Άρθρο
Το φάντασμα του σοσιαλισμού κυνηγάει τους καπιταλιστές

Σουδάν, Απρίλης 2019 - Ένα τρένο φορτωμένο εξεγερμένους φτάνει στο Χαρτούμ

Η Μαρία Στύλλου δίνει το πανόραμα της ριζοσπαστικοποίησης που συγκλονίζει άρχουσες τάξεις και κυβερνήσεις και δείχνει τη δύναμη των “από κάτω”.

 

«Νομίζω ότι έχει δημιουργηθεί πραγματικός φόβος στις τάξεις μας ότι έχει πλέον νομιμοποιηθεί η συζήτηση γύρω από τις ιδέες της αριστεράς και των σοσιαλιστών για πολύ μεγαλύτερους φόρους, έλεγχο των επιχειρήσεων και κατάργηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας». 

Αυτή την τοποθέτηση κάνει ο Μάρτιν Χουίτακερ, διευθύνων σύμβουλος της Just Capital, στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς της 23 Απρίλη σε ένα μεγάλο ολοσέλιδο άρθρο με τίτλο «Ο καπιταλισμός κρατάει ξάγρυπνους τα βράδια τους διευθύνοντες συμβούλους των μεγάλων επιχειρήσεων».1 Σύμφωνα με αυτό το δημοσίευμα, μια δημοσκόπηση που έγινε την περασμένη χρονιά δείχνει ότι η νεολαία από 18 μέχρι 29 ετών στις ΗΠΑ πιστεύει σε ποσοστό 51% πως ο σοσιαλισμός είναι ο τρόπος για την οργάνωση της οικονομίας, ενώ το ποσοστό αυτών που έχουν θετική γνώμη για τον καπιταλισμό έχει πέσει από 68% το 2010 σε 45% το 2018. 

Αυτό που τους ανησυχεί περισσότερο δεν είναι μόνο τα νούμερα της δημοσκόπησης αλλά το γεγονός ότι έχει εμφανιστεί μια οργανωμένη σοσιαλδημοκρατική τάση μέσα στο Δημοκρατικό κόμμα που προωθεί ένα πρόγραμμα με τίτλο «Πράσινο Νιου Ντηλ» το οποίο μιλάει για «μεγάλη αύξηση της φορολογίας στους πλούσιους», και για «κοινωνικές δαπάνες και δωρεάν δημόσια υγεία για όλους». Σε αυτούς τους «Δημοκράτες σοσιαλιστές», όπως ονομάζονται, πρωτοστατούν μια σειρά από νέες γυναίκες και άντρες που κατάφεραν να εκλεγούν στις ενδιάμεσες εκλογές του 2018 και συνδέονται με ακτιβιστές και ακτιβίστριες ενεργούς σε κινήματα, αντιρατσιστές και αντιφασίστες και ανοιχτούς σε κοινές δράσεις με άλλα τμήματα της αριστεράς.

Από αυτές τις εικόνες στη χώρα που είναι η καρδιά του παγκόσμιου καπιταλισμού, πάμε στην άλλη άκρη του πλανήτη, στην ήπειρο της φτώχιας, στην καρδιά της Αφρικής. «Οι κινητοποιήσεις στο Σουδάν δίνουν την αίσθηση μιας επιστροφής στην επαναστατική Ρωσία» γράφει ο Ντέιβιντ Πίλινγκ στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς στις 25 Απρίλη.2 Και εξηγεί: «Είναι δύσκολο να ξέρει κανείς στα σίγουρα πώς αισθανόταν ο κόσμος στη Ρωσία το 1917 καθώς ανατρεπόταν ο Τσάρος, ή στη Γαλλία το 1871 μέσα στην ιδεαλιστική έξαρση των ημερών της βραχύβιας Παρισινής Κομμούνας. Αλλά πρέπει να έμοιαζε με το Χαρτούμ τον Απρίλη του 2019».

