Άρθρο
Το ΠΑΣΟΚ και το άρθρο 16

Εξώφυλλο του τευχους 60

Τίποτα δεν δείχνει καλύτερα την κατάσταση του ΠΑΣΟΚ σήμερα από τη συζήτηση γύρω από την πρόταση για την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Η ηγεσία του Γιώργου Παπανδρέου δείχνει ταυτόχρονα και πόσο δεξιά και πόσο αδύναμη είναι. Η θέση Παπανδρέου υπέρ του ανοίγματος της δημόσιας εκπαίδευσης στις δυνάμεις της αγοράς έχει μακριά διαδρομή. Από την εποχή που ήταν υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση Σημίτη είχε δείξει στην πράξη ότι είναι οπαδός τέτοιων "μεταρρυθμίσεων".

 

Η υποστήριξη του για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, όμως, πήρε μεγαλύτερη προβολή όταν ανέλαβε την ηγεσία. Στην προεκλογική εκστρατεία του 2004 η θέση αυτή έπαιζε το ρόλο της ισορροπίας για το προφίλ του. Ο διάδοχος του Σημίτη κουβαλούσε το όνομα του ιστορικού ηγέτη του ΠΑΣΟΚ και υιοθετούσε το σύνθημα "Γιώργο προχώρα, άλλαξε τα όλα". Αυτό άφηνε υπονοούμενα για αριστερή στροφή μετά τις κυβερνήσεις Σημίτη, κάτι που μπορούσε να διευκολύνει τις εκλογικές του προοπτικές. Οπως έχει γίνει και πολλές φορές στο παρελθόν,αυτό το αριστερό επίχρισμα εξισορροπήθηκε με δεξιές χειρονομίες. Μια χειρονομία ήταν η πρόσκληση σε Μάνο και Ανδριανόπουλο να μπούνε στα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ. Μια δεύτερη ήταν η θέση για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια. Το μείγμα ποτέ δεν δούλεψε.

 

Το ΠΑΣΟΚ έχασε τις εκλογές και ο Γιώργος Παπανδρέου κληρονόμησε ένα μόνιμο πρόβλημα αναζήτησης των ισορροπιών. Στα δυομιση χρόνια που έχουν περάσει, η πίεση από τα αριστερά έχει γίνει πολύ μεγαλύτερη. Η Νέα Δημοκρατία είναι αυτή που διαχειρίζεται το πρόγραμμα των νεοφιλελεύθερων "μεταρρυθμίσεων" και η οργή του κόσμου που αντιστέκεται πιέζει το ΠΑΣΟΚ να δείξει ότι είναι διαφορετικό. Αλλά η ηγεσία δυσκολεύεται τρομερά να ανταποκριθεί. Ετσι είχαμε μια σειρά από τραγελαφικά επεισόδια, όπως οι αποπομπές Φλωρίδη και Παπαντωνίου οι οποίοι καρατομήθηκαν παρόλο που εξώφθαλμα έλεγαν την αλήθεια, δηλαδή ότι το ΠΑΣΟΚ είναι υπέρ της αγοράς όπως το "σουηδικό μοντέλο" και ότι το ΠΑΣΟΚ μεθόδευσε το πέρασμα της Εμπορικής Τράπεζας στα χέρια της Κρεντί Αγκρικόλ.

Στην περίπτωση του Αρθρου 16 ο Γιώργος Παπανδρέου δεν έχει στο χέρι κάποια γελοία καρατόμηση για να ξεμπλέξει. Η θέση υπέρ των ιδιωτικών Πανεπιστήμιων είναι χρεωμένη στον ίδιο προσωπικά και δεν μοιάζει να έχει το θάρρος να την ξεφορτωθεί. Ταυτόχρονα, το κίνημα κατά της αναθεώρησης του άρθρου 16 έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Ο ελιγμός που φαίνεται να επιλέγει η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ είναι η τοποθέτηση ότι η αναθεώρηση είναι αναγκαία για να υπάρξει θεσμικό πλαίσιο ελέγχου για τα ιδιωτικά κολέγια που ήδη υπάρχουν και συνεχώς ξεφυτρώνουν και περισσότερα. Η δημόσια ανώτατη εκπαίδευση κινδυνεύει να πάθει ό,τι έπαθε η ΕΡΤ, να πνιγεί από

τα ιδιωτικά ζιζάνια που βγαίνουν ανεξέλεγκτα. Ο κίνδυνος αυτός είναι υπαρκτός, αλλά ο Γιώργος Παπανδρέου δεν επιτρέπεται να παριστάνει το ζιζανιοκτόνο, όταν στην πραγματικότητα είναι ο προμηθευτής του λιπάσματος. Αυτός ο ίδιος ήταν που ξεκίνησε το άνοιγμα των ραδιοφωνικών συχνοτήτων στους ιδιώτες σαν νεαρός υφυπουργός πριν από είκοσι χρόνια. Η ζούγκλα στα ερτζιανά δεν έπεσε από τον ουρανό. Οσο για τη ζούγκλα των ιδιωτικών κολεγίων, η αναθεώρηση του άρθρου 16 όχι μόνο δεν θα την περιορίσει, αλλά αντίθετα θα την αναβαθμίσει δίνοντας της το κύρος των Πανεπιστημίων που σήμερα δεν έχει.

Η πίεση από τις φοιτητικές και μαθητικές καταλήψεις και από τις απεργίες της ΠΟΣΔΕΠ και της ΔΟΕ έχει φέρει ανταρσία και στη βάση του ΠΑΣΟΚ. Χιλιάδες μέλη της ΠΑΣΠ και της ΠΑΪΚΕ συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών και της σπουδάζουσας νεολαίας.Τώρα εμφανίστηκε και Πρωτοβουλία Μελών του ΠΑΣΟΚ που διεκδικεί να γίνει δημοψήφισμα μέσα στο κόμμα για να πάρει θέση κατά της αναθεώρησης του Αρθρου 16. Είναι ένα στοιχειώδες δημοκρατικό αίτημα. Αλλά ο Γιώργος Παπανδρέου διαψεύδει ακόμα και τις διακηρύξεις του περί συμμετοχικής δημοκρατίας. Δεν θέλει να ακούσει τη φωνή των μελών του, αναγκαστικά θα ακούσει τη φωνή του κινήματος που θα του τα ψάλει μαζί με τη Μαριέττα και τον Καραμανλή.