Τα νοσοκομεία βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του αγώνα για προσλήψεις.
Ο Λέανδρος Μπόλαρης εξηγεί γιατί αυτή είναι μια μάχη για όλη την εργατική τάξη.
Η άνοιξη έχει μπει με ένα μπαράζ κινητοποιήσεων σε σχολεία-δήμους-νοσοκομεία. Το κοινό νήμα που τις συνδέει είναι το αίτημα για να μείνουν στη δουλειά οι χιλιάδες εργαζόμενοι και εργαζόμενες που δουλεύουν με «ελαστικές» εργασιακές σχέσεις. Δηλαδή για να γίνουν από «συμβασιούχοι», «παρατασιούχοι», «ΟΑΕΔίτες», «επικουρικοί», «αναπληρωτές», εργαζόμενοι με μόνιμη και σταθερή δουλειά. Η νίκη αυτών των αγώνων θα σημάνει μια μεγάλη ρωγμή στις μνημονιακές δεσμεύσεις της κυβέρνησης Τσίπρα-Καμμένου.
Τέτοιες νίκες θα ανοίξουν το δρόμο για ένα κίνημα που θα επιβάλλει όχι μόνο την μονιμοποίηση των «ελαστικά» εργαζόμενων αλλά και προσλήψεις δεκάδων χιλιάδων εργαζόμενων για να καλύψουν τις ανάγκες που έχουν όλες οι υπηρεσίες και χρειάζεται η εργατική τάξη για να δει τη ζωή της να βελτιώνεται αντί να χειροτερεύει.
Η μάχη για τις προσλήψεις αφορά ολόκληρη την εργατική τάξη, όχι μόνο τους εργαζόμενους στο δημόσιο. Είναι μάχη ενάντια στην ανεργία, ενάντια στην επέκταση των «ελαστικών» εργασιακών σχέσεων, μάχη για την υπεράσπιση και το άπλωμα του συνδικαλισμού. Είναι, παράλληλα, μια κεντρική πολιτική μάχη στην αναμέτρηση για το ποια τάξη θα φορτωθεί το βάρος της «επιστροφής στην κανονικότητα» που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση.
Ανάγκες
Η άποψη ότι για την κρίση φταίει το «υπερτροφικό δημόσιο» με τις στρατιές των τεμπέληδων εργαζόμενων ήταν εξαρχής ένας μύθος του νεοφιλελευθερισμού. Σύμφωνα με μια μελέτη του Ινστιτούτου της ΓΣΕΕ, στην περίοδο 1995-2008 το 22% των εργαζόμενων στην Ελλάδα δούλευε στον ευρύτερο Δημόσιο τομέα, ένα ποσοστό ανάλογο με εκείνο της Βρετανίας και κατά πολύ μικρότερο από εκείνο της Γαλλίας ή της Δανίας. Επίσης, «η μισθολογική δαπάνη στον δημόσιο τομέα στην Ελλάδα ήταν στα ίδια επίπεδα με την αντίστοιχη μέση δαπάνη στην ΕΕ-15 (10,9% έναντι 10,8% του ΑΕΠ αντίστοιχα)».1
Η μνημονιακή πολιτική του παγώματος των προσλήψεων έχει σημάνει δραστική μείωση του προσωπικού σε όλο το δημόσιο και τις πρώην ΔΕΚΟ. Το προσωπικό μειώνεται συνολικά, και οι όποιες προσλήψεις γίνονται αφορούν «έκτακτο» προσωπικό. Μια μελέτη του Κοινωνικού Πολύκεντρου της ΑΔΕΔΥ δίνει τα εξής στοιχεία:
«Η απασχόληση στο Δημόσιο στο πλαίσιο των περιοριστικών μέτρων που δέχεται κατά την περίοδο της κρίσης και των πολιτικών των μνημονίων (2009-16) παρουσιάζει σημαντική μείωση κατά 21,9% παράλληλα με τη δραματική συρρίκνωση της συνολικής απασχόλησης και της πρωτοφανούς εκτόξευσης της ανεργίας. Το τακτικό προσωπικό του Δημοσίου έχει μειωθεί κατά 128.930 εργαζόμενους κατά την εν λόγω περίοδο ενώ το ποσοστό αναπλήρωσής του στη βάση της σχέσης αποχωρήσεων/προσλήψεων είναι μόλις 15,6%. Στο τακτικό προσωπικό του υποχωρεί συνεχώς το εργασιακό καθεστώς του δημοσίου υπαλλήλου και λειτουργού υπέρ των σχέσεων εργασίας αορίστου χρόνου που αντιπροσωπεύουν το 28,5% των ‘τακτικών’ προσλήψεων για το 2016. Παράλληλα με τη μείωση του τακτικού προσωπικού αυξάνεται συνεχώς η παρουσία του έκτακτου που σήμερα συνθέτει το 13,2% της συνολικής απασχόλησης στο Δημόσιο».2
Το πάγωμα των προσλήψεων έχει χτυπήσει ιδιαίτερα χώρους και υπηρεσίες που συνδέονται άμεσα με τη ζωή ολόκληρης της εργατικής τάξης και των φτωχότερων στρωμάτων της κοινωνίας. Συγκεκριμένα, τα σχολεία και την εκπαίδευση συνολικότερα, τα νοσοκομεία και τους δήμους. Όπως αναφέρει σε άλλο σημείο η ίδια μελέτη: «Σε επίπεδο απόλυτων αριθμών οι μεγαλύτερες μειώσεις τακτικού προσωπικού κατά την περίοδο 2012-15 εντοπίζονται στους χώρους της παιδείας (17.803), της υγείας (13.708) και των ΟΤΑ (11.831)».
