Τεύχος 163

Διαβάσετε σε μορφή pdf το τεύχος

Επισκόπηση Ο Οκτώβρης και η εποχή μας Έλλη Παππά: Μαρτυρίες μιας διαδρομής Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ Ανταρσίες στους δήμους Οι Έλληνες καπιταλιστές στη Μέση Ανατολή Οι αγώνες της Αριστεράς Οι γυναίκες μπροστά! Οι δικτάτορες καταρρέουν Eπαναστατική έκρηξη Καντάφι - ο χασάπης της Λιβύης Νομιμοποίηση για όλους τους μετανάστες Αντιστεκόμαστε στον καπιταλισμό της καταστροφής Επισκόπηση Φρίντριχ Ένγκελς: Ο ρόλος της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου (1876) - Κρις Χάρμαν: Ο Ένγκελς και η καταγωγή της ανθρώπινης κοινωνίας (1994) Αχμέτ Νταβούτογλου - Το στρατηγικό βάθος: Η διεθνής θέση της Τουρκίας Καρλ Μαρξ: Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας Όχι επέμβαση στη Λιβύη. Νίκη στις αραβικές επαναστάσεις Να σαρώσουμε τα μνημόνια της χρεοκοπίας Επισκόπηση Συλλογικό έργο: Οικονομική κρίση και Ελλάδα Ρόζα Λούξεμπουργκ: Μπροσούρα του Γιούνιους Τάσος Τρίκκας. ΕΔΑ 1951-1967: Το νέο πρόσωπο της αριστεράς Eric Hobsbawm: Ληστές Επισκόπηση Λέανδρος Μπόλαρης: Η εργατική τάξη σήμερα Christopher Hill: Ο αιώνας της επανάστασης 1603-1714 Ariel Levy: Θηλυκές φαλλοκράτισσες – Η κουλτούρα του ξέκωλου Άλεξ Καλλίνικος: Οι επαναστατικές ιδέες του Καρλ Μαρξ “Διασώστες” στον αέρα Καταλήψεις! Για δημόσια δωρεάν Παιδεία Ευτύχης Μπιτσάκης: Η εξέλιξη των θεωριών της Φυσικής Πολ Κρούγκμαν: Η συνείδηση ενός προοδευτικού Χάγκεν Φλάισερ: Οι πόλεμοι της μνήμης -ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος στην Δημόσια Ιστορία Σταμάτης Σκόρδος - Συμβολή στην Ιστορία των Ελλήνων Ναυτεργατών. Η Ματαιωμένη Ουτοπία - Γιάννης Γαβριηλίδης, Νίκος Καραγιάννης και άλλοι σύντροφοι Το ΝΑΤΟ σε πολιορκία Μάχη ενάντια στις απολύσεις “Δεν θα περάσουν!” Με τη Bουλή κλειστή... Λεονάρντο Παδούρα: Παρελθόν χαμένο στην ομίχλη Κ. Μαρξ- Φ. Ένγκελς: Για τη Θρησκεία συλλογή κειμένων και έργων Ντενί Γκετζ: Μηδέν Β. Ι. Λένιν Τι να κάνουμε; Τα φλέγοντα ζητήματα του κινήματός μας H Aριστερά και η συνείδηση της τάξης Κινήματα & Αριστερά Ο κίνδυνος του νεοφασισμού και η Αριστερά Μετά τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών, όχι άλλες χαμένες ευκαιρίες! Εμπρός για νίκες Ο Σκαραμαγκάς ξανά στην πρώτη γραμμή Επισκόπηση Μωρίς Α­­ττιά - Η κόκκινη Μασσαλία Ετιέν Μπαλιμπάρ - Για τη δικτατορία του προλεταριάτου Β. Ι. Λένιν Ο «Αριστερισμός», παιδική αρρώστια του κομμουνισμού Σπύρος Μαρκέτος - Πώς φίλησα τον Μουσσολίνι! Τα πρώτα βήματα του ελληνικού φασισμού «Γνωρίζουμε ακόμα πολύ λίγα» Αφγανιστάν - Τα αδιέξοδα της κατοχής Όχι στρατόπεδα για τους μετανάστες Mια κυβέρνηση σε ελεύθερη πτώση DIE LINKE - H ριζοσπαστική Aριστερά στη Γερμανία Ένα φάντασμα ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ Αφγανιστάν όπως Βιετνάμ. Έξω ο ελληνικός στρατός κατοχής Επιτροπή Αλληλεγγύης Σωματείων και Συνδικαλιστών Οι πρώτες 100 μέρες είναι του κινήματος Επισκόπηση Νίκος Μπογιόπουλος: Είναι ο καπιταλισμός ηλίθιε! Οι θέσεις της Λυών: Η ιταλική κατάσταση και τα καθήκοντα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας Σέρτζιο Μπολόνια. Ναζισμός και Εργατική Τάξη: Κρίση, κράτος πρόνοιας και αντιφασιστική βία στη Γερμανία του Μεσοπολέμου Νέα χρονιά, νέα δεκαετία: από το μηδέν σε ένα νέο κόσμο Επισκόπηση Antonio Negri: Goodbye Mr Socialism Έμμα Γκόλντμαν: Η απογοήτευσή μου στη Ρωσία Τόνι Κλιφ - Τρότσκι 1917-1923: Το ξίφος της επανάστασης Λήδα Παπαστεφανάκη: Εργασία, τεχνολογία και φύλο στην ελληνική βιομηχανία. Η κλωστοϋφαντουργία του Πειραιά, 1870-1940 Πέτρος Παπακωνσταντίνου: «Επιστροφή στο μέλλον» Λέανδρος Μπόλαρης: Επανάσταση και αντεπανάσταση στην Ελλάδα Ν. Μπουχάριν, Ε. Πρεομπραζένσκι Το Αλφαβητάριτου Κομμουνισμού Ντανιέλ Μπενσαϊντ: Μαρξ-Τρόπος Χρήσης ΠΑΣΟΚ: Πάνω σε ωρολογιακή βόμβα Ο δρόμος για τη νίκη Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ. Πολιορκημένη από τις απεργίες Μαρξισμός και Επιστήμες Εκλογές 7 Νοέμβρη. Ο «άνθρωπος τους στην Αθήνα» σε εκλογικές περιπέτειες Η Μετάβαση από τον Φεουδαλισμό στον Καπιταλισμό Το κόμμα της ανθρωπότητας Μεταρρυθμιστής ή επανάστατης; Δεκέμβρης 1960 - H απεργία των οικοδόμων Μια κυβέρνηση πανικόβλητη Πού οφείλεται η επιτυχία 30 Σεπτέμβρη: Συνάντηση Εργατικής Αντίστασης Συλλαλητήριο σταθμός Η Ισπανία στα πρόθυρα του μνημονίου Φρίντριχ Ένγκελς: Για το ζήτημα της κατοικίας Θανάσης Σκρουμπέλος: Η ιστορία της Βέλβετ Παλμ Tom Behan: Arditi del popolo. Η ιστορία της πρώτης αντιφασιστικής οργάνωσης και η αποτρέψιμη άνοδος του Μπενίτο Μουσολίνι Η κρίση στην υγεία Ομοφυλόφιλοι, σεξουαλικότητα και απελευθέρωση Johann Chapoutot Ο Εθνικοσοσιαλισμός και η Αρχαιότητα Λέανδρος Μπόλαρης - Τί είναι και για τί παλεύει το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Η Θεσσαλονίκη στη δίνη της σύγχρονης ιστορίας Δημήτρης Χριστόπουλος: Ποιός είναι Έλληνας πολίτης; Το καθεστώς ιθαγένιας από την ίδρυση του ελληνικού κράτους ως τις αρχές του 21ου αιώνα. Λένα Βερδέ:Η εργατική αντίσταση μπορεί να νικήσει. Ένα χρονικό των αγώνων ενάντια στα “Μνημόνια” Βασίλης Τσιράκης: Σελανίκ Κώστας Πίττας: Η φασιστική απειλή και πώς να την τσακίσουμε Η αντίσταση στη φασιστική απειλή Η δημοκρατία τον καιρό του Μνημονίου Εκλογές ΑΝΤΑΡΣΥΑΣ Μαρξιστικό πανόραμα της ανθρώπινης ιστορίας John Molyneux: Αναρχισμός, μια μαρξιστική κριτική Γιάννης Δ. Σακκάς: Η Ελλάδα, το Κυπριακό και ο Αραβικός Κόσμος, 1947-1974 Κίνημα ενάντια στα κλεισίματα και τις απολύσεις Εμπρός της Ευρώπης οι κολασμένοι - Γράφει ο Μωυσής Λίτσης Η κρίση της ΕΕ, η Ελλάδα και η Aριστερά - Γράφει ο Σταύρος Μαυρουδέας Η αιγυπτιακή επανάσταση Λεονάρδο Παδούρα: Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά Οι ρίζες της επαναστατικής αριστεράς στην Ελλάδα. Επιλογή από τα κείμενα της Οργάνωσης Σοσιαλιστική Επανάσταση 1972-74 Μιχάλης Π. Λυμπεράτος: Από το ΕΑΜ στην ΕΔΑ - Η ραγδαία ανασυγκρότηση της ελληνικής Αριστεράς και οι μετεμφυλιακές πολιτικές αναγκαιότητες 110 χρόνια «Τι να κάνουμε;» Βασίλης Κρεμμυδάς: Ο θείος από την Αμερική Terry Eagleton: Γιατί ο Μαρξ είχε δίκιο Michael Hardt & Antonio Negri: Να πάρουμε τη σκυτάλη – Διακήρυξη Alain Blottiere: Τόμι Αντόνιο Γκράμσι: Για την Αλήθεια ή για το να λέμε την αλήθεια στην πολιτική Τα βήματα του απεργιακού κινήματος Οι εργάτες ενάντια στους ναζί Οι μάχες με την Γαλλική αποικιοκρατία Χριστόφορος Βερναρδάκης: Πολιτικά κόμματα, εκλογές και κομματικό σύστημα. Οι μετασχηματισμοί της πολιτικής αντιπροσώπευσης 1990-2010 Βασίλης Κρεμμυδάς: Σύντομη Ιστορία του Ελληνικού Κράτους Η Αριστερά́ στην Κύπρο John Newsinger: Αντεπίθεση – Η αμερικάνικη εργατική τάξη τη δεκαετία του '30 Σπύρος Σακελλαρόπουλος: Νεπάλ. Εθνότητες, κάστες, τάξεις στην κορυφή του κόσμου 1769-2008 Το μήνυμα της ΕΡΤ: “Δώστε μας τα κλειδιά και φύγετε” Πιο δυνατή ΑΝΤΑΡΣΥΑ! Ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και αντιφασιστικός αγώνας στη Μέση Ανατολή (1941-1944) Μάο Τσετούγκ, Φιλοσοφικά κείμενα Δημήτρης Χριστόπουλος: Στο ρίσκο της κρίσης. Στρατηγικές της αριστεράς των δικαιωμάτων Hans Fallada: Μόνος στο Βερολίνο Πώς μπορούν οι απεργίες να νικάνε; Πολυτεχνείο και επαναστατική Αριστερά Λέανδρος Μπόλαρης, Luis Angel Fernandez Hermana, Mike Gonzalez. Χιλή 1972 - 1973: Η τραγωδία του κοινοβουλευτικού δρόμου Πιέρ Μασερέ (Pierre Macherey): Φουκώ και Μαρξ Η συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο Paul Mason: Ο κόσμος σε εξέγερση Λένα Βερδέ, Λέανδρος Μπόλαρης - Η εργατική εναλλακτική: Το αντικαπιταλιστικό σχέδιο για την έξοδο από την κρίση Richard J. Evans: Το Γ’ Ράιχ στην Εξουσία Αντώνης Λιάκος: Η επιστροφή της Κοκκινοσκουφίτσας. Η Αριστερά, και πως να την σκεφτούμε σε κρίσιμους καιρούς Ντέιβιντ Στάκλερ, Σέντζεϊ Μπάσου: Πολιτικές ζωής και θανάτου πώς η κρίση επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία Nα γυρίσουν πίσω οι απολυμένοι Να τσακίσουμε τους ναζί στο δρόμο και στις κάλπες Οι μάχες στους δήμους της Αθήνας και του Πειραιά Γυναίκες και Πόλεμος H πάλη για την σεξουαλική απελευθέρωση σήμερα Δημήτρης Ψαρράς: Το μπεστ σέλερ του μίσους - Τα «Πρωτόκολλα των σοφών της Σιών» στην Ελλάδα, 1920-2013 Henri Lefebvre: Ο Χίτλερ στην εξουσία. Διδάγματα από τα πέντε χρόνια φασισμού στη Γερμανία Κώστας Κωστής: Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας. Η διαμόρφωση του νεοελληνικού κράτους 18ος-21ος αιώνας Ντανιέλ Μπενσαΐντ: Ο Μαρξ της εποχής μας. Μεγαλείο και κακοδαιμονίες ενός κριτικού εγχειρήματος Όταν οι κυρίαρχες ιδέες δεν περνάνε Το ΠΑΣΟΚ και το άρθρο 16 Διεθνής κατακραυγή για τη φυλάκιση του Τζαβέντ Ασλάμ 1956: Σουέζ, Ουγγαρία και νέα Αριστερά Η απεργία που έγραψε Ιστορία Τάρικ Άλι: Ένας Σουλτάνος στο Παλέρμο Ρότζερ Χαουαρντ: Ιράν και κρίση. Πυρηνικές φιλοδοξίες και η αμερικανική απάντηση Ο Εμφύλιος στην Ελλάδα Διεθνιστική Αντιπολεμική Διακήρυξη εναντία στον πόλεμο ΗΠΑ-Ισραήλ στο Λίβανο Οι δάσκαλοι παλεύουν για το σχολείο που αξίζει στα παιδιά μας Συμμαχία για την Υπερνομαρχία Κόκκινη κάρτα στον Καραμανλή Συνέντευξη με τον Κώστα Διάκο O κόσμος αλλάζει με επαναστάσεις Πώς νικήσαμε Οι απεργίες στα πανεπιστήμια Τα συνδικάτα της Βενεζουέλας Ντέιβιντ Ρέμνικ: Μοχάμετ Αλι. Ο Βασιλιάς του Κόσμου - Από τον Αλεξ Χάλεϋ: Μάλκομ Χ - Αυτοβιογραφία Όχι στο όνομά μας! Νικήσαμε και συνεχίζουμε! Εχουμε τη δύναμη να νικήσουμε Όπως στη Γαλλία φοιτητές – καθηγητές ενωμένοι νικητές Αντιπολεμικές φωνές από το Κάιρο Κόσοβο: Ξανά εστία έντασης UNT: Το νέο συνδικάτο Τα καταλημένα εργοστάσια Επανάσταση μέσα στην επανάσταση Καράκας: Ενα διαφορετικό Φόρουμ Με τα δικά τους λόγια 18 Μάρτη: Διεθνής Μέρα Δράσης ενάντια στην κατοχή του Ιράκ Ανασχηματισμός Βραζιλία: Μια νέα αριστερά Επανάσταση. Χειμώνας 1970-71: Ανατύπωση του περιοδικού των Επαναστα­τικών Σοσιαλιστικών Ομάδων Δημήτρης Λιβιεράτος: Mαύρη Ήπειρος - Εισαγωγή στην ιστορία της Αφρικής, το αγγλικό αποικιακό σύστημα, το γαλλικό αποικιακό σύστημα Κατερίνα Θωίδου, Γιώργος Πίττας: Φάκελος Χρυσή Αυγή. Τα εγκλήματα των νεοναζί και πώς να τους σταματήσουμε Κυβέρνηση της Αριστεράς. Δρόμος για το μέλλον ή παρένθεση;
Επισκόπηση
Τρία περιοδικά θα μας απασχολήσουν στην πρώτη Επισκόπηση του 2011. Το πρώτο είναι το πιο πρόσφατο – ηλεκτρονικό πλέον – τεύχος του ελληνικού Monthly Review (τεύχος νο 69, Νοέμβριος 2010). Το περιεχόμενό του αποτελείται από ένα μόνο εκτεταμένο άρθρο των Κώστα Μελά και Νίκου Μπινιάρη με τον εύγλωττο τίτλο “Δημόσιο χρέος: αθέτηση πληρωμών, αναδιάρθρωση ή τι άλλο;”. Η οπτική από την οποία είναι γραμμένο το άρθρο είναι μάλλον διαταξική, αυτή της “σωτηρίας της πατρίδας”. Γι' αυτό και η άποψή του κλίνει προς την αναδιαπραγμάτευση του χρέους και όχι προς τη στάση πληρωμών. Άσχετα όμως από αυτό, το άρθρο πρέπει να διαβαστεί από όλους όσους ενδιαφέρονται για την κρίσιμη αυτή συζήτηση. Είναι πλούσιο σε στοιχεία και οικονομικά δεδομένα και – το σημαντικότερο – προσφέρει ακαταμάχητα επιχειρήματα για την επικείμενη αποτυχία του Μνημονίου μέσα στο έτος 2011. Με αυτό σαν δεδομένο, οι συγγραφείς εξετάζουν τα ενδεχόμενα που έχει μπροστά της η ελληνική οικονομία: την χρονική επιμήκυνση του Μνημονίου μετά το 2012 σε συνεργασία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (αλλά όχι με την ΕΕ) ή την ελεγχόμενη χρεοκοπία εντός της ΕΕ της οποίας τους όρους ήδη σχεδιάζουν οι ηγέτες του κλαμπ των πιστωτών της. Όπως εξηγεί ο Σωτήρης Κοντογιάννης στο άρθρο του στις σελίδες αυτού του τεύχους του Σοσιαλισμός από τα Κάτω, το σχέδιο της συμμετοχής ιδιωτών στις ελεγχόμενες πτωχεύσεις που προωθεί η Άνγκελα Μέρκελ, μακράν του να αποτελεί πολιτική κίνηση κατά των τραπεζών, θεσμοποιεί πλέον τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίω...
Ο Οκτώβρης και η εποχή μας
Άνισο αποτέλεσμα Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε στα τέλη της περασμένης χρονιάς, έχοντας ως αφετηρία το ότι «η Οκτωβριανή επανάσταση υπήρξε ένα ορόσημο του 20ου αιώνα», βάζει στόχο του να δώσει απαντήσεις σε μια σειρά «καίρια ερωτήματα», όπως γράφει και ο επιμελητής της έκδοσης στον πρόλογό του: «Ποιοι παράγοντες επέτρεψαν στους Μπολσεβίκους να καθοδηγήσουν με επάρκεια την επανάσταση; Ήταν αναπόφευκτος ο μετέπειτα εκφυλισμός και αποτελεί άραγε αποτέλεσμα του μπολσεβικισμού και διάψευση της μαρξιστικής θεωρίας; Τι από τις θετικές δυνατότητες του Οκτώβρη υλοποιήθηκε και ποιες εναλλακτικές δυνατότητες υπήρχαν ώστε να αποφευχθεί η αρνητική έκβαση;». Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που παρουσιάζει η συγκεκριμένη έκδοση έγκειται κύρια στο ότι αποτελείται από μια συλλογή κειμένων πολλών συγγραφέων που από διαφορετικές – και μερικές φορές αντιθετικές – οπτικές γωνίες επιχειρούν να παρουσιάσουν ξεχωριστές πλευρές της Οκτωβριανής Επανάστασης, των κατακτήσεών της και των προσώπων που έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε αυτήν, αλλά και πλευρές του σταλινικού καθεστώτος που την ακολούθησε. Η επιλογή των κειμένων και των συγγραφέων τους, αλλά και η άποψη του ίδιου του επιμελητή, τάσσεται εξ αρχής με την αντίληψη ότι ο σταλινισμός ΔΕΝ ήταν συνέχεια του μπολσεβικισμού. Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μέρη: στο πρώτο παρουσιάζονται κείμενα μπολσεβίκων ηγετών της περιόδου 1917-24, όπως του Μπουχάριν, του Τρότσκι, του Ζινόβιεφ, του Κάμενεφ, του Λουνατσάρσκι, του Ράντεκ. Είναι εντυπωσιακό ότι το στοιχείο που διαπερνά...
Έλλη Παππά: Μαρτυρίες μιας διαδρομής
Επιλεκτική μνήμηΤο βιβλίο με τις μαρτυρίες της Έλλης Παππά βρέθηκε για μήνες στις πρώτες θέσεις της λίστας των μπεστ-σέλερ με αλλεπάλληλες εκδόσεις. Συνάντησε διθυραμβική σχεδόν υποδοχή στις εφημερίδες και πυροδότησε μια αντιπαράθεση: αρχικά από πλευράς του ΚΚΕ, και αργότερα, από επιζήσασες της περιόδου που αναφέρεται (τη Φώφη Λαζάρου και τη Μαρία Καραγιώργη) από τις σελίδες της Αυγής. Το βιβλίο αποτελείται από μια σειρά κειμένων που είχε παραδώσει η Έλλη Παππά ανάμεσα στο 1993 και 1995 στο Μουσείο Μπενάκη με όρο να δημοσιευθούν μετά το θάνατό της. Κείμενα που αφορούν «Μαρτυρίες μιας διαδρομής» όπως είναι κι ο τίτλος που τους έδωσε το Μουσείο, αλλά που ουσιαστικά περιστρέφονται γύρω από τον Εμφύλιο και τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια και τις «υποθέσεις» του Ν. Μπελογιάννη και του Ν. Πλουμπίδη. Ως γνωστόν ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε το ’52 και έγινε ήρωας του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος (ο «άνθρωπος με το γαρύφαλλο» του Πικάσο) και ο Πλουμπίδης το ’54 αποκηρυγμένος ως χαφιές από την ηγεσία Ζαχαριάδη. (Αποκαταστάθηκε από το κόμμα του μετά την πτώση του Ζαχαριάδη). Η Παππά σ’ αυτά τα κείμενα θίγει τρεις κατηγορίες ζητημάτων: την πολιτική των ηγεσιών του ΚΚΕ και τις επιλογές που οδήγησαν στον Εμφύλιο ή τη στάση του απέναντι στην ΕΔΑ, το ρόλο «σκοτεινών προσωπικοτήτων» στην ιστορία του κόμματος και τέλος ένα γενικότερο προβληματισμό για το «σταλινικό φαινόμενο». Το πρόβλημα είναι ότι δεν ασχολείται ιδιαίτερα με την πρώτη κατηγορία κι όταν το κάνει οι ερμηνείες της δεν πάνε πο...
Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ
Η αληθινή ιστορία  Στον τόπο καταγωγής της, τα Χανιά, επιστρέφει η Μάρω Δούκα με το νέο της μυθιστόρημα, «Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ», χρησιμοποιώντας και πάλι ως βάση της αφήγησής της την ιστορία, που μοιάζει να είναι αγαπημένη ενασχόληση για την ίδια. Έτσι, ενώ στο προηγούμενο μυθιστόρημά της, το «Αθώοι και φταίχτες», η υπόθεση περιστρεφόταν γύρω από την περίοδο δίωξης των τουρκοκρητικών από την Κρήτη, τώρα το θέμα της είναι η περίοδος της κατοχής στην Κρήτη και ιδίως στα Χανιά, καθώς και οι λόγοι παραμονής των Γερμανών στην περιοχή ως τον Ιούλη του ’45, αρκετούς μήνες μετά την αποχώρησή τους από την Αθήνα και δύο μήνες μετά την πτώση του Βερολίνου! Ασχολείται, δηλαδή, μ’ ένα θέμα πιο σύγχρονο από πολλές απόψεις, αφού και πιο κοντινό ιστορικά είναι αλλά κυρίως γιατί πολλοί από τους πρωταγωνιστές του ζουν και «μεγαλουργούν» ακόμα.   Μια εγγονή, φοιτήτρια στην Αθήνα, που επιστρέφει στα Χανιά, για να ξεφύγει από μια οδυνηρή εμπειρία που έζησε, κι ένας κατάκοιτος παππούς, μέλος του εφεδρικού ΕΛΑΣ την περίοδο της κατοχής, είναι τα βασικά πρόσωπα της ιστορίας. Στα χέρια της εγγονής πέφτουν τα χειρόγραφα του παππού, όπου έχει καταγράψει τις εμπειρίες του και την άποψή του για τα γεγονότα της περιόδου ’41-’45 στα Χανιά κι από εκεί ξετυλίγεται το κουβάρι της μυθοπλασίας, αλλά κυρίως της ιστορίας. Ένας Γερμανός φίλος, με τον οποίο συνομιλεί η αφηγήτρια, γίνεται ο αποδέκτης της κριτικής της για τις θηριωδίες των Γερμανών. Το βασικό πλεονέκτημα της Δούκα δεν είναι απλώς η μελέτη τη...
Ανταρσίες στους δήμους
Με τo καλημέρα της ορκωμοσίας των νέων δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων φάνηκε ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ λογάριαζε χωρίς τον ξενοδόχο. Σχεδίαζε να επιβάλει με πραξικόπημα τις περικοπές του Καλλικράτη και του Μνημονίου ελέγχοντας ασφυκτικά τους νέους θεσμούς διαχείρισης. Όμως,  η  εκλογή συμβούλων της ΑΝΤΑΡΣΥΑ σε περιφέρειες και Δήμους έχει σημάνει ότι η δυναμική της αντίστασης στη λιτότητα, τις περικοπές, το ρατσισμό βρήκε δρόμο να εκφραστεί με τρανταχτό τρόπο: εκατό χιλιάδες ψήφοι, επτά περιφερειακοί σύμβουλοι και εκλογή αρκετών δημοτικών συμβούλων, ανάμεσα  σε αυτούς  για πρώτη φορά εκπρόσωποι σε μεγάλους Δήμους, όπως η Αθήνα και  ο Πειραιάς. Ήδη, στην ορκωμοσία και στην πρώτη συνεδρίαση για την εκλογή των οργάνων και των επιτροπών η αντικαπιταλιστική αριστερά έκανε διακριτή την εναλλακτική της πρόταση. Συμβολικά, οι εκπρόσωποι της έδωσαν  πολιτικό  όρκο στήριξης των αγώνων των εργαζόμενων, ντόπιων και μεταναστών. Πρόβαλαν την  αντικαπιταλιστική απάντηση αναδεικνύοντας το αίτημα της διαγραφής του χρέους και της απαγόρευσης των απολύσεων, και συγκεκριμένα και άμεσα των χιλιάδων συμβασιούχων στους Δήμους. Αλλά και πριν την ορκωμοσία, ο αγώνας για να σώσουμε τις υπηρεσίες από τη Παγκάλεια λαιμαργία για χάρη των μεγαλοεπιχειρηματιών και εργολάβων ξεκίνησε με τον αγώνα κατά της ιδιωτικοποίησης της αποκομιδής των σκουπιδιών και κατά της κατασταλτικής εκστρατείας για νέα χωματερή με εργολάβο τον… Παπουτσή στην Κερατέα. Την ίδια περίοδο εμπόδισαν με περιφρούρηση σε κεντρικ...
Οι Έλληνες καπιταλιστές στη Μέση Ανατολή
Η επανάσταση στην Αίγυπτο έχει προκαλέσει ρίγη ανησυχίας σε όλες τις άρχουσες τάξεις του κόσμου. Η φωτιά που έχει ανάψει σε όλη την περιοχή της βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής δεν λέει να κοπάσει, όπως δείχνει και το αιματοβαμμένο παράδειγμα της Λιβύης.Οχτώ χρόνια μετά την εισβολή των ΗΠΑ και της «συμμαχίας των προθύμων» στο Ιράκ, που είχε στόχο να εδραιώσει την αμερικάνικη πρωτοκαθεδρία, η σταθερότητα της περιοχής μοιάζει να τινάζεται στον αέρα και αυτό ανησυχεί όλους τους ιμπεριαλιστές όποιες διαφορές κι αν έχουν μεταξύ τους. Είναι και ένας εφιάλτης και για την άρχουσα τάξη της Ελλάδας. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 έγιναν τα πρώτα βήματα για την προσέγγιση με το Ισραήλ που ταχύτατα εξελίχθηκαν σε μια όλο και πιο στενή συνεργασία με το σιωνιστικό κράτος σε όλα τα επίπεδα. Οι αγκαλιές του ΓΑΠ με τον Νετανάχιου σοκάρισαν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους που ανήκαν στην παραδοσιακή βάση του ΠΑΣΟΚ κι είχαν επανειλημμένα διαδηλώσει την αλληλεγγύη και συμπάθειά τους στον αγώνα των Παλαιστινίων. Όμως, η συμμαχία με το Ισραήλ συνεχίζεται. Ο ελληνικός καπιταλισμός φιλοδοξεί να είναι ο βατήρας των ιμπεριαλιστικών εξορμήσεων στην περιοχή, κάτι που θα το εξασφαλίσει υποτίθεται γεωπολιτική υπεροχή και τη μετατροπή του σε οικονομικό κέντρο της Ανατολικής Μεσογείου. Η συμμαχία με το Ισραήλ αυτό το στόχο έχει – παράλληλα με το «στρίμωγμα» της ανταγωνίστριας άρχουσας τάξης της Τουρκίας. Η γεωγραφική θέση είναι το ένα πλεονέκτημα που προσπαθούσε και συνεχίζει να προσπαθεί να...
Οι αγώνες της Αριστεράς
Η εργατική τάξη ήταν στην εμπροσθοφυλακή του αντιμπεριαλιστικού αγώνα στην Αίγυπτο. Αυτό ίσχυε ήδη από την εποχή της πρώτης εξέγερσης ενάντια στη βρετανική κατοχή, το Μάρτη του 1919. Οι εργάτες και τα συνδικάτα έπαιξαν ενεργητικό ρόλο στο ξεσηκωμό.Ανάμεσα στον Αύγουστο και τον Οκτώβρη εκείνης της χρονιάς ξέσπασαν 24 μεγάλες απεργίες και ακόμα 84 ανάμεσα στο 1920 και το 1921. Στα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι τη δεκαετία του ’40, το εργατικό κίνημα πέρασε μια περίοδο ύφεσης. Συνομοσπονδίες ιδρύονταν με πρωτοβουλία κομμάτων ή προσωπικοτήτων της άρχουσας τάξης που έβλεπαν τους εργάτες είτε ως απλά θύματα που έχρηζαν προστασίας ή σαν «πελατεία». Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος αναζωογόνησε την κινητικότητα στις γραμμές του εργατικού κινήματος. Η Αίγυπτος έγινε μια κεντρική αρτηρία εφοδιασμού της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, και το αποτέλεσμα ήταν να ιδρυθούν εκατοντάδες βιομηχανικές επιχειρήσεις, κυρίως υφαντουργικές. Ταυτόχρονα, το μίσος για την αποικιοκρατία δυνάμωνε σε όλα τα στρώματα του πληθυσμού και οι εργάτες αποκτούσαν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση να παλέψουν. Η περίοδος από το τέλος του πολέμου μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’50 ήταν η εποχή δυνατών απεργιακών κινητοποιήσεων. Τον ρόλο της εμπροσθοφυλακής η εργατική τάξη δεν τον χρωστούσε στο μέγεθός της: ήταν μικρή σε σχέση με τη θάλασσα των αγροτών και των άλλων φτωχών στρωμάτων της χώρας. Αλλά ήταν συγκεντρωμένη σε νευραλγικά σημεία: η Αλεξάνδρεια ήταν ένα μεγάλο λιμάνι, το Κάιρο σιδηροδρομικός κόμβος, η Διώρυγα του Σουέζ στρ...
Οι γυναίκες μπροστά!
Οπως κάθε επανάσταση στην ιστορία της ανθρωπότητας που άλλαξε την κοινωνία, οι επαναστάσεις στην Αίγυπτο, στην Τυνησία, στη Λιβύη δεν θα μπορούσαν να είχαν φέρει τέτοιες κοσμοϊστορικές αλλαγές αν οι γυναίκες, το πιο καταπιεσμένο κομμάτι της κοινωνίας σε Ανατολή και Δύση, δεν είχαν βγει στην πρώτη γραμμή.Παρά την λογοκρισία και την προπαγάνδα κανείς δεν μπόρεσε να κρύψει την παρουσία των γυναικών. Οι εικόνες που πλημμύρισαν τα κανάλια και τις εφημερίδες ήταν γεμάτες από γυναίκες, νεαρά κορίτσια, ηλικιωμένες, ολόκληρες οικογένειες που βρισκόταν από τις πρώτες μέρες και νύχτες στην πλατεία Ταχρίρ της Αιγύπτου, που πανηγυρίζοντας και τραγουδώντας ζητούσαν την άμεση παραίτηση του Μουμπάρακ. Οι γυναίκες όλων των ηλικιών ξενυχτούσαν στην πλατεία δίπλα στους άνδρες, συμμετείχαν στις συζητήσεις, κρατούσαν οδοφράγματα, πάλευαν με την αστυνομία. Οι εκατοντάδες εικόνες των γυναικών της Αιγύπτου που πρωτοστατούν στην επανάσταση που έδιωξε τον Μουμπάρακ καταρρίπτουν την στερεότυπη εικόνα για τη γυναίκα στον αραβικό κόσμο, που θέλει να την παρουσιάζει υποταγμένη, κρυμμένη πίσω από τη μαντίλα της, παθητικό υποχείριο του Ισλάμ. Οι γυναίκες της Αιγύπτου απέδειξαν για άλλη μία φορά ότι δεν είναι μόνο τα θύματα της δικτατορίας του Μουμπάρακ και της κρίσης αλλά και υποκείμενα αλλαγής της κοινωνίας. Αυτή η εικόνα δεν έπεσε από τον ουρανό. Είναι αποτέλεσμα μίας μακράς περιόδου ανυπακοής που ξέσπασε είτε με αφορμή τον πόλεμο στο Ιράκ είτε με αφορμή τη μάχη για αυξήσεις και για τη δημιουργία ελεύθε...