Εκατοντάδες χιλιάδες παραμένουν συγκεντρωμένοι μπροστά στις πύλες της στρατιωτικής ηγεσίας που προσπαθεί να διατηρήσει τον έλεγχο μετά την ανατροπή του δικτάτορα Μπασίρ. Γιορτάζουν την ανατροπή αλλά επιμένουν να διαδηλώνουν και να απαιτούν να παραιτηθούν οι στρατιωτικοί και να παραδώσουν την εξουσία. Σύμφωνα με την Εργατική Αλληλεγγύη, ένας αυτόπτης μάρτυρας της κατάληψης κοντά στο αρχηγείο του στρατού περιγράφει: “Καθώς προχωράς στην περιοχή της πρωτεύουσας Χαρτούμ, στο κέντρο της πόλης, που πλέον ελέγχεται εντελώς από τους νεαρούς επαναστάτες, βλέπεις τη διαφορά. Ένα φαρμακείο οργανώνεται από νεαρούς εθελοντές φαρμακοποιούς που παρέχουν δωρεάν φάρμακα σε όποιον χρειαστεί. Δύο λεωφορεία αιμοδοσίας είναι εκεί για να εξασφαλίσουν ότι όσοι τραυματίζονται στις διαδηλώσεις θα έχουν το αίμα που χρειάζονται. Ο κόσμος συλλέγει οικονομική ενίσχυση και σακουλάκια με λεφτά αφήνονται στην άκρη του δρόμου για όποιον τα χρειαστεί για να γυρίσει σπίτι. Οργανώνονται βάρδιες, οι “επαναστάτες της μέρας” γυρνάνε σπίτι όταν φτάσουν οι “επαναστάτες της νύχτας” για να πάρουν σειρά. Στα παιδιά του δρόμου δίνουν φαγητό και τα προσέχουν, τα εντάσσουν σε αυτή τη νέα κοινωνία. Ασφάλεια; Λύθηκε. Αυτοσχέδια οδοφράγματα από τούβλα και κονσερτίνα μπλοκάρουν το δρόμο για να εμποδιστεί οποιαδήποτε επίθεση τη νύχτα, καθώς ήδη έγιναν κάποιες αποτυχημένες αλλά βίαιες απόπειρες να διαλυθεί η κατάληψη. Σουδανοί Χριστιανοί Κόπτες κρατούν υφάσματα για να κάνουν σκιά πάνω από τα κεφάλια των μουσουλμάνων αδελφών τους καθώς προσεύχονται κάτω από τον καυτό ήλιο. Χωρίς καθόλου ‘ηγέτες’ κανενός τύπου, αυτοί οι νεαροί Σουδανοί και Σουδανές κατάφεραν να οργανώσουν αποτελεσματικά αυτή την κατάληψη, αυτό το μικροσκοπικό ‘κράτος’ μέσα στην πρωτεύουσα, και το έκαναν με ευγένεια, χωρίς τσακωμούς, εγωισμούς και προκλήσεις. Αντί γι’ αυτά, στην ημερήσια διάταξη είναι το χιούμορ, η συνεργασία, η ενότητα και η αλληλεγγύη”.3

Δίπλα σε αυτές τις εικόνες από τις περιοχές απ’ όπου ξεκινούν οι «μεταναστευτικές ροές» έρχονται εικόνες από την καρδιά της Ευρώπης-φρούριο. Στο Παρίσι, συνεχίζεται απτόητο το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων. Εκεί η περιγραφή για τη συνάντηση των κινημάτων είναι συγκλονιστική:

«Το Σάββατο 16 Μάρτη πάνω από 100.000 διαδηλωτές διαδηλώνουν στο Παρίσι για την κοινωνική δικαιοσύνη και το κλίμα, ενάντια στον ρατσισμό και την αστυνομική καταστολή. Λίγο μετά το μεσημέρι, χιλιάδες Κίτρινα Γιλέκα φτάνουν από τα Ηλύσια Πεδία για να διαδηλώσουν μαζί με τις προσυγκεντρώσεις που έρχονται από παντού για την αντιφασιστική-αντιρατσιστική Πορεία Αλληλεγγύης. Συμμετέχουν οικογένειες των θυμάτων αστυνομικής βίας, συλλογικότητες των sans-papiers, κόσμος από τα φτωχά προάστια του Παρισιού αλλά και απεργοί ταχυδρόμοι και συνδικαλιστές από το χώρο της ενέργειας. Πριν ξεκινήσει, οι διαδηλωτές κρατάνε ενός λεπτού σιγή για τα αδέλφια μας στη Νέα Ζηλανδία, θύματα ισλαμοφοβίας και του θεσμικού ρατσισμού.