Με άλλα λόγια, αν αύριο όλος αυτός ο κόσμος «εξαφανιζόταν» από τις θέσεις του, πολύ απλά τα σχολεία, οι δήμοι και τα νοσοκομεία δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν, έστω όπως λειτουργούν τώρα με τους εξοντωτικούς ρυθμούς, τις ελλείψεις σε υλικά και υποδομή, και το βάρος που αυτά φορτώνουν στους εργαζόμενους στις σχετικές υπηρεσίες και στους εργαζόμενους που τις χρησιμοποιούν.
Η πραγματικότητα είναι ότι χρειάζονται δεκάδες χιλιάδες προσλήψεις για να καλυφτούν οι ανάγκες οι οποίες μεγαλώνουν καθημερινά. Για παράδειγμα, οι περικοπές στους μισθούς και οι απολύσεις έχουν σπρώξει περισσότερο κόσμο στο δημόσιο σύστημα υγείας. Όμως, όπως αναφέρει σε μια πρόσφατη ανακοίνωσή της η ΟΕΝΓΕ, η ομοσπονδία των νοσοκομειακών γιατρών, για την πολιτική της κυβέρνησης σ’ αυτό το ζήτημα:
«Οι προσλήψεις που έχει εξαγγείλει για το 2018, 1.500 θέσεις μόνιμων γιατρών και περίπου 1000 μόνιμες θέσεις λοιπού προσωπικού σε ειδικότητες, τμήματα και νοσοκομεία που σήμερα καλύπτουν οι επικουρικοί εργαζόμενοι, είναι σταγόνα στον ωκεανό των χιλιάδων κενών οργανικών θέσεων, που σύμφωνα με τους κουτσουρεμένους, από το 2012, οργανισμούς και τις πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις, αγγίζουν τις 26.500. Άλλωστε η μέχρι τώρα εμπειρία δείχνει πως και από αυτές τις μόνιμες θέσεις που προκηρύσσονται, οι διαδικασίες ολοκληρώνονται και γίνονται πραγματικοί διορισμοί μόνο σε ένα μικρό ποσοστό τους».3
Το ίδιο ισχύει και αλλού. Τον Φλεβάρη, με αφορμή τη ρύθμιση της κυβέρνησης για τη δίχρονη προσχολική αγωγή, δυο συνδικαλιστές από τους δασκάλους και τους ΟΤΑ επεσήμαναν στην Εργατική Αλληλεγγύη:
«Η κυβέρνηση στο νομοσχέδιο για το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής νομοθετεί την εφαρμογή της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής. Με μια πρώτη ματιά φαίνεται ότι υλοποιεί ένα παλιό αίτημα του εκπαιδευτικού κινήματος. Είναι όμως έτσι;
Για να εφαρμοστεί το συγκεκριμένο μέτρο απαιτούνται χιλιάδες μόνιμοι διορισμοί νηπιαγωγών και δημιουργία νέων νηπιαγωγείων. Αυτό δεν έχει εξασφαλιστεί. Πουθενά δεν φαίνεται να έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση για να δημιουργηθούν νέα νηπιαγωγεία όπως έγινε από το 2006 έως το 2010, που χτίστηκαν 392 νέα νηπιαγωγεία.