Οι δικτάτορες καταρρέουν
“Ήξερε κανένας στον κόσμο ότι ένας που πουλούσε φρούτα θα έβαζε φωτιά στον εαυτό του και έτσι θα ξέσπαγε μια επανάσταση; Όχι.”, σχολίασε ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ στους ανήσυχους γερουσιαστές που ζητούσαν απαντήσεις για την αποτυχία πρόβλεψης από τις μυστικές υπηρεσίες.Ο Μοχάμεντ Μπουαζίζι, ο άνθρωπος που αυτοπυρπολήθηκε στο Σίντι Μπουζίντ της Τυνησίας, θα στοιχειώνει για πολλά ακόμα χρόνια τους καπιταλιστές και τις κυβερνήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Έφερε ξανά στην επικαιρότητα μια παλιά αλήθεια. Όταν οι καταστάσεις έχουν φέρει την επανάσταση στην ημερήσια διάταξη, δεν χρειάζεται τίποτα άλλο παρά μια αφορμή για να ξεσπάσουν. Κι όπως συμβαίνει στις αλυσιδωτές αντιδράσεις, οι δυνάμεις που απελευθερώνονται μέσα στη διαδικασία μπορούν να αυξάνονται με εκθετικό ρυθμό σε σχέση με τα αρχικά γεγονότα. Από το τοπικό ξέσπασμα σε μια επαρχία 40 χιλιάδων ανθρώπων, όπως είναι το Σίντι Μπουζίντ, φτάσαμε μέσα σε λιγότερο από ένα μήνα στην πτώση του Μπεν Αλί, ένα μήνα αργότερα στην πτώση του Χόσνι Μουμπάρακ και στη συνέχεια ο αραβικός κόσμος από άκρη σε άκρη μπήκε στη δίνη της εξέγερσης και της επανάστασης. Μετά τον Μπεν Αλί ο Μουμπάρακ Με αφορμή την Τυνησία, μικρές κινητοποιήσεις άρχισαν να οργανώνονται στην Αίγυπτο στα μέσα του Γενάρη. Η φυγή του Μπεν Αλί στη Σαουδική Αραβία σήμανε όμως το μεγάλο συναγερμό. Ένας συντονισμός κινημάτων πρότεινε την Τρίτη 25 Γενάρη ως “μέρα οργής” στην Αίγυπτο. Η αστυνομία έδρασε όπως συνήθως: δακρυγόνα, ξύλο, συλλήψεις και κυνη...
Eπαναστατική έκρηξη
Άλλοι μίλησαν για το «1848» και άλλοι για το «1989» της Μέσης Ανατολής. Σε κάθε περίπτωση οι εξεγέρσεις που γκρέμισαν πολύχρονες δικτατορίες από τη μια άκρη της περιοχής μέχρι την άλλη έστειλαν πολύ δυνατά το μήνυμα για την επικαιρότητα των επαναστάσεων.Οι επόμενες σελίδες σε αυτό το τεύχος του «Σοσιαλισμός από τα Κάτω» είναι αφιερωμένες σε όλες τις πτυχές αυτής της πολύπλευρης επαναστατικής διαδικασίας: πώς ξετυλίχτηκαν οι εξεγέρσεις, το ρόλο των επαναστατών μέσα σ’ αυτές, την αλληλεπίδραση της ταξικής πόλωσης με την αντιιμπεριαλιστική οργή των εργατών ενάντια στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ, την ξεχωριστή συμβολή των γυναικών και βέβαια τις ρίζες όλων αυτών των εκρήξεων μέσα στους αγώνες του παρελθόντος. Τίποτα δεν έπεσε από τον ουρανό. Η επανάσταση ωρίμασε μέσα από τις νίκες και τις ήττες του αντιιμπεριαλιστικού κινήματος, από τον Νάσερ μέχρι τον Μουμπάρακ, και από τους αγώνες μιας Αριστεράς που στην Αίγυπτο είχε να κάνει με την καρδιά της εργατικής τάξης στον αραβικό κόσμο. Τα κύματα αυτού του σεισμού φτάνουν στις ευρωπαϊκές ακτές της Μεσογείου μέσα από πολύχρονους δεσμούς και η Ελλάδα είναι ένας από τους πρώτους σταθμούς. Ελπίζουμε το αφιέρωμα αυτό να βοηθήσει όλους και όλες που εμπνέονται από την έφοδο των εργατών και των εργατριών της γειτονιάς μας προς τους ουρανούς.
Καντάφι - ο χασάπης της Λιβύης
Η Λιβύη αποδεικνύεται η πιο αιματηρή από όλες τις επαναστατικές διαδικασίες που έχουν ανοίξει στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Ο τρόπος που εγκατέλειψαν τους “θρόνους” τους ο Μπεν Αλί της Τυνησίας και ο Μουμπάρακ της Αιγύπτου ήταν καθαρό μήνυμα προς τον Καντάφι ότι δεν πρέπει να ελπίζει στους ιμπεριαλιστές συμμάχους του για να σωθεί.Ο Μπερλουσκόνι μόλις πριν ένα μήνα δήλωνε ότι ο Καντάφι είναι φίλος του, ο Γιώργος Παπανδρέου τον περασμένο Ιούνη βρισκόταν στην Τρίπολη για μπίζνες και πετροδολάρια, ο Μπλερ ήταν ο άνθρωπος που έδωσε όλες του τις δυναμεις για να ξαναμπεί η Λιβύη πλήρως στην αγκαλιά της “διεθνούς κοινότητας”. Όμως όλοι τους τον εγκατέλειψαν όταν είδαν ότι η ζυγαριά γέρνει προς την άλλη μεριά. Έτσι το καθεστώς Καντάφι κατέφυγε στο λύση που δεν τόλμησαν ούτε ο Μπεν Αλί, ούτε ο Μουμπάρακ. Κλιμακώνει τη στρατιωτική βία κατά της επανάστασης, εκτιμώντας ότι ο μόνος τρόπος να περισώσει κομμάτι της εξουσίας του είναι να πνίξει στο αίμα ολόκληρη τη χώρα. Οι ιμπεριαλιστές όμως έχουν ήδη κάνει ένα αναπάντεχο δώρο στον Καντάφι. Του δίνουν τη δυνατότητα να εμφανιστεί ως αντιμπεριαλιστής και “εχθρός της Δύσης”. Αν τα σχέδια για επέμβαση κατά του καθεστώτος προχωρήσουν, τόσο περισσότερο ο Καντάφι θα μπορέσει να αυξήσει αυτή τη ρητορική και να κρατηθεί στην καρέκλα του. Ολοι όσοι συμπαραστεκόμαστε στις επαναστάσεις που απλώνονται στον αραβικό κόσμο, έχουμε καθε λόγο να είμαστε εντελώς αντίθετοι σε οποιαδήποτε ξένη επέμβαση στη χώρα. Πρώτα απ'όλα γιατί η ξένη επέμβαση κάθε...
Νομιμοποίηση για όλους τους μετανάστες
Η κινητοποίηση των τριακοσίων μεταναστών από την Κρήτη οδήγησε την κυβέρνηση σε υποχώρηση αναγκάζοντάς την να βάλει μπροστά την Αστυνομία για να τους χορηγήσει εξάμηνο «καθεστώς υπό ανοχή», κάτι που προβλέπεται από διάταξη του νέου νόμου για το πολιτικό άσυλο.Οι υστερικές κραυγές της ΝΔ και του ΛΑΟΣ που από την αρχή επιζητούσαν τη σκληρή καταστολή, με την απαίτηση για εισβολή στη Νομική όπου είχαν πάει αρχικά οι μετανάστες, απομονώθηκαν. Ενώ όμως η κοινή γνώμη έδειξε τη συμπάθειά της για τους απεργούς πείνας, η κυβέρνηση επέμενε σε επίδειξη πυγμής και αποφασιστικότητας για να προχωρήσει τη ρατσιστική ατζέντα των κλειστών συνόρων κατά των προσφύγων, κινδυνολογώντας ασύστολα για το κύμα προσφύγων από την εξεγερμένη κατά του Καντάφι Λιβύη. Η κυβέρνηση αρνήθηκε επίμονα να δώσει άδειες παραμονής ανοίγοντας διαδικασία μαζικής νομιμοποίησης για τις δεκάδες χιλιάδες των μεταναστών που ζουν και δουλεύουν σε καθεστώς μαύρης εργασίας χρόνια ολόκληρα. Ουσιαστικά η κυβέρνηση απειλούσε να επιβάλει την ποινή του θανάτου στους απεργούς πείνας. Με αυτόν τον ωμό εκβιασμό πίεζε τους απεργούς, αλλά τελικά κατέληξε σε συμβιβασμό. Η δυνατότητα να ταξιδεύουν στη χώρα καταγωγής τους καθώς και άλλες ευνοϊκές ρυθμίσεις για απόκτηση άδεια παραμονής μετά από 8 αντί για 12 χρόνια, η μείωση του αριθμού των απαιτούμενων ενσήμων για ανανέωση αδειών παραμονής είναι υποσχέσεις της Νταλάρα και του Ραγκούση και απαιτούν αλλαγές στη νομοθεσία. Ο αγώνας για την νομιμοποίηση όλων των μεταναστών χωρίς χαρτιά που...
Αντιστεκόμαστε στον καπιταλισμό της καταστροφής
Στη Γερμανία ξεκίνησαν κινητοποιήσεις ενάντια στα πυρηνικά εργοστάσια. Ο σεισμός, το τσουνάμι και οι διαρροές ραδιενέργειας στην Ιαπωνία, δείχνουν ότι τίποτα δεν είναι μόνο ιαπωνικό. Η Ιαπωνία μέχρι πρότινος ήταν ο τρίτος πόλος και η δεύτερη οικονομική δύναμη μετά τις ΗΠΑ. Τώρα στο όνομα του κέρδους είναι δεκάδες χιλιάδες οι νεκροί (δύσκολο να τους μετρήσουν) και απρόβλεπτα τα θύματα της νέας Χιροσίμα στην περιοχή. Οι Φαϊνάνσιαλ Τάϊμς μιλάνε για τη χειρότερη κρίση μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.Στη Μέση Ανατολή, στη Λιβύη, στο Μπαχρέιν, στην Υεμένη, οι εξεγερμένοι συνεχίζουν να συγκρούονται με τους χασάπηδες της περιοχής. Ο Καντάφι δεν έχει κανέναν έλεγχο στις πόλεις, αλλά έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί τα βομβαρδιστικά και τα τανκς. Στο Μπαχρέιν μπήκε ο στρατός της Σαουδικής Αραβίας και των Αραβικών Εμιράτων για να στηρίξουν τη δυναστεία του Αλ Χαλίφα. Ο Ομπάμα στηρίζει αυτή την επιχείρηση και με τον 5ο στόλο που βρίσκεται εκεί αλλά και δηλώνοντας ανοιχτά ότι «δεν θεωρεί εισβολή την επιχείρηση των σαουδαραβικών δυνάμεων ασφαλείας», όπως δεν θεωρεί εισβολή και των ΗΠΑ στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Τώρα όμως η θέση των ιμπεριαλιστών από τις ΗΠΑ μέχρι την Ε.Ε. είναι πολύ πιο δύσκολη. Βρίσκονται με την πλάτη κολλημένη στον τοίχο. Γιατί βρίσκονται στη μέση μιας οικονομικής κρίσης που δεν μπορούν να ελέγξουν, γιατί στον αραβικό κόσμο οι επαναστάσεις ανατρέπουν δικτάτορες και συνεχίζουν, γιατί μέσα στις ίδιες τις χώρες τους είναι η αντίσταση, είναι ο εχθρός. Στη σύνοδο κορυ...
Επισκόπηση
Νέες αφίξεις αλλά και παλιές συνήθειες συνθέτουν το σκηνικό των περιοδικών εκδόσεων της Αριστεράς το τελευταίο τετράμηνο. Το σημαντικότερο νέο είναι σίγουρα η εμφάνιση ενός νέου περιοδικού με την ονομασία Μαρξιστική Σκέψη (τεύχος 1, Ιανουάριος-Απρίλιος 2011). Διακηρυγμένος στόχος του περιοδικού (που θα είναι τετραμηνιαίο) είναι “να προσφέρει σοβαρές επεξεργασίες σε κρίσιμα θέματα στρατηγικής του κινήματος και σε καίρια πεδία του μαρξισμού”. Υπεύθυνος έκδοσης είναι ο Χρήστος Κεφαλής, ο οποίος και υπογράφει το εναρκτήριο κείμενο του πρώτου τεύχους με τον τίτλο “Για την αποκατάσταση του Λ.Ντ.Τρότσκι”. Ο Κεφαλής γράφει ακόμα το εισαγωγικό κείμενο για το αφιέρωμα του περιοδικού στην “Υπόθεση Πλουμπίδη”. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει ένα πρωτότυπο αρχειακό κείμενο, το “Πόρισμα εξέτασης της κομματικής υπόθεσης του Πλουμπίδη Νίκου ή Μπάρμπα”, γραμμένο από τμήμα στελεχών της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, με ημερομηνία 20/11/1957 και περιεχόμενο αθωωτικό για τον Πλουμπίδη απέναντι στις κατηγορίες για χαφιεδισμό που του είχε προσάψει η ηγεσία Ζαχαριάδη. Το περιοδικό περιλαμβάνει χωριστά τμήματα, αφιερωμένα στην Οικονομία, την Ιστορία, την Φιλοσοφία, την Τέχνη, καθώς και τμήμα βιβλιοκριτικών. Από την ύλη του αυτή, ξεχωρίζουμε το ιστορικό αφιέρωμα στον Πάβελ Μιλούκοφ, τον ηγέτη του μεγαλύτερου αστικού κόμματος την εποχή της Ρώσικης Επανάστασης, του κόμματος των Καντέτων. Επίσης, αξίζει να διαβαστεί η συνοπτική παρουσίαση της Μεξικάνικης Επανάστασης που προσφέρει το άρθρο του Νταν Λα Μποτζ με...
Φρίντριχ Ένγκελς: Ο ρόλος της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου (1876) - Κρις Χάρμαν: Ο Ένγκελς και η καταγωγή της ανθρώπινης κοινωνίας (1994)
Εργασία, γλώσσα, κοινωνία Η κυκλοφορία των δύο αυτών κειμένων στην καλαίσθητη έκδοση του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου πραγματικά εμπλουτίζει την ελληνική βιβλιογραφία σχετικά με την βιολογική και κοινωνική εξέλιξη της ανθρωπότητας. Είναι μια συζήτηση που όλες οι κυρίαρχες τάξεις εδώ και ενάμισι τουλάχιστον αιώνα, που οι μελέτες τους Δαρβίνου έθεσαν τις βάσεις για μια υλιστική ερμηνεία της εξέλιξής μας, προσπαθούν συστηματικά με όλα τα μέσα ιδεολογικής επιβολής, που διαθέτουν, να την παρεκκλίνουν (και να την κλείσουν) σε ιδεαλιστικά και θεολογικά δόγματα. Όπως υπογραμμίζει ο ίδιος ο Ένγκελς στο κείμενο του: "Όλα τα εύσημα για τη γρήγορη ανάπτυξη του πολιτισμού αποδόθηκαν στο πνεύμα, στην ανάπτυξη και στη δραστηριότητα του μυαλού. Οι άνθρωποι συνήθισαν να εξηγούν τη δραστηριότητά τους με τη σκέψη τους αντί να την εξηγούν με τις ανάγκες τους (που αντανακλώνται βέβαια στο μυαλό τους, γίνονται συνείδηση). Έτσι γεννήθηκε με τον καιρό η ιδεαλιστική αντίληψη του κόσμου που κυριάρχησε στα πνεύματα, προπαντός ύστερα από την παρακμή της αρχαιότητας. Η αντίληψη αυτή κυριαρχεί ακόμα σε τέτοιο σημείο, ώστε και οι πιο υλιστές επιστήμονες της δαρβινικής σχολής, δεν μπορούν πάντα να αποκτήσουν μια σαφή ιδέα για την προέλευση του ανθρώπου. Κι αυτό γιατί κάτω από την επίδραση αυτής της ιδεολογίας, δεν αναγνωρίζουν το ρόλο που έπαιξε η εργασία σ' αυτή την εξέλιξη". Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι ο Ένγκελς παρά το σχετικά φτωχό ανθρωπολογικό υλικό της εποχής του, αλλά απαλλαγμένος από ιδεαλιστι...
Αχμέτ Νταβούτογλου - Το στρατηγικό βάθος: Η διεθνής θέση της Τουρκίας
Πέρα από τα κλισέ Η εμφάνιση του ονόματος του Αχμέτ Νταβούτογλου (Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας) στον ελληνικό τύπο δεν αποφεύγει τα κυρίαρχα αντι-τουρκικά στερεότυπα. Ο Νταβούτογλου είναι για τα ελληνικά ΜΜΕ ένα “γεράκι” της Άγκυρας, εκφραστής των επιδιώξεων της Τουρκίας για επέκταση της περιφερειακής της κυριαρχίας, πολιτικής που έχει βαφτιστεί (πάντως όχι από τον ίδιο τον Νταβούτογλου) ως “νεο-οθωμανισμός”. Η ανάγνωση του βιβλίου του Νταβούτογλου “Στρατηγικό Βάθος” βοηθάει να ξεπεράσουμε τα κλισέ και να αναλύσουμε νηφάλια την στρατηγική της τουρκικής κυρίαρχης τάξης, ιδίως μετά την επικράτηση του κόμματος Ερντογάν στα πολιτικά πράγματα της γειτονικής χώρας στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Ο Νταβούτογλου ήταν αρχικά καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά και κατόπιν στην Ισταμπούλ, με τις πολιτικές του συμπάθειες να πρόσκεινται στο μετριοπαθές ισλαμικό κόμμα του Ερντογάν. Το βιβλίο του “Στρατηγικό Βάθος” πρωτοεκδόθηκε το 2001 και αποτελεί την σύνοψη της θεώρησης του Νταβούτογλου ως προς το ποιά πρέπει να είναι η θέση και η στρατηγική της Τουρκίας στον σύγχρονο κόσμο. Μετά την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία, ο Νταβούτογλου είχε πλέον από θέση ευθύνης (πρώτα ως σύμβουλος, ως πρεσβευτής και από τον Μάη του 2009 ως Υπουργός Εξωτερικών) την δυνατότητα να εφαρμόσει πολλές από τις θεωρητικές του συλλήψεις στην πραγματική άσκηση εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας. Τα αποτελέσματα της στρατηγικής του δεν είναι αμελητέα. Η βασική κριτική του Νταβούτογλου στη σ...
Καρλ Μαρξ: Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας
Πώς αλλάζουν οι κοινωνίεςΤο κείμενο που παρουσιάζεται στο συγκεκριμένο βιβλίο δεν δημοσιεύθηκε όσο ζούσε ο Μαρξ. Βρέθηκε μετά το θάνατό του, το 1883, μεταξύ άλλων χειρογράφων του και είχε χρονολογηθεί από τον ίδιο με ημερομηνία «23 Αυγούστου του 1857». Δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1903, μισό αιώνα αργότερα, στο περιοδικό «Νέοι Καιροί» του Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Από τότε, το βιβλίο έχει ασκήσει σημαντική επίδραση και κατέχει κεντρική θέση στη μελέτη του έργου του Μαρξ από ακτιβιστές και επαναστάτες, μαρξιστές ή μη. Είναι διάσημο για τον περίφημο Πρόλογό του, που αποτελεί ταυτοχρόνως και τη μόνη σύντομη έκθεση της ιστορίας της εξέλιξης της σκέψης του Μαρξ γραμμένη από τον ίδιο. Σε αυτόν τον Πρόλογο ο Μαρξ παρουσιάζει την υλιστική αντίληψη της ιστορίας. «Στην κοινωνική παραγωγή της ζωής τους», σύμφωνα με την περίφημη διατύπωση του Προλόγου, που δεν θα σταματήσει ποτέ να γονιμοποιείται στο μυαλό και την πρακτική όλων όσων θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο, «οι άνθρωποι έρχονται σε σχέσεις καθορισμένες, αναγκαίες, ανεξάρτητες από τη θέλησή τους, σε παραγωγικές σχέσεις που αντιστοιχούν σε μια ορισμένη βαθμίδα ανάπτυξης των υλικών παραγωγικών τους δυνάμεων. Το σύνολο των παραγωγικών αυτών σχέσεων αποτελεί την οικονομική δομή της κοινωνίας, την πραγματική βάση που πάνω σ’ αυτήν υψώνεται ένα νομικό και πολιτικό οικοδόμημα προς το οποίο αντιστοιχούν ορισμένες μορφές της κοινωνικής συνείδησης. Ο τρόπος παραγωγής της υλικής ζωής καθορίζει γενικά την κοινωνική, πολιτική κ...
Όχι επέμβαση στη Λιβύη. Νίκη στις αραβικές επαναστάσεις
Η «πολεμική επέμβαση που ξεκίνησε στις 19 Μάρτη 2011 κατά της Λιβύης, με τη μορφή της «ζώνης απαγόρευσης πτήσεων», είχε ως διακηρυγμένο στόχο της την διάσωση των αμάχων της χώρας από την δολοφονική καταδίωξη των στρατιωτικών δυνάμεων του Καντάφι.Η χρήση βίας είχε την νομιμοποίηση του ψηφίσματος 1973 του ΟΗΕ και συνεπώς τον μανδύα της «ανθρωπιστικής» επέμβασης. Θα επρόκειτο για μια επέμβαση περιορισμένη τόσο χρονικά όσο και επιχειρησιακά: οι βομβαρδισμοί θα είχαν ως άμεσο και μοναδικό στόχο τους την προστασία των κατοίκων, πρώτα και κύρια της Βεγγάζης, από τις αεροπορικές δυνάμεις και το βαρύ πυροβολικό του Καντάφι, ενώ η χρήση επίγειων δυνάμεων αποκλειόταν εξ αρχής κατηγορηματικά. Οκτώ βδομάδες μετά το ξεκίνημα των βομβαρδισμών, κάθε ένας από τους παραπάνω ισχυρισμούς έχει αποδειχτεί ένα τεράστιο ψέμα. Η επέμβαση της Δύσης στη Λιβύη έχει πλέον σαν στόχο της όχι την προστασία των αμάχων, αλλά την γνωστή μας από το Ιράκ «αλλαγή καθεστώτος», την ανατροπή δηλαδή του Καντάφι, έστω και διά της δολοφονίας του με κινηματογραφικό τρόπο ανάλογο αυτού της εκτέλεσης του Οσάμα Μπιν Λάντεν. Οι ΝΑΤΟϊκοί βομβαρδισμοί είναι δηλαδή πλέον παράνομοι, ακόμα και με τα μέτρα της απόφασης 1973 του ΟΗΕ, που χρησιμοποιήθηκε ως φύλλο συκής για να τους νομιμοποιήσει. Οι βομβαρδισμοί ήταν εξαρχής τυφλοί, με αποτέλεσμα την δολοφονία εκατοντάδων Λίβυων πολιτών, είτε αμάχων (το Βατικανό αποκάλυψε την δολοφονία 40 αμάχων σε ένα μόνο χτύπημα από βομβαρδισμό πολυκατοικίας στην Τρίπολη), είτε στρατιωτών του Λι...
Να σαρώσουμε τα μνημόνια της χρεοκοπίας
Συμπληρώθηκε ένας χρόνος από τη συμφωνία του Παπανδρέου με την Τρόικα, το λεγόμενο Μνημόνιο, που υποτίθεται ότι θα έσωζε την Ελλάδα από τη χρεοκοπία και θα τερμάτιζε την κρίση του ευρώ. Ένα χρόνο μετά, η κρίση είναι εκτός ελέγχου και πιο βαθιά, όχι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά.Η πιο χειροπιαστή απόδειξη γι’ αυτό είναι το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση, η τρόικα και οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης βρίσκονται σε αγωνιώδεις διαπραγματεύσεις για να διαμορφώσουν τους όρους ενός νέου πακέτου «διάσωσης», ύψους 60 δις ευρώ από ό,τι λέγεται, για να καλύψουν τις δανειακές ανάγκες του 2012-13 καθώς η Ελλάδα δεν μπορεί να επιστρέψει στις αγορές όπως εκτιμούσε το Μνημόνιο. Μπορεί τα 60 δις να μοιάζουν «μικρό πακέτο» μπροστά στα περσινά 110 δις, αλλά αυτό δεν μπορεί να συγκαλύψει την αποτυχία της περσινής «διάσωσης» σε όλα τα επίπεδα. Όσο αφορά την ελληνική οικονομία, μια περιγραφή της «διάσωσης» θα μπορούσε να είναι «η εγχείρηση πέτυχε, ο ασθενής απέθανε». Η κυβέρνηση μπορεί να περηφανεύεται ότι καμιά άλλη κυβέρνηση όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και αλλού δεν έχει καταφέρει τόσο δραματική μείωση του ελλείμματος μέσα σε ένα χρόνο κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Αλλά οι διεθνείς αγορές που τόσο προσκυνούν οι υπουργοί του Παπανδρέου, τώρα εκτιμούν ότι το ελληνικό χρέος είναι λιγότερο βιώσιμο από πέρσι. Η αποτυχία, όμως, δεν περιορίζεται στην ελληνική περίπτωση. Βασικός στόχος του περσινού Μνημόνιου-1 ήταν να ανακόψει τη μετάσταση της κρίσης στις άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας....
Επισκόπηση
Η σκέψη του Καρλ Μαρξ συνεχίζει να γονιμοποιεί την θεωρία και την πρακτική του κινήματος για την ανατροπή του καπιταλισμού.Το περιοδικό Ουτοπία (τεύχος 94, Μάρτιος-Απρίλιος 2011) κυκλοφορεί αυτό το δίμηνο με ένα πλούσιο “Αφιέρωμα στον Μαρξ”. Αναλυτική παρουσίαση του αφιερώματος έχουμε κάνει ήδη στο τεύχος 976 της εφημερίδας Εργατική Αλληλεγγύη. Ξεχωρίζουν μεταξύ άλλων: το κείμενο του Istvan Meszaros με τίτλο “Ο μαρξικός αναπροσανατολισμός της μεθόδου”. Η μελέτη του Δημήτρη Σαραφιανού για τη σχέση του μαρξισμού με τη δικαιοσύνη και την ηθική με τίτλο: “Από την κριτική του ουρανού στην κριτική της γης: Σκέψεις για μια επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης δικαιοσύνης και ηθικής στο έργο του Μαρξ”. Και η αντίστοιχη μελέτη (από διαφορετική όμως σκοπιά) του Υβόν Κινιού με τίτλο “Η ηθική στον Μαρξ”. Στο προηγούμενο τεύχος του περιοδικού Σοσιαλισμός από τα Κάτω, ο Λέανδρος Μπόλαρης είχε επιχειρηματολογήσει εναντίον της συμμετοχής της Αριστεράς σε κυβερνήσεις στο έδαφος του υπάρχοντος καπιταλιστικού συστήματος. Στο τρέχον τεύχος της Ουτοπίας ο Δημήτρης Γρηγορόπουλος δίνει επιχειρήματα υπέρ των αριστερών κυβερνήσεων (“Ο Μαρξ για το θέμα της εξουσίας – Κυβερνητική εξουσία και μετασχηματισμός”). Η μαζική φθορά των δύο πόλων του πολιτικού συστήματος, σε συνδυασμό με την αδυναμία της εργατικής τάξης να πάρει την εξουσία μέσα από δικούς της θεσμούς, θα μπορούσαν να ανοίξουν τον δρόμο για την ανάληψη της κυβερνητικής εξουσίας από την Αριστερά μέσα από κοινοβουλευτικές εκλογές. Ο Γρηγορόπουλος εξα...
Συλλογικό έργο: Οικονομική κρίση και Ελλάδα
Αξιόλογες παρεμβάσειςΗ “ελληνική κρίση δημοσίου χρέους” είναι κομμάτι της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης που ξέσπασε το 2007. Είναι ένα συμπέρασμα που μπορεί να θεωρείται τετριμμένο στους κύκλους της αριστεράς, αλλά δεν θα έπρεπε. Ανάλογα με τις ερμηνείες που δίνει κάποιος για την κρίση ορίζει και την προοπτική που χαράζει απέναντί της. Δεν είναι καιρός να αφήσουμε τη θεωρητική συζήτηση στην άκρη αλλά να τη βαθύνουμε. Ομως, οι “ακαδημαϊκοί” που αναφέρονται στην αριστερά, στον μαρξισμό ή τέλος πάντων στις “ετερόδοξες” οικονομικές θεωρίες στην Ελλάδα είχαν μπει πολύ λίγο σ' αυτή τη συζήτηση. Από αυτή την άποψη, η κυκλοφορία αυτού του τόμου με άρθρα πανεπιστημιακών (και από την Ελλάδα και από το εξωτερικό) αποτελεί μια θετική εξέλιξη. Ο τόμος χωρίζεται σε τέσσερα μέρη: οικονομική κρίση και οι διεθνείς διαστάσεις της, δημοσιονομική κρίση της Ελλάδας και οικονομική πολιτική, ελλείμματα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, διεθνής ανταγωνιστικότητα, κλαδικές επιδόσεις/διαρθρώσεις και τέλος το μέρος που ασχολείται με την κρίση της ελληνικής οικονομίας και την κρίση του ευρώ/ΟΝΕ. Όπως είναι φυσιολογικό με κάθε τέτοια προσπάθεια, το “προϊόν” είναι άνισο, τόσο από άποψη ενδιαφέροντος για ένα ευρύτερο κοινό, όσο και από την άποψη της ορθότητας των θεωρητικών εκτιμήσεων και κατά συνέπεια των προτάσεων που διατυπώνονται. Για παράδειγμα, το πρώτο και τρίτο άρθρο του πρώτου μέρους, γραμμένα από τον βρετανό μαρξιστή οικονομολόγο Μπεν Φάιν και τον αμερικάνο κοινωνιολόγο Ρίτσαρντ Γουλφ. Η αντι...
Ρόζα Λούξεμπουργκ: Μπροσούρα του Γιούνιους
Επαναστατικό ΜανιφέστοΤο βιβλίο “Μπροσούρα του Γιούνιους - Η κρίση της Σοσιαλδημοκρατίας” της Ρόζας Λούξεμπουργκ, που κυκλοφόρησε στις αρχές της χρονιάς από τις εκδόσεις Πρωτοποριακή Βιβλιοθήκη, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα της μεγάλης επαναστάτριας. Το έγραψε (με το ψευδώνυμο “Γιούνιους” για να μην συλληφθεί λόγω της λογοκρισίας που είχε επιβληθεί στη Γερμανία) τον Απρίλη του 1915 και μπόρεσε να το δημοσιεύσει στις αρχές του 1916 την ώρα που ολόκληρη η Ευρώπη μάτωνε στα χαρακώματα του μεγαλύτερου σφαγείου που είχε γνωρίσει μέχρι τότε η ανθρωπότητα, του Α' Παγκόσμιου Πόλεμου. «Μετά την 4η Αυγούστου [1914] η γερμανική σοσιαλδημοκρατία είναι ένα πτώμα που βρωμάει», γράφει η Ρόζα. Εκείνη την ημέρα οι βουλευτές του SPD, του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας, του οποίου η Λούξεμπουργκ ήταν μέλος, υπερψήφισαν μαζί με τα αστικά κόμματα τις πολεμικές δαπάνες παρά το γεγονός ότι μέχρι τότε ορκίζονταν πως θα αντιστέκονταν «με όλα τα μέσα» σε περίπτωση που ξέσπαγε ένας ιμπεριαλιστικός πόλεμος. Το έκαναν στο όνομα της «υπεράσπισης της πατρίδας», όπως το ίδιο έκανε και η συντριπτική πλειοψηφία των κομμάτων της Δεύτερης Διεθνούς στις χώρες τους, και με αυτόν τον τρόπο έστειλαν τους εργάτες στο σφαγείο και τη Διεθνή στην απόλυτη χρεοκοπία. Το κείμενο ξεκινά με μια συγκλονιστική περιγραφή της φρίκης του ιμπεριαλιστικού πολέμου: «Εξατμίστηκε ο πατριωτικός πυρετός από τους δρόμους... Το θέαμα τέλειωσε... Αντηχούν μόνο οι βραχνές κραυγές από τα όρνεα και τις ύαινες... Η τροφή γι...
Τάσος Τρίκκας. ΕΔΑ 1951-1967: Το νέο πρόσωπο της αριστεράς
Ρεφορμιστική στρατηγικήΦέτος συμπληρώνονται 60 χρόνια από την ίδρυση της ΕΔΑ. Η πορεία της αριστεράς μετά τον εμφύλιο εξακολουθεί να αποτελεί ζήτημα συζήτησης, η οποία ανατροφοδοτήθηκε πρόσφατα από μελέτες όπως το δίτομο έργο του Τάσου Τρίκκα, παλαίμαχου στελέχους της ΕΔΑ και των Λαμπράκηδων. Μετά τη βαριά ήττα του εμφυλίου, το κίνημα άρχισε να ανασυγκροτείται. Η δημιουργία της ΕΔΑ τον Αύγουστο του 1951 ήταν ένα βήμα μπροστά και ο κόσμος τη χρησιμοποίησε ως πολιτική του έκφραση για να παλέψει ενάντια στις κυβερνήσεις του Κέντρου και, από το 1952, της Δεξιάς. Λίγο μετά ιδρύθηκε η νεολαία της, η ΕΔΝΕ, που εξέδιδε την εφημερίδα «Φρουροί της Ειρήνης» την οποία τα μέλη της προσπαθούσαν να τη διαδώσουν χέρι-χέρι παρά την κρατική τρομοκρατία. Όπως γράφει ο Τρίκκας, «αυτό το ιδιόμορφο κίνημα της νεολαίας, που δρομολογήθηκε από τα πάνω αλλά ανάβλυσε με δυναμισμό από τα κάτω, ξεπέρασε τα προκαθορισμένα όρια» (σελ. 147). Φτιάχτηκε από το κίνημα και του έδωσε ένα εργαλείο για να δράσει και να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις του. Για τον Τρίκκα, μεγάλη τομή στην πορεία της αριστεράς στην Ελλάδα αποτέλεσε η 6η Ολομέλεια του ΚΚΕ που ακολούθησε τη γραμμή της «αποσταλινοποίησης» την οποία είχε χαράξει το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ. Ο συγγραφέας εκτιμά πως αυτή η αλλαγή ήταν μια θετική εξέλιξη, που άνοιξε το δρόμο στην «αποδογματοποίηση» της αριστεράς και στο άνοιγμα της πολιτικής συμμαχιών της (σελ. 379). Αυτή βρήκε την αντανάκλαση της στην Α΄ Συνδιάσκεψη της ΕΔΑ την ίδια χρονιά με τη στρατηγική της...
Eric Hobsbawm: Ληστές
Πρωτόγονη αντίσταση“Οι Ληστές είναι μια σπουδή πάνω στη φιγούρα του κοινωνικού ληστή ή του εξεγερμένου παράνομου. Τέτοιοι ληστές και παράνομοι δεν θεωρούνται από την κοινή γνώμη εγκληματίες, αλλά υπερασπιστές της κοινωνικής δικαιοσύνης, εκδικητές ή αγωνιστές μιας πρωτόγονης αντίστασης, και τα κατορθώματά τους έχουν δοξαστεί και διασωθεί στην ιστορία και τον μύθο”. Το έργο του βρετανού κομμουνιστή ιστορικού Έρικ Χόμπσμπομ Ληστές το 1969 αποτέλεσε την απαρχή μιας ολόκληρης ιστοριογραφικής σχολής για το φαινόμενο της κοινωνικής ληστείας. Στην ανάπτυξη του σχετικού ιστορικού κλάδου οφείλεται και η διαρκώς ανανεωμένη επανέκδοση του συγκεκριμένου έργου από τον Χόμπσμπομ, επαυξημένη κάθε φορά με νέα στοιχεία και ενημερωμένη με τις πιο πρόσφατες αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους ιστορικούς του νέου αυτού πεδίου. Η ληστεία αμφισβητεί την οικονομική, κοινωνική και πολιτική τάξη πραγμάτων. Εμφανίζεται σε κοινωνίες που υφίστανται μια διαδικασία ταξικής διαφοροποίησης (κλασικό τέτοιο παράδειγμα είναι η μετάβαση από την φεουδαρχία στον καπιταλισμό και τα χνάρια που αφήνει η διαδικασία αυτή στις αγροτικές κοινωνίες που την υφίστανται) ή σε κοινωνίες που είναι πλέον ταξικά διαφοροποιημένες. Χρήσιμη είναι εδώ η υπενθύμιση ότι τα κράτη πριν τον 19ο αιώνα ήταν τελείως διαφορετικά από τα ολοκληρωμένα εθνικά κράτη που γνωρίζουμε, ιδίως τον 20ό αιώνα: “κανένα κράτος... δεν διέθετε επαρκή γνώση για το ποιός ζούσε στο έδαφός του, ποιός γεννιόταν και ποιός πέθαινε εκεί... η εξουσία περιοριζόταν επομένως...