Στην πλατεία της Όπερας, φαίνεται πόσο μαζικό είναι το συλλαλητήριο, γελοιοποιώντας τα νούμερα που αναγγέλλει η κυβέρνηση. Εκεί η αντιρατσιστική Πορεία Αλληλεγγύης συναντιέται με την πορεία για το κλίμα. Σε μια συμβολική στιγμή της σύγκλισης των αγώνων τα δύο κομμάτια διαδηλωτών αποφασίζουν να βαδίσουν μαζί. Πλέον πάνω από 100.000 άτομα διαδηλώνουν στο κέντρο του Παρισιού. Σηματοδοτώντας τη δουλειά που είχε γίνει από πριν ενάντια στο φασισμό και τον ρατσισμό, η Πορεία Αλληλεγγύης περνάει μπροστά, στην κορφή της κοινής διαδήλωσης. Φτάνοντας στο Μπαρμπές (λαϊκή συνοικία του Παρισιού που κατοικείται κυρίως από Άραβες) οι κάτοικοι χαιρετίζουν την πορεία με συνθήματα ενάντια στον Μπουτεφλίκα, τον πρόεδρο της Αλγερίας.

Η Ραμάτα και η Άσα, αδελφές δυο νέων που σκοτώθηκαν από την αστυνομία στις φτωοχογειτονιές, παίρνουν το λόγο όταν φτάνει η πορεία για το κλίμα. Ο εκπρόσωπος της Greenpeace παίρνει το λόγο δίπλα στους εκπροσώπους των μεταναστών, των sans-papiers (χωρίς χαρτιά) και των οικογενειών των θυμάτων της αστυνομικής καταστολής. Και τα Κίτρινα Γιλέκα είναι παντού και στις δυο πορείες.

Ακούστε τι σας λέει η 16 Μάρτη: ούτε τους νεκρούς μας δε θα κηδεύουμε σιωπηλά πλέον, ούτε τον πλανήτη στον οποίο ανήκουν. Είναι ο τρόπος μας, ο καλύτερος και ο μόνος, να τους δώσουμε ζωή ξανά». 4

Λίγο αργότερα, τις μέρες του Πάσχα, το Λονδίνο ζει τις δικές του κινητοποιήσεις καθώς διαδηλωτές της κίνησης XR- Extinction Rebellion μπλοκάρουν τους κεντρικούς δρόμους και το χρηματιστήριο στο Σίτι. Η αστυνομία προχωράει σε 1000 συλλήψεις για να ανοίξει τους δρόμους, αλλά αυτοί που κατεβαίνουν να διαδηλώσουν καλύπτουν τα κενά με πολλαπλάσιους αριθμούς. Όταν η μικρή μαθήτρια-ακτιβίστρια από τη Σουηδία, η Γκρέτα Τούνμπεργκ πηγαίνει στο Λονδίνο, χιλιάδες βρίσκονται στη συγκέντρωση. 

«Λένε πώς ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη αλλά η διαμαρτυρία της 15χρονης μαθήτριας Γκρέτα Τούνμπεργκ από τη Στοκχόλμη -που τον περασμένο Σεπτέμβρη ξεκίνησε την εβδομαδιαία της διαμαρτυρία κάθε Παρασκευή έξω από το σουηδικό κοινοβούλιο με αίτημα την μείωση της εκπομπής ρύπων διοξειδίου του άνθρακα- έγινε η αφετηρία για να εκφραστεί ένα μαζικό παγκόσμιο μαθητικό κίνημα για το κλίμα», έγραφε η Εργατική Αλληλεγγύη για την αφετηρία αυτού του κινήματος.5

Υπάρχει κοινό υπόβαθρο ανάμεσα σε αυτές τις εικόνες; Γεωγραφικά (και επιφανειακά) τα χωρίζουν τεράστιες αποστάσεις. Τι μπορεί να συνδέει τους μαθητές της Σουηδίας με τους εργάτες του Χαρτούμ ή τους νέους στις ΗΠΑ με τα Κίτρινα Γιλέκα; Κι’ όμως, πρόκειται για ένα κύμα ριζοσπαστικοποίησης που έχει κοινές αφετηρίες.

Δεν είναι προσωρινό!

Η πρώτη αφετηρία είναι αναμφίβολα η κατάντια του καπιταλισμού. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ, τα παιδιά από φτωχές οικογένειες χρειάζονται τρεις γενιές, δηλαδή 75 χρόνια για να πλησιάσουν το μέσο εισόδημα στις αναπτυγμένες χώρες και 300 χρόνια για μια τέτοια ανέλιξη στις υπανάπτυκτες!6 Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν χώρες όπως οι Σκανδιναβικές, η Ιαπωνία, η Βρετανία και οι ΗΠΑ, ενώ στις δεύτερες περιπτώσεις όπως η Νότια Αφρική ή η Κολομβία. Λίγο πιο πάνω από αυτές βρίσκεται η Κίνα.