Όπως και οι 20.000 διορισμοί που είχαν υποσχεθεί, έτσι και το ζήτημα της εφαρμογής της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης θα εξαρτάται από την πορεία των οικονομικών της χώρας. Νέα νηπιαγωγεία και νηπιαγωγούς θα έχουμε μόνο αν μπορούν να χωρέσουν στην επίτευξη των πλεονασμάτων του 3,5%».4
Μετά από τόσα χρόνια επιβολής των μνημονίων, οι ελλείψεις προσωπικού σε όλους αυτούς τους κρίσιμους τομείς είναι απελπιστικές. Τώρα που ο Τσίπρας και οι υπουργοί του ισχυρίζονται ότι φτάνουμε στο τέλος των μνημονίων και γι' αυτό πρέπει να κάνουμε υπομονή, τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να στηρίξουμε και να κλιμακώσουμε αυτούς τους αγώνες. Πραγματική έξοδος από τα μνημόνια είναι οι μαζικοί διορισμοί και οι μονιμοποιήσεις, όχι η πιστή εφαρμογή των απαγορεύσεων για «να δείξουμε αξιοπιστία στις αγορές».
Ανεργία
Το σπάσιμο της μνημονιακής πολιτικής του παγώματος των προσλήψεων και της επέκτασης των «ελαστικών» σχέσεων στο ευρύτερο δημόσιο, είναι πραγματική απάντηση στην ανεργία, όχι η «ανακύκλωση» των ανέργων για την οποία έχουν καταντήσει να υπερηφανεύονται ο Τσίπρας και οι υπουργοί του.
Η κυβέρνηση διαφημίζει ότι η ανεργία πέφτει. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat τον Δεκέμβρη του 2017 το ποσοστό της ανεργίας ήταν στο 20,8% σε σχέση με το 23,4% του Δεκέμβρη του 2016.5 Χαρακτηριστική είναι η ανακοίνωση του υπουργείου Εργασίας, στις αρχές Απρίλη:
«Αύξηση της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα και την υψηλότερη επίδοση για τον μήνα Μάρτιο, από το 2001 έως σήμερα, κατέγραψαν τα αποτελέσματα του Πληροφοριακού Συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ». Συγκεκριμένα, το ισοζύγιο προσλήψεων – αποχωρήσεων του Μαρτίου 2018 είναι θετικό κατά 55.494 νέες θέσεις εργασίας… Παράλληλα, την υψηλότερη επίδοση, από το 2001 έως σήμερα, καταγράφει και το ισοζύγιο προσλήψεων - αποχωρήσεων για το τρίμηνο Ιανουάριος - Μάρτιος 2018, το οποίο είναι θετικό κατά 55.580 νέες θέσεις εργασίας».6
Πρόκειται για μικρή μείωση της ανεργίας, ιδιαίτερα αν εξετάσουμε τους απόλυτους αριθμούς. Τον Γενάρη η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε 977.000 άνεργους/ες σε σχέση με κάτι παραπάνω από ένα εκατομμύριο τον Γενάρη του 2016. Όμως, ακόμα και αυτή η αναιμική βελτίωση συνοδεύεται από χαμηλούς μισθούς και σε επέκταση των «ευέλικτων» σχέσεων εργασίας. Όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην ΕΕ και στις ΗΠΑ.
Το 2017, το 54% περίπου των προσλήψεων που έγιναν αφορούσαν θέσεις «ελαστικής» και συγκεκριμένα μερικής απασχόλησης. Η μέση αμοιβή αυτών των εργαζόμενων είναι 395 ευρώ στην καλύτερη περίπτωση.
Ουσιαστικά, η κυβέρνηση της «πρώτης φορά αριστερά» μας λέει ότι η ανεργία θα αντιμετωπιστεί επειδή οι «αγορές» θα δείξουν εμπιστοσύνη μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του «προγράμματος» και θα ανοίξουν τις δουλειές. Στην πραγματικότητα, αυτό σημαίνει συνέχιση της πολιτικής της «δημοσιονομικής πειθαρχίας» με τα τερατώδη πλεονάσματα του προϋπολογισμού που βγαίνουν από τις περικοπές και το πάγωμα των προσλήψεων και ταυτόχρονα από τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων. Μόνο στους αγώνες μας μπορούμε να στηριχτούμε για να σπάσουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο.