Επισκόπηση
Τρία άρθρα σε τρία περιοδικά θα απασχολήσουν αυτή την Επισκόπηση.Το πρώτο περιοδικό είναι η «Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης» (τεύχος 37, Ιούνιος 2011). Στο άρθρο του «Δημοτικές εκλογές 2010 στην Αθήνα: ΛΑ.Ο.Σ. ή Κολωνάκι», ο Παναγιώτης Κουστένης αναλύει τα αποτελέσματα των εκλογών στον μεγαλύτερο δήμο της χώρας, όπου για πρώτη φορά μετά από έξι συνεχείς τετραετίες ηττήθηκε ο υποψήφιος της Δεξιάς. Ο Κουστένης εντοπίζει την διπλή πίεση που υπέστη η υποψηφιότητα Κακλαμάνη: στις μεν πιο αστικές περιοχές από την υποψηφιότητα Καμίνη, στις δε πιο μικροαστικές από την υποψηφιότητα του Μιχαλολιάκου της Χρυσής Αυγής. Έτσι, η ήττα που υπέστη η Νέα Δημοκρατία στις βουλευτικές εκλογές του 2009 (όχι μόνο εθνικά αλλά και στα διαμερίσματα του Δήμου της Αθήνας) μετατράπηκε πλέον σε εκλογική συντριβή. Κι αυτό παρά την ομόθυμη στήριξη του Κακλαμάνη και από τα τρία δεξιά κόμματα, τη Νέα Δημοκρατία, το ΛΑΟΣ και τη Μπακογιάννη. Η ανάλυση του Κουστένη πάσχει σε διάφορα σημεία, σίγουρα στο γεγονός ότι παραλείπει να εντάξει σ’ αυτήν τα αποτελέσματα της Αριστεράς (η οποία πήρε πάνω από 22% αν αθροίσει κανείς τα αποτελέσματα Σοφιανού, Πορτάλιου και Κωνσταντίνου). Αποδέχεται έτσι ένα δικομματικό πλαίσιο αναφοράς, όπου ο Καμίνης ήταν υποψήφιος της «καλής κοινωνίας», σε αντίθεση με τον Κακλαμάνη που εξέφραζε τις «λαϊκότερες τάξεις». Αλλά πέρα απ’ αυτό, το άρθρο είναι χρήσιμο για κάποιες σημαντικές πληροφορίες, όπως για τα αποτελέσματα της Χρυσής Αυγής. Κατά βάση, λέει ο Κουστένης, πρόκειται για...
Λέανδρος Μπόλαρης: Η εργατική τάξη σήμερα
Με αντικειμενικά κριτήριαΜπορεί να υπάρξει κεφάλαιο χωρίς την εργασία που παράγει την υπεραξία και το κέρδος, δηλαδή χωρίς την εργατική τάξη; Μπορεί να εξαφανίζεται η εργατική τάξη ή να χάνει τον κεντρικό της ρόλο στις κοινωνικές συγκρούσεις τη στιγμή που σήμερα η μισθωτή δουλειά αποτελεί όρο ζωής για τουλάχιστον 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη; Ο Λέανδρος Μπόλαρης στο τελευταίο του βιβλίο “Η εργατική τάξη σήμερα” συστηματοποιεί τις θεωρητικές απαντήσεις αλλά και τα εμπειρικά δεδομένα, που οι παραπάνω απόψεις, με κάποια εμμονή, θέλουν να αγνοούν. Όπως μας θυμίζει ο συγγραφέας: “Ήδη από την εποχή του Μαρξ, ο Μπακούνιν από το ρεύμα των αναρχικών, καταδίκαζε τους 'αστούς εργάτες που υπάρχουν στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες' όπως στη Γερμανία, 'με τη σχετική ευμάρεια, υψηλότερους μισθούς, που κομπάζουν για τις γνώσεις τους και είναι βαθιά εμποτισμένοι από τις αστικές προκαταλήψεις'. Στην άλλη άκρη του φάσματος, ο Μπερνστάιν, ο θεωρητικός εκπρόσωπος του ανοιχτού ρεφορμισμού στο γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό κίνημα, το 1899 υποστήριζε με τη σειρά του ότι οι εργάτες δεν είχαν κανένα συμφέρον από την επαναστατική ανατροπή του καπιταλισμού, ο σοσιαλισμός ήταν 'ηθικό πρόσταγμα', μια από τις 'κατηγορικές προσταγές' του Καντ… Από την εποχή του Μαρξ, ξανά και ξανά, έχει διακηρυχθεί από πολλούς η εξάντληση του επαναστατικού ρόλου της εργατικής τάξης, η ίδια η εξαφάνισή της. Στη δεκαετία του 1960 αυτές οι θεωρίες μεσουρανούσαν, μέχρι που ο Μάης του '68 στη Γαλλία, το 'Καυτό Φθινό...
Christopher Hill: Ο αιώνας της επανάστασης 1603-1714
Οι αστοί, οι “Σκαφτιάδες” και οι “Ισοπεδωτές”Η μελέτη της ιστορίας είναι πεδίο πάλης για την αριστερά και το εργατικό κίνημα. Η ιστορία διδάσκει ότι οι κοινωνίες αλλάζουν με επαναστάσεις, κουβαλά εμπειρίες, μνήμες, συμπεράσματα, μπορεί να είναι οδηγός για δράση, για ανατροπή σήμερα. Γι' αυτό, οι άρχουσες τάξεις, γατζωμένες στα προνόμιά τους, θέλουν να διαγράψουν την ιστορία – ακόμα και τη δική τους ιστορία όταν αυτή αφορά τις επαναστάσεις που άνοιξαν το δρόμο για να επικρατήσει το σημερινό σύστημα, τις μεγάλες αστικές επαναστάσεις του 17ου και του 18ου αιώνα στις Κάτω Χώρες, την Αγγλία και τη Γαλλία. Το βιβλίο του Κρίστοφερ Χιλ “Ο αιώνας της επανάστασης 1603-1714” που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Οδυσσέας γράφτηκε το 1961. Αποτελεί μια από τις πρωτοπόρες μαρξιστικές αναλύσεις της αστικής επανάστασης στην Αγγλία το 1640-1660. Μιας επαναστατικής διαδικασίας που, όπως εξηγεί ο Χιλ, είχε της ρίζες της στην βαθιά οικονομική, πολιτική, κοινωνική και ιδεολογική κρίση στην Αγγλία του 17ου αιώνα. Ξεκίνησε με μια διστακτική “εσωτερική” σύγκρουση μέσα στην ίδια την άρχουσα τάξη: ανάμεσα στο “κοινοβούλιο” των ευγενών και τον βασιλιά Κάρολο. Αλλά η ορμητική παρέμβαση των “πληβειακών στοιχείων” κλιμάκωσε τη σύγκρουση και οδήγησε στον εμφύλιο πόλεμο. Στην ηγεσία του “Στρατού Νέου Τύπου”, του στρατού του κοινοβούλιου, βρίσκονταν στρατιωτικοί, όπως ο Όλιβερ Κρόμγουελ που τάχθηκαν με το πλευρό των νέων “ιδιοκτητριών τάξεων”. Αλλά τη νίκη ενάντια στον Κάρολο την εξασφάλισαν τα πιο λα...
Ariel Levy: Θηλυκές φαλλοκράτισσες – Η κουλτούρα του ξέκωλου
Καταπίεση και ΑπελευθέρωσηΟ τίτλος «Θηλυκές φαλλοκράτισσες» είναι παράφραση του «Αρσενικός Φαλλοκράτης» (Male chauvinist pig), χαρακτηρισμό που χρησιμοποιούσαν κάποιες φεμινίστριες πριν τουλάχιστον 30 χρόνια για τους άντρες. (Κάποιες τον χρησιμοποιούν ακόμα). Είχαν την άποψη ότι για την καταπίεση των γυναικών φταίνε οι άντρες και χρειάζεται να συγκρουστούμε μαζί τους. Κομμάτι αυτής της άποψης ήταν ότι οι άντρες δεν πρέπει να συμμετέχουν στις διαδηλώσεις των γυναικών ούτε και στις συζητήσεις που οργανώνουν. Οι «Θηλυκές Φαλλοκράτισσες» δεν είναι κανένα κίνημα που γεννήθηκε απ’ αυτές τις γυναίκες για να δείξουν τη δύναμη τους. Είναι περισσότερο ένας χαρακτηρισμός που χρησιμοποιεί η Αριέλ Λεβύ για να περιγράψει την προσπάθεια από την οικονομική και πολιτική ελίτ της Αμερικής να περάσει το μήνυμα ότι οι γυναίκες μπορούν να γίνουν δυνατές σαν τους άντρες, εάν αποδεχτούν ότι πρέπει να συμπεριφέρονται, να σκέφτονται και να λειτουργούν σαν σεξουαλικά αντικείμενα. Είναι μια αντίληψη που ενορχηστρωμένα η αγορά κάνει προσπάθεια να περάσει και να επηρεάσει εκατομμύρια γυναίκες και άντρες. Τα ΜΜΕ, τα περιοδικά λαϊκής κουλτούρας, οι πολυεθνικές, η βιομηχανία του σεξ και μαζί οι κυβερνήσεις όλης της τελευταίας 30ετίας, το προσπαθούν συστηματικά, καλιεργώντας τον μύθο «των απελευθερωτικών δυνάμεων της αγοράς». Το μοτίβο τους είναι «δεν χρειαζόμαστε πια τη συλλογική δράση του ’60 για να απελευθερωθούμε, αρκεί να κάνουμε αυξητική χειρουργική στο στήθος μας, να κάνουμε πλαστική στο αιδοίο μας,...
Άλεξ Καλλίνικος: Οι επαναστατικές ιδέες του Καρλ Μαρξ
Φιλοσοφία, ιστορία, οικονομία και επαναστατική πάληΟ Μαρξ έλαβε αξιοζήλευτη εκπαίδευση φιλοσόφου σ’ ένα πανεπιστήμιο που ασφαλώς η Διαμαντοπούλου σήμερα θα επεδίωκε να καταργήσει. Ολοκλήρωσε επιτυχημένα τις σπουδές του με μια διδακτορική διατριβή και με όλες, βεβαίως, τις μικρές ή μεγαλύτερες ασωτίες της φοιτητικής ζωής που είχαν να κάνουν με το κρασί, τον έρωτα και τις ατέλειωτες περί πολιτικής συζητήσεις – τι άλλο; – αλλά δεν έγινε γνωστός ως φιλόσοφος· τουλάχιστον ακαδημαϊκός. Ο Μαρξ έμεινε στην ιστορία ως επαναστάτης και «[…] με δυσκολία θα βρούμε άλλες περιπτώσεις που να άσκησαν την επίδραση που είχε εκείνος στη διαμόρφωση του σύγχρονου κόσμου», αναφέρεται ρητά στην εισαγωγή του σχετικού άρθρου της Φιλοσοφικής Εγκυκλοπαίδειας του Πανεπιστημίου Στάφορντ. Όλα δείχνουν ότι όχι μόνο θα εξακολουθήσει η παραπάνω διαπίστωση να ισχύει και στο μέλλον, αλλά θα αποκτά όλο και πλουσιότερο αποδεικτικό περιεχόμενο. Γιατί; Ο Καλλίνικος, όπως δηλώνεται ήδη στον τίτλο του βιβλίου, το εξηγεί καταρχήν στη βάση του γεγονότος ότι ο Μαρξ εισηγήθηκε πράγματι μια ριζική μεταστροφή στο πώς αντιλαμβανόμαστε την κοινωνία και την ιστορία. Κατά τον Μαρξ, οι άνθρωποι δεν είναι τα απομονωμένα, παθητικά έρμαια των παρορμήσεών τους όντα που έχουν την τάση να επιδιώκουν το συμφέρον τους και μόνο, όπως τα αποτύπωνε η εικόνα των φιλοσόφων του Διαφωτισμού. Σε αυτό συμφωνούσε με τον Χέγκελ. Έστρεψε την προσοχή του στο γεγονός ότι τα ανθρώπινα όντα είναι αναγκασμένα να επιδιώκουν, αφενός συλλογικά και αφε...
“Διασώστες” στον αέρα
“Διπλή βουτιά” για την παγκόσμια οικονομία, ατελείωτη βουτιά για τον ελληνικό καπιταλισμό. Ο Σωτήρης Κοντογιάννης εξηγεί γιατί τα Μνημόνια δεν καταφέρνουν να σταματήσουν τον κατήφορο προς τη χρεοκοπία.Τα μεσάνυχτα της Πέμπτης 1 Σεπτέμβρη οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και τους εκπροσώπους της Τρόικας διακόπηκαν. Ο Πολ Τόμσεν, ο εκπρόσωπος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου επιβιβάστηκε βιαστικά στο πρώτο αεροπλάνο και έφυγε από την Ελλάδα. Οι συνάδελφοί του, οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ακολούθησαν λίγες ώρες αργότερα. Η “αξιολόγηση” αναβλήθηκε. Η διαβούλευση, δήλωσε ο Βενιζέλος, θα γίνει πλέον στο επίπεδο του Eurogroup. Το πρόγραμμα της “διάσωσης της Ελλάδας”, η “ιστορική (για μια ακόμα φορά) συμφωνία” της 21ης Ιούλη, βρίσκονται κυριολεκτικά στον αέρα. Η αφορμή για την ρήξη ανάμεσα στην Τρόικα και τον Βενιζέλο ήταν η απαίτηση της ελληνικής κυβέρνησης να αναθεωρηθούν οι στόχοι για το φετινό έλλειμμα από το 7.6 στο 8.6%. Στην πραγματικότητα, όμως, οι αιτίες είναι πολύ πιο βαθιές. Ύστερα από δυο σχεδόν χρόνια “διάσωσης”, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σήμερα στο σημείο μηδέν. Το δημόσιο χρέος βρίσκεται, ξανά, εκτός ελέγχου. Στα τέλη του Αυγούστου το επίσημο Δελτίο του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους έκανε λόγο για “πρωτοφανή δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας”. Όλα τα στοιχεία, έλεγε το δελτίο – τα έσοδα, τα έξοδα, τα ληξιπρόθεσμα χρέη, το πρωτογενές έλλειμμα – όχι μόνο έχουν ξεφύγει, κατά πολύ, από τους σ...
Καταλήψεις! Για δημόσια δωρεάν Παιδεία
Κύμα καταλήψεων έχει σαρώσει όλα τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ μέσα σε ελάχιστες μέρες από την ψήφιση του Νόμου Διαμαντοπούλου στις 24 Αυγούστου.Τη στιγμή που γραφόταν αυτό το κείμενο οι καταλήψεις είχαν φτάσει τις 223 πανελλαδικά με εντυπωσιακά νούμερα φοιτητών να στηρίζουν τις κινητοποιήσεις. Ταυτόχρονα, οι πανεπιστημιακοί καθηγητές, παρά τα εμπόδια της ηγεσίας της ΠΟΣΔΕΠ, ξεκίνησαν τις δικές τους Συνελεύσεις. Στο Μετσόβειο Πολυτεχνείο αποφασίστηκε διήμερη απεργία, στα Γιάννενα τριήμερη με προοπτική να συνεχιστούν οι κινητοποιήσεις με πενθήμερες επαναλαμβανόμενες. Η συναίνεση που κατάφερε να εξασφαλίσει η κυβέρνηση στη Βουλή και να περάσει το νόμο-πλαίσιο με 250 ψήφους βουλευτών από το ΠΑΣΟΚ, τη Νέα Δημοκρατία, το ΛΑΟΣ και το κόμμα της Μπακογιάννη, έχει τα όρια της μέσα στους τέσσερις τοίχους της αίθουσας της Βουλής. Στις Γενικές Συνελεύσεις των σχολών όχι απλώς δεν υπάρχει συναίνεση από την συντριπτική πλειοψηφία του φοιτητικού κόσμου, αλλά η κυβέρνηση δεν μπορεί να ελέγξει ούτε την ΠΑΣΠ που σε πολλά σημεία στηρίζει τις προτάσεις κατάληψης που κατατίθενται από τα ΕΑΑΚ και άλλες δυνάμεις της αριστεράς (με θλιβερή εξαίρεση την Πανσπουδαστική-ΜΑΣ). «Μαριέτα, βγες τα μάτια σου να ανοίξεις, να δεις μειοψηφίες που κάνουν καταλήψεις», ήταν το σύνθημα που φώναζαν οι καταλήψεις το 2006-07 ως απάντηση στις κατηγορίες της Γιαννάκου και του Πολύδωρα ότι στις κινητοποιήσεις συμμετέχει «μια μερίδα των φοιτητών». Το τωρινό φοιτητικό κίνημα έχει κάθε λόγο να απευθύνει αυτό το σύνθημα στη...
Ευτύχης Μπιτσάκης: Η εξέλιξη των θεωριών της Φυσικής
Πώς προχωράει η επιστήμη;Τι είναι αυτό που μπορεί να οδηγήσει έναν αγωνιστή της Αριστεράς να διαβάσει ένα βιβλίο για τις θεωρίες της Φυσικής; Για τους πιο πολλούς εργαζόμενους  τα Μαθηματικά και η Φυσική είναι συνήθως μια κακή ανάμνηση από τα χρόνια του σχολείου, γεμάτη δυσκολίες και ακατανόητες εξισώσεις. Γιατί να κάνει τον κόπο να ξεπεράσει τέτοιες δυσκολίες και να ασχοληθεί με την εξέλιξη των θεωριών της Φυσικής; Ένα πρώτο κίνητρο μπορεί να είναι το όνομα του συγγραφέα. Ο Ευτύχης Μπιτσάκης συνδυάζει στο πρόσωπο του τις ιδιότητες του πανεπιστημιακού δάσκαλου που έχει μελετήσει αυτά τα ζητήματα και του στελέχους της Αριστεράς που έχει δώσει μια ζωή αφιερωμένη στην πορεία της. Αυτός ο συνδυασμός μας προσκαλεί να ασχοληθούμε με αυτό το βιβλίο. Και δεν είναι τυχαίο. Αν γυρίσουμε πίσω στον Μαρξ και στον Ένγκελς θα θυμηθούμε το βιβλίο «Σοσιαλισμός, ουτοπικός και επιστημονικός». Η μαρξιστική σοσιαλιστική παράδοση επιμένει από τις ρίζες της ότι ο Σοσιαλισμός δεν είναι κάποια αυθαίρετη ουτοπία που εμπνεύστηκαν οι θεμελιωτές της, αλλά ένας στόχος επιστημονικά δεμένος με την κίνηση της κοινωνίας. Η μαρξιστική Αριστερά είδε από την αρχή την επιστήμη δεμένη με τον κοινωνικό αγώνα. Και αυτό δεν αφορά μόνο τις κοινωνικές επιστήμες που μελετούν την εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών. Αυτή η οπτική αγκαλιάζει όλες τις επιστήμες, τοποθετεί (ή μάλλον επανατοποθετεί) τις επιστήμες μέσα στην ανθρώπινη ιστορία. Οι επιστήμες, και οι θετικές όπως τα Μαθηματικά και η Φυσική, δεν ξεπήδησαν πάνοπλες...
Πολ Κρούγκμαν: Η συνείδηση ενός προοδευτικού
Απολαυστικές ομολογίες  Ο Πολ Κρούγκμαν, που πήρε το Νόμπελ Οικονομίας το 2008, είναι γνωστός εδώ και χρόνια ως οικονομολόγος, με ειδικότητα στο διεθνές εμπόριο, και ως αρθρογράφος των Τάιμς της Νέας Υόρκης. Πριν από λίγο καιρό, ήρθε στην Ελλάδα και το όνομά του ακούστηκε ακόμη και στις σατιρικές εκπομπές της τηλεόρασης. Αφορμή ήταν ένας υφυπουργός του Καραμανλή, κάποιος Μπούρας, ο οποίος αναφέρθηκε στον νομπελίστα οικονομολόγο ως “κυρία Κρούγκμαν”.   Οι υπουργοί του Καραμανλή θα πάθαιναν μεγαλύτερο σοκ αν αφού ανακαλύψουν το φύλο του Κρούγκμαν, διάβαζαν και το βιβλίο του. Θα ανακάλυπταν για παράδειγμα μια πλούσια επιχειρηματολογία για το ότι η αγορά δεν δουλεύει. Θα μάθαιναν ότι η ιδιωτική ασφάλιση είναι ο πιο σπάταλος και αναποτελεσματικός τρόπος για να παρέχεται περίθαλψη στους ανθρώπους. Θα σοκάρονταν σίγουρα διαβάζοντας ότι το συμφέρον των επιχειρηματιών είναι συνήθως αντίθετο με της κοινωνίας, ενώ όσο πιο δυνατά είναι τα συνδικάτα τόσο μεγαλύτερα ωφέλη έχει ακόμη και η εύπορη μεσαία τάξη. Οπως και ότι τα μεγάλα “μυαλά” του νεοφιλελευθερισμού δεν είναι παρά τσαρλατάνοι που έγραψαν κατά πολιτική παραγγελία. Και σίγουρα θα παρατούσαν το βιβλίο στις συγκεκριμένες πολιτικές προτάσεις: φορολογήστε τους πλούσιους, δημόσια δωρεάν υγεία για όλους, στήριξη των συνδικάτων απέναντι στις επιχειρήσεις. Είναι απολαυστικό να διαβάζει κανείς αυτήν την τοποθέτηση, ακριβώς επειδή προέρχεται από τον Κρούγκμαν. Παρότι πάντα προοδευτικός στα κοινωνικά ζητήματα, δεν υπήρξε παρά ένας οικον...
Χάγκεν Φλάισερ: Οι πόλεμοι της μνήμης -ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος στην Δημόσια Ιστορία
Η Ιστορία δεν είναι ουδέτερη  Πριν την όποια αναφορά στο βιβλίο, αξίζει πρώτα απ’ όλα να αναφερθεί η συμβολή του συγγραφέα του στο τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την Γερμανική κατοχή στην Ελλάδα, καθώς ο Φλάισερ με το δίτομο του «Στέμμα και Σβάστικα» ανέδειξε την πραγματικότητα του ελληνικού δωσιλογισμού της Κατοχής χωρίς «ναι μεν αλλά..». Η ελληνική κυρίαρχη μετεμφυλιοπολεμική αφήγηση είχε καταφέρει να συγκαλύψει την ιστορική αλήθεια της συνεργασίας σημαντικών κομματιών του αστικού πολιτικού κόσμου με τους Ναζί.   Στο βιβλίο «Οι Πόλεμοι της Μνήμης», ο Φλάισερ καταπιάνεται με το ζήτημα της δημόσιας ιστορίας του Β ’Παγκοσμίου Πολέμου, τον τρόπο δηλαδή που οι λαοί, οι διάφορες κοινωνικές ομάδες αντιλαμβάνονται την ιστορία τους γύρω από την αφήγηση του «σημαντικότερου γεγονότος του 20ου αιώνα» όπως το χαρακτηρίζει. Η σχέση δηλαδή του παρόντος με το παρελθόν και το πώς συγκροτείται η κάθε συλλογική μνήμη. Ο συγγραφέας επικεντρώνεται στις προσλήψεις και χρήσεις της ιστορίας από τα κράτη, ώστε αυτή να συμμορφώνεται με τους καθιερωμένους μύθους για τη στάση των λαών κατά τη διάρκεια και κυρίως μετά το πέρας του πολέμου. Μία διαγραμμένη ιστορική μνήμη είναι η συνεργασία κομματιών του πληθυσμού αλλά και των ελίτ των κατεχόμενων χωρών της Ευρώπης όπως το καθεστώς του Βισύ στην Γαλλία τα χρόνια μετά την κατάληψη της. Σε όλες τις περιπτώσεις λιγότερο ή περισσότερο οι Ναζί δεν ήταν μόνοι τους στην άσκηση της κατοχικής τους εξουσίας, έχοντας την αγαστή πολλές φορές ακόμη και αυθόρμητη συν...
Σταμάτης Σκόρδος - Συμβολή στην Ιστορία των Ελλήνων Ναυτεργατών. Η Ματαιωμένη Ουτοπία - Γιάννης Γαβριηλίδης, Νίκος Καραγιάννης και άλλοι σύντροφοι
Θρυλική πορεία  Δύο πρόσφατες εκδόσεις έρχονται να θυμίσουν τη θρυλική πορεία του ελληνικού ναυτεργατικού κινήματος και των πρωταγωνιστών του. Η μία είναι το αυτοβιογραφικό αφήγημα του Σταμάτη Σκόρδου με τίτλο «Συμβολή στην Ιστορία των Ελλήνων Ναυτεργατών», που κυκλοφόρησε με την ενίσχυση του Δήμου της Αγίας Βαρβάρας, όπου ο Σκόρδος έζησε και εργάστηκε μεταπολιτευτικά. Η άλλη έχει τίτλο «Η Ματαιωμένη Ουτοπία – Γιάννης Γαβριηλίδης, Νίκος Καραγιάννης και άλλοι σύντροφοι» και περιέχει το αρχείο του παλιού μέλους του ΚΚΕ Γιάννη Γαβριηλίδη και έναν φάκελο για τον ναυτεργάτη Νίκο Καραγιάννη. Τα βιβλία επιμελήθηκαν οι Γαβρίλης Λαμπάτος και Γιώργος Κόκκινος, ενώ στο δεύτερο συνέβαλε και η Αφροδίτη Αθανασοπούλου.   Μαρτυρίες ναυτεργατών για τις συνθήκες εργασίας και το ναυτεργατικό κίνημα στον 20ό αιώνα υπάρχουν αρκετές. Πιο πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Εστία η μαρτυρία του Νίκου Οικονομάκου Σεβάχ ο Αριστερός, κοντά σ’ αυτές των Νεφελούδη, Γιαμπάνη, Αμπατιέλου, Πυθαρούλη, Τσαμπή και άλλων. Ο Λαμπάτος επιχειρεί στην Εισαγωγή του βιβλίου του Σκόρδου μια πιο συστηματική επισκόπηση των μαρτυριών και της πορείας του ναυτεργατικού κινήματος, εγχείρημα πολύ βοηθητικό. Οι ναυτεργάτες συμμετείχαν από νωρίς σε συνδικαλιστικούς αγώνες και έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι του εργατικού κινήματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1918 το ιδρυτικό συνέδριο του ΣΕΚΕ πραγματοποιείται στα γραφεία του Συνδέσμου Μηχανικών Ατμοπλοίων στον Πειραιά. Το 1923 δίνουν τους πρώτους τους νεκρούς στη γενική απερ...
Το ΝΑΤΟ σε πολιορκία
Ο Σαρκοζί οργάνωσε την φιέστα για τα 60 χρόνια από την ίδρυση του ΝΑΤΟ στο Στρασβούργο πολιορκημένος  από πενήντα χιλιάδες διαδηλωτές του αντιπολεμικού και του αντικαπιταλιστικού κινήματος. Στο στόχαστρο βρέθηκαν τα σχέδια των ηγετών για κλιμάκωση της επέμβασης του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν από ένα κίνημα που μετά την Γένοβα και τις αντιπολεμικές κινητοποιήσεις για το Ιράκ ξανάκανε δυναμικά την εμφάνιση του.  Στις 4 Απρίλη, μέρα της μεγάλης Πανευρωπαϊκής Διαδήλωσης,  η συντονισμένη αστυνομική κινητοποίηση τριάντα χιλιάδων Γάλλων και Γερμανών αστυνομικών δεν κατάφερε να εμποδίσει τους διαδηλωτές να δώσουν δυναμικό παρών. Οι Γερμανοί αστυνομικοί  έδωσαν τα ρέστα τους στην Γέφυρα της Ευρώπης για να εμποδίσουν χιλιάδες διαδηλωτές να περάσουν το Ρήνο για να ενωθούν με τους ακτιβιστές που ήρθαν από πολλές χώρες της Ευρώπης και βέβαια από την ίδια τη Γαλλία.   Τα γαλλικά CRS (ΜΑΤ) απέκλεισαν γέφυρες και έδιναν μάχη από τις πρωινές ώρες με διαδηλωτές κλείνοντας τους δρόμους από τους οποίους σκόπευαν να μετακινηθούν οι ηγέτες του ΝΑΤΟ. Και συνέχισαν να κρατάνε τις γέφυρες όταν αργότερα προσυγκεντρώσεις διαδηλωτών βάδιζαν για να πάνε στο χώρο της κεντρικής εκδήλωσης της «Καμπάνιας 60 χρόνια ΝΑΤΟ είναι αρκετά!». Ο Σαρκοζί προσπάθησε να ποινικοποιήσει ακόμη και το κρέμασμα της πολύχρωμης σημαίας της ειρήνης στα μπαλκόνια των σπιτιών των κατοίκων προκαλώντας ένα κύμα αγανάκτησης και πολύ περισσότερες σημαίες βέβαια. Σε αυτή την κινητοποίηση πρωτοστάτησε το αντιπολεμικό κίνημα που μέσα στο...
Μάχη ενάντια στις απολύσεις
Στις 7 Μάη πραγματοποιήθηκαν οι εκλογές για την ανάδειξη νέου ΔΣ στο σωματείο εργαζόμενων στην ΙΝΤΡΑΚΟΜ. Το αποτέλεσμα ήταν μια μεγάλη ανατροπή. Από το 1988 το σωματείο ελεγχόνταν από μια πλειοψηφία στην πραγματικότητα εργοδοτική που εδώ και 20 χρόνια στήριζε τα αφεντικά εξασφαλίζοντας ότι δεν θα υπήρχαν αντιδράσεις από τη μεριά των εργαζόμενων στις επιλογές της εργοδοσίας. Αυτή η πλειοψηφία είναι παρελθόν. Για πρώτη φορά η αριστερά στο σωματείο της ΙΝΤΡΑΚΟΜ έχει την πλειοψηφία, 8 στις 15 έδρες στο ΔΣ), με 4 έδρες η παράταξη του ΠΑΜΕ και 4 έδρες η Πρωτοβουλία ΓΕΝΟΒΑ. Οι παρατάξεις της αριστεράς, πρωτοστάτησαν το Νοέμβρη που μας πέρασε στην μάχη που δόθηκε στην ΙΝΤΡΑΚΟΜ για να μην περάσουν οι 200 απολύσεις που είχε ανακοινώσει η διοίκηση της εταιρίας ότι θα έκανε εξαιτίας της κρίσης. Η φιλοεργοδοτική παράταξη πρότεινε να φορτωθούν οι υπόλοιποι εργαζόμενοι το κόστος της παραμονής των συναδέλφων τους στη δουλειά θυσιάζοντας το 40% του δώρου των Χριστουγέννων. Αντίθετα οι παρατάξεις της αριστεράς μπήκαν μπροστά, κέρδισαν τη συνέλευση στην πρόταση για απεργία ενάντια στις απολύσεις  και οργάνωσαν την πρώτη απεργία στον χώρο από το 1986 με μεγάλη επιτυχία. Οι απολύσεις πάγωσαν και η αυτοπεποίθηση των εργαζόμενων τινάχτηκε στα ύψη φτάνοντας λίγους μήνες μετά σε αυτήν την ιστορική «ανατροπή των συσχετισμών» στο σωματείο και στο διπλασιασμό της δύναμης της Πρωτοβουλίας ΓΕΝΟΒΑ που έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε όλη αυτή την πορεία.   Η πραγματικότητα είναι ότι σε αυτήν την περίοδο της κ...
“Δεν θα περάσουν!”
Οι κυβερνήσεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση μπροστά στη κρίση παίζουν το χαρτί του ρατσισμού σε βάρος των μεταναστών και των προσφύγων. Επιχειρούν να μετατρέψουν τους μετανάστες σε αποδιοπομπαίους τράγους για την άνοδο της ανεργίας. Ο Μπερλουσκόνι προχώρησε σε επαναπροωθήσεις προσφύγων χωρίς εξέταση του αιτήματός τους για άσυλο. Στην Βρετανία ο Μπράουν στοχοποιεί τους μετανάστες από την Α. Ευρώπη και κάποια συνδικάτα ενδίδουν ζητώντας «βρετανικές δουλειές για τους βρετανούς εργάτες». Και ο Σαρκοζί ήταν ο πρωτεργάτης του νέου ρατσιστικού Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου της Ε.Ε.  Μέσα  στον Μάη αναμένεται να έρθει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για ψήφιση η άμεση λειτουργία μιας νέας «Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο» με ενίσχυση της καταστολής των αιτούντων άσυλο. Η Ντόρα Μπακογιάννη τρέχει να εξασφαλίσει ελληνική συμμετοχή στην διοίκηση αλλά και την εγκατάσταση της υπηρεσίας αυτής στον Πειραιά. Θα συνδυάζει κέντρο πληροφοριών με φακέλωμα με βιομετρικά στοιχεία αλλά και πρωτοφανή ενίσχυση και στρατιωτικοποίηση της δίωξης των μεταναστών από την FRONTEX στα σύνορα.   Άμεσα, η κυβέρνηση αναζητά τρόπο να κλείσει σε στρατόπεδο συγκέντρωσης όλους τους Αφγανούς πρόσφυγες του καταυλισμού της Πάτρα, όπως επίσης και την εκκένωση χώρων του κέντρου της Αθήνας στα πλαίσια μάλιστα σχεδίων Ανάπλασης του Δήμου της Αθήνας! Επαναφέρουν την προπαγάνδα ότι «πίσω από τους μουσουλμάνους βρίσκονται πυρήνες της Αλ κάϊντα» και ετοιμάζουν γιγάντια φυλακή  στο παλιό στρατόπεδο του ΝΑΤΟ στον Ασπρόπυ...
Με τη Bουλή κλειστή...
