Γάζα 2018: η “Πορεία της επιστροφής” των Παλαιστινίων.
Ο Νίκος Λούντος εξηγεί γιατί το Ισραήλ είναι ένα ρατσιστικό κράτος και η πάλη ενάντιά του ενισχύει την αντίσταση στον αντισημιτισμό.
“[Οι πάνω από 100 νεκροί και πάνω από δέκα χιλιάδες τραυματίες είναι] όλοι τους άμαχοι διαδηλωτές, τους οποίους το Ισραήλ πυροβολούσε λες και ήτανε σπουργίτια, σημαδεύοντάς τους με πραγματικά πυρά από την άλλη μεριά του φράχτη, με τους στρατιώτες και τα θωρακισμένα οχήματα να χτυπάνε πίσω από τα τανκς. Τα ξημερώματα της Τρίτης 15 Μάη, η μικρή Λάιλα Νουρ Γαντούρ, οχτώ μηνών, έγινε το πιο μικρό και ανυπεράσπιστο θύμα της ισραηλινής θηριωδίας. Πέθανε από εισπνοή δακρυγόνου. Οι κάτοικοι της Γάζας κάνουν λόγο για μια νέα γενιά ανάπηρων, των ανάπηρων της Άνοιξης του 2018. Τα πυρά του Ισραήλ, όταν δεν σκότωναν, γάζωναν τα πόδια των διαδηλωτών [...] Έκαψαν και τις σκηνές των γιατρών και των νοσηλευτών που βρίσκονταν εκεί για να προσφέρουν πρώτες βοήθειες. Την ίδια στιγμή απαγόρευαν σε αντιπροσωπεία υγειονομικών που ερχόταν από τη Δυτική Όχθη να περάσει στη Γάζα”.1
Τις ίδιες μέρες που εξελίσσονταν αυτά τα γεγονότα στην Παλαιστίνη, στη Βρετανία η δεξιά πτέρυγα του Εργατικού Κόμματος, σε συνεργασία με τον συντηρητικό Τύπο, εξαπέλυε μια καμπάνια κατά του ηγέτη του Κόμματος, Τζέρεμι Κόρμπιν, κατηγορώντας τον για αντισημίτη, επειδή υποστηρίζει την παλαιστινιακή αντίσταση. Θα μπορούσαμε να μείνουμε μόνο στο ζήτημα της υποκρισίας. Τα πολιτικά παιδιά του Τόνι Μπλερ, αφού στήριξαν τη μετατροπή του Εργατικού Κόμματος σε σκυλάκι συνοδείας του Τζορτζ Μπους στον πόλεμο του Ιράκ, και αφού δεν κατάφεραν να ρίξουν τον Κόρμπιν με αποστασίες, με εσωκομματικό πόλεμο χαρακωμάτων και με το Μπρέξιτ, ανακάλυψαν εντελώς εργαλειακά τον αντισημιτισμό. Δεν περιορίζεται στη Βρετανία η χρήση από πλευράς των κομμάτων του ευρωπαϊκού κατεστημένου της κατηγορίας περί αντισημιτισμού για να επιτεθούν στην Αριστερά. Κάποιες φορές έρχεται σαν κομμάτι της “μάχης ενάντια στον λαϊκισμό” που θέλει να βάλει στο ίδιο τσουβάλι τους φασίστες και τους αντιφασίστες, άλλες φορές σαν ξεκάθαρη επίθεση στο αντιπολεμικό και αντιμπεριαλιστικό κίνημα. Τα σκίτσα του Μ. Κουντούρη στην ΕφΣυν τον περασμένο Απρίλη καταγγέλθηκαν ως αντισημιτικά γιατί συγκρίνουν τους Παλαιστίνιους της Γάζας με τα θύματα του ναζισμού.2
Όμως, υπάρχουν κι άλλες εξελίξεις που φέρνουν στο προσκήνιο τη συζήτηση για τον αντισιωνισμό, τον αντισημιτισμό και τη σχέση αναμεταξύ τους. Η πρώτη είναι η ανοιχτή επανεμφάνιση του αντισημιτισμού στο πλαίσιο της ανόδου της άκρας δεξιάς σε μια σειρά χώρες της Ευρώπης. Είτε πρόκειται για την Ουγγαρία3, όπου γίνεται επίσημη πολιτική η “εβραϊκή συνωμοσία που εισάγει πρόσφυγες”. Είτε για τους Χρυσαυγίτες που επειδή δεν τολμάνε να εμφανιστούν στο φως της μέρας, μαγαρίζουν εβραϊκά νεκροταφεία και μνημεία. Είτε για τους “εξευγενισμένους” φασίστες της Βόρειας Ευρώπης ή της Γαλλίας που δεν ξεχνάνε να υποσημειώνουν πως το Ολοκαύτωμα ήταν μια λεπτομέρεια της ιστορίας.4
Ο αντισημιτισμός ανήκει στο βασικό ρεπερτόριο μίσους των φασιστών και της ακροδεξιάς και επανέρχεται πάντα μαζί τους.