Αναπαραγωγή
Ταυτόχρονα, όμως, το αίτημα των μαζικών προσλήψεων μόνιμου προσωπικού με αξιοπρεπείς μισθούς και συνθήκες εργασίας ανοίγει ένα συνολικότερο ζήτημα. Αν η «έξοδος από τα μνημόνια» θα γίνει με τους όρους των εργατών ή των καπιταλιστών. Θα κρίνει με άλλα λόγια και τη ζωή της εργατικής τάξης, τις συνθήκες αναπαραγωγής της εργατικής της δύναμης συνολικά, από τα μεροκάματα μέχρι το λεγόμενο «κοινωνικό μισθό» και τις συνθήκες εργασίας.
Το εργατικό κίνημα από την έκρηξη της μεταπολίτευσης και στα επόμενα χρόνια δεν έχτισε μόνο τα συνδικάτα και κέρδισε δημοκρατικές ελευθερίες.7 Έδωσε ώθηση και στην επέκταση αυτού που αποκαλείται «κράτος πρόνοιας». Από το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) μέχρι τους δημόσιους παιδικούς σταθμούς και την επέκταση των κοινωνικών ασφαλίσεων, του ΙΚΑ, για παράδειγμα. Όλα αυτά δεν ήταν χάρισμα, προϊόν μιας «κοινωνικής συμφωνίας», ενός «συμβολαίου». Όπως αναφέρει μια μελέτη για τον «κοινωνικό μισθό» στην περίοδο 1958-1995:
«Η πτωτική περίοδος του καθαρού κοινωνικού μισθού συνέπεσε με μια αυξητική τάση της απεργιακής δραστηριότητας μέχρι το 1980, οπότε είναι πιθανό η αύξηση των κοινωνικών δαπανών που ακολούθησε να ερμηνευθεί ως απάντηση στα αιτήματα των εργαζομένων στην προηγούμενη περίοδο… η Ελλάδα, εκκινώντας από χαμηλή βάση το 1980, ήταν από τις χώρες που αύξησαν τις κοινωνικές δαπάνες σημαντικά, υπερδιπλασιάζοντας το ποσοστό τους στο ΑΕΠ».8
Αυτή η επέκταση συνοδεύτηκε από μια αύξηση των μισθωτών που απασχολούνταν σε αυτούς τους κλάδους με σταθερές σχέσεις εργασίας, τα δικαιώματα που εξασφάλιζε ο συνδικαλισμός.
Ποτέ το κόστος της αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης δεν το επωμίζονταν οι καπιταλιστές ακόμα και στις περιόδους της «άνθησης» του κράτους πρόνοιας. Τα αστικά κράτη το κάλυπταν μέσω της φορολόγησης των εργατών, των κρατήσεων σε μισθούς για ασφάλιση κλπ. Αυτό ισχύει διεθνώς, ισχύει και στην περίπτωση του ελληνικού καπιταλισμού. Όπως αναφέρει η σχετική μελέτη: «Είναι φανερό ότι η επέκταση της κρατικής δραστηριότητας στον χώρο της αναπαραγωγής της εργατικής τάξης συνοδεύτηκε από την επέκταση της φορολογικής βάσης, που αναπόφευκτα επιβάρυνε όλο και περισσότερο το ακαθάριστο εισόδημα των μισθωτών εργαζομένων».9
Όμως, σε περιόδους «ισχνών αγελάδων» για το σύστημα, η άρχουσα τάξη προσπαθεί να μετακυλήσει ακόμα περισσότερο το κόστος στις πλάτες των εργατών και των εργατριών. Ο Κρις Χάρμαν εξηγούσε στο βιβλίο του για τον σύγχρονο καπιταλισμό ότι:
«Τα κράτη υφίστανται πιέσεις παρόμοιες με αυτές που ασκούνται σε μεγάλες επιχειρήσεις όταν βρίσκονται έξαφνα αντιμέτωπες με τον ανταγωνισμό - την πίεση να ανασυγκροτήσουν και να αναδιοργανώσουν τις λειτουργίες τους ώστε να συμβαδίζουν με το νόμο της αξίας. Από τη μια μεριά αυτό σημαίνει προσπάθειες επιβολής στους εργαζόμενους σε αυτές τις υπηρεσίες ρυθμών δουλειάς και αμοιβής ανάλογα με αυτά που εφαρμόζουν οι πιο ανταγωνιστικές βιομηχανικές επιχειρήσεις. Από την άλλη, σημαίνει περικοπές στις κοινωνικές παροχές ώστε να περιορίζονται, όσο αυτό είναι δυνατόν, σχεδόν αποκλειστικά στην εξυπηρέτηση της εργατικής δύναμης που είναι απαραίτητη για την καπιταλιστική συσσώρευση - και με τρόπο τέτοιο ώστε οι ‘πάροχοι’ αυτής της εργατικής δύναμης να την προσφέρουν με το μισθό που τους προσφέρεται χωρίς πολλά-πολλά… Οι δημόσιες δαπάνες έχουν γίνει μια κεντρική εστία της ταξικής πάλης με έναν τρόπο που δεν ίσχυε την εποχή του Μαρξ».10
Η μάχη για τις προσλήψεις γίνεται η αιχμή αυτής της «κεντρικής εστίας της ταξικής πάλης». Η επέκταση του «κράτους πρόνοιας» σε όλη την μεταπολεμική περίοδο ήταν αποτέλεσμα και των αναγκών του κεφαλαίου μετά τις καταστροφές του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Καμιά σύγχρονη κοινωνία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ένα εκτεταμένο δίκτυο σχολείων, πανεπιστημίων, νοσοκομείων και άλλων δομών υγείας, υπηρεσιών που εξασφαλίζουν τη δημόσια υγιεινή στις μεγαλουπόλεις, για να αναφέρουμε μόνο κάποια παραδείγματα. Η πάλη του εργατικού κινήματος έκρινε πολλές φορές τα όρια αυτών των δικτύων και του «οφέλους» που αποκτούσε η εργατική τάξη.