Η κίνηση του Καραμανλή να κλείσει τη Βουλή ένα μήνα πριν από τις Ευρωεκλογές και μάλιστα με τρόπο που αιφνιδίασε ακόμα και το Προεδρείο της Βουλής είναι πολλαπλά αποκαλυπτική.  Σε ένα πρώτο επίπεδο, ο Καραμανλής επιβεβαίωσε ότι φοβάται πως έχει χάσει τον έλεγχο της ισχνής κοινοβουλευτικής πλειψηφίας της ΝΔ. Είχαν προηγηθεί οι αγωνιώδεις προσπάθειες να εξασφαλιστεί η πειθαρχία της στην ψηφοφορία για το σκάνδαλο Παυλίδη και το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό. Η ΝΔ συγκέντρωσε λιγότερες ψήφους από την αντιπολίτευση έστω κι αν οι διατάξεις του νόμου περί ευθύνης υπουργών της εξασφάλισαν το τελικό αποτέλεσμα της μη-παραπομπής.   Με τον οχετό των σκανδάλων να αναβλύζει ακατάπαυστα, ο Καραμανλής δεν είχε περιθώρια για νέες τέτοιες δοκιμασίες. Επιπλέον, ο τερματισμός της συνόδου της Βουλής φέρνει και την παραγραφή αυτών των υποθέσεων, χαλαρώνοντας έτσι τις πιέσεις πάνω σε μεγάλο αριθμό κοινοβουλευτικών στελεχών που πέρασαν από υπουργεία και έφυγαν με κάποιο εισαγγελέα στο κατόπι τους. Με ένα «μικρό» κοινοβουλευτικό πραξικόπημα, λοιπόν, η κυβέρνηση νομίζει ότι εξασφάλισε ένα χρονικό περιθώριο προς όφελός της. Όμως αυτή είναι μια πολύ επιφανειακή ανάγνωση αυτής της εκτροπής. Υπάρχουν προεκτάσεις και προς τα πίσω και προς τα μπρος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή είναι μια κυβέρνηση που τον περασμένο Δεκέμβρη, τις πρώτες νύχτες της εξέγερσης, συζητούσε σε συνεδρίαση της κυβερνητικής επιτροπής το ενδεχόμενο να κηρύξει «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης». Η αλλεργία για τις συνταγματικές ελευθερίες...
Λεονάρντο Παδούρα: Παρελθόν χαμένο στην ομίχλη
Πικρη γεύσηO Λεονάρντο Παδούρα ζει και γράφει στην Αβάνα της Κούβας. Γεννήθηκε το 1955, συνεπώς ανήκει στη γενιά των ανθρώπων που γεννήθηκε ουσιαστικά με την Επανάσταση του 1959 και έχει βιώσει από πρώτο χέρι την πορεία της κουβανέζικης κοινωνίας όλες αυτές τις δεκαετίες της «οικοδόμησης του σοσιαλισμού». Άλλωστε, ήταν για χρόνια δημοσιογράφος –και παραμένει- ώστε να έχει πολύ καλά ακονισμένη την αίσθηση της παρατήρησης. Ο Παδούρα είναι ίσως ο πιο διαβασμένος Κουβανός συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων στο κόσμο –και δίκαια. Η πόλη στην οποία επικεντρώνονται οι ιστορίες του, η Αβάνα, δεν θυμίζει την ακρόπολη ενός πολιορκημένου κάστρου της επανάστασης. Είναι μια πόλη φορτωμένη ιστορία είναι αλήθεια, που όμως πια τα βασικά γνωρίσματα σήμερα, ιδιαίτερα μετά τις καταρρεύσεις του 1989, είναι άλλα: ατομικός αγώνας για επιβίωση, φτώχεια, διαφθορά, και μπόλικος κυνισμός. Ο πρωταγωνιστής των ιστοριών του Παδούρα, όπως ετούτης εδώ, είναι η επιτομή αυτής της πραγματικότητας, με εξαίρεση ίσως τον κυνισμό. Ο Μάριο Κόντε είναι πρώην αστυνομικός που παραιτήθηκε απογοητευμένος από την υπηρεσία, τώρα κάνει το μεσάζοντα στο «γκρι» εμπόριο παλιών βιβλίων. Είναι επίσης σκληρός πότης, γεμάτος από πικρή ειρωνεία. Αντί να κυνηγά πράκτορες της CIA, όπως παλιότεροι «ήρωες» σε μυθιστορήματα του είδους στη Κούβα, τα βάζει με διεφθαρμένους αξιωματούχους, απατεώνες κάθε λογής που ευδοκιμούν σε μια Αβάνα με ετοιμόρροπα κτίρια, ναρκωτικά και πόρνες. Ο Γιόγι, πρώην λαμπρός πολιτικός μηχανικός, νυν δα...
Κ. Μαρξ- Φ. Ένγκελς: Για τη Θρησκεία συλλογή κειμένων και έργων
Κριτική και εξήγησηΜπορεί να βρισκόμαστε στο τέλος της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, αλλά το ζήτημα της θρησκείας εξακολουθεί να βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης. Οι θεωρίες περί «θρησκευτικών πολέμων», η ισλαμοφοβία και το σκίσιμο του Κορανίου, το σκάνδαλο του Βατοπεδίου και το παραεκκλησιαστικό κύκλωμα, ο χωρισμός κράτους - εκκλησίας, η νίκη της Χαμάς αλλά και η χριστιανική δεξιά του Μπους είναι μερικές από τις αφορμές που ξανανοίγουν όλα τα ερωτήματα για το ρόλο της θρησκείας. Έναν ασφαλή οδηγό για τις απαντήσεις αυτές μπορεί να αποτελέσει η έκδοση των κειμένων του Καρλ Μαρξ και του Φρίντριχ Ένγκελς για τη θρησκεία που δίνουν μια πολύ σαφή και ολοκληρωμένη εικόνα τόσο για την μαρξιστική κριτική απέναντι στη θρησκεία όσο και για την εξήγηση του φαινομένου της θρησκείας και της ιστορικής της διαδρομής (κυρίως του χριστιανισμού). Από τη διδακτορική διατριβή του νεαρού Μαρξ (1841) ως τα άρθρα του Ένγκελς «για την ιστορία του πρώιμου χριστιανισμού» (1894-95), μέσα από τα 22 συνολικά κείμενα και αποσπάσματα (από την αλληλογραφία μεταξύ τους μέχρι το ίδιο το Κομμουνιστικό Μανιφέστο) όχι μόνο δίνεται το σαφές περίγραμμα των θέσεών τους απέναντι στη θρησκεία, αλλά ταυτόχρονα ξεδιπλώνεται ένα χαρακτηριστικό κομμάτι των φιλοσοφικών και ιστορικών τους κειμένων και επιδεικνύεται με επιδέξιο τρόπο η εφαρμογή του ιστορικού υλισμού. Γιατί χρειάζεται όμως η κριτική στη θρησκεία; Την απάντηση δίνει ο ίδιος ο Μαρξ «…ο αγώνας εναντίον της θρησκείας είναι έμμεσα ο αγών...
Ντενί Γκετζ: Μηδέν
Η (μυθ)ιστορία των αριθμώνΤο ιστορικό μυθιστόρημα είναι ένα είδος που έχει γνωρίσει άνθιση τα τελευταία χρόνια. Στις καλύτερες στιγμές του μπορεί να βοηθήσει ένα ευρύτερο κoινό να καλύψει κενά που οι σκοπιμότητες ή οι αγκυλώσεις του εκπαιδευτικού συστήματος έχουν αφήσει σε πολύ κόσμο. Τέτοια είναι η περίπτωση, παραδείγματος χάρη, των βιβλίων του Τάρικ Άλι όπως «Ένας σουλτάνος στο Παλέρμο» (βλέπε στο Σοσιαλισμός από τα Κάτω Νο 59) ή για τον Σαλαντίν. Σε εποχές ισλαμοφοβίας, εκείνες οι μυθιστορίες του άνοιξαν παράθυρα στον κόσμο του Ισλάμ και στην ιστορία του. Ο Ντενί Γκετζ ίσως δεν γράφει τόσο συναρπαστικά όπως ο Τάρικ Άλι. Αλλά σ’ αυτό το βιβλίο προσφέρει ένα αντίστοιχο επίτευγμα. Σε εποχές που η Μεσοποταμία στενάζει κάτω από την αμερικάνικη κατοχή και η αντίσταση των λαών της συκοφαντείται με χίλιους δυο τρόπους, το «Μηδέν» μας ξεναγεί στην πλούσια ιστορία της και την τεράστια συμβολή της στον ανθρώπινο πολιτισμό. Μέσα από τέσσερις σταθμούς – στην Ουρούκ πριν 5.000 χρόνια, στην Ουρ πριν 4.000 χρόνια, στη Βαβυλώνα πριν 2.500 χρόνια και στη Βαγδάτη πριν 1.100 χρόνια – δίνει την πορεία της ένταξης των αριθμών στο οπλοστάσιο της ανθρώπινης γνώσης. Και για να μην αφήσει κανένα κενό στη σύνδεση αυτής της ιστορίας με το σήμερα, ανοίγει και κλείνει το βιβλίο του στο Ιράκ του 2003, καθώς ξεκινάει η αμερικάνικη εισβολή. Η παγιωμένη αντίληψη για την πρόοδο των επιστημών είναι ότι πρόκειται για ευρωπαϊκή υπόθεση. Κάποιοι μεγάλοι άνδρες, όπως ο Γαλιλαίος, ο Κοπέρνικος, ο Νεύτωνας, πού κ...
Β. Ι. Λένιν Τι να κάνουμε; Τα φλέγοντα ζητήματα του κινήματός μας
Χρήσιμος οδηγόςΗ πρόταση να ξαναδιαβάσουμε σήμερα το «Τι να κάνουμε;» του Λένιν κινδυνεύει να φανεί σε πολλούς αγωνιστές σαν μια ενασχόληση που δεν έχει να προσφέρει τίποτα ουσιαστικό στις σημερινές μάχες του κινήματος, ίσως και σαν αθεράπευτος δογματισμός. Γι’ αυτό και η επιστροφή στις θεωρητικές αναλύσεις και τη δράση κορυφαίων επαναστατών στις αρχές του 20ού αιώνα δεν μπορεί να έχει το χαρακτήρα ανακάλυψης ενός αλάθητου «συνταγολόγιου», που θα μας απαλλάξει από τη συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης και των επιλογών και δράσεων που πρέπει να αναλάβουμε εμείς σήμερα. Ταυτόχρονα, όμως, οι θεωρητικές και πολιτικές διαμάχες που καθόρισαν την εξέλιξη του κινήματος στο παρελθόν, μπορούν πάντα να αποτελέσουν έναν χρήσιμο οδηγό και στο σημερινό κίνημα, αν αναζητήσουμε μέσα απ’ αυτές τη μέθοδο με την οποία σκέφτηκαν και έδρασαν οι επαναστάτες στις συνθήκες του τότε, παλεύοντας για τον ίδιο με μας στόχο, την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος. Το «Τι να κάνουμε;» καταπιάνεται με τα ζητήματα της οργάνωσης και δράσης των επαναστατών ώστε η αυθόρμητη άνοδος του μαζικού κινήματος στην τσαρική Ρωσία των αρχών του 20ού αιώνα να φτάσει σε μια πετυχημένη έφοδο των καταπιεσμένων για το γκρέμισμα του καθεστώτος. Ο Λένιν παρέμεινε ακλόνητος μέχρι το τέλος της ζωής του στην πεποίθησή του για τον επαναστατικό χαρακτήρα της εποχής που ξεκινούσε με την κυριαρχία του ιμπεριαλισμού παγκόσμια, σαν εποχή πολέμων και επαναστάσεων. Το ίδιο πεπεισμένος υπήρξε και για τις επαναστατικές...
H Aριστερά και η συνείδηση της τάξης
Τι φταίει για τα καθηλωμένα εκλογικά ποσοστά; Είναι ο κόσμος αιχμάλωτος μιας “κρίσης αξιών” ή μήπως χρειάζεται πιο ενεργητική συνειδητή παρέμβαση της Αριστεράς όπως υποστηρίζει ο Λέανδρος ΜπόλαρηςΤα αποτελέσματα των ευρωεκλογών έχουν ανοίξει μια συζήτηση μέσα στην Αριστερά για την πολιτική της, τη σχέση της με το κίνημα, τους εργαζόμενους και τη νεολαία συνολικά. Τα αποτελέσματα δεν ήταν καλά για την αριστερά, ιδιαίτερα για τα δυο κοινοβουλευτικά της κόμματα, το ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ, που έχασαν σε ψήφους και ποσοστά. Σε συνδυασμό με την άνοδο των φασιστών και την αυξημένη αποχή, το αποτέλεσμα έχει προσθέσει νέα ζητήματα στην αντιπαράθεση για την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει η Αριστερά σε μια περίοδο βαθιάς κρίσης του συστήματος. Πιο έντονα αυτό φαίνεται στη συζήτηση που αναπτύσσεται στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ –σε μια συγκυρία όπου η δεξιά πτέρυγα των «ανανεωτών» του ΣΥΝ έχει βγάλει τα μαχαίρια κατηγορώντας για την εκλογική ήττα τις «αριστερίστικες» επιλογές της προηγούμενης περιόδου και απαιτεί μια μεγάλη «πολιτική στροφή» του είδους που έφερε την «κεντροαριστερά» του Πρόντι στην Ιταλία στα γνωστά «πετυχημένα» αποτελέσματα. Οι απαντήσεις που δίνονται από τα αριστερά, είναι γεμάτες αμηχανία. Το γενικό μοτίβο είναι το εξής: πήγαμε όσο αριστερά μπορούσαμε, αυτό που φταίει είναι ότι η «κοινωνία» πιεσμένη από το φόβο που προκαλεί η κρίση, πάει προς τα δεξιά ή έχει χάσει κάθε πυξίδα προσανατολισμού προς τα αριστερά. Ο πανεπιστημιακός Αριστείδης Μπαλτάς υπαινίσσεται μια τέτοια ά...
Κινήματα & Αριστερά
Οι συζητήσεις της επομένης των εκλογών αποκάλυψαν γλαφυρά αυτό που οι μελετητές των κοινωνικών κινημάτων γνωρίζουν καλά από τη γενεαλογία του αντικειμένου τους.Τα κοινωνικά κινήματα υπήρξαν επί δεκαετίες αποδιοπομπαίος τράγος της θεσμικής πολιτικής (όπως και των κοινωνικών επιστημών), έννοια κατά βάση συνώνυμη με την παραβατικότητα και την «αποκλίνουσα συμπεριφορά». Κοινωνικοί αγώνες και ενσυνείδητες θεωρητικές παρεμβάσεις ενός μικρού αριθμού προικισμένων μελετητών σταδιακά άλλαξαν την κατάσταση αυτή, όμως οι παλιές εμπεδωμένες αγκυλώσεις παραμένουν. Πώς ακριβώς εμφανίζεται το φαινόμενο; Πάμπολλοι πολιτικοί και διανοούμενοι, προπαντός στο χώρο της συστημικής και «ορθοφρονούσης» Αριστεράς, συχνά-πυκνά αποτίουν λεκτικούς φόρους τιμής στη νεολαία, στις συλλογικές δράσεις, στα κινήματα. Όμως το πνεύμα που πρυτάνευσε μετά τις εκλογές (όπως, τηρουμένων των αναλογιών, και ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίστηκε η εξέγερση του περασμένου Δεκέμβρη) έδειξαν πως πρόκειται κατά κανόνα για λεκτικές και μόνο παραχωρήσεις. Το «ναι στα κινήματα» λέγεται εύκολα, όμως οι σημασίες που του αποδίδονται κάθε άλλο παρά... κινηματικές είναι. Οι εν λόγω πολιτικοί και διανοούμενοι αποδέχονται τα κινήματα, αλλά μόνο στο βαθμό που αυτά είναι διατεθειμένα να κινηθούν εντός των ορίων που προδιαγράφουν οι υφιστάμενοι θεσμικοί διακανονισμοί. Όμως τα κινήματα ανακύπτουν ακριβώς επειδή οι θεσμοί αποδεικνύονται ανεπαρκείς για να επεξεργαστούν -πολλώ μάλλον να ανταποκριθούν- στα αιτήματα της κοινωνίας. Ως εκ τού...
Ο κίνδυνος του νεοφασισμού και η Αριστερά
Με αφορμή τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών και τη συζήτηση που έχει ανοίξει στους κόλπους της Αριστεράς, ζητήσαμε την άποψη του Δημήτρη Λιβιεράτου, ιστορικού του εργατικού κινήματος, και του Σεραφείμ Σεφεριάδη, επίκουρου καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ο Δημήτρης Λιβιεράτος επισημαίνει τα καθήκοντα της Αριστεράς μπροστά στον κίνδυνο του ρατσισμού και του νεοφασισμού, ενώ ο Σεραφείμ Σεφεριάδης αντιπαρατίθεται στο επιχείρημα ότι η ταύτιση της Αριστεράς με τα ριζοσπαστικά κινήματα την περιθωριοποίησαν εκλογικά. Την επιμέλεια των κειμένων είχε ο Θανάσης Καμπαγιάννης.Ο ναζισμός στη Γερμανία, ο φασισμός στην Ιταλία, τα άλλα φασιστοειδή φαινόμενα σε διάφορες χώρες μέχρι τον «νοικοκυρίστικο» Λεπέν της σύγχρονης Γαλλίας εμφανίζονται όταν υπάρχει οικονομική κρίση. Τότε οι διάφοροι δικτατορίσκοι και οι τραμπούκικες ομάδες εμφανίζονται σαν υπερλαϊκιστές, υπερεθνικόφρονες, ρατσιστές προστάτες του λαού που υποφέρει. Καλύπτουν το γεγονός ότι υπεύθυνος της κρίσης είναι ο καπιταλισμός, ότι αυτός προκαλεί τη χρεοκοπία των τραπεζών, την ασφυξία της οικονομικής καθυστέρησης και τη μεγάλη ανεργία. Οι νεοφασίστες έχουν σαν αποστολή να στρέψουν τη δυσαρέσκεια των εργαζόμενων και του λαού ολόκληρου κατά των μεταναστών, των προσφύγων, των μουσουλμάνων, των εβραίων, των Τούρκων. Για όλα φταίνε οι διάφορες θρησκευτικές και εθνικές ομάδες. Και δεν αρκούνται σε λόγια. Διαχέοντας το ρατσιστικό, εθνικιστικό και θρησκευτικό μίσος, προσπαθούν να εξεγείρουν τους φτωχούς εναντίον άλλων φ...
Μετά τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών, όχι άλλες χαμένες ευκαιρίες!
Μια κυβέρνηση ηττημένη, ένα ΠΑΣΟΚ που φοβάται τον κόσμο που το ψήφισε, μια Αριστερά που πρέπει να διαλέξει: προσαρμογή ή αντικαπιταλιστική στρατηγική. Αυτό είναι το εκρηκτικό τοπίο μετά τις Ευρωεκλογές, όπως το παρουσιάζει η Μαρία Στύλλου.Οι εκλογές δεν έλυσαν κανένα πρόβλημα της κυρίαρχης τάξης, αντίθετα τα δυσκόλεψαν. Οικονομική κρίση και πολιτική αστάθεια στο χειρότερο σημείο. Η κυβέρνηση είναι μελλοθάνατη, ανεξάρτητα εάν θα προχωρήσει σε εκλογές το φθινόπωρο ή την άνοιξη. Δεν μπορεί να ελέγξει την κατάσταση ούτε στο εσωτερικό της ούτε στο εξωτερικό της. Έτσι κι αλλιώς η εκλογική πτώση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες δεν είναι ένα εκλογικό γεγονός απλά, είναι το αποτέλεσμα μιας χρονιάς μεγάλων απεργιών και της εξέγερσης του Δεκέμβρη. Μπορεί μετά το Δεκέμβρη να έλπιζε ότι η ιδεολογική επίθεση που άνοιξε ενάντια στο κίνημα θα ήταν αρκετή για να ξανασταθεροποιήσει τη δύναμη της, όμως δεν τα κατάφερε. Μετά τις εκλογές η κατάσταση είναι πιο πολωμένη απ’ ό,τι πριν. Η επίθεση ενάντια στους μετανάστες και τους «κουκουλοφόρους» που έμοιαζε ότι καθόρισε το προεκλογικό κλίμα, της γύρισε μπούμερανγκ. Από τη μια έχασε ένα ακροδεξιό κομμάτι προς το ΛΑΟΣ, με αποτέλεσμα μετά τις εκλογές να κλιμακώνεται η πίεση στο εσωτερικό της από βουλευτές που ζητάνε συνεργασία μέχρι και συνένωση με την ακροδεξιά, ενώ από την άλλη βρίσκεται αντιμέτωπη με απεργίες και κινητοποιήσεις πριν ακόμα προχωρήσει σε νέο πακέτο μέτρων. Μπορεί η κυρίαρχη τάξη να είναι ευχαριστημένη για το ότι η άνοδος της αριστεράς π...
Εμπρός για νίκες
Οι αγώνες που ξεσπούν αυτή την περίοδο ενάντια στα κλεισίματα και τις απολύσεις, με αιχμή τις απεργιακές κινητοποιήσεις στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και την κατάληψη στον Ελεύθερο Τύπο, συμπληρώνονται από τις μάχες που δίνουν οι εργαζόμενοι στις ΔΕΚΟ ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις.Η επιτυχημένη απεργία της ΠΟΣΤ στις 18 Ιούνη σταμάτησε την προσπάθεια της ΝΔ να φορτώσει ελλείμματα στα ΕΛΤΑ με στόχο να ενταχτούν στην τροπολογία Αλογοσκούφη που καταργεί συλλογικές συμβάσεις και γενικούς κανονισμούς προσωπικού. Εχοντας ήδη πετύχει να ματαιώσουν το ξεπούλημα των Ταχυμεταφορών το προηγούμενο διάστημα, οι εργαζόμενοι στα ΕΛΤΑ ανάγκασαν την κυβέρνηση να κάνει ένα ακόμα βήμα πίσω από μία επίθεση που ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για να προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση. Την ίδια στιγμή, στην ΕΥΑΘ, οι κινητοποιήσεις κλιμακώνονται ενάντια στην προσπάθεια της κυβέρνησης να ιδιωτικοποιήσει το νερό της Θεσσαλονίκης. Με απεργίες, διαδηλώσεις και καταλήψεις στους χώρους συνεδρίασης της Διοίκησης, οι εργαζόμενοι δείχνουν αποφασισμένοι να σταματήσουν το ξεπούλημα. Στον ΟΤΕ, οι εργαζόμενοι βγαίνουν αυτές τις μέρες σε απεργίες για να εμποδίσουν το πούλημα κι άλλων μετοχών στην Ντόιτσε Τέλεκομ. Μία ιδιωτικοποίηση που πέρσι τέτοιο καιρό προχώρησε σχεδόν αναίμακτα για την κυβέρνηση, σήμερα αντιμετωπίζει δυσκολίες για να ολοκληρωθεί. Ανοίγει έτσι ο δρόμος για έναν αγώνα που μπορεί να διεκδικήσει την επανακρατικοποίηση των τηλεπικοινωνιών. Η πρόσφατη απειλή της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ για απεργία διαρκείας με αίτημα 7.000 προ...
Ο Σκαραμαγκάς ξανά στην πρώτη γραμμή
Στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά συνεχίζεται από τον περασμένο Μάη ο αγώνας ενάντια στις απολύσεις και τη διάλυση του ναυπηγείου. Οι εργαζόμενοι διεκδικούν ταυτόχρονα την επιστροφή των 170 εργαζόμενων του Τμήματος Τροχαίου Υλικού στην ενιαία εταιρεία ΕΝΑΕ καθώς και την καταβολή των δεδουλευμένων τους.Πριν δυο χρόνια η ιδιοκτήτρια εταιρεία Thyssen Krupp προχώρησε στην απόσχιση του τμήματος του Τροχαίου Υλικού και την πώλησή του, ένα χρόνο μετά, σε νέο ιδιοκτήτη. Ο νέος ιδιοκτήτης ξεκίνησε διαδικασίες πτώχευσης της «εταιρείας», και οι 170 εργαζόμενοι στο Τροχαίο Υλικό έχουν μείνει απλήρωτοι για δύο μήνες. Η μη καταβολή των δεδουλευμένων ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για όλους τους εργαζόμενους στο Ναυπηγείο. Τρεις ημέρες πριν από τις Ευρωεκλογές την Τετάρτη 3 Ιούνη, προχώρησαν σε στάση εργασίας και πορεία στα υπουργεία Απασχόλησης και Οικονομίας. Η ήττα της ΝΔ στις Ευρωεκλογές τους έδωσε την δύναμη να συνεχίσουν χωρίς αναμονή. Στις 18 Ιούνη με μία μαζικότατη κινητοποίηση στην οποία συμμετείχαν σύσσωμοι όλοι οι εργαζόμενοι, απέκλεισαν την εθνική Οδό στο ύψος του Ναυπηγείου, ενώ μία εβδομάδα μετά πραγματοποίησαν μία εντυπωσιακή μηχανοκίνητη πορεία από το Σκαραμαγκά μέχρι το κέντρο της Αθήνας. Την Τετάρτη 1 Ιούλη, εργαζόμενοι προχώρησαν σε κατάληψη του λογιστηρίου προκειμένου να καταβληθούν τα δεδουλευμένα τους. Η Thyssen Krupp δεν έχει κρύψει την πρόθεσή της να πουλήσει τα Ναυπηγεία σε άλλον ιδιοκτήτη. Οπως έχει ανακοινώσει, το τελευταίο 15ήμερο του Ιουνίου θα έχει εμφανιστεί...
Επισκόπηση
Ξεκινάμε από αυτό το τεύχος του Σοσιαλισμός Από τα Κάτω μια στήλη επισκόπησης άρθρων που δημοσιεύονται σε άλλες περιοδικές εκδόσεις και που κρίνουμε ότι παρουσιάζουν ενδιαφέρον για το αναγνωστικό κοινό του περιοδικού. Καταρχήν, κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του περιοδικού Ουτοπία (τχ. 85, Μάης-Ιούνης 2009), με αφιέρωμα στον Χέγκελ, το γερμανό φιλόσοφο που με το έργο του επηρέασε βαθιά τη φιλοσοφική σκέψη, και μεταξύ άλλων τη σκέψη του Καρλ Μαρξ. Στις Θέσεις του Ιούλη-Σεπτέμβρη 2009, ξεχωρίζουμε: τη μελέτη του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου, «Vive la Grece. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός ως «κόμβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς» και το άρθρο του Δημήτρη Μπελαντή: “Το εγχείρημα του «ειρηνικού δρόμου». Όψεις του αριστερού κυβερνητισμού στον 20ό αιώνα”, συνέχεια από το προηγούμενο τεύχος του ίδιου περιοδικού, για τη ρεφορμιστική στρατηγική των ΚΚ στον 20ό αιώνα. Στο τεύχος Άνοιξη-Καλοκαίρι 2009 των Τετραδίων Πολιτικού Διαλόγου, Έρευνας και Κριτικής, υπάρχει μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Σαμίρ Αμίν στον Δημήτρη Κωνσταντακόπουλο, μαζί με ένα αφιέρωμα στην παγκόσμια οικονομική κρίση. Ενδιαφέρον παρουσιάζει στο ίδιο τεύχος το άρθρο του Παύλου Νεράντζη με θέμα «Η ισραηλινή εισβολή στη Γάζα. Ο ρόλος των δυτικών ΜΜΕ», όπου εξετάζονται τα στερεότυπα με τα οποία ο δυτικός τύπος «κάλυψε» την πρόσφατη δολοφονική επέμβαση του Ισραήλ στη Γάζα. Για την παγκόσμια οικονομική κρίση, χρήσιμο είναι επίσης το άρθρο του Κώστα Λαπαβίτσα στο τελευταίο Ένεκεν (Μάης 2009), το περιοδικό που μας έρχεται...
Μωρίς Α­­ττιά - Η κόκκινη Μασσαλία
Στις παραμονές του ΜάηΜια δολοφονία στη φοιτητική εστία της Μασσαλίας το Δεκέμβρη του 1967 γίνεται η αφορμή για να γνωρίσουμε από κοντά την επαναστατική αριστερά των γαλλικών πανεπιστημίων λίγους μήνες πριν το ξέσπασμα του ‘68. Τροτσκιστές, αναρχικοί, μαοϊκοί και Λουξεμπουργκιστές ανακρίνονται και περνούν από το μικροσκόπιο της αστυνομίας, παρόλο που αρνούνται να συνεργαστούν μαζί της, δίνοντας στο συγγραφέα τη δυνατότητα να παρουσιάσει τη «γενεαλογία των αριστεριστών» πριν μας μεταφέρει στην καρδιά των γεγονότων του παρισινού Μάη. Η Κόκκινη Μασσαλία είναι το δεύτερο κομμάτι μιας τριλογίας (το πρώτο είναι το Μαύρο Αλγέρι και το τρίτο το Μπλε Παρίσι). Αυτό που είναι το κύριο χαρακτηριστικό των ιστοριών του Μωρίς Αττιά είναι πως παρόλο που οι ήρωες του (ο αστυνομικός επιθεωρητής Πάκο Μαρτίνεθ και η φίλη του Ιρέν κατά πρώτο λόγο) δεν έχουν συγκεκριμένη πολιτική δράση και εμφανίζονται πολιτικά ουδέτεροι, βρίσκονται στο κέντρο των μεγάλων γεγονότων της γαλλικής (και όχι μόνο) ιστορίας, είτε πρόκειται για το Αλγέρι το 1962 λίγο πριν την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του, είτε για τη Μασσαλία του ‘68. Και όχι μόνο αυτό, αλλά μέσα από την προσπάθεια εξιχνίασης των εγκλημάτων που πολλές φορές περνάνε σε δεύτερη μοίρα μπροστά στις πολιτικές εξελίξεις, δίνεται μια τοιχογραφία της γαλλικής κοινωνίας της εποχής, αλλά και με έμμεσο τρόπο σχολιάζονται τα μεγάλα πολιτικά γεγονότα της περιόδου που καθορίζουν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων αλλά και των ηρώων του βιβλίου. Η Μασσαλία είναι το χων...
Ετιέν Μπαλιμπάρ - Για τη δικτατορία του προλεταριάτου
Στα μισά του δρόμου  Ο Ετιέν Μπαλιμπάρ είναι Γάλλος μαρξιστής φιλόσοφος, «μαθητής» του Λουί Αλτουσέρ και από πολλές απόψεις συνεχιστής του έργου του. Το «είναι» στη προηγούμενη πρόταση έχει κυριολεκτική σημασία: ο Μπαλιμπάρ σε αντίθεση με άλλους διανοούμενους που για κάποιο καιρό πέρασαν από τη γαλλική αριστερά, και την επαναστατική, για να καταλήξουν αντιδραστικοί απολογητές του καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού, παραμένει μαρξιστής και σήμερα.   Χρειάζονται μερικά πληροφοριακά στοιχεία για το συγκεκριμένο βιβλίο, μιας και οι εκδότες του δεν έκαναν το κόπο να συνοδεύσουν αυτή τη νέα έκδοση με ένα κατάλληλο πληροφοριακό σημείωμα ή εισαγωγή. Ο Ε. Μπαλιμπάρ (όπως κι ο Αλτουσέρ) ήταν μέλος του γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Το 1976 στο 22ο  Συνέδριό του το κόμμα αφαίρεσε από το πρόγραμμά του το στόχο της «δικτατορίας του προλεταριάτου». Βρισκόταν στην κορύφωση της «ευρωκομμουνιστικής» του στροφής, αν και  μερικά χρόνια αργότερα θα επέστρεφε σε πιο «ορθόδοξες» (φιλορωσικές) θέσεις. Βέβαια, αυτός ο στόχος παρέμενε απλά ένα «εικόνισμα» για το PCF. Από τη δεκαετία του ’30 είχε εγκαταλείψει κάθε προοπτική επαναστατικής ανατροπής του καπιταλισμού από την εργατική τάξη. Η στάση του το 1936 με το «Λαϊκό Μέτωπο» και κατά τη διάρκεια της Αντίστασης είναι η απόδειξη. Ο Μπαλιμπάρ σε αυτό το βιβλίο επιχειρηματολογεί γιατί η εγκατάλειψη του στόχου της «δικτατορίας του προλεταριάτου» δεν είναι μια απαραίτητη διόρθωση που αφήνει ανέπαφη την πάλη για μια άλλη κοινωνία. Και προσπαθεί να...
Β. Ι. Λένιν Ο «Αριστερισμός», παιδική αρρώστια του κομμουνισμού
Αναγκαία αφετηρία  Μια σημαντική πλευρά της συζήτησης που άνοιξε η κρίση του ΣΥΡΙΖΑ, μετά τις εκλογές, κινείται γύρω από το ζήτημα του «αριστερισμού», της πολιτικής εκείνης δηλαδή που θεωρούμε ουτοπική και μαζί αναποτελεσματική. Οι ηγεσίες της ρεφορμιστικής αριστεράς καταφεύγουν επανειλημμένα στο κλασικό κείμενο του Λένιν «Αριστερισμός, παιδική αρρώστια του κομμουνισμού», για να νομιμοποιήσουν απαράδεκτους συμβιβασμούς και προδοσίες του κινήματος από τη μεριά τους.   Κι όμως, το βιβλίο αυτό κάθε άλλο παρά αποτελεί οδηγό για συμβιβασμούς και υποχωρήσεις γενικά. Η κεντρική σκέψη της πολεμικής του Λένιν είναι σαφής με την ειλικρίνεια και την καυστικότητα που τον χαρακτήριζε: «Ο πολιτικός, που θέλει να είναι ωφέλιμος στο επαναστατικό προλεταριάτο, πρέπει να ξεχωρίζει τις συγκεκριμένες περιπτώσεις εκείνων ακριβώς των συμβιβασμών που είναι απαράδεκτοι, που εκφράζουν οπορτουνισμό και προδοσία, και να κατευθύνει όλη τη δύναμη της κριτικής του, όλη την αιχμή ενός αμείλικτου ξεσκεπάσματος κι ενός ανειρήνευτου πολέμου ενάντια σ’ αυτούς τους συγκεκριμένους συμβιβασμούς, χωρίς να επιτρέπει στους πολύπειρους ‘καταφερτζήδες’ σοσιαλιστές και στους κοινοβουλευτικούς ιησουίτες να ξεφεύγουν και να ξεγλιστρούν από τις ευθύνες με επιχειρήματα για ‘συμβιβασμούς γενικά’». Ο «Αριστερισμός» κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 1920 και μοιράστηκε στους αντιπροσώπους του 2ου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς προκαλώντας θυελλώδεις συζητήσεις για σημαντικά ζητήματα επαναστατικής τακτικής, όπως για τη συμ...