Η δεύτερη εξέλιξη είναι στην Παλαιστίνη. Οι νεκροί στις φετινές κινητοποιήσεις στη Γάζα πλέον είναι περισσότεροι από 150 και πάνω από 15 χιλιάδες οι τραυματίες. Θα μπορούσαν να θεωρηθούν ένα ακόμη έγκλημα του Ισραήλ. Όμως, η σφαγή έρχεται σε συνδυασμό με επιπλέον γεγονότα: το νέο ισραηλινό νόμο περί “εθνικού κράτους” και την απόφαση του Τραμπ να μεταφέρει την αμερικάνικη πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ, που δείχνουν μια κατεύθυνση προς την ολοκληρωτική αποδέσμευση του Ισραήλ από οποιοδήποτε τυπικό περιορισμό για “αυτοσυγκράτηση” ή “ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις”.
Η κατηγορία περί αντισημιτισμού δεν δίνει περιθώρια για αστεία. Οι διωγμοί και τα μαζικά εγκλήματα κατά του εβραϊκού πληθυσμού της Ευρώπης, φτάνοντας ως τη φρενίτιδα του Ολοκαυτώματος είναι το πιο σκοτεινό σημείο της ανθρωπότητας. Εξι εκατομμύρια Εβραίοι δολοφονήθηκαν μεταξύ 1941 και 1945. Το Ολοκαύτωμα δεν αφορούσε μόνο τους Εβραίους, όμως ο αφανισμός των Εβραίων ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της ναζιστικής πολιτικής, ήταν η “τελική λύση”. Δεν δολοφονήθηκαν στα πλαίσια μιας πολεμικής εκστρατείας, του εδαφικού ελέγχου, της καθυπόταξης εξεγέρσεων. Δολοφονήθηκαν επειδή ήταν Εβραίοι και Εβραίες, χωρίς καμιά άλλη αιτιολόγηση, χωρίς ηλικιακές διακρίσεις, και μάλιστα με συστηματικό τρόπο, με την κινητοποίηση κρατικών μηχανισμών, ενός μεγάλου δικτύου μεταφορών, εργοστασίων και στρατοπέδων θανάτου που εξολόθρευε.5 Το μίσος για την εθνική και θρησκευτική καταγωγή του άλλου αναβαθμίστηκε σε ανώτερη επιστήμη και τεχνική, έγινε κρατική πολιτική και γραφειοκρατική διαδικασία.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι φασίστες αντλούν από αυτή την εγκληματική εμπειρία το “ιδεολογικό” τους οπλοστάσιο. Δεν είναι νοσταλγοί του Χίτλερ μόνο για λόγους παράδοσης και ιστορίας. Το αντισημιτικό κρεσέντο της δεκαετίας του ‘30-’40 τούς προσφέρει την απόδειξη ότι η πολιτική του αίματος και της εξολόθρευσης δεν είναι φαντασίωση, αλλά μπορεί να γίνει πραγματικότητα και μάλιστα στο κέντρο του σύγχρονου και εκβιομηχανισμένου καπιταλισμού.
Όποιος χρησιμοποιεί την κατηγορία του αντισημιτισμού πρέπει να αντιληφθεί λοιπόν ότι σηκώνει μεγάλη πέτρα. Αντισημιτισμός σημαίνει συγχωροχάρτι απέναντι στο φρικιαστικό έγκλημα του Ολοκαυτώματος και συνενοχή στην επανάληψή του. Γι’ αυτό και όποιος κατηγορεί την Αριστερά για αντισημιτισμό θα πρέπει να πάρει την απάντηση που του αξίζει.
Μάχη διαρκείας
Η Αριστερά είναι συνώνυμο της πάλης ενάντια στον αντισημιτισμό. Υπάρχει ένα κόκκινο νήμα υπεράσπισης των Εβραίων που ξεκινάει με τη Γαλλική Επανάσταση και περνάει από τις επαναστάσεις του 1848, τη Ρώσικη Επανάσταση, την Αντίσταση στο ναζισμό για να φτάσει στην αντιφασιστική πάλη σήμερα. Με τη Γαλλική Επανάσταση ο γαλλικός εβραϊκός πληθυσμός απελευθερώθηκε από τους μεσαιωνικούς περιορισμούς. Τα επακόλουθα της Επανάστασης και οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι επέκτειναν τα γεωγραφικά όρια αυτής της απελευθέρωσης. Οι Εβραίοι από ποίμνιο του ραββίνου και υποχείρια της θέλησης αρχόντων και βασιλιάδων γίνονταν πλέον πολίτες. Για όλες τις δυνάμεις της οπισθοδρόμησης, η απελευθέρωση των Εβραίων ήταν ένα από τα σύμβολα ότι ο κόσμος γύριζε ανάποδα, ότι ο καθιερωμένος τρόπος με τον οποίο ήταν δομημένη η κοινωνία γινόταν θρύψαλα.
Γι’ αυτό και στις επαναστάσεις του 1848, η αντίδραση στην Επανάσταση πήγε χέρι χέρι με τις επιθέσεις κατά των Εβραίων. Και από την άλλη, μια γενιά νεαρών Εβραίων από το ένα ως το άλλο άκρο της Ευρώπης μπήκαν στην πρώτη γραμμή ενάντια στην απολυταρχία. Ο Καρλ Μαρξ που έγραψε μαζί με τον Ένγκελς το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος εκείνη την εποχή δεν ήταν εξαίρεση. Σε όλα τα οδοφράγματα οι Εβραίοι υπερεκπροσωπούνται. Στις οδομαχίες του Βερολίνου το Μάρτη του 1848, έπεσαν νεκροί 21 Εβραίοι, αν και ο εβραϊκός πληθυσμός δεν ήταν ούτε 2,5% της πόλης.6 Για τους από πάνω οι έννοιες του Εβραίου και του εξεγερμένου κόκκινου όλο και ταυτίζονται.