Αυτή είναι η εικόνα ενός συστήματος που καταδικάζει εκατομμύρια στη φτώχεια χωρίς προοπτική να ξεφύγουν όσο σκληρά κι αν δουλεύουν. Και δεν είναι μια κατάσταση που έχει προκύψει την τελευταία δεκαετία της κρίσης, της λιτότητας και των «μνημονίων» μέσα στην ίδια την Ευρώπη. Σίγουρα η κατάσταση έχει χειροτερέψει αυτά τα χρόνια, αλλά καμιά γενιά δεν έχει καταφέρει να ζει καλύτερα από την προηγούμενη εδώ και πολλές δεκαετίες στα περισσότερα μέρη του πλανήτη. Το βιοτικό επίπεδο ήταν ανοδικό στα χρόνια από το τέλος του Δεύτερου Παγκόσμιου Πόλεμου μέχρι τη δεκαετία του 1970. Από τη δεκαετία του 1980 μέχρι σήμερα η αύξηση των πραγματικών μισθών είναι ασήμαντη, η περικοπή του «κοινωνικού μισθού» (όπου υπήρχε) τεράστια και η άνοδος των ανισοτήτων ιλιγγιώδης.

Ενάντια σε αυτές τις εξελίξεις, οι εργατικές αντιστάσεις κουβαλάνε πλούσιες εμπειρίες και για τους σημερινούς νέους. Ο 21ος αιώνας άνοιξε με διαδηλώσεις από το Σιάτλ μέχρι την Πράγα και τη Γένοβα ενάντια στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, το ΔΝΤ και τους G8. «Οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη» ήταν ένα σύνθημα που αγκαλιάστηκε από εκείνο το μαζικό κίνημα την ώρα που ο Μπους ξεκινούσε την αλυσίδα των πολέμων που ρημάζουν μέχρι σήμερα τη Μέση Ανατολή από το Αφγανιστάν μέχρι τη Λιβύη περνώντας από το Ιράκ και τη Συρία.

Η σύνδεση ανάμεσα στο αντικαπιταλιστικό και το αντιπολεμικό κίνημα ήταν ραγδαία και ανάγκασε τους από πάνω να ανησυχούν για πρώτη φορά στον νέο αιώνα για την εμφάνιση μιας «νέας υπερδύναμης» όταν εκατομμύρια διαδήλωσαν ταυτόχρονα στις 15 Φλεβάρη 2003. Αλλά οι εμπειρίες που τροφοδοτούν την σημερινή πολιτικοποίηση δεν περιορίζονται σε εκείνο το ξέσπασμα του αντιπολεμικού και του αντικαπιταλιστικού κινήματος στην Αμερική και στην Ευρώπη. Η «Αραβική Άνοιξη» ήταν άλλο ένα γιγάντιο ξέσπασμα που έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια του στον κόσμο που ξεσηκώνεται σήμερα στην Αλγερία και στο Σουδάν. Όπως γράφουν οι σύντροφοι από τους Επαναστάτες Σοσιαλιστές της Αιγύπτου, η εποχή των επαναστάσεων δεν έχει τελειώσει:

«Για πολλά χρόνια οι δικτατορίες και οι αντεπαναστατικές δυνάμεις σε ολόκληρη την περιοχή επιδιώκουν να συντρίψουν την Αραβική Άνοιξη του 2011-13. Προσπαθούν επίσης σε ιδεολογικό επίπεδο να γενικεύσουν μια σκοτεινή εικόνα της επανάστασης, παρουσιάζοντάς την σαν μια πολιτική επιλογή η οποία μόνο εξαθλίωση φέρνει στις μάζες και οδηγείται αναγκαστικά στην ήττα.

Όμως η επιστροφή των μαζών στην πολιτική σκηνή του Σουδάν και της Αλγερίας επιβεβαιώνει πως η επανάσταση παραμένει πολιτική επιλογή για τον κόσμο. Στην πραγματικότητα, είναι η μόνη επιλογή που μπορεί να ξεπεράσει τα προβλήματα καθεστώτων τα οποία δεν μπορούν να μεταρρυθμιστούν. 