Σήμερα, η πάλη για να μην ιδιωτικοποιηθούν αυτές οι υπηρεσίες, αντίθετα να ενισχυθούν με χρηματοδότηση για μαζικές προσλήψεις έρχεται σε σύγκρουση με βασικές επιλογές του κεφαλαίου. Ταυτόχρονα, βάζει την εργατική τάξη στη θέση του συλλογικού υπερασπιστή, με τις δικές της ταξικές μεθόδους πάλης και αιτήματα, της μεγάλης πλειοψηφίας της κοινωνίας που η ζωή της εξαρτάται από την ύπαρξη καλής δημόσιας υγείας, παιδείας, παιδικών σταθμών κλπ. Γι’ αυτό είναι ένα αίτημα μεταβατικό, αντικαπιταλιστικό: δένει τις άμεσες ανάγκες του σήμερα με την προοπτική της εργατικής τάξης να απελευθερώσει όλη την κοινωνία από τα δεσμά του κέρδους.
Έχουμε τη δύναμη;
Τον Ιούνη του 2017, η κυβέρνηση μέσω απόφασης του Ελεγκτικού Συνεδρίου προσπάθησε να πετάξει στο δρόμο χιλιάδες συμβασιούχους-παρατασιούχους που εργάζονταν στους ΟΤΑ. Ήταν μια κίνηση ανάλογη με το «μαύρο» των Σαμαροβενιζέλων στην ΕΡΤ το 2013, δηλαδή ένα γρήγορο χτύπημα που δεν θα άφηνε, υποτίθεται, περιθώρια για αντιδράσεις. Αυτοί οι υπολογισμοί διαψεύστηκαν. Η ηγεσία της ΠΟΕ-ΟΤΑ αποφάσισε καταλήψεις σε αμαξοστάσια και άλλα κτίρια των ΟΤΑ. Τέτοιες αποφάσεις είχε πάρει και σε άλλες στιγμές, αλλά αυτή τη φορά η πίεση από τα κάτω δημιούργησε ένα κίνημα που επέβαλε απεργία σε όλους τους ΟΤΑ. Κι όπως ανέφερε στο ρεπορτάζ της η Εργατική Αλληλεγγύη: «Από την Κυριακή 18/6, σχεδόν το σύνολο των δημοτικών αμαξοστάσιων σε όλη τη χώρα παραμένουν υπό κατάληψη και οι απεργοί έχουν ήδη γεμίσει δύο φορές τους δρόμους της Αθήνας, μία στην μαζική 24ωρη απεργία την Πέμπτη 22/6 και μία στη στάση εργασίας τη Δευτέρα 26/6».
Ο ξεσηκωμός αγκάλιασε τους μόνιμους εργαζόμενους στους ΟΤΑ. Δουλεύουν πλάι-πλάι με τους «συμβασιούχους». Έχουν την εμπειρία παλιότερων αγώνων στους δήμους που έχουν κατακτήσει αλλεπάλληλες «μονιμοποιήσεις» από τη δεκαετία του ’80 κιόλας. Έχοντας να αντιμετωπίσει αυτή την πίεση από τα κάτω, η ηγεσία της ΠΟΕ-ΟΤΑ εγκατέλειψε γρήγορα κάθε δεύτερη σκέψη. Κι όχι μόνο αυτή. Η μαζική δυναμική συμμετοχή στην απεργία υποχρέωσε ηγεσίες που έχουν την τάση να καλούν ξεχωριστές συγκεντρώσεις σε άλλες περιστάσεις να σεβαστούν την ενότητα των απεργών.