Υποτίθεται ότι ο καπιταλισμός και η επέκταση των πολιτικών ελευθεριών που έφερνε θα σάρωνε τα υπολείμματα των αντιεβραϊκών προκαταλήψεων. Έμοιαζε πως η μόνη δύναμη που στεκόταν απέναντι σε αυτή την προοδευτική πορεία ήταν η τσαρική Ρωσία, όπου τα αντιεβραϊκά πογκρόμ συνεχίζονταν αδιάκοπα, και λειτουργούσε σαν οργανωτής και χρηματοδότης της αντεπαναστατικής δράσης σε όλη την Ευρώπη. Όμως η ιστορία δεν κινήθηκε πάνω στις σιδερένιες ράγες της προόδου. “Όταν ο καπιταλισμός γέρασε και ξέφτισε, ιδιαίτερα μετά τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του ‘30, στράφηκε ενάντια σε όλες τις δημοκρατικές κατακτήσεις της νιότης του. Τώρα οι Εβραίοι δεν στέλνονταν στο γκέτο, αλλά ακόμη παραπέρα, στους θαλάμους αερίων”.7
Ήταν ξανά η Αριστερά που έδωσε τη μάχη μαζί και υπέρ των Εβραίων στις πιο δύσκολες συνθήκες. Την ώρα που στη Θεσσαλονίκη τα τρένα γέμιζαν με Εβραίους για το ταξίδι χωρίς επιστροφή, τον Απρίλη του ‘43 το ΕΑΜ στην κατεχόμενη Αθήνα κυκλοφορούσε προκήρυξη: “Τον πόνο της κατατρεγμένης φυλής τον νιώθουμε σαν πόνο δικό μας. Κάθε Έλληνας πρέπει να διαμαρτυρηθεί για τα μαρτύρια των Εβραίων γιατί είναι ένα μέρος από τα δεινά που σωρεύει ο κατακτητής σ'όλο το λαό που κατοικεί τη γη της Ελλάδας. Είναι ένα μέρος της φασιστικής κτηνωδίας που χτυπά τον ένα ή τον άλλο κι όλους μαζί”. Και λίγους μήνες αργότερα η ΕΑΜική εφημερίδα Λαοκράτης στο Βόλο έγραφε:
“Κανένας εβραίος δεν πρέπει να πιαστεί. Πρέπει να τους παράσχουμε κάθε μέσο διαφυγής, κάθε μέσο απόκρυψής τους. Το ΕΑΜ δεν κάνει διάκριση μειονοτήτων στον αγώνα του. Πολεμούν το ναζισμό, άρα είναι αδερφοί μας. Δεν πρέπει να δώσουμε στους Γερμανούς λεία τους εβραίους. Οι εβραίοι πρέπει να φύγουν. Πρέπει να γλιτώσουν. Οι Γερμανοί τους κυνηγούν. Να τους βοηθήσουμε”.8
Την ώρα που η Αριστερά έδινε τη μάχη, και οι μαχητές της στέλνονταν μαζί με Εβραίους, ομοφυλόφιλους, Ρομά και άλλες μειονότητες στα στρατόπεδα των Ναζί, οι δυτικές δημοκρατίες έκαναν τα στραβά μάτια για τα εργοστάσια θανάτου και έκλειναν τα σύνορα στους Εβραίους που προσπαθούσαν να γλυτώσουν. Εκατοντάδες χιλιάδες Εβραίοι βρήκαν το θάνατο μπροστά στα κλειστά σύνορα προς κάθε κατεύθυνση, κάποιοι αυτοκτόνησαν μπροστά στην απόγνωση να συγκεντρώσουν τα χαρτιά που απαιτούσαν οι “Δημοκρατίες” για να τους δώσουν βίζα. Το 1939, το πλοίο Σεντ Λούις με 900 Εβραίους που είχαν φύγει από τη Γερμανία, δεν έβρισκε ανοιχτό λιμάνι, όπως το Ακουάριους στη Μεσόγειο πριν από μερικούς μήνες. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ το έστειλε πίσω στην Ευρώπη και 250 από τους επιβάτες του δολοφονήθηκαν από τους ναζί.
Η Αριστερά ήταν η δύναμη που αντιστάθηκε σε όλα αυτά, πάλεψε ενάντια στους ναζί και για ανοιχτά σύνορα, και Εβραίοι μαχητές και μαχήτριες βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή αυτής της κοινής μάχης. Οι πολιτικοί πρόγονοι των σημερινών δεξιών και φιλελεύθερων είτε βρίσκονταν σε συνεργασία είτε σε αντιπαράθεση με τους φασίστες, ήταν συνένοχοι στα αντισημιτικά εγκλήματα.