Σπύρος Μαρκέτος - Πώς φίλησα τον Μουσσολίνι! Τα πρώτα βήματα του ελληνικού φασισμού
Φασισμός αλά ελληνικάΟ πρώτος τόμος του βιβλίου του Σπύρου Μαρκέτου «Πώς φίλησα τον Μουσσολίνι! Τα πρώτα βήματα του ελληνικού φασισμού», κυκλοφορεί σε μια περίοδο που οι φασίστες, είτε με τη μορφή των γραβατωμένων, «καθώς πρέπει» πολιτικών, είτε με τη μορφή των τραμπούκικων συμμοριών, σηκώνουν ξανά κεφάλι και στην Ελλάδα όπως και σε πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης. Αποτελεί σημαντικό βοήθημα για όποιον θέλει να εμβαθύνει πάνω στο ζήτημα του φασισμού προκειμένου να τον αντιμετωπίσει. Μέσα από την ιστορική αφήγηση, αποκαλύπτεται στον αναγνώστη το διαρκές και σχεδόν ασταμάτητο φλερτ της ελληνικής άρχουσας τάξης και της «καλής κοινωνίας» της εποχής της δεκαετίας του ’20, με τις ιδέες και τις πρακτικές του φασισμού. Είναι η περίοδος που καθορίζεται από τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τις συνέπειές της, τις ατελείωτες θυσίες και την απίστευτη καταστροφή που σήμανε για τον ελληνικό λαό. Μέσα στις συνθήκες κατάρρευσης, που θα ακολουθήσουν την ήττα, πολλοί Έλληνες πολιτικοί, βιομήχανοι, στρατιωτικοί, εκδότες, όχι μόνο εκφράζουν ανοιχτά το θαυμασμό τους για το φασιστικό καθεστώς του Μουσσολίνι στην Ιταλία, αλλά προσπαθούν να δημιουργήσουν και το ελληνικό αντίστοιχό του. Οι φασίστες φαντάζουν ακόμη ως μια αήττητη δύναμη, που συντρίβει την αριστερά και τα συνδικάτα, εξασφαλίζοντας πολιτική και κοινωνική σταθερότητα για την ιταλική άρχουσα τάξη, κάτι που απελπισμένα ζητούσαν οι αστοί και στην Ελλάδα. Όμως ο ελληνικός φασισμός δεν αποτέλεσε απλά ένα φαινόμενο που κάποιοι αντιδραστικοί θέλη...
«Γνωρίζουμε ακόμα πολύ λίγα»
Ο ελληνικός εμφύλιος είχε σημαντικότερα αποτελέσματα στην ελληνική κοινωνία απ’ ό,τι η μικρασιατική καταστροφή. Δεύτερον, δεν πρέπει να θεωρήσουμε ότι ο εμφύλιος ήταν κάποια ιδιόρρυθμη πρωτοτυπία των Ελλήνων που κάνανε εμφύλιο. Τούτη την ώρα γίνονται στον κόσμο 21 εμφύλιοι. Εχουμε εμφύλιους και άλλους στην Ευρώπη. Ο εμφύλιος της Φινλανδίας, ο οποίος συμβαίνει παράλληλα με την Οκτωβριανή Επανάσταση, ήτανε πολύ πιο βίαιος από τον ελληνικό. Και βέβαια υπάρχει ο μεγάλος εμφύλιος, ο ισπανικός. Ένα ερώτημα που πολύ συχνά μπαίνει είναι το εξής: θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί ο εμφύλιος; Αυτό το απαντάει ο καθένας από τη δική του σκοπιά. Εγώ θα πω μόνο το εξής: ο εμφύλιος ήταν η βαριά κληρονομιά της Αντίστασης. Από τη στιγμή που στη διάρκεια της Αντίστασης τέθηκε ένα θέμα αλλαγής της κοινωνίας, έστω και με τόση ασάφεια, όπως ήταν αυτή η «λαοκρατία» που ο καθένας την εννοούσε με τον τρόπο του, υπήρχανε ταυτόχρονα και αντίθετες δυνάμεις που λέγανε, η κοινωνία αυτή δεν θέλουμε ν’ αλλάξει. Οι εμφύλιοι - κι όχι μόνο ο ελληνικός - είναι ολοκληρωτικοί πόλεμοι. Αυτό σημαίνει ότι σε έναν εμφύλιο δεν υπάρχουν μέτωπα. Ο εμφύλιος διεξάγεται μέσα στις πόλεις, μέσα στις γειτονιές, μέσα στα χωριά και μέσα στα σπίτια του καθενός. Το άλλο που κατά τη γνώμη μου είναι σημαντικό, είναι η τεράστια βία που υπάρχει στη διάρκεια του εμφυλίου. Γιατί σε έναν εμφύλιο όλοι οι άνθρωποι υποχρεώνονται να πάρουν θέση. Κι αυτός που θα θέλει να μείνει ουδέτερος υποχρεώνεται να πάρει θέση. Επιπλέον δεν πολεμάνε μόνο...
Αφγανιστάν - Τα αδιέξοδα της κατοχής
Στα τέλη Αυγούστου ο νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Α. Φ. Ράσμουσεν, συναντήθηκε στην Αθήνα με Καραμανλή, Ντόρα και Μεϊμαράκη για να ζητήσει ακόμα μεγαλύτερη εμπλοκή της Ελλάδας σε όλα τα ανοικτά μέτωπα του ΝΑΤΟ, από τη Σομαλία και την περιοχή των Βαλκανίων μέχρι τον Καύκασο. Πάνω απ’ όλα όμως η εμπλοκή αφορά στο Αφγανιστάν, το κατεξοχήν σημείο που, όπως είπε ο Ράσμουσεν, «επιδιώκεται η βελτίωση των σχέσεων της Συμμαχίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση», λόγω της αδυναμίας ΗΠΑ και ΝΑΤΟ να ελέγξουν την κατάσταση και να επιβάλουν την κατοχή τους 8 χρόνια μετά την έναρξη της επέμβασης. Ο Καραμανλής μίλησε «για ενεργή συμμετοχή» και χαρακτήρισε το Αφγανιστάν «μια μεγάλη πρόκληση που πρέπει να στεφθεί με επιτυχία». Δεν πρόκειται για τυπικές διαβεβαιώσεις. Στην «Ελληνική Δύναμη Αφγανιστάν» συμμετέχουν ήδη 300 περίπου στρατιωτικοί, έλληνες αξιωματικοί έχουν αναλάβει ρόλο εκπαιδευτή του αφγανικού στρατού και σύντομα θα αναλάβουν και τον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας γύρω από την Καμπούλ.  Επιπλέον, οι αντίστοιχες προτροπές του Ράσμουσεν προς την Τουρκία να στείλει κι άλλα στρατεύματα στην πρώτη γραμμή των μαχών, οξύνουν τον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό και βάζουν πιέσεις για ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας της Ελλάδας. Εξίσου σκανδαλώδης είναι και η είδηση (Καθημερινή, 23/8) ότι η κυβέρνηση Καραμανλή έστειλε ένα εκατομμύριο δολάρια για να ενισχύσει την οργάνωση «ελεύθερων» εκλογών του κατοχικού καθεστώτος  στο Αφγανιστάν. Οι εκλογές αυτές ήταν φιάσκο για τις ΝΑΤΟικές δυνάμεις που ήθελαν...
Όχι στρατόπεδα για τους μετανάστες
Η απόφαση της κυβέρνησης να ανοίξει  στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών στον Ασπρόπυργο, την Ριτσώνα και τον Έβρο πυροδότησε ένα κύμα αντιδράσεων. Εκατοντάδες πανεπιστημιακοί υπέγραψαν κείμενο διαμαρτυρίας στις αρχές Ιούλη. Μετά την επιτυχία του αντιρατσιστικού συλλαλητηρίου στις 9 Ιούλη, η κίνηση «Ενωμένοι ενάντια στο ρατσισμό και τη φασιστική απειλή» ξεκίνησε καμπάνια καλώντας συνδικάτα, δήμους και κινήσεις να μπουν μπροστά για να ματαιωθεί το σχέδιο της κυβέρνησης.  Το Εργατικό Κέντρο Ελευσίνας αποφάσισε να συνδιοργανώσει μαζί με την κίνηση «Ενωμένοι ενάντια στο ρατσισμό και τη φασιστική απειλή»  συλλαλητήριο στις 26 Σεπτέμβρη στον Ασπρόπυργο με κεντρικό σύνθημα «Όχι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης», διεκδικώντας νομιμοποίηση των μεταναστών και άσυλο και στέγη για τους πρόσφυγες. Το Εργατικό Κέντρο Ευβοίας προσκαλεί την κίνηση να πάρει μέρος στη συγκέντρωση κατά των κλεισιμάτων εργοστασίων πάνω στη Γέφυρα της Χαλκίδας στις 4 Σεπτέμβρη ώστε να στηλιτευτεί η πολιτική της κυβέρνησης που κλείνει εργοστάσια και ανοίγει στρατόπεδα για τους μετανάστες.   Είναι ενθαρρυντική εξέλιξη το γεγονός ότι συνδικάτα κινητοποιούνται και συνδέουν τον αγώνα ενάντια στο ρατσισμό με τον αγώνα ενάντια στα κλεισίματα και τις απολύσεις, στέλνοντας το μήνυμα ότι οι εργαζόμενοι δεν τσιμπάνε στην ρατσιστική δημαγωγία που επιχειρεί να φορτώσει στους μετανάστες τις ευθύνες για την κρίση και την ανεργία, μετατρέποντάς τους σε αποδιοπομπαίους τράγους. Σε αυτές τις δύο περιοχές ζουν και εργάζονται χιλιάδες...
Mια κυβέρνηση σε ελεύθερη πτώση
Ο Καραμανλής χάνει το παιχνίδι. Είτε προχωρήσει άμεσα σε εκλογές είτε μετά από μερικούς μήνες, είναι δύσκολο να γίνει ξανά πρωθυπουργός και η Ν.Δ. το κόμμα της κυβέρνησης. Το ερώτημα είναι  πώς έφτασαν εκεί τα πράγματα. Πώς ο «κυρίαρχος του παιχνιδιού», το «ισχυρό χαρτί» έγινε καμένο χαρτί. Υπάρχουν απόψεις που υποστηρίζουν ότι ο Καραμανλής φάνηκε μικρότερος των προσδοκιών. Προσωπικές του και πολιτικές του αδυναμίες έφτασαν το κόμμα της Ν.Δημοκρατίας που το 2004 κέρδισε τις εκλογές με 45,4%, να πάρει στις Ευρωεκλογές 32% και με προοπτική να πέσει παρακάτω στις βουλευτικές. Είναι ένα επιχείρημα που χρησιμοποιεί ιδιαίτερα η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και φιλικοί προς αυτήν δημοσιογράφοι, για να αναδείξουν τον Γιώργο Παπανδρέου ότι έχει τη στόφα και την εμπειρία του ηγέτη. Ένα δεύτερο,  παράλληλο  επιχείρημα υποστηρίζει ότι όλη αυτή η πτώση οφείλεται στην πετυχημένη αντιπολίτευση που κάνει το ΠΑΣΟΚ, ιδιαίτερα την τελευταία χρονιά. Πολλές φορές οι ίδιοι σχολιαστές που ειρωνεύονταν τον Γ. Παπανδρέου και θεωρούσαν τελειωμένο το ΠΑΣΟΚ τώρα δοξάζουν την «ανωτερότητά» του. Μια τρίτη άποψη, που προβάλλεται κύρια από το χώρο της αριστεράς, είναι ότι η κυρίαρχη τάξη είναι αυτή που άλλαξε στρατόπεδο, προωθεί το ΠΑΣΟΚ και θέλει να τελειώνει με τη Ν.Δ.  Μια τέτοια  άποψη θα χρειαστεί, εκτός όλων των άλλων, να εξηγήσει γιατί τρέχει ο πρόεδρος του ΣΕΒ να προτείνει κοινή κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. – ανεξάρτητα από το ποιος θα έρθει πρώτος στις εκλογές. Καμιά από τις τρεις απόψεις δεν ανταποκρίνεται στην...
DIE LINKE - H ριζοσπαστική Aριστερά στη Γερμανία
Οι εφημερίδες και τα κανάλια ανακήρυξαν, όλο χαρά, τη δεξιά τον μεγάλο νικητή των εκλογών που έγιναν στις 27 Σεπτέμβρη στη Γερμανία.Η Ανγκελα Μέρκελ και οι νεοφιλελεύθεροι νέοι της σύμμαχοι, έλεγαν, θα μπορεί τώρα, απελευθερωμένη από τα εμπόδια που τις έβαζε η αναγκαστική της συνύπαρξη με τους Σοσιαλδημοκράτες στην κυβέρνηση του «Μεγάλου Συνασπισμού», να επιβάλλει το πρόγραμμα των «δομικών μεταρρυθμίσεων» που τόσο έχουν ανάγκη οι γερμανικές επιχειρήσεις. Στην πραγματικότητα, όμως, τα χέρια της Μέρκελ δεν ήταν ποτέ δεμένα από τους Σοσιαλδημοκράτες υπουργούς της παλιάς της κυβέρνησης. Αυτός που έβαζε όλα τα προηγούμενα χρόνια τα όρια στην πολιτική που θα ήθελε να εφαρμόσει ήταν ο φόβος «των από τα κάτω» -ο φόβος απέναντι στα συνδικάτα και την εργατική τάξη. Και αυτός ο φόβος είναι σήμερα μετά τις εκλογές μεγαλύτερος στη Γερμανία -παρά το 50% που συγκέντρωσαν τα δεξιά κόμματα (CDU, CSU και FDP) στη Βουλή. Ο πραγματικός «μεγάλος νικητής» των γερμανικών εκλογών δεν ήταν η δεξιά αλλά η αριστερά. Η Die Linke («Η Αριστερά«) -ένα κόμμα που δημιουργήθηκε μόλις πέντε χρόνια πριν με κέντρο τους μεγάλους αγώνες ενάντια στις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης του Gerhard Schroeder- ξεπέρασε το 10% στις εκλογές και κατάφερε να εκλέξει 73 βουλευτές στο νέο κοινοβούλιο. Πρόκειται για τα καλύτερα αποτελέσματα για την αριστερά στη Γερμανία εδώ και 7 δεκαετίες. Ανάμεσα σε αυτούς που εκλέχτηκαν στο νέο κοινοβούλιο είναι και δυο συντρόφισες, η Christine Buchholz κα...
Ένα φάντασμα ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ
Ποιά προοπτική υπάρχει μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές; Προοπτική εκτόνωσης της πολιτικής και οικονομικής κρίσης σε βάρος της αριστεράς και του κινήματος ή μήπως ένας νέος γύρος με ανταρσίες και αγώνες; Η Μαρία Στύλλου εντοπίζει τις αστάθειες αλλά και τη ριζοσπαστικοποίηση που έχει μπροστά της η νέα κυβέρνηση Παπανδρέου. Όταν η δεξιά γκρεμίζεται στις εκλογές και ακολουθεί μια μεγάλη κρίση στο εσωτερικό της, τότε το κίνημα και η αριστερά πρέπει να πανηγυρίζουν. Κανένας δεν μπορεί να ξεχάσει ότι αυτή η εξέλιξη είναι αποτέλεσμα της αντίστασης, της εξέγερσης του Δεκέμβρη και της οργής που εκφράστηκε όχι μόνο στις κάλπες, αλλά και όλη την πενταετία στους δρόμους, στα σχολεία και στις σχολές, στους εργατικούς χώρους και τα συνδικάτα. Αυτό είναι το φάντασμα που ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ από την πρώτη μέρα της εκλογής του. Ακόμα κι αν είχε αμφιβολίες για την περίοδο χάριτος που το περίμενε, του το επιβεβαίωσαν η απεργία στον ΟΛΠ, οι απεργίες στη Vodaphone και τη Wind, οι κινητοποιήσεις στον Σκαραμαγκά που διεκδικούν οι εργαζόμενοι όχι μόνο να μην χάσουν τις δουλειές τους αλλά να περάσει το ναυπηγείο ξανά στο κράτος. Όπως το 1985 ανάγκασαν, με κατάληψη των ναυπηγείων, την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να τα κρατικοποιήσει, το ίδιο ζητάνε και τώρα. Με το καλημέρα, το ΠΑΣΟΚ βρίσκει μπροστά του το κίνημα που έστειλε στον καιάδα τον Καραμανλή και τη Νέα Δημοκρατία. Οι Φαϊνάνσιαλ Τάϊμς την επομένη των εκλογών στην Ελλάδα είχαν πρωτοσέλιδο σχόλιο ότι «οι εκλογές στην Ελλάδα αλλάζουν το πολιτικό...
Αφγανιστάν όπως Βιετνάμ. Έξω ο ελληνικός στρατός κατοχής
Στις αρχές Οκτώβρη, τις ημέρες της όγδοης «επετείου» από την εισβολή των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, τριακόσιοι αντάρτες εισέβαλαν σε δύο αμερικάνικες βάσεις στην ανατολική επαρχία Νουριστάν κοντά στα σύνορα με το Πακιστάν. Ήταν μια από τις πιο πολύνεκρες επιθέσεις μέσα στο 2009, την αιματηρότερη χρονιά για τις κατοχικές δυνάμεις με πάνω από 400 νεκρούς έως τώρα.   Λίγες μέρες αργότερα στο Πακιστάν, αντάρτες Ταλιμπάν έκαναν επίδειξη δύναμης εξαπολύοντας σειρά επιθέσεων σε αστυνομικά τμήματα και στρατιωτικούς στόχους, από το αρχηγείο των Ενόπλων Δυνάμεων κοντά στο Ισλαμαμπάντ, μέχρι το αρχηγείο της πακιστανικής CIA στη Λαχόρη. Η απάντηση του πακιστανικού στρατού ήταν το ξεκίνημα μιας μεγάλης χερσαίας επέμβασης κατά των ανταρτών στο Νότιο Ουαζιριστάν και ο Ομπάμα έσπευσε να ανακοινώσει βοήθεια ύψους 7,5 δις δολαρίων για το Πακισταν.   Οι παραπάνω επιθέσεις υπογραμμίζουν τα αδιέξοδα της κατοχής στο Αφγανιστάν που απλώνονται στο γειτονικό Πακιστάν και φτάνουν να διχάζουν ανοικτά την αμερικάνικη άρχουσα τάξη για το ποιά στρατηγική θα ακολουθήσει στην περιοχή. Μετά από την επίθεση στο Νουριστάν, ο επικεφαλής των αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν, στρατηγός Στάνλεϋ Μακ Κρίσταλ, ανακοίνωσε δημόσια ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί η προηγούμενη στρατηγική του Μπάρακ Ομπάμα και να σταλούν επιπλέον ενισχύσεις 40 – 80 χιλιάδων φαντάρων, δίπλα στους 100 χιλιάδες που ήδη βρίσκονται εκεί. Μέχρι τώρα η στρατηγική του Ομπάμα, γνωστή ως «Αφ-Πακ», προέβλεπε το άπλωμα του πολέμου μέσα στο Πακιστάν, με...
Επιτροπή Αλληλεγγύης Σωματείων και Συνδικαλιστών
«Μετά  από 18 μέρες κινητοποιήσεων, ενάντια στην παραχώρηση του Λιμανιού στην Cosco, για εμάς ένα πράγμα είναι σίγουρο: τίποτα δεν χαρίζεται, όλα κερδίζονται με αγώνα. Κανένας μόνος του δεν μπορεί να κάνει τίποτα». Αυτός ήταν ο χαιρετισμός του Γιάννη Τσαλίνογλου, μέλους ΔΣ της Ένωσης Λιμενεργατών, την Κυριακή 25 Οκτώβρη στο Θέατρο ΔΙΑΝΑ.Στην Πανελλαδική Εργατική Συνάντηση που οργάνωσε η Επιτροπή Αλληλεγγύης Σωματείων και Συνδικαλιστών συμμετείχαν εργαζόμενοι από δεκάδες χώρους του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, πολλοί από αυτούς εκλεγμένοι σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια σωματεία και συλλόγους. Από συλλόγους Εκπαιδευτικών και εργαζόμενων στο δημόσιο, τα Νοσοκομεία, τους Δήμους, από την Ιντρακόμ, τα ΜΜΕ, τους Οικοδόμους, την Ολυμπιακή, την Ιδιωτική Υγεία, τον ΟΤΕ, τις Τράπεζες, τον Σκαραμαγκά, τους Συμβασιούχους Πυροσβέστες, την Ιδιωτική Εκπαίδευση, τους Εμποροϋπάλληλους, τις Τηλεπικοινωνίες. Στη διάρκεια της συζήτησης εκφράστηκαν τόσο οι εμπειρίες από τις μάχες της προηγούμενης περιόδου όσο και οι αγωνίες  για το πώς θα μπορέσει το εργατικό κίνημα να δώσει νικηφόρα απάντηση στις επιθέσεις που γεννά η οικονομική κρίση. Κοινή συνισταμένη στις τοποθετήσεις όλων των ομιλητών, ήταν η διαπίστωση ότι η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ έρχεται να διαχειριστεί μία περίοδο που η οικονομικη κρίση δεν έχει τελειώσει και για αυτό οι πρώτες κεντρικές επιλογές της είναι να «τιθασεύσει το έλλειμμα», προχωρώντας σε περικοπές και επιθέσεις στους εργαζόμενους. Η στάση της στα Λιμάνια, οι εξαγγελίες για κα...
Οι πρώτες 100 μέρες είναι του κινήματος
Το πρόγραμμα των 100 ημερών της νέας κυβέρνησης έχει αρχίσει να ξεδιπλώνεται και θυμίζει περισσότερο συνέχεια από τα προηγούμενα, παρά τις αλλαγές που υποσχόταν το ΠΑΣΟΚ.Σαράντα χιλιάδες απολυμένοι στο Δημόσιο με την κατάργηση των stage, πάγωμα όλων των προσλήψεων μέχρι να «αναμορφωθούν» οι διαδικασίες του ΑΣΕΠ. Νοσοκομεία, Δήμοι και μια σειρά άλλες υπηρεσίες κινδυνεύουν να καταρρεύσουν. Έτσι ξεκίνησε η εκστρατεία για το «νοικοκύρεμα» των ελλειμμάτων. Ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος έβαλε από την αρχή τον στόχο, όταν δήλωσε ότι στα επόμενα δυο χρόνια το δημόσιο έλλειμμα πρέπει να μειωθεί τουλάχιστο 5 μονάδες και τα 2/3 να καλυφθούν από μείωση των δαπανών. Ο Παπακωνσταντίνου το έβαλε ήδη μπροστά. Τα Εξάρχεια, οι πλατείες και οι δρόμοι της Αθήνας έχουν γεμίσει από τα ΜΑΤ, ενώ συνεχίζονται οι συλλήψεις, τα βασανιστήρια και οι πνιγμοί των μεταναστών. Σε όλη την Ελλάδα λειτουργούν μικρά ή μεγάλα στρατόπεδα συγκέντρωσης κάτω από τον τίτλο «Κέντρα Υποδοχής». Σύγχρονα Νταχάου με επικεφαλής όχι πια τον Μαρκογιαννάκη, αλλά τον Χρυσοχοΐδη και τον Βούγια που κάνουν δηλώσεις για «κολαστήρια ψυχών» την ώρα που συνεχίζουν να τα διαχειρίζονται. Ευτυχώς, ενώ οι υπουργοί σερβίρουν μια από τα ίδια «με ευαισθησία», το κίνημα είναι εδώ. Με το καλημέρα τούς υποδέχτηκαν οι απεργοί του ΟΛΠ που διεκδικούν να φύγει η COSCO. Οι οργισμένοι διαδηλωτές της Νίκαιας που βάδισαν στο Αστυνομικό Τμήμα μόλις έγινε γνωστή η δολοφονία του Μοχάμεντ Καμράν. Οι κινητοποιήσεις των νέων συμβασιούχων stage. Οι φ...
Επισκόπηση
Ο καταιγιστικός ρυθμός της οικονομικής και πολιτικής κρίσης δεν αναιρεί, τουναντίον επαυξάνει, τη σημασία της ιδεολογικής διαπάλης. Οι πιο πρόσφατες περιοδικές εκδόσεις της Αριστεράς περιέχουν ορισμένες θετικές συμβολές που θα αναδείξουμε σ’ αυτήν εδώ την Επισκόπηση.Το περιοδικό Μαρξιστική Σκέψη (τόμος 3, Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2011) κυκλοφορεί με ένα εκτεταμένο αφιέρωμα σχετικά με τον Μαρξισμό και τη Θρησκεία. Το αφιέρωμα περιέχει πολλά κείμενα, ανάμεσά τους των Λένιν, Τρότσκι, Λούξεμπουργκ, Λουνατσάρσκι, Μπουχάριν και άλλων. Ο αθεϊσμός και ο αντικληρικαλισμός της επαναστατικής Αριστεράς υπήρξαν σίγουρα βασικά στοιχεία της πολιτικής και ιδεολογικής της φυσιογνωμίας. Ωστόσο, η αντιμετώπιση των μαρξιστών απέναντι στη θρησκεία δεν ήταν ποτέ ιδεαλιστική. Ο εντοπισμός των υλικών της αιτίων και η διαφοροποίηση ανάμεσα στις διαφορετικές θρησκείες (ειδικά όταν αυτές λειτούργησαν ως έκφραση και εργαλείο της κίνησης των καταπιεσμένων) αποτελούν το όριο που διαχωρίζει την κριτική των μαρξιστών από τον ελιτίστικο αθεϊσμό των φιλελεύθερων διανοουμένων. Από αυτή την άποψη, η μετάφραση του κειμένου του Ντέιβιντ Κράουτς με τίτλο «Οι Μπολσεβίκοι και το Ισλάμ» (που πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό International Socialism Journal) συμβάλλει σημαντικά στον πλούτο του αφιερώματος. Από την υπόλοιπη ύλη της Μαρξιστικής Σκέψης, σταθερό ενδιαφέρον παρουσιάζει το ιστορικό της τμήμα, που απαρτίζεται αυτή τη φορά από δύο κείμενα: τη μελέτη του Τάκη Μαστρογιαννόπουλου για τη «Βιομηχανική επανάσταση και...
Νίκος Μπογιόπουλος: Είναι ο καπιταλισμός ηλίθιε!
Σοσιαλισμός ή βαρβαρότηταΟ Ν. Μπογιόπουλος είναι δημοσιογράφος του Ριζοσπάστη, μέλος του ΚΚΕ, ευρύτερα γνωστός από τις μαχητικές εμφανίσεις του σε τηλεοπτικές εκπομπές. Το ίδιο το βιβλίο στηρίζεται σε κείμενα που έχει δημοσιεύσει αυτά τα χρόνια στην εφημερίδα του. Το γεγονός και μόνο ότι ένα βιβλίο που καταγγέλει τον καπιταλισμό κυκλοφορεί πλατιά και βρίσκεται στις προθήκες όλων των βιβλιοπωλείων σημαίνει ότι αξίζει να διαβαστεί. Ακόμα περισσότερο, δεν είναι μια απλή καταγγελία: προσπαθεί να εξηγήσει την κρίση με βάση τη θεωρία του Μαρξ και παίρνει θέση στα πολιτικά ζητήματα. Ο τίτλος είναι παράφραση της ατάκας του Κλίντον στην προεκλογική εκστρατεία του 1992 στις ΗΠΑ. Ο πατήρ Μπους θεωρούταν φαβορί λόγω των “επιτυχιών” στην εξωτερική πολιτική, την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ, την πρώτη εισβολή στο Ιράκ. Ομως, ο Κλίντον επέμενε ότι την αναμέτρηση θα την κρίνει η οικονομία όπως κι έγινε. Για τον συγγραφέα η αιτία της κρίσης και ο ένοχος για όλες τις αδικίες, τις θυσίες και τα βάσανα που φορτώνει στους εργαζόμενους είναι το καπιταλιστικό σύστημα. Αυτή είναι μια πολύ σωστή αφετηρία. Η αιτία δεν είναι ούτε η απληστία ή και τα λάθη των κερδοσκόπων, ούτε της νεοφιλελεύθερης διαχείρισης που θα αλλάξει με κάποια πιο κεϋνσιανή πολιτική. Για παράδειγμα, επισημαίνει πολύ σωστά ότι όσοι καλλιεργούν τέτοιες προσδοκίες ανασύρουν τον κεϋνσιανισμό “από το παλιατζίδικο της Ιστορίας” (σελ. 72) που τον έριξε το ξέσπασμα της παγκόσμιας κρίσης το 1973. Το ίδιο κάθετος είναι και απέναντι στι...
Οι θέσεις της Λυών: Η ιταλική κατάσταση και τα καθήκοντα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας
Ο Γκράμσι για το επαναστατικό κόμμα Αντόνιο ΓκράμσιΗ κυκλοφορία των Θέσεων του τρίτου Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας, που πραγματοποιήθηκε το 1926, καλύπτει σίγουρα ένα σημαντικό κενό στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία, καθώς η ιταλική «κόκκινη διετία» του 1919-1920, όταν τα εργοστασιακά συμβούλια έφτασαν στο κατώφλι της κατάληψης της εξουσίας, παραμένει ουσιαστικά άγνωστη στο ευρύ κοινό. Κι όμως η ιταλική εργατική τάξη μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο είχε στριμώξει τους καπιταλιστές στο χείλος της αβύσσου. Η κυρίαρχη τάξη κατάφερε να διασωθεί μόνο χάρη στους συμβιβασμούς των ηγεσιών του ρεφορμιστικού Σοσιαλιστικού Κόμματος και της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, οι οποίοι επωφελήθηκαν και από την απειρία και έλλειψη οργάνωσης των επαναστατών. Μόλις το 1921 ιδρύθηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα από την αριστερή πτέρυγα του ΣΚ υπό την ηγεσία του Αμαντέο Μπορντίγκα, ενός τίμιου επαναστάτη, αλλά αδιόρθωτου και δογματικού σεχταριστή. Η προσήλωση των Σοσιαλιστών στη νομιμότητα, που διευκολύνθηκε από την παθητικότητα του νέου και άπειρου ΚΚ επέτρεψαν στους φασίστες του Μουσολίνι να καταλάβουν την εξουσία το 1922 με τη στήριξη της αστικής τάξης, του βασιλιά και των κομμάτων της παραδοσιακής και φιλελεύθερης δεξιάς. Το 1924 αναδείχθηκε στην ηγεσία του ΚΚ ο Αντόνιο Γκράμσι, ο οποίος προσπάθησε να προσανατολίσει το κόμμα στην τακτική του ενιαίου μετώπου ενάντια στο φασισμό χωρίς εκπτώσεις στην επαναστατική στρατηγική του. Σ’ αυτή τη μάχη για την κατεύθυνση του κόμματος απέναντι στ...
Σέρτζιο Μπολόνια. Ναζισμός και Εργατική Τάξη: Κρίση, κράτος πρόνοιας και αντιφασιστική βία στη Γερμανία του Μεσοπολέμου
Σωστά ερωτήματα, λάθος απαντήσειςΟ Μπολόνια υπήρξε ηγετική μορφή του ρεύματος της εργατικής αυτονομίας που μεσουράνησε στην Ιταλία τη δεκαετία του '70 (πλάι στον Νέγκρι και σε άλλους). Η έκδοση του βιβλίου αυτού (που αποτελεί το κείμενο μιας διάλεξης που έδωσε ο Μπολόνια σε αντιφασιστική εκδήλωση στο Μιλάνο το 1993) επιχειρεί, με αφορμή την άνοδο των ναζί στην εξουσία, να δώσει απαντήσεις στα ζητήματα στρατηγικής και τακτικής που απασχολούν το αντιφασιστικό κίνημα από την ιδιαίτερη σκοπιά εκείνου του κομματιού του που πρόσκειται στην Αυτονομία. Τρία είναι τα σημαντικότερα κρατούμενα που πρέπει να πιστωθούν στα θετικά αυτής της παρέμβασης. Το πρώτο είναι η επιμονή ότι η εργατική τάξη της Γερμανίας αντιστάθηκε ενεργά στην άνοδο του ναζισμού στην εξουσία, και μάλιστα η αντίσταση αυτή ήταν επίμονη και αρκετές φορές βίαιη. Ο Μπολόνια ανήκει σε κείνη την ιστορική σχολή που αντιστέκεται στο ρεύμα των “αναθεωρητών” ιστορικών οι οποίοι αποδίδουν τη νίκη του φασισμού στον “συντηρητισμό” των μαζών και ειδικότερα στην υποστήριξή του απο την πλειοψηφία των εργατών. Το δεύτερο κρατούμενο είναι ότι στην πρώτη γραμμή της μάχης ενάντια στον φασισμό βρέθηκαν οι αγωνιστές του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας, ακόμα και αν το κόμμα αυτό ήταν ήδη ένα σταλινικό κόμμα. Τα μέλη του ΚΚ Γερμανίας συγκρούστηκαν με τους φασίστες στους δρόμους, με ηρωισμό και με πολλά θύματα, χωρίς όμως δυστυχώς να κατορθώσουν να τους φράξουν το δρόμο προς την εξουσία. Τέλος, το τρίτο κρατούμενο είναι ότι η εργατική τά...
Νέα χρονιά, νέα δεκαετία: από το μηδέν σε ένα νέο κόσμο
Η στροφή του χρόνου βρήκε πολλά έντυπα να σχολιάζουν αρνητικά τη δεκαετία που έφυγε. Σε συνδυασμό με το μηδέν που ήταν το αρχικό νούμερο αυτών των χρόνων (’01,’02,…’09), έγιναν λογοπαίγνια για τη «μηδενική» δεκαετία. Αυτός ήταν, παραδείγματος χάρη, ο τίτλος στο εξώφυλλο του Ταχυδρόμου που κυκλοφόρησε μαζί με Τα Νέα στις 24 Δεκέμβρη. Ο πιο δραματικός και πραγματικός απολογισμός, όμως, έγινε από ένα από τα ισχυρότερα έντυπα του κόσμου, την Washington Post, η οποία έγραφε στο φύλλο της 2 Γενάρη με τίτλο «Η χαμένη δεκαετία»:«Η περασμένη δεκαετία ήταν η χειρότερη για την οικονομία των ΗΠΑ στη σύγχρονη εποχή… Μια δεκαετία χαμένη για τους εργάτες της Αμερικής. Ξεκίνησε με φανφάρες από τη μεριά κάποιων οικονομολόγων ότι οι υφέσεις ανήκουν στο παρελθόν. Μέχρι που να βγει η δεκαετία ζήσαμε δυο υφέσεις. Η καθαρή συνολική αύξηση των θέσεων εργασίας από το Δεκέμβριο του 1999 είναι μηδενική. Καμιά από τις προηγούμενες δεκαετίες από το 1940 δεν είχε αύξηση θέσεων εργασίας μικρότερη από 20%. Η οικονομική παραγωγή αυξήθηκε με το χαμηλότερο ρυθμό από την εποχή της δεκαετίας του 1930. Τα κεφάλαια στράφηκαν στην κατασκευή πολυτελών κατοικιών σε ηλιόλουστα προάστια, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις παραμένουν ακατοίκητες. Προτίμησαν κάτι τέτοιο αντί για επενδύσεις σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις ή άλλες επενδύσεις που θα μπορούσαν να εξασφαλίζουν παραγωγή και θέσεις εργασίας για πολλά χρόνια στο μέλλον…» Αν αυτή είναι η μαύρη εικόνα στην καρδιά του καπιταλισμού, στην Ελλάδα που έκανε Χριστούγεννα...