Παρά τις ήττες που υπέστησαν, η μνήμη των επαναστάσεων της περιοχής παραμένει πηγή έμπνευσης και προσφέρει διδάγματα και εμπειρίες. Το φάντασμα της επανάστασης πλανιέται ακόμη πάνω από τους τυράννους της περιοχής. Αν οι εξεγέρσεις στο Σουδάν και την Αλγερία καταφέρουν σημαντικές νίκες στο κοντινό μέλλον, κύματα ελπίδας και αυτοπεποίθησης θα απλωθούν σε ολόκληρη την περιοχή».7

Οι διαδηλωτές στο Χαρτούμ επιβεβαιώνουν αυτή την εκτίμηση όταν φωνάζουν στις κινητοποιήσεις τους ότι εδώ δεν χωράει κανένας Σίσι.

Αυτά όλα και πολλά άλλα νήματα έρχονται να συνδεθούν και να προκαλέσουν μεγάλες κοινωνικές και πολιτικές πολώσεις που κάνουν τις άρχουσες τάξεις να ανησυχούν. Παραμονές των Ευρωεκλογών ήρθαν τα αποτελέσματα των εκλογών στην Ισπανία στις 28 Απρίλη να χτυπήσουν καμπανάκι για όλους αυτούς με την κατάρρευση του Λαϊκού Κόμματος, του κόμματος του Ραχόι.

Ο Ραχόι ήταν από τη σκοπιά τους ένα από τα παραδείγματα πετυχημένης αντιμετώπισης της κρίσης. Ποτέ δεν χρειάστηκε να δώσουν οι θεσμοί της ΕΕ δισεκατομμύρια ευρώ για τη διάσωση των ισπανικών τραπεζών καθώς ο Ραχόι την κράτησε έξω από τα μνημόνια και την έβγαλε γρήγορα ξανά στις διεθνείς χρηματαγορές. Όταν ο Τσίπρας οργάνωνε τις συναντήσεις των χωρών του «Ευρωπαϊκού Νότου», ο Ραχόι ήταν αυτός που έδινε μαθήματα στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ για πιστή και γρήγορη εφαρμογή του τρίτου μνημόνιου, ως ζωντανή απόδειξη ότι αυτός ο δρόμος δουλεύει.

Επίσης, ο Ραχόι ήταν ο πρωθυπουργός που έκλεισε στη φυλακή την ηγεσία των Καταλανών επειδή προχώρησε στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της. Όλες οι ηγεσίες της Ευρώπης τον χειροκροτούσαν για την αποφασιστικότητά του και υπολόγιζαν ότι η «απερισκεψία» των Καταλανών και η πυγμή του Ραχόι εξασφάλιζε μια σταθερή πορεία προς τα δεξιά. Αλλά έπεσαν δραματικά έξω. Το Λαϊκό Κόμμα έπαθε πανωλεθρία συγκεντρώνοντας μόνο το 17%, δέκα μονάδες πιο κάτω και από το σκορ της Νέας Δημοκρατίας τον Γενάρη του 2015 όταν έχασε τις βουλευτικές εκλογές.

Μπορεί η αριστερά;

Πόσο μέσα σ’ αυτές τις εξελίξεις μπορεί η οργανωμένη αριστερά να παίξει καθοριστικό ρόλο; Να μετατρέψει τον τρόμο και το δέος της κυρίαρχης τάξης στις ΗΠΑ σε πραγματικότητα. Να κερδίσει και να ενώσει όλα αυτά τα κινήματα σε μια ενιαία δύναμη για την ανατροπή αυτού του συστήματος. Να κάνει πραγματικότητα αυτό που ακούγεται από πολλά στόματα στις διαδηλώσεις ότι «Για να γλυτώσουμε από την καταστροφή χρειάζεται να ανατρέψουμε το σύστημα».

Στις εκλογές στην Ισπανία, εκτός από την κάθετη πτώση του Λαϊκού Κόμματος, το δεύτερο κόμμα που γνώρισε πτώση είναι το Podemos. Και η ερώτηση είναι γιατί; Το 2016 στις προηγούμενες εκλογές είχε πάρει 21% και τώρα έπεσε 7 μονάδες. Πήρε 14% χάνοντας το 1/3 της δύναμής του. Η εύκολη απάντηση που λέει ότι υπήρξε γενικότερη στροφή δεξιά δεν ισχύει. Και γιατί ανέβηκαν οι ψήφοι του PSOE (Σοσιαλιστικό Κόμμα) και γιατί στην Καταλωνία ανέβηκαν οι ψήφοι της Καταλανικής Αριστεράς. 