Το κράτος του Ισραήλ
Η συζήτηση για το Παλαιστινιακό και το Ισραήλ ορισμένες φορές θολώνει αυτή την καθαρή εικόνα. Όποιος δηλώνει αντίθετος στο Ισραήλ και υπέρ των Παλαιστίνιων εισπράττει τη ρετσινιά του αντισημίτη. Αυτή η λαθροχειρία πήρε και πιο επίσημη μορφή, μέσα από τα παραδείγματα σύγχρονου αντισημιτισμού που δίνει η Διεθνής Συμμαχία για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος. Ανάμεσα σε άλλα σωστά παραδείγματα λέει πως αντισημιτισμός είναι “Να αρνείσαι το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση στο εβραϊκό έθνος, ισχυριζόμενος πχ πως η ύπαρξη του κράτους του Ισραήλ είναι ένα ρατσιστικό εγχείρημα”.9
Κι όμως, η γέννηση του κράτους του Ισραήλ στηρίχθηκε σε μια ρατσιστική ιδεολογία. Το κράτος ήταν ρατσιστικό από τη γέννησή του και σήμερα είναι ακόμη πιο ρατσιστικό από ποτέ. Αυτή η αλήθεια δεν περιέχει τίποτα αντισημιτικό. Αντίθετα, είναι η βάση για να συνδέσουμε και για να παλέψουμε μαζί ενάντια σε κάθε είδους καταπίεση, είτε είναι η καταπίεση των Αράβων στην Παλαιστίνη, είτε η καταπίεση των Εβραίων σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου.
Ο σιωνισμός, η ιδεολογική βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκε η δημιουργία του Ισραήλ είναι μια ρατσιστική ιδεολογία. Η Παλαιστίνη ήταν “μια γη χωρίς λαό για έναν λαό χωρίς γη”. Ο Σιμόν Πέρες, πρωθυπουργός και πρόεδρος του Ισραήλ, που πήγε από την Πολωνία στην Παλαιστίνη με τις σιωνιστικές μετεγκαταστάσεις της δεκαετίας του ‘30 περιγράφει έτσι την κατάσταση:
“Η γη στην οποία ήρθαμε, τα Άγια Χώματα, ήταν έρημη και αφιλόξενη, μια γη χαραμισμένη, διψασμένη για νερό, γεμάτη βάλτους και μαλάρια [...]”, όπου βέβαια “ζούσε ένας άλλος λαός, ο οποίος παραμελούσε τη γη, αλλά ζούσε πάνω της. Γι’ αυτό και η επιστροφή στη Σιών συνοδεύτηκε από αδιάκοπες βίαιες συγκρούσεις με τον μικρό αραβικό πληθυσμό”.10
Γνωρίζουμε ότι αυτός είναι σιωνιστικός μύθος. Ο “μικρός αραβικός πληθυσμός”, οι Παλαιστίνιοι, δεν ήταν τόσο μικρός, και γι’αυτό δεν κατάφεραν να τον καθυποτάξουν ούτε μετά από 80 χρόνια. Όμως, αυτό που είναι αποκαλυπτικό είναι πόσο παρόμοιες είναι οι σιωνιστικές περιγραφές της Παλαιστίνης και των Παλαιστίνιων με τις περιγραφές των ντόπιων σε όλη την ιστορία της αποικιοκρατίας, είτε πρόκειται για Ινδούς, είτε για Αφρικανούς, είτε για Αυστραλούς ιθαγενείς. Οι ντόπιοι είναι πάντα καθυστερημένοι, αμαθείς, ανίκανοι να δημιουργήσουν πλούτο, και οι Ευρωπαίοι είναι αυτοί που τους φέρνουν τα φώτα του πολιτισμού. Ο σιωνισμός ανήκει σε αυτή την κατηγορία ρατσιστικών ιδεολογιών, γιατί το Ισραήλ ήταν από την σύλληψή του ένα κράτος Ευρωπαίων εποίκων.
Η αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη για την Αριστερά συνεχίζει μια περήφανη παράδοση αλληλεγγύης στους αγώνες των λαών της Ινδίας κατά της Βρετανίας, των Αλγερινών κατά της Γαλλίας, των λαών της Αφρικής κατά των αποικιοκρατών και του καθεστώτος απαρτχάιντ.
Ο σιωνισμός δεν είχε καμία σχέση με τον μειοψηφικό ντόπιο εβραϊκό πληθυσμό της Παλαιστίνης, αλλά με ένα τμήμα της εβραϊκής μεσαίας τάξης της Ευρώπης. Αυτό το τμήμα μπροστά στα εμπόδια που έβαζε ο νέος αντισημιτισμός είδε ως λύση να αντιγράψει τη μέθοδο που εφάρμοζαν και οι άλλες εθνικές αστικές τάξεις της Ευρώπης: την αποικιοκρατία και τον ρατσισμό.