Επισκόπηση
Το ξεδίπλωμα της επίθεσης στις εργατικές κατακτήσεις από την νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ξανανοίγει την ιδεολογική και πολιτική συζήτηση για τη σοσιαλδημοκρατία και τις δυνατότητες της Αριστεράς να διευρύνει τη μαζική της επιρροή από τον κόσμο που σπάει από αυτήν. Οι περιοδικές εκδόσεις του Γενάρη-Φλεβάρη του 2010 προσφέρουν δύο αξιοπρόσεκτες συμβολές σ’ αυτή τη συζήτηση.Η πρώτη είναι το άρθρο του Ανέστη Ταρπάγκου στις Θέσεις που κυκλοφορούν (τεύχος 110, Γενάρης-Μάρτης 2010) με τίτλο «ΠΑΣΟΚ και Αριστερά. Σοσιαλδημοκρατία, μικροαστισμός, αντικαπιταλισμός στη μεταπολιτευτική 35ετία (1974 – 2009)». Το άρθρο του Ταρπάγκου εντοπίζει σωστά την διαφορετική φύση του ΠΑΣΟΚ από τα δύο κόμματα εξουσίας του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Ως κόμμα σοσιαλδημοκρατικό, το ΠΑΣΟΚ εξέφρασε – και εξακολουθεί να εκφράζει – τις πολιτικές ελπίδες και αυταπάτες της πλειοψηφίας της μισθωτής εργασίας στην Ελλάδα μεταπολιτευτικά. Ο Ταρπάγκος εξηγεί τις ρίζες αυτών των δεσμών, τις κρίσεις που αυτοί έχουν διέλθει, αλλά και τη διάρκειά τους, αναφερόμενος στις ανεπάρκειες των δύο κομματικών φορέων της κοινοβουλευτικής Αριστεράς, του ΚΚΕ και του Συνασπισμού. Οι σταθεροί αναγνώστες του Σοσιαλισμός από τα Κάτω θα διαφωνήσουν με την αναγωγή της πολιτικής της ρεφορμιστικής Αριστεράς σε κοινωνιολογικές αιτίες. Παρ’ όλα αυτά, ο κορμός του συλλογισμού είναι σωστός. Για όσους ενδιαφέρονται για μια τέτοια ανάλυση, προτείνουμε το άρθρο «ΠΑΣΟΚ και Αριστερά» στο τεύχος 1 του Σοσιαλισμός από τα Κάτω, γραμμένο από τον Πάνο...
Antonio Negri: Goodbye Mr Socialism
Επιφανειακή ανάλυσηΤο νέο βιβλίο του Αντόνιο Νέγκρι, που εκδόθηκε στα ελληνικά, είναι προκλητικό από κάθε άποψη. Όχι τόσο για τον τίτλο του, όσο για την πληθώρα των ζητημάτων με τα οποία καταπιάνεται. Καταστρωμένο με τη μορφή συζήτησης, παρουσιάζει όλη την ατζέντα των κρίσιμων ζητημάτων με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπο το κίνημα, και η αριστερά μέσα σ' αυτό, όλη την 20ετία μετά την πτώση των σταλινικών καθεστώτων το '89: πώς μπορούμε να εξηγήσουμε αυτήν την πτώση, ποιές είναι οι αλλαγές και οι εξελίξεις στον παγκόσμιο καπιταλισμό και τι σημαίνουν αυτές για τους αγώνες μας και τη σύγκρουση με την κοινωνία της καταπίεσης και του κέρδους. Από τους Ζαπατίστας, τη Γαλλία του '95 και την ανάκαμψη του κινήματος στη Λατινική Αμερική, μέχρι το Σηάτλ, τη Γένοβα, το αντιπολεμικό κίνημα και την εξέγερση στη Γαλλία το 2005-2006, ξεδιπλώνεται ένας διάλογος με κόκκινο νήμα το σύνθημα του νέου αντικαπιταλιστικού κινήματος "Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός". Και ανάμεσα σ' αυτά, ο Νέγκρι πραγματεύεται και τα κρίσιμα ζητήματα της χρήσης βίας απ' την πλευρά του κινήματος, των μεταναστών, των χαρακτηριστικών της παραδοσιακής και της "νέας" εργατικής τάξης. Το να επεξεργαστούμε τις επαναστατικές απαντήσεις σ' όλα αυτά είναι η πραγματική πρόκληση που μας θέτει αυτό το βιβλίο. Ο Αντόνιο Νέγκρι αποτελεί εμβληματική μορφή του ρεύματος της Αυτονομίας στην Ιταλία, συγκρούστηκε μετωπικά με το αστικό κράτος τα χρόνια της κορύφωσης των αγώνων μετά το '68, κυνηγήθηκε και φυλακίστηκε για χρόνια γι' αυτή το...
Έμμα Γκόλντμαν: Η απογοήτευσή μου στη Ρωσία
Μια κριτική ολότελα απογοητευτικήΜια μαρτυρία της Ρώσικης επανάστασης από την Έμμα Γκόλντμαν δε μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Η Γκόλντμαν υπήρξε σημαντική φιγούρα του Αμερικανικού και του παγκόσμιου αναρχικού κινήματος. Στις ΗΠΑ φυλακίστηκε επανειλημμένα για την αντιπολεμική της δράση. Από τις στήλες του περιοδικού της, «Mother Earth» είχε ταχθεί υπέρ της υπεράσπισης της Ρώσικης επανάστασης και των Μπολσεβίκων. Το πώς η αφήγησή της για τα 2 χρόνια (1920-21) που πέρασε στην επαναστατημένη Ρωσία καταλήγει ένα ντοκουμέντο γεμάτο συγχύσεις, αντιφάσεις και συναισθηματική θρηνολογία είναι απογοητευτικό, όχι όμως ανεξήγητο. Η Γκόλντμαν και ο σύντροφός της Αλεξάντερ Μπέρκμαν έφτασαν στην Πετρούπολη το Γενάρη του 1920, μαζί με άλλους αγωνιστές που απελάθηκαν από τις ΗΠΑ. Η κυβέρνηση των Μπολσεβίκων τους καλοδέχτηκε προτείνοντας να αναλάβουν συγκεκριμένες θέσεις στην προσπάθεια της ανοικοδόμησης . Βρισκόμαστε στα 1920, προς το τέλος της περιόδου που έμεινε γνωστή σαν «Πολεμικός κομμουνισμός», το σοβιετικό καθεστώς είχε καταφέρει να επιβιώσει από την συντονισμένη ιμπεριαλιστική επιδρομή που είχε δεχτεί από τους Δυτικούς και τους Ρώσους υποστηρικτές του παλιού καθεστώτος, ήταν όμως μια νίκη πύρρεια. Η παραγωγή είχε καταρρεύσει, οι πόλεις ερήμωναν, τα τρόφιμα έφταναν με το δελτίο από τις επιτάξεις που είχε επιβάλει η κυβέρνηση στους αγρότες, κρύο και λιμός απειλούσαν τα αστικά κέντρα και το χειρότερο, τα σοβιέτ, τα κύτταρα της εργατικής εξουσίας είχαν παραλύσει, μαζί με τα ίδια τα εργοσ...
Τόνι Κλιφ - Τρότσκι 1917-1923: Το ξίφος της επανάστασης
Mια θρυλική αλλά άγνωστη περίοδοςH κυκλοφoρία στα ελληνικά του δεύτερου τόμου της πολιτικής βιογραφίας του Λέον Τρότσκι, γραμμένης από τον Τόνι Κλιφ, δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο επίκαιρη. Σε μια εποχή που εκατομμύρια εργάτες και νεολαίοι σε όλο τον κόσμο αναζητούν εναλλακτική λύση απέναντι στην κρίση του συστήματος, το να ξαναθυμηθούμε την εποχή που η εργατική τάξη διεθνώς διεκδικούσε να πάρει την παραγωγή και τη ζωή της στα χέρια της δεν συνιστά ιστορική αναπόληση, αλλά πολιτικό καθήκον της περιόδου. Ο τόμος αυτός καλύπτει την περίοδο από τη νίκη της Ρώσικης Επανάστασης τον Οκτώβρη του 1917 μέχρι τα μέσα του 1923, κατά το μεγαλύτερο μέρος της οποίας, σύμφωνα με την έκφραση του Ράντεκ, ο Τρότσκι άφησε – ευτυχώς όχι τελείως – την «πένα» της συγγραφής και την αντικατέστησε με το επαναστατικό «ξίφος» του Κόκκινου Στρατού.   Ως πρόεδρος του Σοβιέτ της Πετρούπολης, ο Τρότσκι είχε καταφέρει μαζί με τον Λένιν να οργανώσει την κατάληψη της εξουσίας από τα Σοβιέτ τον Οκτώβρη του 1917. Η πρώτη θέση που ανέλαβε μετεπαναστατικά ήταν αυτή του Επιτρόπου Εξωτερικών υποθέσεων, όπου αντιμετώπισε το δύσκολο καθήκον της σύναψης ειρήνης με τη Γερμανία, μετά από θυελλώδεις αντιπαραθέσεις τόσο στα Σοβιέτ, όσο και στο ίδιο το μπολσεβίκικο κόμμα. Το επόμενο έργο που ανέλαβε ο Τρότσκι, η οργάνωση και καθοδήγηση του Κόκκινου Στρατού, ήταν πραγματικά ένας άθλος. Σχεδόν από το μηδέν, κατάφερε να δημιουργήσει ένα μάχιμο στρατό που έφτασε τα 5 εκατομμύρια άνδρες και, πολεμώντας σε μέτωπα με συ...
Λήδα Παπαστεφανάκη: Εργασία, τεχνολογία και φύλο στην ελληνική βιομηχανία. Η κλωστοϋφαντουργία του Πειραιά, 1870-1940
Χρήσιμη μελέτηΠρόκειται για μια μελέτη της συγκρότησης της βιομηχανίας και της εργατικής τάξης στον Πειραιά, και της θέσης των γυναικώ ς του βιβλίου παρουσιάζεται η ανάπτυξη του Πειραιά σε βιομηχανικό κέντρο. Το δεύτερο μέρος ασχολείται με την κλωστοϋφαντουργία και τις τεχνολογικές αλλαγές στην πορεία του κλάδου διεθνώς και στην Ελλάδα. Το τρίτο μέρος εξετάζει την εργασία στην κλωστοϋφαντουργία, την σύνθεση του «εργατικού δυναμικού», τις ειδικότητες, τους τρόπους αμοιβής και τα ωράρια, τα «ατυχήματα». Το τέταρτο μέρος εξετάζει την «εργατική συλλογική δράση». Το συνδικαλισμό στο χώρο, τις απεργίες – κύρια του 1919, 1921 και του 1933, την παρέμβαση της αριστεράς.   Για δεκαετίες η συζήτηση κι η έρευνα για την συγκρότηση της εργατικής τάξης στην Ελλάδα είχε πέσει θύμα του σχήματος που επικρατούσε στην σταλινική αριστερά, περί «καθυστέρησης» και «στρεβλής ανάπτυξης» του ελληνικού καπιταλισμού. Αφού λοιπόν, αυτός ο καπιταλισμός δεν ήταν «κανονικός», έτσι κι η εργατική τάξη είτε δεν υπήρχε είτε δεν ήταν κι αυτή «κανονική»: πιο πολύ ως συνονθύλευμα μικροαστών χωρίς ταξική συνείδηση και με περιστασιακή σχέση με την μισθωτή εργασία αντιμετωπιζόταν. Ο Παντελής Πουλιόπουλος πίσω στα 1934 κατέρριψε αυτά τα σχήματα στο κλασσικό πλέον έργο του «Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδα;», απαντώντας στην εγκατάλειψη της στρατηγικής της σοσιαλιστικής επανάστασης από το ΚΚΕ. Κατά την γνώμη μου, μελέτες σαν της Λ. Παπαστεφανάκη δικαιώνουν τον Πουλιόπουλο, αν και προφανώς ο σκοπός τ...
Πέτρος Παπακωνσταντίνου: «Επιστροφή στο μέλλον»
Απαιτητική συζήτηση Πέτρος Παπακωνσταντίνου Επιστροφή στο μέλλον. Η κρίση του υπαρκτού καπιταλισμού και η Αριστερά. Τιμή 12 ευρώ, 239 σελίδες Εκδόσεις: ΛιβάνηΤο νέο βιβλίο του Πέτρου Παπακωνσταντίνου με τίτλο «Επιστροφή στο μέλλον» και υπότιτλο «Η κρίση του υπαρκτού καπιταλισμού και η Αριστερά» είναι μια προσπάθεια να απαντηθούν τα πιο καυτά ερωτήματα που κυκλοφορούν στις μέρες μας: Γιατί υπάρχει κρίση, ποιες μπορεί να είναι οι λύσεις, ποια αριστερά μπορεί να δώσει τις απαντήσεις; Αυτός από μόνος του είναι ένας φιλόδοξος στόχος και ο συγγραφέας ανεβάζει τις απαιτήσεις ακόμη πιο ψηλά. Αναζητάει τις απαντήσεις από αντικαπιταλιστική σκοπιά και αποζητάει να φτάσουν σε ένα ευρύ αναγνωστικό κοινό καθώς το βιβλίο εκδίδεται από τον οίκο Λιβάνη. Όλα αυτά δίνουν στη συγκεκριμένη έκδοση ξεχωριστό ενδιαφέρον. Δεν συμβαίνει κάθε μέρα να κυκλοφορούν βιβλία που δίνουν την εικόνα ότι για την κρίση φταίει ο ίδιος ο καπιταλισμός σαν σύστημα, ότι η διέξοδος πρέπει να έχει σαν ορίζοντα μια κομμουνιστική κοινωνία και ότι η Αριστερά μπορεί να αναζητήσει αυτή την προοπτική πιάνοντας το νήμα από τον Μαρξ, τον Λένιν και τον Γκράμσι. Αυτές είναι οι βασικές ιδέες που αναπτύσσει στις 240 σελίδες ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου και δεν διστάζει να ανοιχτεί σε όλα τα ζητήματα που προκύπτουν σε μια τέτοια προσπάθεια. Ποια ήταν η πορεία του συστήματος τα τελευταία εξήντα χρόνια, πόσο άλλαξε ο καπιταλισμός, μήπως άλλαξε και η εργατική τάξη; Γιατί κατάρρευσε ο «υπαρκτός σοσιαλισμός» και τι σημαίνει αυτό για την...
Λέανδρος Μπόλαρης: Επανάσταση και αντεπανάσταση στην Ελλάδα
Πολύτιμη συνεισφορά Λέανδρος Μπόλαρης Επανάσταση και αντεπανάσταση στην Ελλάδα. Ο εμφύλιος πόλεμος 1946-1949 Τιμή 12 ευρώ, 166 σελίδες Εκδόσεις: Μαρξιστικό ΒιβλιοπωλείοΟ Εμφύλιος Πόλεμος 1946-1949 και η έκβασή του με την ήττα της αριστεράς έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση του κοινωνικού και πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα τις δεκαετίες που ακολούθησαν. Είναι φυσικό, τα αριστερά βιβλία που κυκλοφορούν για τον Εμφύλιο να είναι πολλά και να καλύπτουν ένα πλατύ φάσμα λεπτομερών περιγραφών από μάχες, ηρωισμό και αυτοθυσία των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού, στοιχεία για την πολιτική των πρώτων μεταπολεμικών κυβερνήσεων και το ρόλο των Βρετανών και Αμερικάνων συμμάχων, καθώς και ντοκουμέντα για τους χειρισμούς του ΚΚΕ, που αποτελούσε την ηγεσία του κινήματος πριν και κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πόλεμου. Το βιβλίο του Λέανδρου Μπόλαρη, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου, κάθε άλλο παρά στερείται από την παράθεση πολλών άγνωστων ή, ακριβέστερα, υποτιμημένων ιστορικών στοιχείων για την εξέλιξη των γεγονότων που οδήγησαν στη ένοπλη σύγκρουση του 1946-1949. Όμως, δύο είναι τα γενικά χαρακτηριστικά της προσέγγισης του συγγραφέα που κάνουν το βιβλίο, όχι μόνο διαφορετικό από όσα κυκλοφορούν, αλλά και εξαιρετικά πολύτιμο σαν συνεισφορά στην ερμηνεία του Εμφύλιου και στα αντίστοιχα συμπεράσματα. Το πρώτο είναι ότι αντιμετωπίζει τη δεκαετία του '40 σαν αυτό που με ακρίβεια αποδίδει ο ίδιος ο τίτλος του: περίοδο «Επανάστασης και Αντεπανάστασης σ...
Ν. Μπουχάριν, Ε. Πρεομπραζένσκι Το Αλφαβητάριτου Κομμουνισμού
Η αλφαβήτα δεν αρκεί Ν. Μπουχάριν, Ε. Πρεομπραζένσκι Το Αλφαβητάριτου Κομμουνισμού Τιμή 20 ευρώ, 552 σελίδες Εκδόσεις: ΚΨΜ Είναι η πρώτη πλήρης έκδοση στα ελληνικά ενός βιβλίου που στη δεκαετία του 1920 χρησίμευσε ως η πρώτη εισαγωγή στην θεωρία και την πρακτική του μαρξισμού για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Αλλωστε, ο τίτλος του το ξεκαθαρίζει - πρόκειται όντως για «Αλφαβητάρι του Κομμουνισμού». Εχει σημασία να δούμε πως και γιατί γράφτηκε, ποιοι ήταν οι συγγραφείς του και τι σημασία έχει στις μέρες μας. Οι μπολσεβίκοι οδήγησαν την εργατική τάξη της Ρωσίας στην πρώτη νικηφόρα εργατική επανάσταση τον Οκτώβρη του 1917. Οταν έκαναν αυτό το γιγάντιο βήμα, το «Πρόγραμμά» τους ήταν ακόμα αυτό που είχε υιοθετήσει το Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας στο Δεύτερο Συνέδριό του το 1903. Ηταν το συνέδριο που έφερε την διάσπαση του κόμματος σε μπολσεβίκους και μενσεβίκους. Η πρώτη τάση κατευθύνθηκε στην επανάσταση. Η δεύτερη κατέληξε να υπερασπίζεται τη διαιώνιση του καπιταλισμού. Το 1903, όμως, το σημείο της ρήξης δεν ήταν το Πρόγραμμα του κόμματος, αλλά το κατασταστικό του, για την ακρίβεια το άρθρο που όριζε ποιος μπορούσε να θεωρείται μέλος. Ο μπολσεβικισμός του 1917 είχε μεγάλες διαφορές από τον μπολσεβικισμό του 1903, ακόμα και από τον προπολεμικό (πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο) μπολσεβικισμό. Οι «Θέσεις του Απρίλη» για τις οποίες πάλεψε ο Λένιν μόλις επέστρεψε στην επαναστατημένη Ρωσία, συμπυκνώνουν πολλές από αυτές τις αλλαγές: απορρίπτουν τις «νεκρές φόρμου...
Ντανιέλ Μπενσαϊντ: Μαρξ-Τρόπος Χρήσης
Μαρξιστικό εγχειρίδιο Ντανιέλ Μπενσαϊντ Μαρξ-Τρόπος Χρήσης Τιμή 15 ευρώ, 256 σελίδες Εκδόσεις: ΚΨΜΟ Τόνι Κλιφ συνήθιζε να λέει ότι αν δεν μπορείς να εξηγήσεις σε κάποιον τα βασικά σημεία του μαρξισμού στα πέντε λεπτά που είσαστε μαζί στο ίδιο λεωφορείο, τότε το πιθανότερο είναι ότι δεν τον έχεις καταλάβει. Έτυχε να διαβάσω κάποια από τα κεφάλαια του βιβλίου του Ντανιέλ Μπενσαϊντ «Μαρξ-Τρόπος Χρήσης» στο λεωφορείο, τα πρωινά πηγαίνοντας για δουλειά. Από τη σκοπιά του τσιτάτου του Κλιφ, είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο. Ο Ντανιέλ Μπενσαϊντ, που έφυγε από τη ζωή πρόσφατα, ήταν μέλος της γαλλικής επαναστατικής Αριστεράς από τα νιάτα του, όταν την δεκαετία του ΄60 εγκατέλειψε το ΚΚ Γαλλίας και συμμετείχε στην ίδρυση της Jeunesse Communiste Revolutionaire, πρόδρομου της τροτσκιστικής Lingue Communiste Revolutionaire. Έγινε ακαδημαϊκός, καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Paris-VIII με πλούσιο συγγραφικό έργο, αλλά δεν έπαψε ποτέ να είναι στην πρώτη γραμμή των κοινωνικών κινημάτων και της οικοδόμησης της επαναστατικής Αριστεράς. Το 2008, έγινε μέλος του Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος μετά την αυτοδιάλυση της LCR και δεν έπαψε μέχρι το τέλος της ζωής του να κοπιάζει για την διάδοση σε μια νέα γενιά αντικαπιταλιστών των βασικών ιδεών του επαναστατικού μαρξισμού. Το «Μαρξ-Τρόπος Χρήσης» είναι κομμάτι αυτής της προσπάθειας - και μάλιστα το πρώτο και το μόνο του βιβλίο διαθέσιμο στα ελληνικά. Ο Μπενσαϊντ καταφέρνει να μεταδώσει στον αναγνώστη το πάθος του για τον Μαρξ και το έργο του. Τ...
ΠΑΣΟΚ: Πάνω σε ωρολογιακή βόμβα
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν ελέγχει ούτε τις οικονομικές ούτε τις πολιτικές εξελίξεις, όπως εξηγεί η Μαρία Στύλλου.Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προχωράει στην πιο βάρβαρη επίθεση που έχει γίνει ποτέ. Η απόφαση να κοπεί ο 13ος και 14ος μισθός στις συντάξεις, στο δημόσιο και μέχρι ενός σημείου και στον ιδιωτικό τομέα, οι νέες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, το πάγωμα των προσλήψεων, οι μαζικές απολύσεις, οι περικοπές σε υγεία, παιδεία και τοπική αυτοδιοίκηση, μπορούν να συγκριθούν μόνο με τα προγράμματα του Δ.Ν.Τ. και της Παγκόσμιας Τράπεζας που έχουν καταδικάσει στην καταστροφή τα περισσότερα κράτη της Αφρικής.   Είναι σαφές ότι είναι ένα πρόγραμμα πανικού, που δεν πρόκειται να καταλήξει στην μείωση του δημόσιου χρέους και των ελλειμμάτων ούτε στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Είναι ένα πρόγραμμα που σπέρνει ανέμους και μπορεί να θερίσει θύελλες σε όλα τα επίπεδα: στο οικονομικό, στο πολιτικό και στο κοινωνικό. Το πρώτο απ΄ όλα είναι ότι η κυβέρνηση δεν ελέγχει τις οικονομικές εξελίξεις, όπως δεν τις ελέγχει και το δίδυμο Μέρκελ - Σαρκοζί για όλη την Ευρώπη. Η Μέρκελ αποφάσισε την τελευταία στιγμή να συμφωνήσει με το πακέτο διάσωσης της Ελλάδας, όχι γιατί ανησύχησε για την τύχη της ελληνικής οικονομίας, αλλά γιατί φοβήθηκε ότι η χρεοκοπία της Ελλάδας μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση του ευρώ και της ευρωζώνης. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουν καταφέρει να σταματήσουν μια τέτοια προοπτική. Για να μπορέσουν άμεσα να σταματήσουν ένα τέτοιο κίνδυνο, τα...
Ο δρόμος για τη νίκη
Η Πέμπτη 6 Μάη σκόρπισε τον πανικό σε Ευρώπη και Αμερική. Η επιδείνωση της κρίσης έριξε το ευρώ στο χαμηλότερο σημείο μετά το Δεκέμβρη του 2008 και συγκλόνισε τη Γουόλ Στριτ. Το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έπεσε 1000 μονάδες και ακόμα προσπαθούν να βρουν αν ήταν «τεχνικό λάθος» ή αν ήταν μαζική φυγή που έπεσαν πάνω λυτοί και δεμένοι για να την σταματήσουν.Μέσα στις επόμενες δυο μέρες συνεδρίασαν έκτακτα - με τηλεδιάσκεψη - οι υπουργοί Οικονομικών των G7 και οι κεντρικοί τραπεζίτες της ΕΚΤ στη Μαδρίτη, ενώ στις Βρυξέλες οργανώθηκε συνάντηση των πρωθυπουργών των 16 κρατών-μελών της Ευρωζώνης για να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο χρεοκοπίας όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας. Ομπάμα και Μέρκελ έτρεξαν να καθησυχάσουν τις αγορές ότι η Ελλάδα δεν θα πτωχεύσει και η κρίση δεν θα εξαπλωθεί.   Στην πραγματικότητα, οι εκτιμήσεις για το κόστος μιας πανευρωπαϊκής επιχείρησης διάσωσης των λεγόμενων PIGS σκαρφάλωσαν από τα 700 στα 1000 δις ευρώ. Αλλά και πάλι δεν μπορούν να υπολογίσουν τι θα σημαίνει μια τέτοια εξέλιξη για τις ευρωπαϊκές τράπεζες που κατέχουν ελληνικά, πορτογαλικά, ισπανικά και ιταλικά κρατικά ομόλογα. Γυρίζοντας πίσω στην κρίση των αμερικάνικων τραπεζών του 2008, αναρωτιούνται αν τα προβλήματα του ελληνικού χρέους μοιάζουν με την περίπτωση της Μπέαρ Στέρνς που φαλίρισε την άνοιξη εκείνης της χρονιάς ή με τη Λίμαν Μπράδερς που η χρεοκοπία της εκείνο το φθινόπωρο εκτίναξε την κρίση σε νέα ύψη (ή μάλλον βάθη). Οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς ε...
Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ. Πολιορκημένη από τις απεργίες
Η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου και ο φιλικός της τύπος ισχυρίζονται ότι, μετά την ψήφιση του Ασφαλιστικού, ξεπέρασαν ένα μεγάλο κάβο και μπορούν να βαδίσουν προς το φθινόπωρο και τη δοκιμασία των τοπικών εκλογών με αισιοδοξία χάρη στις «επιτυχίες» τους τόσο στο οικονομικό όσο και στο πολιτικό επίπεδο.Στο οικονομικό επίπεδο, ο Παπακωνσταντίνου δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει ότι έχει περιορίσει το έλλειμμα κατά 40%. Στο πολιτικό, κυβέρνηση και ΜΜΕ αναδύουν ένα συλλογικό στεναγμό ανακούφισης επειδή η κοινοβουλευτική πλειοψηφία δεν παρουσίασε νέες διαρροές. Τι αξία έχουν όλα αυτά; Ας αρχίσουμε από την οικονομία. Ακόμη και αν ξεχάσουμε ότι ο περιορισμός των ελλειμμάτων μεταφράζεται σε νοσοκομεία χωρίς γάζες και σε αδυναμία καταβολής των μισθών σε καίριους τομείς όπως π.χ. στους οδηγούς των λεωφορείων της Αθήνας, η πορεία της οικονομικής κρίσης προς το χειρότερο δεν ανακόπτεται από τους κομπασμούς του υπουργείου Οικονομικών. Το αντίθετο μάλιστα. Η συνολική εικόνα είναι ότι βρίσκεται σε εξέλιξη ένας νέος γύρος προβλημάτων στις τράπεζες διεθνώς και αυτό απαιτεί ένα νέο γύρο πολυδάπανων κρατικών πακέτων διάσωσης την ώρα που πολλά κράτη αντιμετωπίζουν απειλές χρεοκοπίας. Ο κύκλος είναι φαύλος. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν αναγκαστεί να αντλήσουν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) 90 δις ευρώ. Για να το πετύχουν αυτό χρειάστηκε να προσφέρουν ως εγγύηση τίτλους ονομαστικής αξίας 123 δις ευρώ. Με άλλα λόγια χρειάστηκε να υποστούν ένα «κούρεμα» (όπως έχει καθιερωθεί πλέον να ον...
Μαρξισμός και Επιστήμες
Γνωριμία με τον Γκέσσεν Boris Hessen, Κώστας Γαβρόγλου, Αριστείδης Μπαλτάς Μαρξισμός και Επιστήμες Τιμή 24 ευρώ, 377 σελίδες Εκδόσεις ΝεφέληΠοιός θα περίμενε ότι ένα επιστημονικό συνέδριο, ιδιαιτέρως μάλιστα ιστορικών της επιστήμης, θα αποσπούσε τα φώτα της μεγάλης δημοσιότητας; Αυτό έχει συμβεί μόνο μία φορά. Συγκεκριμένα, το 1931, όταν, στο πλαίσιο του Δεύτερου Παγκοσμίου Συνεδρίου Ιστορίας των Επιστημών και των Τεχνικών, που έγινε στο Λονδίνο, όχι απλώς τα φώτα αλλά τους προβολείς έλκυσε πάνω της η αποστολή των σοβιετικών επιστημόνων που επικεφαλής τους ήταν ο Μπουχάριν, ηγετικό μέλος των μπολσεβίκων, παλιός συνεργάτης του Λένιν, πρώην πρόεδρος της Τρίτης Διεθνούς.Ο θόρυβος που προκλήθηκε έφθασε μέχρι το αγγλικό Κοινοβούλιο! Επί της ουσίας, προϊούσης της Μεγάλης Ύφεσης, το άμεσο ενδιαφέρον και οι μεγάλες προσδοκίες των επιστημόνων, ιδιαιτέρως των νέων κατά τις μαρτυρίες, εστιαζόταν στην αντιπροσωπεία του νεοσύστατου σοβιετικού κράτους, που ακόμα ακτινοβολούσε ως η μεγάλη εναλλακτική προοπτική για την έξοδο από την κρίση των καπιταλιστικών κοινωνιών ολόκληρου του πλανήτη. Μια ολόκληρη γενιά επιστημόνων εμπνεύσθηκε από τις ιδέες, τις μεθοδολογίες και τις προοπτικές που πρότειναν οι σοβιετικοί αντιπρόσωποι.Στο βιβλίο «Μαρξισμός και Επιστήμες» παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα, το έργο του σοβιετικού φυσικού, και φιλόσοφου, Μπόρις Γκέσσεν «Οι κοινωνικές και οικονομικές ρίζες των Αρχών της Φυσικής Φιλοσοφίας του Νεύτωνα». Ο Γκέσσεν υπήρξε μέλος της σοβιετικής απ...
Εκλογές 7 Νοέμβρη. Ο «άνθρωπος τους στην Αθήνα» σε εκλογικές περιπέτειες
Σπάνια οι εκλογές, και μάλιστα οι λεγόμενες «αυτοδιοικητικές», αποκτούν τέτοιες πολιτικές διαστάσεις όπως αυτές που θα γίνουν στις 7 Νοέμβρη. Είναι από τώρα σαφές ότι τα επιτελεία της ΕΕ και του ΔΝΤ, από το Βερολίνο μέχρι τις Βρυξέλλες και από το Παρίσι μέχρι την Ουάσινγκτον, ανησυχούν γιατί ο «άνθρωπός τους στην Αθήνα» βρίσκεται μπροστά σε μια σκληρή δοκιμασία. Πραγματικά, όταν πριν από σχεδόν ένα χρόνο ο Παπανδρέου και ο Ραγκούσης αποφάσιζαν ότι οι τοπικές εκλογές θα γίνουν με τον «Καλλικράτη», δηλαδή με ακόμα πιο συγκεντρωτικό χαρακτήρα, είχαν στο μυαλό τους έναν εκλογικό περίπατο για το ΠΑΣΟΚ. Τώρα αντιμετωπίζουν με δέος την προοπτική ότι έχουν δώσει μια ευκαιρία στον κόσμο, ιδιαίτερα στις Περιφέρειες, να μαυρίσει τους υποψήφιους του «Μνημόνιου».Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε ο Παπανδρέου για την επιλογή υποψηφίων είναι χαρακτηριστικές. Κανονικά θα υπήρχε συνωστισμός μεγαλοστελεχών για μια θέση. Σήμερα, αντίθετα, βλέπουμε τις εφημερίδες να σχολιάζουν ότι ο Πρωθυπουργός αναγκάζεται να επιστρατεύσει υποψήφιους για να μπουν στην εκλογική μάχη.Η εικόνα αυτή της δυσπραγίας έγινε ακόμα πιο έντονη με τον ανασχηματισμό που ακολούθησε την επιλογή των υποψήφιων Περιφερειαρχών. Αντί για την διαφημιζόμενη επίδειξη πυγμής του πρωθυπουργού, ο ανασχηματισμός μετατράπηκε σε αγωνιώδη αναζήτηση ερεισμάτων μέσα στο «παλιό ΠΑΣΟΚ» για να συσπειρωθεί η αγανακτισμένη βάση. Μάλλον, όμως πέτυχε το αντίθετο, δηλαδή να χάσουν και το όποια υπολείμματα κύρους τα δήθεν διαφοροποιημένα στελέχη. Παραδο...
Η Μετάβαση από τον Φεουδαλισμό στον Καπιταλισμό
Πολύπλευρη οπτικήΚυκλοφόρησε φέτος από την «Ιστορική Βιβλιοθήκη» του «Θεμέλιου» η τρίτη έκδοση του βιβλίου «Η Μετάβαση από τον Φεουδαλισμό στον Καπιταλισμό». Η πρώτη έκδοση είχε κυκλοφορήσει το 1982 και η δεύτερη το 2005. Γίνεται φανερό ότι το ενδιαφέρον για αυτό το παλιό βιβλίο είναι σήμερα μεγαλύτερο από την εποχή που πρωτοκυκλοφόρησε. Αυτό το γεγονός είναι ακόμη πιο εντυπωσιακό αν πάρουμε υπόψη μας ότι το βιβλίο αποτελείται από συλλογή άρθρων που αναφέρονται σε ένα άλλο βιβλίο, τις «Μελέτες για την Ανάπτυξη του Καπιταλισμού» του Μορίς Ντόμπ, το οποίο είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά στη Βρετανία το 1946. Γιατί τόσο ενδιαφέρον για ένα βιβλίο που η αφετηρία του έχει την ηλικία των παππούδων της σημερινής νεολαίας; Μπορούμε να εντοπίσουμε τρεις παράγοντες που συντελούν σε αυτή την κατεύθυνση. Ο πρώτος είναι το αυξημένο ενδιαφέρον γενικά για τη μελέτη της ιστορίας. Μετά από δεκαετίες ξηρασίας όπου κυριαρχούσαν τα εθνικιστικά στερεότυπα, τα τελευταία χρόνια υπάρχει κινητικότητα και αντιπαράθεση γύρω από τα ζητήματα της ιστορίας. Στο υπουργείο Παιδείας, η αρμοδιότητα για τα σχολικά βιβλία της ιστορίας έχει γίνει καυτή καρέκλα. Ένας δεύτερος παράγοντας είναι το ίδιο το θέμα του συγκεκριμένου βιβλίου. Στη σημερινή κατάσταση, το ζήτημα της Μετάβασης από μια μορφή κοινωνίας σε μια άλλη προκαλεί από μόνο του το ενδιαφέρον. Το ερώτημα «πώς αλλάζουν οι κοινωνίες» απασχολεί όλο και περισσότερους ανθρώπους σε μια περίοδο που η σημερινή κοινωνία βρίσκεται σε κρίση. Ο τρίτος παράγοντας...
