Η Αφροδίτη Φράγκου και ο Βαγγέλης Χατζηνικολάου θυμίζουν την εξέγερση που γέννησε το κίνημα για την απελευθέρωση των ομοφυλόφιλων.
Όταν στις 23 Ιουνίου του 2015 το Νεοϋορκέζικο μπαρ Stonewall Inn χαρακτηρίστηκε ως «Μνημείο της Νεώτερης Ιστορίας - Ορόσημο της πόλης» από την αρμόδια επιτροπή της Νέας Υόρκης, ήταν πολλοί αυτοί που πίστεψαν πως του αποδόθηκε δικαιωματικά αυτός ο τίτλος και πως δικαιώθηκαν μια σειρά από αγώνες και διεκδικήσεις που έφτασαν μέχρι και σε σκληρές οδομαχίες πίσω στον Ιούνη του 1969. Τότε που η εισβολή των αστυνομικών αρχών στο συγκεκριμένο χώρο, σημείο συνάντησης και διασκέδασης ομοφυλόφιλων, λεσβιών και παρενδυτικών, δεν ήταν η συνηθισμένη μηνιαία έφοδος των μπάτσων αλλά εξελίχθηκε σε βίαια επεισόδια και οδομαχίες που κράτησαν για μέρες. Είναι όμως έτσι; Σήμερα πενήντα χρόνια από την ομολογουμένως ιστορική εξέγερση του Stonewall πόσο έχουν κερδηθεί οι διεκδικήσεις και τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ και πώς πρέπει να παλέψουμε για να κερδίσουμε την ισότητα;
Stonewall Inn: Ένα αγκάθι που άνθησε στον κήπο του Αμερικάνικου Ονείρου
Στα τέλη της δεκαετίας του ‘60, η αμερικάνικη κοινωνία βρίσκεται εν μέσω πολλών εσωτερικών και εξωτερικών προβλημάτων και αναταραχών. Ο ψυχρός πόλεμος ήταν σε εξέλιξη, η αμερικάνικη επέμβαση στο Βιετνάμ μετρούσε ήδη δεκατέσσερα χρόνια, η δολοφονία του Μ. Λ. Κινγκ τον Απρίλη του ’68 ήταν ακόμη στην επικαιρότητα, το κίνημα των Μαύρων Πανθήρων είχε μόλις χαρακτηριστεί από τον Τζον Έντγκαρ Χούβερ ως η μεγαλύτερη εσωτερική απειλή για τις ΗΠΑ και ο Ρ. Νίξον είχε αναλάβει τα καθήκοντα του προέδρου από τον Γενάρη του 1969. Μέσα σε αυτό το πολιτικό περιβάλλον ο σεξισμός, η απόλυτη κοινωνική απαξίωση των ομοφυλόφιλων, λεσβιών και τρανς ατόμων καθώς και η κρατική προπαγάνδα εναντίον τους ήταν στο φόρτε τους.
Αυστηροί κουστουμαρισμένοι κύριοι της κυβέρνησης έκαναν διαλέξεις σε σχολεία, γυμνάσια και κολέγια για τον κίνδυνο της ομοφυλοφιλίας, αυτής της «ψυχοπαθολογικής δυσλειτουργίας της προσωπικότητας» καθώς αυτός ήταν ο επίσημος χαρακτηρισμός του συγκεκριμένου σεξουαλικού προσανατολισμού. Ο διασυρμός των ΛΟΑΤΚΙ+ μέσω του τύπου, στο πνεύμα του Μακαρθισμού της προηγούμενης δεκαετίας, έφτανε σε ακρότητες χαρακτηρίζοντας τους ομοφυλόφιλους υποχείρια των «κόκκινων» μπολσεβίκων ικανά να προδώσουν κρατικά μυστικά στους Σοβιετικούς εξ αιτίας του αρρωστημένου πάθους και της ανώμαλης φύσης τους.
Στην Christopher Street στο Greenwich Village της Νέας Υόρκης, από τα μέσα του 1966 λειτουργούσε το μπαρ Stonewall Inn υπό την κηδεμονία τριών μελών της τοπικής μαφίας. Ήταν το μεγαλύτερο και μοναδικό χορευτικό γκέι κλαμπ της πόλης κι εκεί μπορούσε κανείς να νιώσει συντροφικότητα, να βρει παρέα, να πιει, να χορέψει ή να ψωνιστεί σε ένα σχετικά προστατευμένο περιβάλλον. Άσπροι, μαύροι, Λατίνοι, ομοφυλόφιλοι και λεσβίες, ντραγκ κουίνς, τρανς και παρενδυτικά άτομα διασκέδαζαν και συναναστρέφονταν με άνεση. Ο Vito Russo, ιστορικός κινηματογράφου και συγγραφέας του βιβλίου The Celluloid Closet περιγράφει το Stonewall σαν «ένα μπαρ για κάποιους που είτε ήταν πολύ νέοι, ή πολύ φτωχοί ή πολύ ‘κάπως’ για να μπορούν να πάνε κάπου αλλού»! Μπορεί να μην είχε καν τρεχούμενο νερό στη λάντζα ούτε και άδεια πώλησης αλκοόλ, είχε όμως καλή επικοινωνία με την τοπική αστυνομία την οποία λάδωνε σε σταθερή βάση ώστε να απολαμβάνει την προστασία της και παράλληλα να πληροφορείται για τις εφόδους της. Έτσι μια φορά τον μήνα ήταν όλοι έτοιμοι, μετά από την σχετική ενημέρωση, να παίξουν τους «ρόλους» τους.