Η εξήγηση βρίσκεται αλλού, κι αυτή είναι ότι ο ψεύτικος “ρεαλισμός” του κοινοβουλευτικού δρόμου μόνο προσωρινά ευνοεί μια αριστερά που δηλώνει “ριζοσπαστική” αλλά υιοθετεί τις παλιές στρατηγικές του ρεφορμισμού.

Το Podemos δημιουργήθηκε από τον κόσμο που πρωτοστάτησε στις καταλήψεις των πλατειών στην Ισπανία με στόχο να βρει πολιτική έκφραση η πολυφωνία αυτού του κινήματος. Το μανιφέστο του έμοιαζε πολύ ριζοσπαστικό όταν δημιουργήθηκε αλλά πολύ γρήγορα άρχισαν να βγαίνουν τα πολιτικά προβλήματα. Από πολυφωνικό και δημοκρατικό, έγινε κόμμα αρχηγικό που προχώρησε πολύ γρήγορα σε επιλογές και συμμαχίες που το πήγαιναν όλο και δεξιότερα. 

Ο ηγέτης του, ο Πάμπλο Ιγκλέσιας συμμετείχε στην προεκλογική συγκέντρωση του Τσίπρα το Γενάρη του 2015 στην Ομόνοια, φρόντισε να στηρίξει τον ΣΥΡΙΖΑ στην υπογραφή του τρίτου μνημονίου, πήρε θέση ενάντια στο δημοψήφισμα στην Καταλωνία, άφησε να περάσει χωρίς ιδιαίτερες αντιδράσεις η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που κήρυξε ο Ραχόϊ για την Καταλωνία, και στήριξε τη σύντομη κυβέρνηση του Σάντσες. Ακόμα και πριν βγουν τα αποτελέσματα αυτών των εκλογών το Podemos είχε δηλώσει ότι θα συνεργαστεί με το PSOE και μετά τις εκλογές. 

Η πορεία του Podemos δεν είναι διαφορετική απ’ αυτή της “Ανυπότακτης Γαλλίας” του Μελανσόν, που επίσης ξεκίνησε σαν κίνηση στα αριστερά της σοσιαλδημοκρατίας αλλά πορεύεται όλο και πιο δεξιά. Από τη μια ο Μελανσόν θέλει να εμφανίζεται ως ηγέτης που συσπειρώνει όλη την αριστερά ενάντια στον Μακρόν και από την άλλη κάνει παραχωρήσεις σε ρατσιστικές πολιτικές αποκλεισμού των προσφύγων και των μεταναστών. Την ώρα που τα Κίτρινα Γιλέκα κάνουν βήματα αγκαλιάζοντας διαδηλωτές των μεταναστών “Χωρίς Χαρτιά” (Sans papiers), ο Μελανσόν υποστηρίζει ότι πρέπει να υπάρχει έλεγχος των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών και αποφεύγει τη σύγκρουση με την ισλαμοφοβία. Ουσιαστικά, αντί να ενώνει τον κόσμο που αγωνίζεται, κάνει υποκλίσεις σε αυτούς που θέλουν να τον διασπάσουν.

Σ’ αυτή την πορεία μιας αριστεράς που δεν αξιοποιεί τις δυνατότητες της περιόδου, δεν εξαιρείται ούτε ο Κόρμπιν, έστω κι αν μοιάζει σαν νικητής εν αναμονή μπροστά στις επόμενες εκλογές στη Βρετανία. Μέσα στη μεγαλύτερη κρίση της κυβέρνησης δέχτηκε να συνεργαστεί με την Τερέζα Μέϊ για να αναζητήσουν μαζί μια φόρμουλα για το Brexit, μια συμφωνία που να κατοχυρώνει το ρόλο του βρετανικού κεφάλαιου μέσα στην Κοινή Αγορά. Άλλο ένα παράδειγμα για την επιλογή των ρεφορμιστικών κομμάτων να ταυτίζουν τα συμφέροντα του κόσμου που τους στηρίζει και πάνω απ’ όλα τα συμφέροντα της εργατικής τάξης με αυτά του κεφάλαιου. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας είναι πρωταγωνιστές σε τέτοιες επιλογές μέσα στην τελευταία δεκαετία, αλλά σίγουρα δεν είναι ούτε οι πρώτοι στην ιστορία, ούτε οι τελευταίοι. Εντάσσονται σε μια παράδοση με την οποία η επαναστατική αριστερά χρειάστηκε να συγκρουστεί πριν 100 χρόνια ιδρύοντας την Τρίτη Διεθνή. Σήμερα ξανά όλα θα εξαρτηθούν από το δυνάμωμα των επαναστατικών κομμάτων και τη σύνδεση με όλες τις μάχες και τα κινήματα που βρίσκονται σε εξέλιξη. 