Για τους περισσότερους Εβραίους της εποχής, αυτές οι ιδέες ήταν ανεφάρμοστες και αντιδραστικές. Αντί για αντίσταση και πάλη, οι σιωνιστές πρότειναν τη φυγή. Η Μπουντ (Ένωση Εβραίων Εργατών) για παράδειγμα, που έδρασε στη Λιθουανία, την Πολωνία και τη Ρωσία από το 1897, στο ιδρυτικό της συνέδριο
“απέρριψε τον Σιωνισμό ως ‘αντιδραστική αστική’ ιδεολογία. [...] Η διαφορά ήταν η κοινωνική τάξη. Οι Εβραίοι εργάτες της Ζώνης εβραϊκής εγκατάστασης έβλεπαν την απελευθέρωσή τους σε άμεση σύνδεση με τον αγώνα τους ενάντια στην εκμετάλλευση. Ήθελαν να τελειώνουν και με τα πογκρόμ και με τα αφεντικά ταυτόχρονα. Το σιωνιστικό κίνημα από την άλλη μεριά ήταν μια ένωση ενσωματωμένων Εβραίων της μεσαίας τάξης, που αγανακτούσαν με τα εμπόδια που τους έβαζε ο αντισημιτισμός στην κοινωνική τους άνοδο. Έβλεπαν τη λύση στη δημιουργία ενός κράτους μέσω του εποικισμού.”11
Υπήρχαν δύο προϋποθέσεις για να γίνει πραγματικότητα το σιωνιστικό όνειρο. Η πρώτη ήταν ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις θα έδιναν το ΟΚ για να ιδρυθεί το εβραϊκό κράτος στην Παλαιστίνη. Η δεύτερη ότι θα έπρεπε να εξουδετερωθεί ο ντόπιος αραβικός πληθυσμός. Και τα δύο πήγαν χέρι χέρι στη διάρκεια αρκετών δεκαετιών ήδη από την εποχή που η Παλαιστίνη ήταν βρετανική αποικία. Η σιωνιστική αποικιοκρατική λογική ήταν ότι οι Παλαιστίνιοι δεν πρέπει να ενσωματωθούν στην αποικία, ούτε καν ως εκμεταλλευόμενη εργατική δύναμη. Έπρεπε να πεταχτούν απ’ έξω. Οι ένοπλες σιωνιστικές συμμορίες αναλαμβάνουν να το κάνουν πράξη, χτυπώντας όχι μόνο Παλαιστίνιους αλλά σε πολλές περιπτώσεις Εβραίους που δεν τηρούν τους κανόνες.
Όμως όλα αυτά δεν θα είχαν οδηγήσει σε ένα κράτος αν δεν είχαν τη στήριξη των παλιών αποικιοκρατών, δηλαδή της Βρετανίας. Από το 1917 η διακήρυξη του Υπουργού Εξωτερικών Μπάλφουρ δηλώνει ότι η Βρετανία θα στηρίξει τη δημιουργία “εθνικής εστίας για τον Εβραϊκό λαό στην Παλαιστίνη”. Έτσι η σιωνιστική βία ένιωθε ότι δεν πατούσε στον αέρα, αλλά είχε μπροστά της την πραγματική προοπτική ενός κράτους.
Η μοιρασιά τελικά έγινε μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο διαμοιρασμός του ΟΗΕ το 1947 έδωσε 55% της Παλαιστίνης στους σιωνιστές, ενώ ο εβραϊκός πληθυσμός ήταν 30% και δεν είχε ούτε το 6% της γης. Οι ΗΠΑ, η Σοβιετική Ένωση του Στάλιν και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έδωσαν το πράσινο φως. Με τον αποικιακό μηχανισμό των Άγγλων να διαλύεται, πλέον δεν υπήρχε κανείς να φρενάρει τις σιωνιστικές επιδιώξεις. Έμειναν οι Παλαιστίνιοι να αντισταθούν μόνοι τους. Οι Ισραηλινοί πολιτικοί που θα έκαναν καριέρα τις επόμενες δεκαετίες ξεκίνησαν το ‘47 - ‘48 καίγοντας παλαιστινιακά χωριά, δολοφονώντας αμάχους κατά εκατοντάδες. Το 55% που είχε χαρίσει ο ΟΗΕ έγινε 80% με τη φωτιά και το σίδερο μέχρι το Γενάρη του ‘49 που έληξε επισήμως ο “πόλεμος”. Η ίδρυση του Ισραήλ το Μάη του 1948 έγινε πάνω στο αίμα χιλιάδων, στα κλεμμένα σπίτια, χωράφια και περιβόλια, και σε 750 χιλιάδες Παλαιστίνιους που έφυγαν πρόσφυγες.
Το Ισραήλ κληρονόμησε την ρατσιστική πολιτική του σιωνιστικού κινήματος και την αναβάθμισε σε κράτος. Εβραίοι από όλο τον κόσμο μπορούσαν να συνεχίζουν τον εποικισμό, παίρνοντας αυτόματα δικαιώματα Ισραηλινού πολίτη, ενώ οι Παλαιστίνιοι που παρέμειναν εντός των ισραηλινών συνόρων ήταν άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας, με περιορισμούς στη μετακίνηση και στη δουλεια, κάτω από διαρκή έλεγχο και καταδικασμένοι να επιβιώνουν σε μια παράλληλη φτωχότερη οικονομία. Παράλληλα το Ισραήλ συνέχιζε την ενίσχυση των δεσμών του με τον ιμπεριαλισμό, γνωρίζοντας πως μόνο πάνω σε αυτή τη βάση μπορούσε να εξασφαλίσει την επιβίωσή του. Στηρίζει τις αποικιακές δυνάμεις στις τελευταίες τους μάχες της δεκαετίας του ‘50 και του ‘60, δίνοντάς τα όλα για να σώσει τους Αγγλογάλλους στο Σουέζ το 1956.