Το κόμμα της ανθρωπότητας
ΔιαφωτισμόςΗ σημασία της υπεράσπισης του Διαφωτισμού αφορά κυρίως στην πολιτική της διάσταση. Η συστηματική απόπειρα αποθεμελίωσης του κράτους πρόνοιας που επιχειρούν οι άρχουσες τάξεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης, η συστηματική απόπειρα αναβάπτισης του χριστιανισμού ως πυλώνα της προόδου και των πολιτισμικών κεκτημένων που προωθούν, ο ρατσισμός, οι άγρια εκμεταλλευτικές πολιτικές και οι ανηλεείς βομβαρδισμοί που επιφυλάσσουν για τον υπόλοιπο πλανήτη, είναι μερικά μόνο παραδείγματα που ασφαλώς θα εξόργιζαν και θα έβρισκαν αντιμέτωπη στην πρώτη γραμμή την μεγάλη πλειονότητα των Διαφωτιστών προπαγανδιστών «της ελευθερίας, της ισότητας και της δικαιοσύνης». Ο Πήτερ Γκαίη σε αυτό το βιβλίο εξηγεί τις αιτίες που η πολιτική υπεράσπιση του Διαφωτισμού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου. Επιμελώς δεν εκφράζει τη δική του πολιτική τοποθέτηση και ασφαλώς αυτό είναι μειονέκτημα. Ωστόσο, είναι δεινός ιστορικός ερευνητής και αυτό δίνει σημαντικά δεδομένα και πλεονεκτήματα στην στρατευμένη, πολιτική υπεράσπιση του Διαφωτισμού από την πλευρά των μαρξιστών. Με επίκεντρο την καρδιά του Διαφωτισμού, που είναι η γαλλική εκδοχή του, ο συγγραφέας τεκμηριώνει προσεκτικά τη θέση ότι ο βαθύτατα αντικληρικός και αντιχριστιανικός χαρακτήρας της σκέψης των Διαφωτιστών υπήρξε το κυριότερο και κοινό διανοητικό θεμέλιό της. Ενώ, λοιπόν, η ανάπτυξη των επιστημονικών θεωριών περί φύσεως από τον Νεύτωνα, όπως και γενικώς ο αγγλικός μετριοπαθής Διαφωτισμός, δεν θα υπερέβαιναν το χριστιανικό σύμπαν, στο πλαίσιο του γα...
Μεταρρυθμιστής ή επανάστατης;
Στα μονοπάτια του Αντόνιο ΓκράμσιΣε αυτό το βιβλίο είναι συγκεντρωμένα δοκίμια τα οποία, σύμφωνα με τον πρόλογο των επιμελητών, έχουν «ενοποιητικό στοιχείο» την «αναζήτηση των γκραμσιανών επιρροών στα σύγχρονα θεωρητικά ρεύματα των κοινωνικών επιστημών, ιδίως από την δεκαετία του ’70 και ύστερα». Από αυτό καταλαβαίνει κανείς ότι είναι μια σειρά κειμένων που προορίζονται για ένα σχετικά στενό κύκλο ανθρώπων. Αυτό από μόνο του δεν θα ήταν κακό, αν οι γκραμσιανές επιρροές στις οποίες αναφέρεται η έκδοση, δεν επισκίαζαν τον ίδιο τον Γκράμσι. Σ’ αυτό το τεύχος του περιοδικού μας δημοσιεύεται ένα πολύ καλό άρθρο του Θ. Καμπαγιάννη για τις «αναγνώσεις» του Γκράμσι ή για την ακρίβεια για τις αναγνώσεις που έχει υποστεί το έργο του Γκράμσι. Γι’ αυτό τον λόγο, δεν χρειάζεται να επεκταθούμε πολύ στο είδος της ανάγνωσης που κάνουν τα δοκίμια που περιλαμβάνονται εδώ. Το πρόβλημα είναι πολύ πιο ριζικό. Οι «γκραμσιανές επιρροές», δηλαδή έννοιες που έχουν αποσπαθεί από τα «Τετράδια της Φυλακής» και έχουν μεταλλαχθεί μέχρι να μην αναγνωρίζονται, δεν είναι καθόλου γόνιμες ούτε για την κατανόηση ενός πυκνού, πολυεπίπεδου αλλά και ηθελημένα αποσπασματικού έργου όπως αυτό που άφησε ο Γκράμσι στα «Τετράδια» ούτε για τη μελέτη του σύγχρονου καπιταλισμού. (Έστω του «ψηφιακού» όπως αναφέρει το οπισθόφυλλο, χωρίς να κάνει τον κόπο να μας διαφωτίζει για αυτή τη κοσμογονική εξέλιξη). Ο Γκράμσι ήταν ιδρυτικό μέλος και από ένα σημείο και μετά ηγέτης του Ιταλικού Κ.Κ. Το έργο του, πριν και κατά τη διάρκ...
Δεκέμβρης 1960 - H απεργία των οικοδόμων
H Δήμητρα Λαμπροπούλου, ιστορικός και συγγραφέας του βιβλίου “Οικοδόμοι, οι άνθρωποι που έχτισαν την Αθήνα, 1950 -1967”, μιλάει για μια από τις πιο σημαντικές περιόδους του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα. Την συνέντευξη πήρε ο Θανάσης Καμπαγιάννης.Πες μας λίγα πράγματα για την απεργία των οικοδόμων τον Δεκέμβρη του 1960, τις συγκρούσεις στο κέντρο της Αθήνας, καθώς και το τι σηματοδοτεί η απεργία αυτή στο ευρύτερο πολιτικό σκηνικό. Η απεργία του Δεκέμβρη του 1960 είναι εμβληματική, γιατί σηματοδοτεί τον λαϊκό ριζοσπαστισμό των μεταπολεμικών χρόνων και ειδικά της δεκαετίας του 1960. Αυτό δεν αφορά μόνο τα ιδιαίτερα αιτήματα των οικοδόμων, αλλά το γεγονός ότι έρχονται στο προσκήνιο της δημόσιας πολιτικής αντιπαράθεσης εργάτες χαμηλού τότε κύρους – η μάζα των οικοδόμων, εσωτερικοί μετανάστες στην πλειονότητά τους, που τους έβλεπε κανείς σε ολόκληρη την Αθήνα, στις πιάτσες, στα γιαπιά, κοκ – με έναν τρόπο εξαιρετικά δυναμικό. Στο σκηνικό των μεταπολεμικών χρόνων, όπου συναντούμε από τη μια μεριά τον θεσμικό αυταρχισμό και τον επιβεβλημένο εκσυγχρονισμό και από την άλλη την προσπάθεια ανασύνταξης των κοινωνικών κινημάτων και δημιουργίας νέων, η συγκεκριμένη απεργία των οικοδόμων υπογραμμίζει ότι είναι δυνατόν ένα κομμάτι του εργατικού κινήματος – και μάλιστα ένα πληβειακό κομμάτι – όχι απλώς να υπάρξει αλλά και να διεκδικήσει την παρουσία του στο δημόσιο χώρο. Και να τη διεκδικήσει αντιπαρατιθέμενο με τον σκληρό πυρήνα της μετεμφυλιακής πολιτικής συγκρότησης, που ήταν η αστυνομο...
Μια κυβέρνηση πανικόβλητη
Το εργατικό κίνημα αποδεικνύεται σκληρός αντίπαλος για τους τραπεζίτες και την κυβέρνηση, όπως γράφει η Μαρία Στύλλου. Όταν τον Οκτώβρη του 2009 το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές με 10 μονάδες πάνω από τη Ν.Δ. υπήρξαν δύο ειδών αντιδράσεις. Από τη μια τα επιτελεία της κυρίαρχης τάξης και του τύπου τους που θριαμβολογούσαν για τα αποτελέσματα και έλπιζαν ότι η νέα κυβέρνηση θα μπορούσε επιτέλους να βάλει φρένο στις απεργίες και στους ξεσηκωμούς της νεολαίας. Ήταν άλλωστε μόλις δέκα μήνες από την εξέγερση του Δεκέμβρη. Από την άλλη ήταν οι σχολιασμοί των αριστερών κομμάτων που με απαισιοδοξία μιλούσαν για μια υποχώρηση του κινήματος. Ο «Ριζοσπάστης» πιο συγκεκριμένα σχολίαζε ότι η οικονομική ύφεση έχει δημιουργήσει φόβο μέσα σε εργατικά κομμάτια με αποτέλεσμα να ρίχνουν ψήφο στο ΠΑΣΟΚ και όχι στο ΚΚΕ. Φέτος, ένα χρόνο μετά, οι εξελίξεις έχουν διαψεύσει και τους δύο. Επτά γενικές απεργίες μέσα σε ένα εξάμηνο – πρωτάκουστο για το εργατικό κίνημα από τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης – είναι δύσκολο να τα χαρακτηρίσεις «υποχώρηση», ενώ από την άλλη η εικόνα της κυβέρνησης παραμονές των δημοτικών εκλογών δύσκολα δείχνει ότι ελέγχει τις εξελίξεις. Στο τεύχος του ΣΑΚ που κυκλοφόρησε αμέσως μετά τις περσινές εκλογές η εικόνα που έμπαινε για τις εξελίξεις ήταν ότι: «Με το καλημέρα το ΠΑΣΟΚ βρίσκει μπροστά του το κίνημα που έστειλε στον Καιάδα τη Νέα Δημοκρατία» και ότι «η πλειοψηφία των 10 μονάδων πάνω από τη Ν.Δ. και οι 160 βουλευτές δεν εξασφαλίζουν στη νέα κυβέρνηση ούτε σταθερότητα ού...
Πού οφείλεται η επιτυχία
Συνέντευξη με τον Πέτρο Κωνσταντίνου, επικεφαλής του δημοτικού ψηφοδελτίου Ανταρσία στις γειτονιές της Αθήνας. Πού στηρίχτηκε η Ανταρσία στις Γειτονιές της Αθήνας;Οι χιλιάδες ψήφοι που έστειλαν την Ανταρσία στις γειτονιές της Αθήνας στο Δημοτικό Συμβούλιο ήταν ένα βήμα προς τα αριστερά, ένα ηχηρό μήνυμα αγωνιστών και αγωνιστριών που βρέθηκαν μέσα στις μεγάλες πανεργατικές απεργίες, στην εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008, στους αγώνες της νεολαίας και των εκπαιδευτικών μέσα στις σχολές και τα σχολεία, στους αγώνες ενάντια στις ρατσιστικές και φασιστικές επιθέσεις στις γειτονιές της Αθήνας, στους αγώνες για την υπεράσπιση της ζωής στις γειτονιές από τις καταστροφικές περικοπές των Δήμων και των κυβερνήσεων, με τις απολύσεις και τη διάλυση κοινωνικών υπηρεσιών, την καταστροφή των ελεύθερων χώρων. Οι υποψήφιοι και οι υποψήφιες του συνδυασμού είναι αγωνιστές που οργάνωσαν και στάθηκαν στο πλευρό όλων των μεγάλων αγώνων προβάλλοντας λύσεις αντικαπιταλιστικές μέσα από ανυποχώρητους αγώνες, απεργίες, καταλήψεις, μαζικές διαδηλώσεις. Είναι κόσμος που βρέθηκε το ίδιο βράδυ της 6ης Δεκέμβρη να οργανώνει και να πρωτοστατεί στις διαδηλώσεις καταδίκης της δολοφονίας του Γρηγορόπουλου. Είναι κόσμος που υπερασπίζει τις δημοκρατικές ελευθερίες και τα δικαιώματα και παλεύει ενάντια στη αστυνόμευση, τους τρομονόμους, φοιτητές που υπερασπίζονται μαχητικά το άσυλο για όλο το λαό. Είναι εκπαιδευτικοί και φοιτητές, που δίνουν τη μάχη κατά των μέτρων διάλυσης της δημόσιας παιδείας: από το κίνημα του άρ...
30 Σεπτέμβρη: Συνάντηση Εργατικής Αντίστασης
Συνέντευξη με τον Τάσο Αναστασιάδη, συντονιστή της Πρωτοβουλίας Η κυβέρνηση κατεβάζει μέτρα οδοστρωτήρα. Τι κάνουν τα συνδικάτα; Ποιές είναι οι αυθόρμητες αντιδράσεις και ο ρόλος των επίσημων ηγεσιών; Απέναντι στα μέτρα οδοστρωτήρα που κατεβάζει η κυβέρνηση, οι εργαζόμενοι βρίσκονται επι ποδό&si...
Συλλαλητήριο σταθμός
Η Κατερίνα Θωίδου εξηγεί πώς φτάσαμε στον αντιρατσιστικό σεισμό της 24ης Αυγούστου ενάντια στα πογκρόμ του Δένδια και της Χρυσής Αυγής. Το συλλαλητήριο της Παρασκευής 24 Αυγούστου ήταν μια ηχηρή απάντηση στη ρατσιστική εκστρατεία του Δένδια, την επιχείρηση σκούπας «Ξένιος Δίας», τα στρατόπεδα σ&...
Η Ισπανία στα πρόθυρα του μνημονίου
Συνέντευξη με τον Άντι Ντάργκαν, μέλος της αδερφής οργάνωσης του ΣΕΚ στην Ισπανία En Lucha. Το Λαϊκό Κόμμα και ο Ραχόι ανέβηκαν στην εξουσία περίπου πριν από οχτώ μήνες. Τότε υπήρχαν φωνές διεθνώς που πανηγύριζαν θεωρώντας ότι η Δεξιά μπορεί να αποτελέσει τη λύση για το ξεπέρασμα της ισπανικής κρίσης. Ποιά είναι η δικ&io...
Φρίντριχ Ένγκελς: Για το ζήτημα της κατοικίας
Διαχρονική μελέτη Μπορεί οι εφημερίδες να πλημμυρίζουν με άρθρα για την «κατακόρυφη πτώση της τιμής της γης και των ακινήτων», η πραγματικότητα όμως για τη συντριπτική πλειοψηφία των απλών ανθρώπων στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο είναι τραγική. Χιλιάδες άστεγοι ψάχνουν μια θέση σε ένα παγκάκι για &...
Θανάσης Σκρουμπέλος: Η ιστορία της Βέλβετ Παλμ
Συγκινητική νουβέλα Βέλβετ Παλμ είναι το ψευδώνυμο της ηρωίδας στη νουβέλα του Θανάση Σκρουμπέλου που κυκλοφόρησε πρόσφατα. Η Λουιντιλά Κέμπα Μουτλό είναι ένα μαύρο δεκαεξάχρονο κορίτσι από κάποια εμπόλεμη χώρα της υποσαχάριας Αφρικής που αναζήτησε καταφύγιο στην Ευρώπη – φρούριο και κατέ&lamb...
Tom Behan: Arditi del popolo. Η ιστορία της πρώτης αντιφασιστικής οργάνωσης και η αποτρέψιμη άνοδος του Μπενίτο Μουσολίνι
Άγνωστες σελίδες «Ηταν η άνοδος του φασισμού αναπόφευκτη ή ένας άλλος κόσμος ήταν εφικτός στην Ιταλία, 80 χρόνια πριν;» Αυτό είναι το κεντρικό ερώτημα με το οποίο καταπιάνεται στο βιβλίο Arditi del popolo, η ιστορία της πρώτης αντιφασιστικής οργάνωσης και η αποτρέψιμη άνοδος του Μπενίτο Μουσολίνι που κυκλοφόρησ...
Η κρίση στην υγεία
Συνέντευξη με το Γιάννη Κούτρα, μέλος Δ.Σ. της Ένωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης (ΕΝΙΘ).   Η υπόθεση με τα φάρμακα των καρκινοπαθών που χρειάστηκε την έκτακτη παρέμβαση της υπηρεσιακής κυβέρνησης για να λυθεί έφερε στο προσκήνιο την κατάσταση της δημόσιας υγείας. Τι συμβαίνει πραγματικά σ&ta...
Ομοφυλόφιλοι, σεξουαλικότητα και απελευθέρωση
Συνέντευξη με τον Κώστα Τορπουζίδη, συγγραφέα ενός νέου βιβλίου για την πάλη ενάντια στην καταπίεση.   Πόσο επίκαιρη είναι η νέα αυτή έκδοση; Είμαστε στο απόγειο της οικονομικής κρίσης. Μήπως η ενασχόληση με τα ζητήματα φύλου και σεξουαλικότητας είναι πολυτέλεια για την Αριστερά;   Το ζήτημα της σ&...
Johann Chapoutot Ο Εθνικοσοσιαλισμός και η Αρχαιότητα
Ναζί εναντίον επιστήμης   Tο μεγάλο πλεονέκτημα του βιβλίου του Σαπουτό είναι ο όγκος των τεκμηρίων που έχει συγκεντρώσει. Μέσα από την παράθεση και την οργάνωσή τους καταφέρνει να παρουσιάσει τα ψευδοεπιστημονικά θεμέλια των «θεωριών» περί της υποτιθέμενης Άριας φυλετικής ανωτερότητας.   &O...
Λέανδρος Μπόλαρης - Τί είναι και για τί παλεύει το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα
Βοήθημα για την ανατροπή   Διεθνείς και ντόπιοι αναλυτές, κυβερνώντες και διαφόρων ειδών χρηματοπιστωτικά κέντρα εκφράζουν τους φόβους και τις ανησυχίες τους για την "ανεξέλεγκτη" τροπή που μπορεί να πάρουν τα πράγματα στην Ελλάδα μετά την καταγεγραμμένη πια, και κοινοβουλευτικά, αριστερή σ&tau...
Η Θεσσαλονίκη στη δίνη της σύγχρονης ιστορίας
Ο Γιώργος Γιαννόπουλος, συγγραφέας και εκδότης του περιοδικού Ένεκεν, επιχειρεί, με αφετηρία την ιστορία της Θεσσαλονίκης, να αντλήσει χρήσιμα διδάγματα για την Αριστερά του σήμερα. H κυρίαρχη προπαγάνδα μιλάει για την αιώνια ελληνικότητα της Θεσσαλονίκης. Ποιά ήταν πραγματικά η πόλη στην οποί&alp...
Δημήτρης Χριστόπουλος: Ποιός είναι Έλληνας πολίτης; Το καθεστώς ιθαγένιας από την ίδρυση του ελληνικού κράτους ως τις αρχές του 21ου αιώνα.
Ενάντια στον εθνικισμό Το βιβλίο του Δημήτρη Χριστόπουλου, διδάσκοντα στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Ιστορίας του Πάντειου Πανεπιστημίου και μέλους του ΔΣ της Ελληνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, είναι μια προσπάθεια στήριξης του αγώνα για την αναγνώριση του δικαιώματο&s...
Λένα Βερδέ:Η εργατική αντίσταση μπορεί να νικήσει. Ένα χρονικό των αγώνων ενάντια στα “Μνημόνια”
Εργατικό χρονολόγιο Η πρωτοφανής άνοδος της Αριστεράς που κατέγραψαν οι βουλευτικές εκλογές στις 6 Μάη στην Ελλάδα έχει ανοίξει πλατιά τη συζήτηση και στο εσωτερικό, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο για το πως επιτεύχθηκε αυτή η ανατροπή. Άλλοι χρεώνουν την άνοδο της αριστεράς στους λάθο&si...
Βασίλης Τσιράκης: Σελανίκ
Η πολυεθνική Θεσσαλονίκη Το ιστορικό μυθιστόρημα «Σελανίκ» του Βασίλη Τσιράκη έρχεται να μας προσφέρει μια γλαφυρή εικόνα της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ού αιώνα την πιο κατάλληλη περίοδο. Φέτος συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την ενσωμάτωση της πόλης στο ελληνικό κράτος και τα αφιερώματα σε &ta...
Κώστας Πίττας: Η φασιστική απειλή και πώς να την τσακίσουμε
Αντιφασιστικός συναγερμός Οι εκλογές στις 6 Μάη κατέγραψαν μια σαρωτική αριστερή στροφή με ένα όμως μελανό σημείο. Η νεοναζιστική οργάνωση της Χρυσής Αυγής κατάφερε να μπει στη Βουλή και να συγκεντρώσει ποσοστό που αγγίζει το 7%. Η είσοδος των μαχαιροβγαλτών του Μιχαλολιάκου χτύπησε συναγ&ep...
Η αντίσταση στη φασιστική απειλή
Συνέντευξη με τον Πέτρο Κωνσταντίνου, δημοτικό σύμβουλο Αθήνας και συντονιστή της ΚΕΕΡΦΑ.   Τι προγραμματίζει το κίνημα για τις 17 Μάρτη;   Το κίνημα κλιμακώνει την δράση με αντιναζιστικές διαδηλώσεις και άλλες κινητοποιήσεις σε αρκετές πόλεις σε όλη την Ελλάδα, όπως στην Θεσσαλονίκη, τα Γιάννεν&a...
Η δημοκρατία τον καιρό του Μνημονίου
Η όξυνση της καπιταλιστικής κρίσης χτυπάει όχι μόνο τις οικονομικές κατακτήσεις της εργατικής τάξης, αλλά και τα ίδια τα δημοκρατικά δικαιώματα. Ο Θανάσης Καμπαγιάννης εξετάζει τη σχέση καπιταλισμού και δημοκρατίας και αναδεικνύει την εναλλακτική λύση των εργατών.   Η νέα ευρωπαϊκή συνθήκη πο&u...
Εκλογές ΑΝΤΑΡΣΥΑΣ
Το Διευθυντήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης άναψε το πράσινο φως για εκλογές στην Ελλάδα με κομμένη την ανάσα. Όλο το προηγούμενο διάστημα έδειξαν με χίλιους δυο τρόπους ότι θα προτιμούσαν να τις αποφύγουν. Άλλοτε με προτροπές για να ακολουθήσουν τα κόμματα εδώ το παράδειγμα της Ιταλίας και να μο&nu...
Μαρξιστικό πανόραμα της ανθρώπινης ιστορίας
Ο Μπάμπης Κουρουνδής παρουσιάζει το κλασικό βιβλίο του Κρις Χάρμαν που κυκλοφόρησε επιτέλους στα ελληνικά.   Το 1992, ελάχιστα μετά την κατάρρευση των καθεστώτων του ανατολικού μπλοκ, ο Φράνσις Φουκουγιάμα έσπευσε να διακηρύξει το «τέλος της Ιστορίας». Το σχήμα του ήταν απλό: η κατάρρευσ&e...
John Molyneux: Αναρχισμός, μια μαρξιστική κριτική
Η ουσία της διαφωνίας   Την καλύτερη στιγμή διάλεξε το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο για να κυκλοφορήσει στα ελληνικά το βιβλίο του John Molyneux με τίτλο «Αναρχισμός – μια μαρξιστική κριτική».   Όπως γράφει ο ίδιος ο συγγραφέας σε τέτοιες στιγμές κρίσης – οικονομικής, πολιτικής και ιδεολογικής – έχε&iota...
Γιάννης Δ. Σακκάς: Η Ελλάδα, το Κυπριακό και ο Αραβικός Κόσμος, 1947-1974
Κυνική διπλωματία   Οι Αραβικές Επαναστάσεις έχουν φέρει τα πάνω κάτω στο status quo που είχε επιβληθεί για πάνω από μισό αιώνα στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο και έχουν προσθέσει στην παγκόσμια οικονομική κρίση που μαστίζει το σύστημα την αστάθεια που προκαλεί η κρίση ιμπεριαλιστικής κυριαρ&ch...
Κίνημα ενάντια στα κλεισίματα και τις απολύσεις
Συνέντευξη με τον Τάσο Αναστασιάδη, συντονιστή της Επιτροπής Αλληλεγγύης Συνδικάτων και Συνδικαλιστών (ΕΠΑΣΣ). Πες μας για τις απεργίες και τις καταλήψεις ενάντια στα κλεισίματα. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν σε εξέλιξη οι αγώνες στην Ελληνική Χαλυβουργία, στον ΑΛΤΕΡ, στην Ελευθεροτυπία π&omi...
Εμπρός της Ευρώπης οι κολασμένοι - Γράφει ο Μωυσής Λίτσης
Η Κρίση στην Ευρωζώνη έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις ώστε καθημερινά πληθαίνουν τα σενάρια όχι μόνο για τη θέση της Ελλάδας μέσα στη ζώνη του Ευρώ, αλλά και για την ίδια την τύχη του κοινού νομίσματος. Τι θα σημαίνει μια Ελλάδα χωρίς Ευρώ; Θα είναι καταστροφή ή διέξοδος; Και για ποιόν; Στα κείμενα που ακο&lam...
Η κρίση της ΕΕ, η Ελλάδα και η Aριστερά - Γράφει ο Σταύρος Μαυρουδέας
1. Η κρίση της ευρωπαϊκής ιμπεριαλιστικής ενοποίησης Το 2011 σημαδεύθηκε από την κρίση ενός από τους βασικούς πυλώνες του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος, της ΕΕ. Η κρίση αυτή δεν είναι απλά κρίση του ευρώ (δηλαδή της Ευρωζώνης) αλλά κρίση όλου του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ιμπεριαλιστική&sigm...
Η αιγυπτιακή επανάσταση
Οι στήλες του περιοδικού που έχετε στα χέρια σας έκλεισαν κάποιες μέρες πριν από τις 25 Γενάρη του 2012. Το κίνημα στην Αίγυπτο έχει προαναγγείλει πως σε αυτή την ημερομηνία – ακριβώς έναν χρόνο από την κατάληψη της πλατείας Ταχρίρ που οδήγησε στην πτώση του Μουμπάρακ – θα οργάνωνε δυναμική επανεμφάνιση στ&omic...
Λεονάρδο Παδούρα: Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά
Απολαυστικό ανάγνωσμα Ένα πολιτικό και ιστορικό μυθιστόρημα γύρω από τη δολοφονία του Τρότσκι γραμμένο από ένα κουβανό συγγραφέα αποτελεί από μόνο του μια ενδιαφέρουσα έκδοση και αφορμή για πολιτική συζήτηση. Το γεγονός ότι το βιβλίο του Λεονάρδο Παδούρα "Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά" &epsilo...
Οι ρίζες της επαναστατικής αριστεράς στην Ελλάδα. Επιλογή από τα κείμενα της Οργάνωσης Σοσιαλιστική Επανάσταση 1972-74
Ιστορικό ντοκουμέντο Τον περασμένο Νοέμβρη, ταυτόχρονα με τις εκδηλώσεις για την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, κυκλοφόρησε από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο το βιβλίο «Οι ρίζες της επαναστατικής αριστεράς στην Ελλάδα – Επιλογή από τα κείμενα της Οργάνωσης Σοσιαλιστική Επα&n...
Μιχάλης Π. Λυμπεράτος: Από το ΕΑΜ στην ΕΔΑ - Η ραγδαία ανασυγκρότηση της ελληνικής Αριστεράς και οι μετεμφυλιακές πολιτικές αναγκαιότητες
Πλούσια μελέτη Η μελέτη του Μ. Λυμπεράτου ασχολείται με τη συγκρότηση της αριστεράς κατά την πρώτη μετεμφυλιακή περίοδο, από το 1949 ως το 1952. Στην αρχή, περιγράφονται οι προσπάθειες ανασύνταξης της αριστεράς, τόσο οι επιτυχημένες (ΕΔΑ), όσο και οι αποτυχημένες (κυρίως του χώρου της σοσιαλδημοκρατία&si...
110 χρόνια «Τι να κάνουμε;»
Αυθορμητισμός και ταξική συνείδηση, πρωτοπορία και μαζικό κίνημα, συγκεντρωτισμός και δημοκρατία - παλιά διλήμματα όπου οι απαντήσεις του Λένιν μοιάζουν ολόφρεσκες, υποστηρίζει η Αργυρή Ερωτοκρίτου. Εκατόν δέκα χρόνια μετά, η μπροσούρα του Λένιν «Τι να κάνουμε; Τα φλέγοντα ζητήματα του κινήματός μ&al...
Βασίλης Κρεμμυδάς: Ο θείος από την Αμερική
Ο μαύρος εγγονός και ο ιστορικός παππούς Τον Βασίλη Κρεμμυδά τον ξέραμε ως μαρξιστή ιστορικό, που έγραψε και δίδαξε Οικονομική και Κοινωνική Ιστορία στα πανεπιστήμια της Κρήτης και της Αθήνας. Μα και σαν έναν άνθρωπο ευαίσθητο και μετέχοντα πάντα στους προβληματισμούς και τους αγώνες του σήμ...
Terry Eagleton: Γιατί ο Μαρξ είχε δίκιο
Το δίκιο του εργάτη, του αγώνα και της ελπίδας Ο Terry Eagleton, με το βιβλίο του «Γιατί ο Μαρξ είχε δίκιο», μας εισάγει στο πλούτο των ιδεών του μεγάλου επαναστάτη υπερασπίζοντάς τες με τον πιο πειστικό τρόπο απέναντι στην συστηματική επίθεση των φιλελεύθερων που τις παρουσιάζουν όπως τους βολεύε&iota...
Michael Hardt & Antonio Negri: Να πάρουμε τη σκυτάλη – Διακήρυξη
Ένα βήμα μπρος... «Τα σημερινά κοινωνικά κινήματα... έχοντας κατεβεί στους δρόμους και τις πλατείες δεν ανατρέπουν απλά τους εξουσιαστές αλλά επινοούν επίσης τα οράματα ενός νέου κόσμου... Πώς μπορεί η διακήρυξη αυτή να γίνει η βάση για τη συγκρότηση μιας νέας και βιώσιμης κοινωνίας;». Το διάβασμα των παρ&alp...
Alain Blottiere: Τόμι
Πίσω απ’ το σκοτάδι, το ξημέρωμα Στις αρχές του 1944, λίγους μήνες πριν την πτώση του φιλοχιτλερικού Κράτους του Βισύ που είχε εγκαθιδρύσει από το 1940 ο γάλλος στρατάρχης Πετέν συνθηκολογώντας με τους ναζί, όλη η Γαλλία γνώρισε την Ομάδα Μανουσιάν. Η περίφημη Κόκκινη Αφίσα με τις φωτογραφίες των μελών τη&sigmaf...
Αντόνιο Γκράμσι: Για την Αλήθεια ή για το να λέμε την αλήθεια στην πολιτική
Επαναστατική μαιευτική Το βιβλίο αποτελεί επιλογή κειμένων από διάφορα βιβλία με κείμενα του Αντόνιο Γκράμσι που έχουν εκδοθεί ήδη στα ελληνικά. Περιέχει επίσης και τρία μικρά κείμενα, ανέκδοτα μέχρι τώρα στα ελληνικά, από την περίοδο της ενεργού πολιτικής δράσης και αρθρογραφίας του. Ιδιαιτέρ&om...
Τα βήματα του απεργιακού κινήματος
Ο Γιώργος Πίττας θυμίζει τους αγώνες της χρονιάς που πέρασε και αναδεικνύει τα προχωρήματα του εργατικού κινήματος. Οταν το καλοκαίρι, λίγες εβδομάδες μετά την ορκωμοσία της συγκυβέρνησης Σαμαρά, τα ΜΑΤ έμπαιναν στη Χαλυβουργία το μήνυμα που έστειλε ο Σαμαράς ήταν ότι «πρέπει όλοι να καταν&omicr...
Οι εργάτες ενάντια στους ναζί
“Το όπλο της απεργίας φώτιζε ακόμα και στο βαθύ σκοτάδι της τρομοκρατίας” γράφει ο Ιάσονας Χανδρινός, θυμίζοντας κορυφαίες στιγμές της αντίστασης Η ιστορική ανατομία του αντιφασιστικού αγώνα της περιόδου 1941-1945 έχει αδικήσει κατάφωρα το εργατικό κίνημα. Η υπερπροβολή της ένοπλης δράσης σε Δυτ&iota...
Οι μάχες με την Γαλλική αποικιοκρατία
Ο Δημήτρης Λιβιεράτος θυμίζει πώς έγινε ανεξάρτητη η Αλγερία και οι άλλες πρώην αποικίες στην Αφρική. Ένα γεγονός που έγινε στη Σαχάρα της Αλγερίας έφερε στη δημοσιότητα ακόμη μια φορά το κράτος της Αλγερίας που έγινε ανεξάρτητο το 1962 ύστερα από οκτώ χρόνια σκληρού ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα κ&alpha...
Χριστόφορος Βερναρδάκης: Πολιτικά κόμματα, εκλογές και κομματικό σύστημα. Οι μετασχηματισμοί της πολιτικής αντιπροσώπευσης 1990-2010
Κομματική κοινωνιολογία Οι αλλαγές στο τοπίο των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα της κρίσης είναι σίγουρα ραγδαίες, οι προϋποθέσεις όμως για την εμφάνισή τους υπήρχαν ήδη από την προηγούμενη περίοδο. Το βιβλίο του Χ. Βερναρδάκη, πλούσιο σε εμπειρικό υλικό και άρτια επιστημονικά ενημερωμένο, ασχ&...
Βασίλης Κρεμμυδάς: Σύντομη Ιστορία του Ελληνικού Κράτους
Το κράτος είναι ταξικό εργαλείο Το βιβλίο είναι γραμμένο για το ευρύτερο δυνατό κοινό, με απλό αφηγηματικό και όχι αυστηρό επιστημονικό λόγο. Καλύπτει δυόμισι αιώνες (1750-2004) νεώτερης και σύγχρονης ελληνικής ιστορίας σε 200 σελίδες. Πράγματι, μπορούν να το διαβάσουν όλοι και όλες, ανεξαρτήτως ηλικίας ή μ&...
Η Αριστερά́ στην Κύπρο
Η κρίση στην Κύπρο χτύπησε πιο σκληρά από τις προηγούμενες φορές. Ο Ντίνος Αγιομαμίτης θυμίζει την ιστορία του ΑΚΕΛ και εξηγεί γιατί χρειάζεται μια επαναστατική Αριστερά. Η πρόσφατη κρίση στη Κύπρο με το κούρεμα των καταθέσεων ανέδειξε δύο πολύ σημαντικά στοιχεία. Το πρώτο είναι το βάθεμα της κρίσης το&u...
John Newsinger: Αντεπίθεση – Η αμερικάνικη εργατική τάξη τη δεκαετία του '30
Ο πρωταγωνιστής δεν ήταν ο Ρούσβελτ “...Στις αρχές του 1937 καταλήψεις πραγματοποίησαν οι εργάτες στην υφαντουργία, στην υποδηματοποιία, στα ξενοδοχεία, στην εστίαση, στην χαλυβουργία, στις μεταφορές, στα καπνεργοστάσια. Το ίδιο έκαναν οι ναυτεργάτες, οι εργάτες των ναυπηγείων, οι υπάλληλο&iot...
