο Λίβανο την ίδια στιγμή που διεκδικεί να εισβάλει στο Κουρδικό Ιράκ όπως μπήκε το Ισραήλ στο Λίβανο! Ένας επικίνδυνος αγώνας δρόμου των «ειρηνοποιών» έχει ξεκινήσει.

Η Γαλλία και η Ιταλία δεν πάνε εκεί για να φέρουν την ειρήνη αλλά να συνεχίσουν τις επεμβάσεις του Ισραήλ και του Μπους. Γι' αυτό το αντιπολεμικό κίνημα χωρίς να χάσει την πλατύτητα και την δυνατότητα να κινητοποιεί χιλιάδες κόσμου ενάντια στην κατοχή στο Ιράκ και το Αφγανιστάν θα χρειαστεί να παλέψει παράλληλα ενάντια στην Πολυεθνική. Κι αυτό σημαίνει στην Ευρώπη ενάντια στις δικές του κυβερνήσεις.

Το παράδειγμα μας το δίνει η Βρετανία όπου το αντιπολεμικό κίνημα έχει φτάσει τον Μπλερ στα όρια της κατάρρευσης και η Ισπανία παλιότερα με την ανατροπή του Αθνάρ. Η αριστερά στην Ιταλία, στην Γαλλία, στην Γερμανία, στην Ελλάδα, στην Τουρκία έχει τα παραδείγματα του πώς «στην ίδια μας την χώρα είναι ο εχθρός». Δεν είναι σύνθημα που κουβαλάμε από το παρελθόν, αλλά ο δρόμος να ηττηθούν οι ιμπεριαλιστές σε όλα τα μέτωπα που ανοίγουν.

Τα αντιιμπεριαλιστικά κινήματα

Στον πόλεμο του Βιετνάμ ένα από τα συνθήματα του αντιπολεμικού κινήματος ήταν «Victory to N.L.F» (Νίκη στο Εθνικοαπελευθερωτικό Μέτωπο του Βιετνάμ). Το 2003 όταν ξεκίναγε το αντιπολεμικό κίνημα κατά της εισβολής στο Ιράκ, φαινόταν ότι τα αντιιμπεριαλιστικά κινήματα είχαν εξαφανιστεί. Σ' αυτό συνέβαλε και η δεξιά στροφή μιας σειράς αντιιμπεριαλιστικών κινημάτων στην τελευταία δεκαετία, με επικεφαλής την PLO (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης), που όχι μόνο συμμάχησε με τα αραβικά καθεστώτα αλλά στις αρχές του '90 προχώρησε και στην αναγνώριση του Ισραήλ.

Η δύναμη της Χεζμπολάχ να διώξει το Ισραήλ το 2000 από τον Λίβανο, η νίκη της Χαμάς στις εκλογές στην Παλαιστίνη και μια σειρά από αντιστασιακές κινήσεις μέσα στο Ιράκ ξαναδημιουργούν μια νέα δυναμική σε όλη την περιοχή της Μέσης Ανατολής μετά από μια μεγάλη περίοδο συμβιβασμών της ηγεσίας της PLO. Γι' αυτό δεν είναι περίεργο ότι στα νέα αντιιμπεριαλιστικά κινήματα οι ισλαμιστές έχουν μεγάλη επιρροή. Η σύγκρουση του Ιράν με τις ΗΠΑ ενισχύει αυτή την επιρροή.

Εάν το αντιπολεμικό κίνημα χάσει από τα μάτια του αυτή την εξέλιξη και ψάξει να βρει ιδεολογικές συμφωνίες με τα νέα αντιιμπεριαλιστικά κινήματα σαν προϋπόθεση για να τα υποστηρίξει τότε θα χάσει από τα μάτια του δύο βασικά πράγματα. Το ένα είναι η σύγκρουση με τον ιμπεριαλισμό. Χωρίς την Χεζμπολάχ δεν θα υπήρχε η ήττα του Ισραήλ. Μια Αριστερά «ίσων αποστάσεων» ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χεζμπολάχ θα ήταν μια αριστερά αναξιόπιστη στα μάτια όλου του κόσμου της Μέσης Ανατολής, όπου αρχίζει να εμφανίζεται ένας δεύτερος παράγοντας: η δυναμική που ανοίγει για την εμφάνιση μιας νέας αριστεράς στην Μέση Ανατολή. Στο Λίβανο και στην Αίγυπτο βλέπουμε τέτοια βήματα.

Ο Λένιν στα βιβλία του για τον ιμπεριαλισμό και για την αυτοδιάθεση έβαζε πολύ καθαρά τα καθήκοντα των επαναστατών για την υποστήριξη χωρίς προϋποθέσεις των αντιαποικιακών κινημάτων πριν και μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η στήριξη στα αντιιμπεριαλιστικά κινήματα δεν είναι μόνο το όπλο ενάντια στον ιμπεριαλισμό αλλά και δυνατότητα που έχει η αριστερά να επηρεάσει αυτά τα κινήματα και να τα κερδίσει προς την μεριά της.

Το ότι στο τέλος του Ιούλη κυκλοφόρησε η Διακήρυξη της Διεθνού Σοσιαλιστικής Τάσης (σελ. 1 2 στο περιοδικό) που στηρίζει την αντίσταση στο Λίβανο και είναι ενάντια στην Πολυεθνική, όχι μόνο δυνάμωσε το αντιπολεμικό κίνημα, αλλά και άνοιξε τις γέφυρες με τις οργανώσεις στην Μέση Ανατολή. Αυτό συγκεκριμενοποιήθηκε με την απόφαση του Καΐρου για οργάνωση Συνδιάσκεψης στην Βηρυτό στο τέλος Νοέμβρη με την συμμετοχή της αριστεράς, των ισλαμιστικών οργανώσεων και κινημάτων και ιδιαίτερα της Χεζμπολάχ και της Χαμάς, του αντιπολεμικού κινήματος από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, και με ακτιβιστές από την Λατινική Αμερική.

Μπροστά μας έχουμε το συλλαλητήριο στις 30 Σεπτέμβρη και την αντιπολεμική βδομάδα 23-30 Σεπτέμβρη που αποφάσισε το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ στην Ελλάδα και επιβεβαίωσε η απόφαση του Καΐρου. Η επιτυχία του συλλαλητηρίου ενάντια στην κατοχή σε Ιράκ και Αφγανιστάν, ενάντια σε μια νέα επίθεση στο Ιράν και ενάντια στην Πολυεθνική, ανοίγει τον δρόμο όχι μόνο για μεγαλύτερες ήττες των ιμπεριαλιστών αλλά και για το δυνάμωμα μιας νέας αριστεράς και στην Μέση Ανατολή και σε όλο τον κόσμο.