Ο πόλεμος του 1967 είναι μια κρίσιμη στροφή, με επιπτώσεις μέχρι σήμερα. Δεν είναι σύμπτωση που τότε εμφανίζεται για πρώτη φορά έντονα η προπαγάνδα ότι οι υποστηρικτές των Παλαιστίνιων είναι αντισημίτες. Οι έξι μέρες του πολέμου κατά της Συρίας, της Ιορδανίας και της Αιγύπτου έστειλαν σε όλο τον κόσμο το μήνυμα ότι το Ισραήλ είχε έρθει για να μείνει, ότι είναι το πιο αξιόμαχο κράτος στη Μέση Ανατολή, και οι ΗΠΑ επιβεβαίωσαν πως το μαντρόσκυλο άξιζε τον κόπο μιας μεγάλης επένδυσης. Μεχρι σήμερα η στρατιωτική και οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ προς το Ισραήλ είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη από οποιοδήποτε άλλο κράτος.
Τελειώνουν οι αυταπάτες
Όμως ο πόλεμος του ‘67 ήταν και το τέλος της συζήτησης για όσους πίστευαν πως το Ισραήλ θα “κανονικοποιηθεί” και θα γινόταν “ένα κράτος όπως όλα τα άλλα” παρότι είχε γεννηθεί ως κράτος εποίκων. Με τον πόλεμο πήρε στον έλεγχό του τη Δυτική Όχθη, τη Λωρίδα της Γάζας και τα υψώματα του Γκολάν, φέρνοντας κάτω από ισραηλινή κατοχή μια νέα γενιά Παλαιστίνιων που είχε μεγαλώσει εκτός Ισραήλ. Είχε πλέον την ανάγκη να καθυποτάξει ακόμη περισσότερους Άραβες από ό,τι το 1948, και πλέον όχι στην πλειοψηφία τους χωρικούς αλλά και φοιτητές και εργάτες και άλλα στρώματα που ασφυκτιούσαν κάτω από το νέο απαρτχάιντ που τους επιβλήθηκε.
Ο πόλεμος του ‘67 έγινε αφορμή για ιδεολογικά προχωρήματα στα κινήματα ολόκληρου του κόσμου, ένα χρόνο πριν το παγκόσμιο 1968. Ως τότε η Αριστερά στο μεγαλύτερο μέρος της είχε συγχυσμένη άποψη για το παλαιστινιακό ζήτημα. Η υποστήριξη που είχε δώσει ο Στάλιν στην ίδρυση του Ισραήλ είχε παίξει σημαντικό ρόλο. Υπήρχε και μια ακόμη αιτία για σύγχυση. Το Ισραήλ ήταν ένα κοσμικό κράτος, πολλοί έποικοι ήταν νέοι Εβραίοι που είχαν περάσει στο σιωνισμό από την Αριστερά. Το κίνημα των κιμπουτζίμ (κοινότητες συλλογικής καλλιέργειας) είχε δανειστεί πολλά από το σοσιαλιστικό κίνημα και προβαλλόταν ως αυτοδιαχειριστική ουτοπία, ενώ απέναντι βρίσκονταν σάπια αραβικά βασιλικά καθεστώτα.
Το 1967 ωστόσο τα πράγματα είχαν γίνει πιο ξεκάθαρα. Είχαν προηγηθεί οι επαναστάσεις στο Ιράκ και την Αίγυπτο και το Ισραήλ είχε δείξει ότι ο βασικός του ρόλος σαν μαντρόσκυλο στην περιοχή είναι να φρενάρει την οποιαδήποτε αμφισβήτηση του στάτους κβο, οποιαδήποτε ελπίδα ότι οι λαοί της περιοχής θα πάρουν τον πλούτο και την εξουσία στα χέρια τους. Έτσι η Παλαιστίνη ενώθηκε με το Βιετνάμ, με την Αλγερία και τα γκέτο των μαύρων, και η νέα Αριστερά που βρισκόταν υπό διαμόρφωση στην Ευρώπη και την Αμερική μπόρεσε να κάνει τις συνδέσεις ανάμεσα στον καπιταλισμό και τον ιμπεριαλισμό, το αίμα και το πετρέλαιο, το ρατσισμό και την αποικιακή καταπίεση.12 Αυτές τις συνδέσεις προσπαθούσε να εμποδίσει η θεωρία περί “νέου αντισημιτισμού”. Οι από κάτω ταυτίζονταν με τους Παλαιστίνιους, την ώρα που οι από πάνω ταυτίζονταν με το Ισραήλ.
Αντιμέτωπο όμως με τη νέα δύναμη του παλαιστινιακού αντάρτικου, το Ισραήλ έγινε ακόμη πιο ασυγκράτητα δολοφονικό, και δεν άφηνε περιθώρια για τη φιλολογία περί αμυνόμενης δύναμης. Συνέχισε με τον πόλεμο του ‘73 κατά της Αιγύπτου και την αιματηρή εισβολή στο Λίβανο εννιά χρόνια αργότερα. Έχει έρθει στη δημοσιότητα πλέον στα αγγλικά το ραπόρτο της ίδιας της ισραηλινής επιτροπής για τη σφαγή στη Σάμπρα και τη Σατίλα το 1982.13 Ο Αριέλ Σαρόν, στρατηγός τότε, συνεργάστηκε άμεσα με τους πραγματικούς αντισημίτες, τη φασιστική Φάλαγγα του Τζεμαγιέλ, για να σφαγιάσουν από κοινού πάνω από τρεις χιλιάδες Παλαιστίνιους μέσα στα προσφυγικά στρατόπεδα, μέσα σε τρεις μόλις μέρες. Την ώρα που το Ισραήλ βομβάρδιζε από αέρα, θάλασσα και ξηρά, καθοδηγούσε τις συμμορίες του Τζεμαγιέλ να μην αφήσουν “ούτε έναν τρομοκράτη ζωντανό”, γυναίκες, άντρες, ηλικιωμένους, παιδιά και βρέφη.