Σπύρος Σακελλαρόπουλος: Νεπάλ. Εθνότητες, κάστες, τάξεις στην κορυφή του κόσμου 1769-2008
Όχι και τόσο εξωτικοί συμβιβασμοί Το Νεπάλ, μια μικρή χώρα της Νοτιοανατολικής Ασίας ανάμεσα στην Κίνα και την Ινδία, είναι γνωστό στο δυτικό κόσμο περισσότερο επειδή στο έδαφός του βρίσκονται τα Ιμαλάια. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, οι κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στη χώρα έχουν καταστεί αν&...
Το μήνυμα της ΕΡΤ: “Δώστε μας τα κλειδιά και φύγετε”
Η Ειρήνη Φωτέλλη, χειρίστρια υπολογιστή, μέλος ΔΣ ΠΣΥΠΕΡΤ (Πανελλήνιος Σύλλογος Υπαλλήλων ΕΡΤ), η Καλλιρόη Διονυσίου, μουσικός, ΠΣΥΠΕΡΤ, ο Θέμης Συμβουλόπουλος, μουσικός, ΠΣΥΠΣΕΡΤ και ο Νάσος Μπράτσος, δημοσιογράφος, μέλος Γενικού Συμβουλίου ΠΟΕΣΥ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων &S...
Πιο δυνατή ΑΝΤΑΡΣΥΑ!
Ο Γιάννης Σηφακάκης, γράφει για το μέτωπο της αντικαπιταλιστικής αριστεράς μετά τη Δεύτερη Πανελλαδική Συνδιάσκεψή του.   Μπαίνουμε σε ένα καυτό καλοκαίρι. Ο Σαμαράς αγκαλιά με τον Βενιζέλο ισορροπούν σε τεντωμένο σχοινί, αναγκασμένοι να προχωρήσουν τις μνημονιακές επιθέσεις από χειρότερη αφ&eps...
Ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και αντιφασιστικός αγώνας στη Μέση Ανατολή (1941-1944)
Ο Προκόπης Παπαστράτης αφηγείται τη συναρπαστική ιστορία των Ελλήνων αντιφασιστών στρατιωτών στη Μέση Ανατολή τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.   Η ανασυγκρότηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στη Μέση Ανατολή μετά την κατάρρευση του μετώπου, τη φυγή του Γεώργιου και της βιαστικά σχηματισμένης κ&...
Μάο Τσετούγκ, Φιλοσοφικά κείμενα
Μια απολογητική «διαλεκτική»   Το 1949 στην Κίνα έγινε επανάσταση. Ηγέτης της ήταν ο ηγέτης του ΚΚ Κίνας, Μάο Τσετούγκ. Σε καμία περίπτωση όμως, η κινεζική επανάσταση, επειδή ήταν νικηφόρα, ήταν και σοσιαλιστική. Η διαφορά είναι προφανώς ριζική. Τουλάχιστον για όσους και όσες αναφέρονται σήμερα στη μαρξιστι&kappa...
Δημήτρης Χριστόπουλος: Στο ρίσκο της κρίσης. Στρατηγικές της αριστεράς των δικαιωμάτων
Δικαιώματα ή καπιταλισμός;     Το βιβλίο του Δημήτρη Χριστόπουλου, που περιέχει σε επεξεργασμένη μορφή κείμενα τα οποία είχε δημοσιεύσει ο συγγραφέας στην περίοδο 2010-2013, αποτελεί μια σημαντική συμβολή στη συζήτηση για τις απαντήσεις της Αριστεράς απέναντι στην κρίση. Σ’ αυτήν την προσπάθεια βοηθά &tau...
Hans Fallada: Μόνος στο Βερολίνο
Αντιφασιστικό αριστούργημα     Το μυθιστόρημα του Χανς Φάλλαντα Μόνος στο Βερολίνο γράφτηκε το 1947 και μας μεταφέρει στο Βερολίνο του Β’ παγκόσμιου πολέμου. Μέσα από τις ιστορίες των απλών καθημερινών ανθρώπων που ζουν και εργάζονται στην πρωτεύουσα και όχι από τους στρατιώτες της πρώτης γραμμή&sigmaf...
Πώς μπορούν οι απεργίες να νικάνε;
Ο Τάσος Αναστασιάδης προτείνει απαντήσεις στο πιο καυτό ερώτημα. Οι διοικητικοί υπάλληλοι των Πανεπιστημίων συνεχίζουν για όγδοη βδομάδα την απεργία διαρκείας που ξεκίνησαν στις 16 Σεπτέμβρη, ενάντια σε εκβιασμούς, εισαγγελείς και κάθε είδους πιέσεις για να σταματήσουν τον αγώνα τους....
Πολυτεχνείο και επαναστατική Αριστερά
Οι σελίδες που ακολουθούν είναι ένα αφιέρωμα στα 40 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Στο πρώτο κείμενο, ο Ιάσονας Χανδρινός θυμίζει το ρόλο της επαναστατικής Αριστεράς.   Η «επίσημη» ιστορία της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου και ο τρόπος με τον οποίο προβάλλεται στα ΜΜΕ, «γιορτάζετ&alph...
Λέανδρος Μπόλαρης, Luis Angel Fernandez Hermana, Mike Gonzalez. Χιλή 1972 - 1973: Η τραγωδία του κοινοβουλευτικού δρόμου
Μια αιματηρή τραγωδία Συμπληρώθηκαν φέτος το Σεπτέμβρη 40 χρόνια από τη «μαύρη» επέτειο του πραξικοπήματος του στρατηγού Αουγκούστο Πινοσέτ στη Χιλή. Με αφορμή το πραξικόπημα που έγινε στις 11 Σεπτέμβρη του 1973, το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο κυκλοφόρησε το βιβλίο «Χιλή 1972-1973: η τραγωδία του κοινοβουλευτ&io...
Πιέρ Μασερέ (Pierre Macherey): Φουκώ και Μαρξ
Μονόπλευρη ανάγνωση Η έλευση και η επικράτηση του καπιταλισμού δεν περιορίστηκε σε κάποιες αλλαγές στους θεσμούς ή την κατάληψη της πολιτικής εξουσίας. Αντιθέτως, βασίζεται πρωτίστως σε μηχανισμούς εξουσίας που, κατά τον Γάλλο ιστορικό και φιλόσοφο Φουκώ, καταφέρνουν να οργανώνουν τη &...
Η συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο
Από το 1912 μέχρι το 1922 η ελληνική άρχουσα τάξη συμμετείχε σε όλες τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στα Βαλκάνια όπως εξηγεί ο Κώστας Βλασόπουλος. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε από τα Βαλκάνια: η αφορμή του ήταν η δολοφονία του αυστριακού αρχιδούκα Φραγκίσκου-Φερδινάνδου από έξι Σερβο-Βόσνιου&sig...
Paul Mason: Ο κόσμος σε εξέγερση
Επαναστατημένος πλανήτης   Λίγα είναι τα θετικά αφιερώματα για τις επαναστάσεις στο σύγχρονο κόσμο. Το βιβλίο του Πολ Μέισον «Ο κόσμος σε εξέγερση» είναι ένα από αυτά. Γεμάτο περιγραφές και ζωντανές εικόνες από τις επαναστάσεις στην Αίγυπτο και τη Λιβύη που γκρέμισαν τον Μουμπάρακ και τον Καντάφ&...
Λένα Βερδέ, Λέανδρος Μπόλαρης - Η εργατική εναλλακτική: Το αντικαπιταλιστικό σχέδιο για την έξοδο από την κρίση
Το δικό μας σχέδιο Πως μπορούμε να σταματήσουμε τις μνημονιακές πολιτικές της λιτότητας, την αυξανόμενη ανεργία, την διάλυση των δημόσιων υπηρεσιών, τις μαζικές αυτοκτονίες που προκαλούν η φτώχεια και η απελπισία ότι δεν υπάρχει προοπτική; Αυτά τα δύσκολα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει το βιβλί...
Richard J. Evans: Το Γ’ Ράιχ στην Εξουσία
Πολύτιμο εφόδιο Τον Γενάρη του 1933 ο πρόεδρος Χίντεμπουργκ διόρισε τον Χίτλερ καγκελάριο. Η άρχουσα τάξη είχε αποδεχτεί αυτή την κίνηση, γιατί οι πολιτικοί κι οι στρατηγοί υποστήριζαν ότι θα χρησιμοποιήσουν τους ναζί κι αν χρειαστεί θα τους ξεφορτωθούν σαν στυμμένες λεμονόκουπες. Ενάμιση χρόν&omi...
Αντώνης Λιάκος: Η επιστροφή της Κοκκινοσκουφίτσας. Η Αριστερά, και πως να την σκεφτούμε σε κρίσιμους καιρούς
Ένα παραμύθι με ανοιχτό τέλος   Η επιστροφή της Κοκκινουσκουφίτσας είναι μια μεταφορά που συμβολίζει κατά τον συγγραφέα τη σύνδεση δυο σημαντικών ζητημάτων στην Ελλάδα του 2014: το πρώτο είναι ότι 25 χρόνια μετά το 1989 και τον υποτιθέμενο θρίαμβο του καπιταλισμού η Αριστερά επιστρέφει στο προσκήνιο· τ&om...
Ντέιβιντ Στάκλερ, Σέντζεϊ Μπάσου: Πολιτικές ζωής και θανάτου πώς η κρίση επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία
Η υγεία πάνω από τα κέρδη   Το βιβλίο “Πολιτικές ζωής και θανάτου, πώς η κρίση επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία”. Ο τίτλος στην αγγλική έκδοση “The body Economic. Why austerity kills” αποτελεί μία επιστημονικά εμπεριστατωμένη παρουσίαση του πώς η πολιτική του ΔΝΤ και οι πολιτικές λιτότητας των κυβερνήσεων, επηρεάζουν με καταστρ&omi...
Nα γυρίσουν πίσω οι απολυμένοι
Ο Τάσος Αναστασιάδης αναλύει το πιο κρίσιμο αίτημα του εργατικού κινήματος.   Το κεντρικό μέτωπο που ξεδιπλώνεται όλη την τελευταία περίοδο μέσα στο εργατικό κίνημα είναι το μέτωπο των απολύσεων. Κατ’ αρχάς, χιλιάδες απολύσεις σε μια σειρά από υπηρεσίες του δημοσίου. Από το υπουργείο Εργα&sig...
Να τσακίσουμε τους ναζί στο δρόμο και στις κάλπες
Ο Γιώργος Πίττας αξιολογεί τα προχωρήματα του αντιφασιστικού κινήματος και σκιαγραφεί τα επόμενα βήματα.   Βρισκόμαστε στην καρδιά της άνοιξης και δίπλα στην ελπίδα για την ανατροπή της ετοιμόρροπης κυβέρνησης Σαμαρά ανθίζει η ελπίδα μαζί της να πάρει στον αγύριστο και την φασιστική απειλή της Χρ&upsilon...
Οι μάχες στους δήμους της Αθήνας και του Πειραιά
Στην συνέντευξη που έδωσαν στο Γιώργο Πίττα ο Θανάσης Διαβολάκης και ο Πέτρος Κωνσταντίνου, εκλεγμένοι δημοτικοί σύμβουλοι με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ξεδιπλώνουν μια πλούσια εμπειρία με αγώνες και πρωτοβουλίες.   - Τέσσερα χρόνια σύμβουλοι με την αντικαπιταλιστική αριστερά σε Αθήνα και Πειραιά. Ένα &alpha...
Γυναίκες και Πόλεμος
Η Κλάρα Τσέτκιν πρωτοστάτησε στη σύγκρουση ενάντια στη συμμετοχή του SPD στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως περιγράφει η Αργυρή Ερωτοκρίτου.   Η επαναστάτρια Κλάρα Τσέτκιν (1857-1933) ήταν μία από τις ηγετικές μορφές του διεθνούς σοσιαλιστικού κινήματος των γυναικών και σίγουρα η ηγετική μορφή του γυναικείου κ&io...
H πάλη για την σεξουαλική απελευθέρωση σήμερα
Η Δήμητρα Κυρίλου παρεμβαίνει στην πολιτική συζήτηση που έχουν ανάγκη τα κινήματα ενάντια στο σεξισμό.   Τη χρονιά που πέρασε τα ζητήματα σεξισμού και δικαιωμάτων των λοατ1 ατόμων βρέθηκαν στο προσκήνιο για θετικούς και για αρνητικούς λόγους. Από τη μια τα φεστιβάλ περηφάνιας που κάθε Ιούνη θυμίζουν &t...
Δημήτρης Ψαρράς: Το μπεστ σέλερ του μίσους - Τα «Πρωτόκολλα των σοφών της Σιών» στην Ελλάδα, 1920-2013
Ξεσκεπάζοντας τα ρατσιστικά ψέματα   Μετά τη «Μαύρη Βίβλο της Χρυσής Αυγής» ο Δημήτρης Ψαρράς επανέρχεται με το τελευταίο του βιβλίο «Το μπεστ σέλερ του μίσους» για να μας προσφέρει ένα ακόμα πολύ χρήσιμο βοήθημα στην πάλη ενάντια στον ρατσισμό και τη φασιστική απειλή. Ο δημοσιογράφος της ομάδας τ&om...
Henri Lefebvre: Ο Χίτλερ στην εξουσία. Διδάγματα από τα πέντε χρόνια φασισμού στη Γερμανία
Λειψά διδάγματα     Ο Ανρί Λεφέβρ, ο Γάλλος μαρξιστής φιλόσοφος, είναι κυρίως γνωστός για το έργο του σχετικά με τον καπιταλισμό και την πόλη. Ήταν μέλος του Γαλλικού ΚΚ από τα τέλη της δεκαετίας του ’20 και ήρθε σε ρήξη με το κόμμα μετά την ρώσικη εισβολή στην Ουγγαρία το 1956 αλλά και για την στάση που κρα...
Κώστας Κωστής: Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας. Η διαμόρφωση του νεοελληνικού κράτους 18ος-21ος αιώνας
Ιστορία χωρίς ταξική πάλη     Το βιβλίο του Κωστή επιχειρεί να δώσει μέσα σε σχεδόν 900 σελίδες ένα πανόραμα της νεοελληνικής ιστορίας γραμμένο από μια σύγχρονη ιστορική οπτική. Έργα τέτοιας κλίμακας είναι σπάνια, και ο πλούτος των στοιχείων και των εικόνων είναι ένας από τους λόγους που το βιβλίο έχει &sigma...
Ντανιέλ Μπενσαΐντ: Ο Μαρξ της εποχής μας. Μεγαλείο και κακοδαιμονίες ενός κριτικού εγχειρήματος
Η επικαιρότητα του Μαρξισμού     Το βιβλίο του Ντανιέλ Μπενσαϊντ είναι το δεύτερο που κυκλοφορεί στα ελληνικά μετά το «Μαρξ: τρόπος χρήσης». Έτσι, έστω και μετά το θάνατό του το 2010, το έργο ενός από τους σημαντικότερους σύγχρονους Γάλλους φιλοσόφους και αγωνιστές της επαναστατικής αριστεράς α&rho...
Όταν οι κυρίαρχες ιδέες δεν περνάνε
Όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το περιοδικό «Σοσιαλισμός από τα Κάτω» τον Ιούνη του 1992, κυβέρνηση και τότε ήταν η Νέα Δημοκρατία με πρωθυπουργό τον Κώστα Μητσοτάκη. Είχε κερδίσει τις εκλογές, πριν δύο χρόνια καβαλώντας το κύμα του νεοφιλελευθερισμού που είχε απλωθεί σε όλη την Ευρώπη.   Το βασικό σ&l...
Το ΠΑΣΟΚ και το άρθρο 16
Τίποτα δεν δείχνει καλύτερα την κατάσταση του ΠΑΣΟΚ σήμερα από τη συζήτηση γύρω από την πρόταση για την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Η ηγεσία του Γιώργου Παπανδρέου δείχνει ταυτόχρονα και πόσο δεξιά και πόσο αδύναμη είναι. Η θέση Παπανδρέου υπέρ του ανοίγματος της δημόσιας εκπαίδευσης σ&tau...
Διεθνής κατακραυγή για τη φυλάκιση του Τζαβέντ Ασλάμ
Την Πέμπτη 23 Νοέμβρη, το Συμβούλιο Εφετών αποφάσισε την αποφυλάκιση του Τζαβέντ Ασλάμ με περιοριστικούς όρους. Είναι μια πρώτη μεγάλη νίκη του αντιπολεμικού κινήματος, της Συμμαχίας Σταματήστε τον Πόλεμο, της Πακιστανικής Κοινότητας, των χιλιάδων εργαζόμενων, φοιτητών που κινητοποιούνται για να κατα...
1956: Σουέζ, Ουγγαρία και νέα Αριστερά
Γιατί τιμούμε το 1956; Η απάντηση, εν συντομία, είναι ότι η Κυριακή 4 Νοέμβρη 1956 αποτελεί ένα από τα κυριότερα σημεία ιδεολογικής καμπής του 20ου αιώνα. Εκείνη τη μέρα τα ρώσικα τανκς ξεκίνησαν τη συντριβή των εργατικών συμβουλίων στην Ουγγαρία, την ίδια στιγμή που η Αριστερά διεθνώς κινητοποιούσε εκατοντάδες χ&iota...
Η απεργία που έγραψε Ιστορία
Φθινόπωρο εξέγερσης των δασκάλων. Η απεργία τους έγινε το κορυφαίο γεγονός με το ξεκίνημα της νέας σχολικής χρονιάς και αφήνει πλούσια παρακαταθήκη για την συνέχεια. Η Κατερίνα θωίδου εξηγεί γιατί.   Η απεργία των έξι εβδομάδων των δασκάλων και των νηπιαγωγών συγκλόνισε όλη την Παιδεία στρίμωξε τη&...
Τάρικ Άλι: Ένας Σουλτάνος στο Παλέρμο
Το Ισλάμ στη Σικελία   Τον 7ο αιώνα και ενώ η Ευρώπη βρισκόταν στη «σκοτεινή εποχή» του Μεσαίωνα ο Μωάμεθ καταφέρνει να ενώσει τις αραβικές φυλές κάτω από τη σημαία μιας νέας θρησκείας, του Ισλάμ. Η τάξη των εμπόρων και οι φτωχοί αγρότες αγκαλιάζουν τη νέα θρησκεία και ο μωαμεθανικός στρατός γρήγορα χτίζ&...
Ρότζερ Χαουαρντ: Ιράν και κρίση. Πυρηνικές φιλοδοξίες και η αμερικανική απάντηση
Απάντηση στα ψέμματα   Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα καλό αντίδοτο στα ψέματα και τις υποκρισίες που κρύβονται πίσω από τη φιλολογία των ΗΠΑ και των συμμάχων τους για τη δήθεν επιθετικότητα του Ιράν, καθώς και για όλες τις εικόνες που θέλουν να εμφανίζουν αυτή τη χώρα σαν ένα συμπαγή ισλαμικό μονόλιθ&omicron...
Ο Εμφύλιος στην Ελλάδα
Στα πλαίσια του τρίμερου Μαρξισμός 2006, που οργανώθηκε από το ΣΕΚ, ο καθηγητής της Παντείου Προκοπής Παπαστρατής μίλησε με θέμα «60 χρόνια από τον Εμφύλιο». Η εισήγηση του, στην οποία στηρίζεται το κείμενο που ακολουθεί, είχε στο κέντρο της την αγγλική πολιτική στην Ελλάδα στα χρόνια της κατοχής. Οι άγ&...
Διεθνιστική Αντιπολεμική Διακήρυξη εναντία στον πόλεμο ΗΠΑ-Ισραήλ στο Λίβανο
1. Ο πόλεμος του Ισραήλ ενάντια στο Λίβανο είναι το πιο πρόσφατο στάδιο της ιμπεριαλιστικής επίθεσης που διεξάγουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους μετά τις 1 1 Σεπτέμβρη 2001. Η κατάκτηση του Ιράκ έγινε με στόχο να ξεδιπλώσει μια διαδικασία «αλλαγής καθεστώτων» που θα απομάκρυνε τα εμπόδια που συναντά η &a...
Οι δάσκαλοι παλεύουν για το σχολείο που αξίζει στα παιδιά μας
Η απεργία των δασκάλων είναι μια μαζική μάχη ενάντια στα σχέδια της κυβέρνησης να διαλύσει την δημόσια παιδεία. Ο Σεραφείμ Ρίζος εξηγεί γιατί πρέπει να την στηρίξουν όλοι οι εργαζόμενοι.   Στις 18 του Σεπτέμβρη αρχίζει η απεργία των δασκάλων. Είναι μια απεργία που αποφασίστηκε στη 75r Γενική Συνέλευση του &k...
Συμμαχία για την Υπερνομαρχία
Στις 4 Σεπτέμβρη, στο θέατρο Αλίκη στο Πεδίο Αρεως, έκανε την πρώτη εμφάνιση της η Συμμαχία για την Υπερνομαρχία. Ηταν μια εντυπωσιακή εμφάνιση που γέννησε ελπίδες σε όλους όσους βρεθήκαμε εκεί. Οχι μόνο με τον όγκο και την πολυχρωμία της συγκέντρωσης αλλά και με τον πλούτο των ιδεών που ακούστηκαν....
Κόκκινη κάρτα στον Καραμανλή
Η θεσσαλονίκη φέτος ήταν απαγορευμένη πόλη για την κυβέρνηση και για τον ίδιο τον Καραμανλή. Ταξίδεψε οδικώς για να αποφύγει τους συμβασιούχους της Ολυμπιακής στο αεροδρόμιο, το βράδυ της Παρασκευής ήταν περικυκλωμένος από χιλιάδες διαδηλωτές, οπαδούς του ΠΑΟΚ και όχι μόνο, που κατάφερ&alpha...
Συνέντευξη με τον Κώστα Διάκο
Ιδιαίτερα μετά τις 11/9 βλέπουμε τον λεγόμενο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» να οδηγεί σε περιορισμό των δημοκρατικών ελευθεριών. Μπορείτε να μας περιγράψετε την κατάσταση; Η  11/9 ήταν μια αφορμή. Η επιλογή του περιορισμού των δικαιωμάτων των πολιτών στις λεγόμενες «ανοιχτές» δημοκρατίες της Δύσης...
O κόσμος αλλάζει με επαναστάσεις
Ο Καραμανλής και ο νεοφιλελευθερισμός έφαγε ένα μεγάλο χαστούκι στην Ελλάδα. Οι φοιτητικές καταλήψεις ξεφτίλισαν όχι μόνο την Υπουργό Παιδείας αλλά και όλη την Νέα Δημοκρατία. Oι δηλώσεις του Καραμανλή ότι «δεν θα υποχωρήσουμε στις πιέσεις μιας μειοψηφίας», που έκανε λίγες μέρες πριν την &upsilon...
Πώς νικήσαμε
Το κίνημα των καταλήψεων κέρδισε μια πρώτη νίκη. Η Νίκη Αργύρη και ο Χρήστος Κιούπης γράφουν για τους μεγάλους σταθμούς των δύο τελευταίων μηνών και την συνέχεια από τον Σεπτέμβρη. Tο κίνημα των καταλήψεων έχει στριμώξει την κυβέρνηση Kαραμανλή εδώ και δύο μήνες. Eχει κλείσει τις σχολές πανελλαδικά, ξεσήκω&s...
Οι απεργίες στα πανεπιστήμια
Ο Λάζαρος Απέκης, πρόεδρος της ΠΟΣΔΕΠ μίλησε στη Λένα Βερδέ για τους αγώνες των πανεπιστημιακών και την προοπτική του κινήματος. Μιλήστε μας για τις ρίζες του δικού σας κινήματος. Το πρόσφατο πανεπιστημιακό κίνημα έχει τις ρίζες του στην περίοδο της Μεταπολίτευσης. Δημιουργήθηκε με βάση το&upsilo...
Τα συνδικάτα της Βενεζουέλας
Συνέντευξη με τον Στάλιν Περέζ Μπόρχες, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της UNT. Μίλησε στον Πέτρο Κωνσταντίνου για τους αγώνες των εργατών στη Βενεζουέλα, την πορεία της κυβέρνησης του Τσάβες αλλά και για την κατάσταση στην Λατινική Αμερική όπως διαμορφώνεται μετά από τις νίκες που έχει σημειώσει τ&...
Ντέιβιντ Ρέμνικ: Μοχάμετ Αλι. Ο Βασιλιάς του Κόσμου - Από τον Αλεξ Χάλεϋ: Μάλκομ Χ - Αυτοβιογραφία
Το κίνημα των Μαύρων στις ΗΠΑ     Ο Μοχάμετ Αλι είναι σήμερα γνωστός σαν ο μεγαλύτερος πυγμάχος όλων των εποχών, έχει περιληφθεί στο πάνθεον των 100 πιο διάσημων ανδρών, κλπ. κλπ.. Αρκετοί τον θυμούνται προσκεκλημένο του Μπιλ Κλίντον στην Ατλάντα να ανάβει τη φλόγα των Ολυμπιακών αγώνων του 1996. Μια σχεδόν άγνωστ&...
Όχι στο όνομά μας!
Ο πόλεμος ενάντια στο Ιράν δεν είναι πλέον ένα μακρινό σχέδιο επί χάρτου. Μέρα με τη μέρα έρχεται όλο και πιο κοντά. Το τελεσίγραφο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ μεταφράζεται σε πράσινο φως για βομβαρδισμούς όπως και όποτε θελήσουν οι μεγάλες δυνάμεις. Ο Μπους και η άρχουσα τάξη των ΗΠΑ, παγι&...
Νικήσαμε και συνεχίζουμε!
Ο αγώνας των φοιτητών στη Γαλλία έγινε πηγή έμπνευσης για όλους. Ο Μπενζαμέν Λορμέ φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Τολπιάκ στο Παρίσι ήρθε στην Ελλάδα καλεσμένος από την Πρωτοβουλία ΓΕΝΟΒΑ στις σχολές. Στη συνέντευξη αυτή απαντάει στις ερωτήσεις που όλοι θέλουμε να ξέρουμε για το πως έδρασαν οι νικη&...
Εχουμε τη δύναμη να νικήσουμε
Από τα Λιπάσματα της θεσσαλονίκης μέχρι του ναυτεργάτες και από την ΟΤΟΕ μέχρι τους συμβασιούχους, η εργατική τάξη δίνει μάχες και ενώνει όλα τα κομάτια της. Η Κατερίνα θωίδου παρουσιάζει πανοραμικά το απεργιακό μέτωπο Το σύνθημα "εδώ θα γίνει της Γαλλίας" είναι το πιο αγαπημένο σύνθημα που ακούγ&epsil...
Όπως στη Γαλλία φοιτητές – καθηγητές ενωμένοι νικητές
Οι απεργίες της ΠΟΣΔΕΠ μπορούν να συνδυαστούν με φοιτητικές καταλήψεις, όπως φάνηκε τον Μάρτη. Ο Μάης μπορεί να είναι "γαλλικός" υποστηρίζει ο Χρήστος Κιούπης. Η νίκη του κινήματος στη Γαλλία έχει εμπνεύσει όλη την εκπαιδευτική κοινότητα στην Ελλάδα στην μάχη που δίνει ενάντια στις «μεταρρυθμίσει&sigmaf...
Αντιπολεμικές φωνές από το Κάιρο
Μετά την συνάντηση της με την Ντόρα και τον Καραμανλή στην Αθήνα η Κοντολίζα Ράις έκανε και μια επίσκεψη αστραπή στη Βαγδάτη μαζί με τον Ράμσφελντ τον υπουργό Αμυνας του Μπους. Μ' αυτή τη κίνηση θέλησαν να δείξουν ότι όλα είναι υπό έλεγχο στο Ιράκ. Η αλήθεια είναι ότι η κατάσταση στο Ιράκ χειροτερεύει για τον Μπ&om...
Κόσοβο: Ξανά εστία έντασης
Οταν οι χασάπηδες της Βαγδάτης εστιάζουν ξανά την προσοχή τους στα Βαλκάνια, είναι ώρα το αντιπολεμικό κίνημα να επαγρυπνεί. Ο Κώστας Πίττας εξηγεί την ελληνική εμπλοκή στο Κόσοβο.   Στις 5 Απρίλη υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ, των κυβερνήσεων της Ε.Ε, της Ρωσίας, των χωρών μελών της Διαβαλκανική&sigm...
UNT: Το νέο συνδικάτο
Ο Orlando Chrrino είναι ένας από τους ηγέτες της UNT, της νέας συνδικαλιστικής ομοσπονδίας της Βενεζουέλας. Μίλησε στη Δ. Κυρίλλου για τις μάχες απ' τις οποίες γεννήθηκε η UNT και τις προοπτικές της.   - Θες να μας πεις για την ιστορία της UNT; Πότε ιδρύθηκε και γιατί;   Δημιουργήθηκε στις 5 Απρίλη 2003. Οι βασικοί λόγοι ή&...
Τα καταλημένα εργοστάσια
Η Δήμητρα Κυρίλλου μίλησε με τους εργάτες της βιομηχανίας Invepal, ένα από τα καταλειμένα εργοστάσια στο Καράκας. Το σύνθημα στο πανό γράφει: "Εδώ μετατρέπουμε τις δυνατότητες του λαού σε λαϊκή εξουσία".   Η περίπτωση της Invepal (πρώην Venepal) βρίσκεται στο μυαλό και στο στόμα των μαχητικών εργατών της Βενεζουέλας. Πρ...
Επανάσταση μέσα στην επανάσταση
O Κρις Χάρμαν έιναι διευθυντής του περιοδικού "Διεθνής Σοσιαλισμός" και πήγε στο Καράκας για το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ. Εδώ γράφει για την εικόνα που είδε.   Η Βενεζουέλα είναι μια χώρα που ο λαός της τα τελευταία 30 χρόνια έχει υποφέρει τα πάνδεινα από το παγκόσμιο σύστημα. Όμως, είναι και μια χώρα...
Καράκας: Ενα διαφορετικό Φόρουμ
O Γουόλτεν Μπέλλο γράφει για το 6ο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ (ΠΚΦ) που έγινε στο Καράκας της Βενεζουέλας, σε μια χώρα που "βρίσκεται στις πρώτες γραμμές του αγώνα ενάντια στην αυτοκρατορία των ΗΠΑ".   Το 6ο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ (ΠΚΦ) που έγινε στο Καράκας της Βενεζουέλας, ήταν η τονωτική ένεσ&eta...
Με τα δικά τους λόγια
Κονστάντζα Μανκέλα, φοιτήτρια και ακτιβίστρια του γυναικείου κινήματος   Είμαι από την Χιλή και σπουδάζω Δημόσια Υγεία στο Μπολιβαριανό Πανεπιστήμιο της Βενεζουέλας. Ανήκω στην γυναικεία κολλεκτίβα Pachamama και το σύνθημα μας είναι «Γυναίκες και άνδρες ενωμένοι παλεύουμε για τη λαϊκή εξουσία»....
18 Μάρτη: Διεθνής Μέρα Δράσης ενάντια στην κατοχή του Ιράκ
ο Πέτρος Κωνσταντίνου, που συμμετείχε στο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ του Καράκας γράφει για τον νέο σταθμό του κινήματος Απαιτούμε την άμεση και χωρίς όρους απόσυρση των ξένων στρατευμάτων από το Ιράκ και το σταμάτημα της ιδιωτικοποίησης των πηγών ενέργειας. Είμαστε αντίθετοι σε κάθε ξένη κατοχή κ&alp...
Ανασχηματισμός
  Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ανασχηματίστηκε με ό,τι πιο παλιό και ξεπερασμένο υπάρχει: με τον Οίκο Μητσοτάκη. Είναι μια επιστροφή στο καθαρόαιμο πρόσωπο του νεοφιλελευθερισμού, με μακριά παράδοση στα πολιτικά πραξικοπήματα (Ιούλης του '65), με πολύ στενές σχέσεις με τον Οίκο Μπους και με όλ&epsi...
Βραζιλία: Μια νέα αριστερά
Ο Πέντρο Φουέντες ηγετικό μέλος του P-Sol, του νέου αριστερού κόμματος της Βραζιλίας μίλησε στον Σωτήρη Κοντογιάννη για τις προδοσίες του Λούλα, που οδήγησαν στη δημιουργία του P-Sol.   - Ποια είναι η εμπειρία από τη διακυβέρνηση του Λούλα;   Ο Λούλα εκλέχτηκε με 52 εκατομμύρια ψήφους τις περισσότερε&s...
Επανάσταση. Χειμώνας 1970-71: Ανατύπωση του περιοδικού των Επαναστα­τικών Σοσιαλιστικών Ομάδων
Μια επίκαιρη ανατύπωση Ένα κομμάτι από τη ζωντανή ιστορία της αριστεράς και του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα αποτελεί η επανακυκλοφορία του τεύχους Νο 7 του περιοδικού «Επανάσταση» που εκδίδονταν από τις «Επαναστατικές Σοσιαλιστικές Ομάδες» το χειμώνα του 1970-71, μέσα στην περίοδο της δ&i...
Δημήτρης Λιβιεράτος: Mαύρη Ήπειρος - Εισαγωγή στην ιστορία της Αφρικής, το αγγλικό αποικιακό σύστημα, το γαλλικό αποικιακό σύστημα
Αντίδοτο στο ρατσισμό H «Mαύρη Ήπειρος», το βιβλίο που επανεκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Κουκίδα» είναι ο φόρος τιμής του ιστορικού και μαχητή του εργατικού κινήματος Δημήτρη Λιβιεράτου, στην Αφρική και τους ανθρώπους της. Γράφεται το 1961, «την χρονιά που γύρισα από την Αφρική», όπως γράφει χα&rh...
Κατερίνα Θωίδου, Γιώργος Πίττας: Φάκελος Χρυσή Αυγή. Τα εγκλήματα των νεοναζί και πώς να τους σταματήσουμε
Αντιφασιστικό εγχειρίδιο Την πιο κατάλληλη στιγμή κυκλοφόρησε το βιβλίο «Φάκελος Χρυσή Αυγή: τα εγκλήματα των νεοναζί και πώς να τους σταματήσουμε». Οι δημοσιογράφοι της εφημερίδας Εργατική Αλληλεγγγύη, Κατερίνα Θωίδου και Γιώργος Πίττας μέσα σε 120 σελίδες εξηγούν πως ενισχύθηκε η ν&...
Κυβέρνηση της Αριστεράς. Δρόμος για το μέλλον ή παρένθεση;
Κρίσιμα ερωτήματα Πενηνταπέντε χρόνια μετά τις εκλογές του 1958, όταν η ΕΔΑ αναδείχτηκε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το 27% του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Ιουνίου 2012 έχει φέρει την προοπτική μιας κυβέρνησης της αριστεράς στο προσκήνιο ως ρεαλιστικό ενδεχόμενο. Για πρώτη φορά μετά από πολλές δ...