Ακόμα πιο σημαντικό, η απεργία στους δήμους στρίμωξε την κυβέρνηση. Ο Τσίπρας δεν συνηθίζει να συναντιέται με αντιπροσωπείες απεργών, προτιμάει τις συναντήσεις στο Νταβός. Κι όμως, συναντήθηκε με την ΠΟΕ-ΟΤΑ και μαζί με τον Σκουρλέτη έσπευσαν στην αναζήτηση «φόρμουλας» για το τερματισμό των κινητοποιήσεων. Ένα σχεδόν χρόνο μετά, οι «παρατασιούχοι» των δήμων ξαναβγαίνουν σε κινητοποιήσεις για να μη χάσουν τη δουλειά τους.
Η μάχη για τις προσλήψεις είναι ξεκινημένη από καιρό. Ίσως η πρώτη απεργία μετά την πρώτη εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αυτή που κήρυξε η ΠΟΕΔΗΝ κι η ΕΙΝΑΠ στα νοσοκομεία και στο κέντρο των αιτημάτων της είχε τις προσλήψεις προσωπικού, στις 20 Μάη του 2015. Ο Τσίπρας είχε επισκεφτεί επίσημα το υπουργείο Υγείας και είχε υποσχεθεί 4.500 προσλήψεις για να αντιμετωπιστεί η δραματική κατάσταση που είχαν φέρει στο ΕΣΥ οι περικοπές. Όμως, αυτό που έκανε η κυβέρνηση ήταν να στραγγίσει και τα νοσοκομεία από τα ταμειακά τους διαθέσιμα για να ξεπληρώσει τις δόσεις του χρέους. Η απεργία και η πανελλαδική διαδήλωση στην Αθήνα είχαν μαζική συμμετοχή.
Το Συντονιστικό Πρωτοβάθμιων Σωματείων, Επιτροπών Αγώνα και Εργαζόμενων των Νοσοκομείων που είχε ήδη συγκροτηθεί έπαιξε κεντρικό ρόλο σε εκείνη τη μεγάλη μάχη. Όπως έγραφε στο κάλεσμά του: «Ήδη μια σειρά νοσοκομεία έχουν ξεκινημένες αγωνιστικές κινητοποιήσεις, ενώ οι γιατροί ξεσηκώνονται απλώνοντας τις επισχέσεις εργασίας παντού, ενάντια στην απλήρωτη εργασία. Με γενικές συνελεύσεις, εξορμήσεις στους χώρους δουλειάς και τις γειτονιές, με επιτροπές αγώνα και περιφρουρήσεις, να εξασφαλίσουμε τη μαζική συμμετοχή στην απεργία και στη συγκέντρωση από κάθε νοσοκομείο και κάθε σωματείο… να κερδίσουμε με τους αγώνες μας λεφτά για τα απλήρωτα, χρηματοδότηση για την υγεία, μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, δημόσια δωρεάν υγεία και περίθαλψη».11
Αυτή η διαρκής οργανωμένη πίεση από τα κάτω, με «μικρούς» και μεγαλύτερους αγώνες, έχει υποχρεώσει τις συνδικαλιστικές ηγεσίες στο χώρο της υγείας να κηρύττουν απεργιακές κινητοποιήσεις για να μην απολυθεί κανένας «εργολαβικός» ή «επικουρικός», για να γίνουν μαζικές προσλήψεις. Το παράδειγμα του Συντονιστικού στα Νοσοκομεία μπορεί να απλωθεί παντού.
Όλη η εργατική τάξη μπορεί να ενωθεί στην πάλη για προσλήψεις με σταθερές σχέσεις εργασίας, δηλαδή δικαιώματα, συλλογικές συμβάσεις και συνδικαλισμό. Στις αρχές του Απρίλη, οι «εργολαβικοί» εργαζόμενοι στα διυλιστήρια της Θεσσαλονίκης της Ελευσίνας και του Ασπρόπυργου κατέβηκαν σε 48ωρη και 24ωρη απεργία αντίστοιχα. Διεκδικούσαν να πάψει το καθεστώς των «ελαστικών σχέσεων» με βάση το οποίο διοίκηση και εργολαβικές εταιρείες ανανεώνουν τρεις φορές τις συμβάσεις τους ορισμένου χρόνου, και μετά τους «απολύουν» για 45 μέρες για να μην αποκτήσουν τα δικαιώματα που απορρέουν από τη μετατροπή των συμβασεών τους σε αορίστου.