Η επιστροφή της φιλολογίας περί “νέου αντισημιτισμού” ήρθε το 2001. Βασικό εργαλείο ήταν η ισλαμοφοβία. Η ισλαμοφοβία ήταν εργαλείο για να δικαιολογηθεί ο ίδιος ο πόλεμος, αλλά γινόταν και διασπαστικός πολιορκητικός κριός για να κατηγορήσει όσους αντιστέκονταν ότι συντάσσονται με τον ισλαμισμό, και άρα με ό,τι πιο οπισθοδρομικό υπάρχει. Στην Ελλάδα όπου η παράδοση αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη είχε βαθιές ρίζες, η επίθεση ήταν πιο λυσσασμένη. Μέχρι και βιβλίο γράφτηκε όπου ταυτιζόταν η Συμμαχία Σταματήστε τον Πόλεμο με την αλ-Κάιντα,14 ενώ σε δύο “επιστημονικά κείμενα” γίνεται η τιμή στον συγγραφέα του άρθρου που κρατάτε στα χέρια σας να χρησιμοποιείται ως παράδειγμα με βάση μια ομιλία στο Μαρξισμό 2010:
“αποκάλεσε το Ισραήλ τελευταίο οχυρό της αποικιοκρατίας’ στον κόσμο και απαίτησε το πάγωμα των σχέσεων μεταξύ Αθήνας και Τελ Αβίβ μέχρι να διαλυθεί η ‘σιωνιστική οντότητα’, μια φράση που χρησιμοποιούν πολλοί Ισλαμιστές ως υποτιμητικό χαρακτηρισμό του Ισραήλ”.15
Συνεργασία με την ακροδεξιά
Το πιο αποκρουστικό σε όλη αυτή την εκστρατεία είναι ότι οι κατηγορίες περί αντισημιτισμού έπεσαν βροχή, αλλά οι πραγματικοί και δηλωμένοι αντισημίτες, οι Χρυσαυγίτες όχι απλώς την έβγαζαν καθαρή, αλλά ψάρεψαν και κέρδισαν από το βούρκο της ισλαμοφοβίας. Για τους φασίστες, το μίσος απέναντι στους Εβραίους και το μίσος απέναντι στους μουσουλμάνους είναι εξίσου χρήσιμο. Οι αντισημιτικές επιθέσεις αυξήθηκαν τα χρόνια της ανόδου της Χρυσής Αυγής, και οι δυνάμεις που στηρίζουν την Παλαιστίνη βρέθηκαν στο κέντρο της αντίστασης και της υπεράσπισης των εβραϊκών κοινοτήτων και μνημείων.16
Όχι μόνο δεν υπάρχει συνεχές μεταξύ αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη και αντισημιτισμού, αντίθετα υπάρχει συνέχεια μεταξύ αντιιμπεριαλιστικού κινήματος και αντιφασισμού.17
Στο μεταξύ, το Ισραήλ έχει χάσει και το παραμικρό από τα χαρακτηριστικά που του έδιναν “κοσμικό” επίχρισμα. Από το 1948 και την εποχή του Μπεν Γκουριόν που δήλωνε άθεος, η πολιτική σκηνή του Ισραήλ δεν σταμάτησε ποτέ να μετατοπίζεται προς τα δεξιά, ενώ τα τελευταία χρόνια τα θρησκευτικά κόμματα έχουν γίνει ρυθμιστές. Ο Νετανιάχου κάνει επισκέψεις στον Όρμπαν και την ευρωπαϊκή άκρα δεξιά, δίνοντάς τους συγχωροχάρτια για τον αντισημιτισμό τους, ενώ οι περιφερειακοί σύμμαχοι πλέον είναι ο πρίγκιπας σφαγέας με πριόνι της Σαουδικής Αραβίας και ο δικτάτορας Σίσι.