Ο Τρότσκι στο βιβλίο του «Τα διδάγματα του Οκτώβρη», προσπαθεί να εξηγήσει τις πιέσεις προς τον ψεύτικο ρεαλισμό και τους συμβιβασμούς (που εκφράστηκαν και μέσα στην ηγεσία των Μπολσεβίκων στο πέρασμα από τον Φλεβάρη στον Οκτώβρη) ως εξής: 

«Η εργατική τάξη παλεύει και ωριμάζει έχοντας πάντα συνείδηση του γεγονότος ότι οι μεγαλύτερες δυνάμεις βρίσκονται με το μέρος του εχθρού. Αυτό φαίνεται σε κάθε βήμα της καθημερινής ζωής: ο εχθρός διαθέτει πλούτη και κρατική εξουσία, όλα τα μέσα της ιδεολογικής πίεσης και όλους τους μηχανισμούς καταπίεσης. Συνηθίζουμε στην ιδέα ότι ο εχθρός υπερτερεί σε δυνάμεις. Κι αυτή η συνήθεια αποτελεί βασικό μέρος της ζωής και της δραστηριότητας του επαναστατικού κόμματος στην εποχή της προετοιμασίας. Οι συνέπειες της μιας ή της άλλης απρόσεχτης ή ανώριμης πράξης, υπενθυμίζουν σκληρά τη δύναμη του εχθρού. Αλλά έρχεται μια στιγμή που η συνήθεια να θεωρούμε τον εχθρό σαν δυνατότερο γίνεται το κύριο εμπόδιο στο δρόμο για τη νίκη. Η σημερινή αδυναμία της αστικής τάξης φαίνεται ντυμένη με τη σκιά της χτεσινής της δύναμης».8

Αυτή η αντίληψη στη σημερινή περίοδο ακούγεται πιο συχνά με τη φράση «Ο κόσμος δεν τραβάει, οι συσχετισμοί είναι αρνητικοί». Αυτό το επιχείρημα χρησιμοποίησε ο ΣΥΡΙΖΑ όταν υπέγραφε το τρίτο μνημόνιο, μια βδομάδα μετά το δημοψήφισμα όπου το 62% κατάγραψε ένα μεγάλο ΟΧΙ. Τα ρεφορμιστικά κόμματα στηρίζονται στην εργατική τάξη για να κερδίσουν τις ψήφους της αλλά μετά στηρίζονται στον Κόκκαλη, στον Χρυσόστομο, στον Αποστολάκη, σε κάθε βρομερό και διεφθαρμένο θεσμό του καπιταλισμού, των τραπεζιτών και του κράτους τους. 

Και δεν είναι μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ και η αριστερά στην κυβέρνηση, αλλά και κομμάτια της αριστεράς στην αντιπολίτευση. Το ΚΚΕ δεν στηρίζει προτάσεις για απεργίες γιατί «ο κόσμος δεν συμμετέχει» έστω και εάν υπάρχουν παραδείγματα που δείχνουν το αντίθετο, όπως οι συμβασιούχοι στα νοσοκομεία που δίνουν κάθε βδομάδα μάχες, με στάσεις και συντονισμό με όλους τους εργαζόμενους. Η διεκδίκηση για απεργία στις 8 Μάρτη σε κανένα σωματείο ή ομοσπονδία δε στηρίχτηκε από το ΚΚΕ, έστω και εάν στο τέλος αυτή η πρωτοβουλία ανάγκασε τις μεγαλύτερες συνδικαλιστικές οργανώσεις να στηρίξουν την απεργιακή 8 Μάρτη των γυναικών. Για την Αραβική Άνοιξη υποστήριζε ότι ήταν πρακτορική και δάκτυλος των ΗΠΑ, και τώρα ο Ριζοσπάστης παρακολουθεί αμήχανα τις εξεγέρσεις στο Σουδάν και την Αλγερία. 