Ο πρόεδρος του σωματείου τους δήλωνε στην Εργατική Αλληλεγγύη:
«Χρόνια τώρα εκατοντάδες εργαζόμενοι βρίσκονται όμηροι των εργολάβων αφού η διοίκηση αρνείται να προχωρήσει σε μόνιμες προσλήψεις. Προσωπικά εργάζομαι 9 χρόνια στα ΕΛΠΕ σαν εργολαβικός ενώ υπάρχουν συνάδελφοι που εργάζονται πάνω από 15 χρόνια. Και μιλάμε για πάνω από 1.300 εργολαβικούς εργαζόμενους σε όλο τον όμιλο… Παλεύουμε για αυξήσεις στα κατώτατα ημερομίσθια, για τα επιδόματα γάμου, ανθυγιεινής εργασίας, βάρδιας και τις τριετίες μας, για να μπει ένα τέλος στην απλήρωτη εργασία και απόδοση σωστής ασφαλιστικής κάλυψης… Διεκδικούμε από τους μόνιμους συναδέλφους μας να μας στηρίξουν. Μόνιμοι και εργολαβικοί δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα. Αντιθέτως η διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας για εμάς θα δυναμώσει τον αγώνα ενάντια στην συνολική ιδιωτικοποίηση που ετοιμάζει η κυβέρνηση. Σαν σωματείο εργολαβικών γνωρίζουμε πως η πλήρης ιδιωτικοποίηση θα σημάνει χτύπημα των εργασιακών δικαιωμάτων για όλους μας μόνιμους και εργολαβικούς».12
Η απεργία είχε την υποστήριξη όλων των σωματείων του κλάδου, της Ομοσπονδίας Ενέργειας και του Εργατικού Κέντρου Αθήνας. Το σωματείο των «εργολαβικών» έχει ενάμιση χρόνο ζωής και η «πρώτη απεργία των ‘σκλάβων’ στα διυλιστήρια»13 έγινε είδηση σε εφημερίδες και κανάλια.
Οι αγώνες ξεσπάνε, οι αντιστάσεις δυναμώνουν, το ζήτημα είναι αυτές οι μάχες να κλιμακωθούν και να γενικευτούν, αντιμετωπίζοντας και τις προσπάθειες της κυβέρνησης να κατακερματίσει τις αντιστάσεις πότε δίνοντας υποσχέσεις πότε καλύπτοντας τις επιθέσεις της με τη γλώσσα παλιών αιτημάτων του κινήματος. Γι’ αυτή την προοπτική παλεύει ο Συντονισμός ενάντια στα Μνημόνια, που συσπειρώνει αγωνιστές και αγωνίστριες από δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. «Χρειάζεται όλα αυτά τα επιμέρους μέτωπα που κινητοποιούνται για τον ίδιο σκοπό να ενωθούν, να συντονίσουν τα βήματα τους για να μην απολυθεί κανένας, να μονιμοποιηθεί όλος ο κόσμος που δουλεύει και καλύπτει πάγιες και διαρκής ανάγκες και να γίνουν μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού».14
Οι επιθέσεις των μνημονίων δεν έχουν κατακερματίσει την εργατική τάξη, ανοίγοντας ένα χάσμα ανάμεσα στους «βολεμένους» και τους «κολασμένους». Δεν την έχουν μετατρέψει σε μια μάζα απελπισμένων ανθρώπων που είναι διατεθειμένη να αποδεχτεί μοιρολατρικά την «κανονικότητα» των χαμηλών μισθών, και των «ελαστικών» εργασιακών σχέσεων. Αντίθετα, παλεύει και οργανώνεται.
Η Αριστερά χρειάζεται να μπει μπροστά και να βάλει ψηλά στις προτεραιότητές της τη μάχη για τις προσλήψεις. Να δώσει τη μάχη στα συνδικάτα για να ξεκινήσουν απεργίες με αυτά τα αιτήματα. Οι ανακοινώσεις κι οι καταγγελίες για το μνημονιακό σφαγείο της κυβέρνησης είναι καλές, αλλά δεν φτάνουν. Οι απεργίες είναι η μόνη γλώσσα που καταλαβαίνουν. Και για να κηρυχτούν, πολύ περισσότερο να οργανωθούν πραγματικά, χρειάζεται η συστηματική δουλειά στα πρωτοβάθμια σωματεία και συλλόγους, η αξιοποίηση και το «ξεχείλωμα» κάθε κινητοποίησης που κηρύσσουν οι ηγεσίες.