Ένα από τα αποτελέσματα της στροφής της ισραηλινής πολιτικής προς την άκρα δεξιά είναι ότι έχει μεγαλώσει το πολιτικό ρήγμα μεταξύ του Ισραήλ και των Εβραίων στις ΗΠΑ. Η πλειοψηφία των Εβραίων στις ΗΠΑ μισούν τον Τραμπ, αλλά το Ισραήλ και οι Ισραηλινοί είναι ερωτευμένοι μαζί του. Το καλοκαίρι υπήρξε αντίσταση ακόμη και στη διάρκεια του προγράμματος Birthright (δικαίωμα εκ γενετής), με το οποίο όλοι οι νέοι Αμερικανοί Εβραίοι έχουν δικαίωμα μιας δωρεάν επίσκεψης στο Ισραήλ. “Μια αμερικανική οργάνωση κατά της κατοχής οργάνωσε αποχές [...] η Μπέθανι Ζάιμαν από την Ουάσινγκτον σηκώθηκε μέσα στο λεωφορείο και ανακοίνωσε ότι μαζί με άλλους τέσσερις θα κατέβουν για ‘να πληροφορηθούν για την κατοχή από τη σκοπιά των Παλαιστίνιων’, και θα πήγαιναν στη Δυτική Όχθη”.18 Είναι μια εξέλιξη που αντανακλάται ευρύτερα, με την επιτυχία που συναντάει το κίνημα BDS (Μποϊκοτάζ, Αποεπένδυση, Κυρώσεις) και τις αρνήσεις διάσημων καλλιτεχνών να παίξουν στο Ισραήλ,19 μια καμπάνια που θα κορυφωθεί εν όψει της Γιουροβίζιον του ερχόμενου έτους.20
Το Ισραήλ είναι ένα ρατσιστικό κράτος και η ίδρυσή του ήταν ένα ρατσιστικό εγχείρημα. Αυτό το εγχείρημα συνεχίζει τη ρατσιστική του δράση εδώ και 70 χρόνια. Δεν πρέπει να το αποδεχτούμε αλλά να το σταματήσουμε, κι αυτό σημαίνει διάλυση του κράτους του Ισραήλ. Στη θέση του μπορούν να φτιάξουν το κράτος και την κοινωνία που θέλουν οι άνθρωποι που μένουν στην Παλαιστίνη, Άραβες και Εβραίοι, όσοι πραγματικά θελήσουν να παραμείνουν χωρίς να τους εξασφαλίζεται κανένα προνόμιο σε βάρος του γείτονά τους. Αυτή η μάχη δεν είναι αντιθετική αλλά συμπληρωματική στον αγώνα ενάντια στον αντισημιτισμό, την ισλαμοφοβία και τους φασίστες που προσπαθούν να σηκώσουν κεφάλι μέσα στην κρίση.
Σημειώσεις
1. “Να σταματήσουμε τη σφαγή”, Εργατική Αλληλεγγύη 16 Μάη 2018.
2. “Η αντίσταση στα εγκλήματα του Ισραήλ δεν είναι ‘αντισημιτισμός’”, Εργατική Αλληλεγγύη 25 Απρίλη 2018.
3. Rob Ferguson, “Antisemitism and the far-right today”, ISJ 154, Άνοιξη 2017.
4. “Λεπτομέρεια οι θάλαμοι αερίων, λέει ο Ζαν-Μαρί Λεπέν”, Καθημερινή 3 Απρίλη
5. Γιώργος Πίττας, “Το Ολοκαύτωμα”, ΣΑΚ 111, Ιούλης 2015.
6. Salo Baron, “The impact of the Revolution of 1848 on Jewish Emancipation”, Jewish Studies 11(3), Ιούλιος 1949, σ. 214.
7. Tony Cliff, “The Jews, Israel and the Holocaust”, Socialist Review 219, Μάης 1998.
8. “Εβραίοι μαχητές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ”, Εργατική Αλληλεγγύη 24 Απρίλη 2013.
9. https://www.holocaustremembrance.com/working-definition-antisemitism
10. Αναφέρεται στο John Rose, Myths of Zionism, Pluto Press, Λονδίνο και Αν Άρμπορ, 2004, σ. 80
11. Sai Englert, “The rise and fall of the Jewish Labour Bund”, International Socialism 135, Καλοκαίρι 2012.
12. Οι συνδέσεις δεν έγιναν αυτόματα. Παρεμβάσεις όπως αυτή που έκανε ο Τόνι Κλιφ με το κείμενο “The struggle in the Middle East” από πλευράς των Διεθνών Σοσιαλιστών στη Βρετανία είχαν σημασία, ιδιαίτερα επειδή προέρχονταν από έναν επαναστάτη που είχε γεννηθεί και μεγαλώσει μέσα στο σιωνιστικό κίνημα στην Παλαιστίνη. tinyurl.com/y8f9febj
13. Seth Anziska, “Sabra and Shatila: New Revelations”, The New York Review of Books daily 17 Σεπτέμβρη 2018.
14. Μανώλης Βασιλάκης, Καλά να πάθουν!, Γνώσεις, 2002.
15. E. Karagiannis, “Making new friends: explaining Greek radical Left’s political support for Middle Easter Islamists”, Dynamics of Asymmetric Conflict 5(3), Νοέμβρης 2012 και E. Karagiannis, C McCauley, “The emerging red-green alliance: Where political Islam meets the radical left”, Terrorism and Politcal Violence 25(2), Απρίλης 2013.
16. Θανάσης Καμπαγιάννης, “Βασική υποχρέωση της Αριστεράς η πάλη ενάντια στον αντισημιτισμό”, Εργατική Αλληλεγγύη 14 Ιούνη 2017, με αφορμή την έκθεση “Ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα σήμερα” του ιδρύματος Χάινριχ Μπελ.
17. Η ΚΕΕΡΦΑ πρωτοστατεί ενάντια στην ισλαμοφοβία μαζί με την πακιστανική κοινότητα, ενώ ταυτόχρονα δεν άφησε ούτε μια αντισημιτική πρόκληση χωρίς απάντηση.
18. NBC news 9 Σεπτέμβρη 2018, https://tinyurl.com/yb9v6pvq
19. “Απλώνεται η αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη”, Εργατική Αλληλεγγύη 10 Γενάρη 2018.
20. “Η Eurovision και το Ισραήλ: Βραβείο υποκρισίας”, Εργατική Αλληλεγγύη 16 Μάη 2018.