Το Μάη γίνονται εκλογές σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. και στην Ελλάδα. Δουλεύουμε ώστε σ’ αυτές τις εκλογές να καταγραφεί όχι μόνο η κρίση των από πάνω αλλά και η δύναμη και δυναμική των από κάτω: Οι αγώνες των εργατών για να τα πάρουν όλα πίσω, των γυναικών ενάντια στο σεξισμό και τις διακρίσεις, η μάχη για ανοιχτά σύνορα για τους πρόσφυγες και για ισόβια στους φασίστες, το κίνημα για τη σωτηρία του πλανήτη από την κλιματική καταστροφή. Αυτή τη δυναμική επιχειρούν να καταγράψουν τα ψηφοδέλτια της αντικαπιταλιστικής αριστεράς σε όλες τις κάλπες, τοπικές και ευρωπαϊκές. Τέτοια αποτελέσματα μπορούν να λειτουργήσουν σαν βήμα για τη συνέχεια. Και για τις βουλευτικές εκλογές το φθινόπωρο όπου διεκδικούμε η τύχη του Μητσοτάκη και της Ν.Δ. να είναι αυτή του Ραχόϊ και του Λαϊκού Κόμματος της Ισπανίας. Έτσι ώστε η οργή για τους συμβιβασμούς του Τσίπρα να βρει διέξοδο προς τα αριστερά δυναμώνοντας την επαναστατική αριστερά.

Όμως αυτές οι εξελίξεις δεν κρίνονται απλά στις κάλπες αλλά στους δρόμους, στους αγώνες, στις κινητοποιήσεις. Κρίνονται επίσης στην ύπαρξη επαναστατικού κόμματος και στις πρωτοβουλίες του μέσα στις κοινωνικές και στις πολιτικές μάχες. Το ΣΕΚ δίνει όλες τις δυνάμεις του για να οργανώσει τους αγώνες σε όλα τα μέτωπα της ταξικής πάλης και να στηρίξει τα ψηφοδέλτια της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στις εκλογές. Και στο τέλος του Ιούνη οργανώνει το τετραήμερο συζητήσεων του Μαρξισμού. Γιατί οι αγωνιστές και οι αγωνίστριες της Αριστεράς έχουν ανάγκη τα όπλα του μαρξισμού ακριβώς για να αποφεύγουν τις παγίδες της υποτίμησης της εργατικής τάξης και της υπερτίμησης ενός καπιταλισμού σε κρίση. Είναι λάθος ότι ο Μαρξισμός είναι ιδεολογικό εργαστήρι: ο Μαρξισμός δίνει όπλα και δυναμώνει τη δράση, δυναμώνει την παρέμβαση συλλογικά όλων αυτών που θα παρακολουθήσουν τις συζητήσεις του. Είναι δυνάμωμα για την επαναστατική αριστερά, δυνάμωμα για όλο το κίνημα. Γιατί δεν ξεχνάμε ποτέ τα λόγια του Κομμουνιστικού Μανιφέστου:

«Η ιστορία όλων των ως τα τώρα κοινωνιών είναι ιστορία ταξικών αγώνων. 

Ελεύθερος και δούλος, πατρίκιος και πληβείος, βαρώνος και δουλοπάροικος, μάστορας και κάλφας, με μια λέξη, καταπιεστής και καταπιεζόμενος, βρίσκονται σε ακατάπαυστη αντίθεση μεταξύ τους, έκαναν αδιάκοπο αγώνα, πότε σκεπασμένο, πότε ανοιχτό, έναν αγώνα που τελείωνε κάθε φορά με τον επαναστατικό μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας ή με την από κοινού καταστροφή των τάξεων που αγωνίζονταν». 

 

Σημειώσεις

1. Capitalism keeps CEOs awake at night, Financial Times 23 April 2019.

2. Sudan protests feel like a trip back to revolutionary Russia, Financial Times 25 April 2019.

3. http://ergatiki.gr/article.php?id=20274&issue=1370

4. Ντενί Γκοντάρ, Ακούστε τι σας λέει η 16 Μάρτη, Εργατική Αλληλεγγύη 1366, 20 Μάρτη 2019. http://ergatiki.gr/article.php?id=20087&issue=1366

5. http://ergatiki.gr/article.php?id=19909&issue=1362

6. Mobility gap, Datawatch, Financial Times 12 March 2019.

7. Συμπεράσματα από τις εξεγέρσεις σε Αλγερία και Σουδάν, Εργατική Αλληλεγγύη 1367, 27 Μάρτη 2019. http://ergatiki.gr/article.php?id=20122

8. Λέον Τρότσκι, Τα διδάγματα του Οκτώβρη, εκδόσεις Εργατική Δημοκρατία, Αθήνα 1997, σελ. 52