Ταυτόχρονα, η μάχη για να μείνουν στη δουλειά οι «ελαστικά» εργαζόμενοι και να γίνουν μαζικές προσλήψεις είναι μάχη για να δυναμώσει ο συνδικαλισμός, να ανοίξουν τα σωματεία τις γραμμές τους σε όλες αυτές τις κατηγορίες των εργαζόμενων, να τους γράψουν μέλη με το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι. Μια σειρά σωματεία στο χώρο της υγείας για παράδειγμα έχουν προχωρήσει σε αυτή την κίνηση.
Τέτοιοι νικηφόροι εργατικοί αγώνες δίνουν σάρκα και οστά στην εναλλακτική απέναντι στη δεξιά κατρακύλα της κυβέρνησης που θα συνεχιστεί ακόμα πιο έντονα το επόμενο διάστημα.
Σημειώσεις
1. http://ineobservatory.gr/to-ipsos-tis-apascholisis-ston-dimosio-tomea-stin-ellada-vriskete-se-ena-meso-epipedo-sigkritika-me-alles-evropaikes-chores/
2. Γ. Κουζής, Η. Ιωακείμογλου, Φ. Σανιδά, Σ. Τσουκαλάς, «Απασχόληση, Αμοιβές, Θεσμικές Παρεμβάσεις στο δημόσιο τομέα στο πλαίσιο περιοριστικών πολιτικών», Κοινωνικό Πολυκέντρο ΑΔΕΔΥ Μάης 2017. Ολόκληρη η μελέτη στη ηλεκτρονική διεύθυνση http://kpolykentro.gr/2017/06/06/parousiasi_meleti_12_6_17/
3. Από την ανακοίνωση-κάλεσμα της ΟΕΝΓΕ για την κινητοποίηση της 14 Μάρτη 2018 έξω από το υπουργείο Υγείας.
4. Σ. Ρίζος, Ν. Χατζάρας, «Σε σχολεία και δήμους: Ενωμένοι στον αγώνα για προσλήψεις», Εργατική Αλληλεγγύη 1313 (28/02/2018), https://ergatiki.gr/article.php?id=17930
5. Ναυτεμπορική, «ΕΛΣΤΑΤ: Στο 20,6% η ανεργία τον Ιανουάριο», Πέμπτη, 12 Απριλίου 2018, http://www.naftemporiki.gr/finance/story/1339959/elstat-sto-206-i-anergia-ton-ianouario
6. Δελτίο Τύπου 4 Απρίλη 2018 ΕΡΓΑΝΗ – ΜΑΡΤΙΟΥ 2018 - ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΡΟΩΝ ΜΙΣΘΩΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ (DT_2018-04-04_01)
7. Για μια αναδρομή βλέπε το άρθρο του Τάσου Αναστασιάδη «Η εργατική αντίσταση στο χτύπημα των συνδικάτων», Σοσιαλισμός από τα Κάτω 125 (Νοέμβρης-Δεκέμβρης 2017), http://www.socialismfrombelow.gr/article.php?id=1016
8. Θανάσης Μανιάτης, Η πολιτική οικονομία του κράτους πρόνοιας και ο καθαρός κοινωνικός μισθός στην Ελλάδα, ΙΝΕ-ΓΣΕΕ Μάρτιος 2014, σ.σ. 127
9. Θ. Μανιάτης, οπ, σελ. 86.
10. Chris Harman, Καπιταλισμός Ζόμπι – Η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση και η επικαιρότητα του Μαρξ, Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο 2011, σ.σ. 184-85.
11. http://pgnysteri.blogspot.gr/2015/05/20-12.html
12. Κ. Μπάνος, «Απεργίες στα ΕΛΠΕ», Εργατική Αλληλεγγύη 1319 (11/4/2018), http://ergatiki.gr/article.php?id=18180
13. Ο τίτλος του ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών, http://www.efsyn.gr/arthro/i-proti-apergia-ton-sklavon-sta-diylistiria
14. Από το κάλεσμα στη Συνέλευση του Συντονισμού στις 26 Μάρτη του 2018, http://syntonismoskd.blogspot.gr/2018/03/26-6.html