Στις 28 του Ιούνη του 1969 κι ενώ η μηνιαία αστυνομική επιχείρηση είχε γίνει μια βδομάδα πριν, στο Stonewall γίνεται πάλι έφοδος από το τμήμα Δημόσιας Ηθικής της Ν. Υόρκης ενώ τέσσερα όργανα της μυστικής Αστυνομίας, δύο άνδρες και δύο γυναίκες, ήταν ήδη στο μπαρ παριστάνοντας τους πελάτες. Αυτή τη φορά όμως η επέμβαση δεν πήγε κατά το αναμενόμενο. Υπήρχε πολύς κόσμος και πήρε πολλή ώρα μέχρι να τους βάλουν σε σειρά, να ελέγξουν ταυτότητες, να κατάσχουν παράνομο αλκοόλ και να τους φορτώσουν στις κλούβες.
Εκείνο το βράδυ στην Christopher Str κυκλοφορούσε πολύ περισσότερος κόσμος από ότι συνήθως. Σύμφωνα με μαρτυρίες η κηδεία της Judie Garland, που είχε αφήσει την τελευταία της πνοή λίγες μέρες πριν στο Λονδίνο, και που τελέστηκε σε μικρή απόσταση από το μπαρ, είχε μαζέψει μεγάλο πλήθος θαυμαστών, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν ομοφυλόφιλοι καθώς η εκλιπούσα σταρ υπήρξε μεγάλο γκέι ίνδαλμα. Πολλοί απ’ αυτούς κατηφόρισαν προς τη γειτονιά με τα μπαρ για ένα ποτό στη μνήμη της.
Καθώς η αστυνομική επιχείρηση καθυστερούσε, ένα πλήθος από όσους αφήνονταν ελεύθεροι καθώς και από συμπαραστάτες ή απλώς περίεργους από τους γύρω δρόμους άρχισε να συγκεντρώνεται γύρω από το Stonewall. Το πλήθος γινόταν όλο και μεγαλύτερο καθώς η νύχτα προχωρούσε και η αστυνομική επέμβαση δεν έλεγε να τελειώσει. Ο συγγραφέας David Carter σημειώνει ότι οι αστυνομικοί όταν αντιλήφθηκαν το μέγεθος της συγκέντρωσης έξω στον δρόμο φοβήθηκαν και αρνήθηκαν να βγουν από το μπαρ για σαράντα πέντε λεπτά.
Οι συμπλοκές ξεκίνησαν όταν μια γυναίκα με χειροπέδες συνοδευόμενη από αστυνομικούς προς την κλούβα κατάφερε να τους ξεφύγει επανειλημμένως και να παλέψει μαζί τους ξανά και ξανά κάθε φορά που κατάφερναν να την πιάσουν. Σύμφωνα με μαρτυρίες αυτή ήταν η δυναμική λεσβία Storm DeLarverie, η οποία φώναξε προς τους συγκεντρωμένους «Τι κοιτάτε; Γιατί δεν κάνετε κάτι;» Αυτό ήταν αρκετό. Το πλήθος ξαφνικά άλλαξε διάθεση και άρχισε να κινείται απειλητικά προς τους μπάτσους. Οι αστυνομικοί στην προσπάθειά τους να συγκρατήσουν τον εξαγριωμένο κόσμο έριξαν κάποιους κάτω, γεγονός που ξεσήκωσε ακόμα περισσότερους που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν θεατές. Οι ταραχές κλιμακώθηκαν σε τέτοιο βαθμό που χρειάστηκε να επέμβει η Τακτική Αστυνομία του Τμήματος Νέας Υόρκης, η οποία έφτασε στο σημείο και κατάφερε να απεγκλωβίσει τους παγιδευμένους συναδέλφους της του Τμήματος Ηθών μέσα από το Stonewall και να εκκενώσει το δρόμο από το πλήθος μετά τις τέσσερις τα ξημερώματα!
Από μια τοπική εξέγερση σ’ ένα μεγάλο διεθνές κίνημα!
Αυτό που κάνει την εξέγερση στο Stonewall να ξεχωρίζει από άλλες ακτιβιστικές ενέργειες που είχαν λάβει χώρα στο παρελθόν δεν ήταν απλώς οι απροσδόκητες ολονύχτιες αντιπαραθέσεις και οδομαχίες, αλλά η συνειδητή κινητοποίηση πολλών νέων, δυναμικών ακτιβιστών που εξέφρασαν μια πιο μαχητική διάθεση. Σαν να γκρεμίστηκε ένα φράγμα. Το Stonewall ήταν η έκρηξη μετά από είκοσι χρόνια ελάχιστης προόδου στις διεκδικήσεις μικρών μεμονωμένων και ασυντόνιστων μεταξύ τους ομάδων, ανδρών και γυναικών, των οποίων όμως η συνειδητή, έστω και ελλιπής οργάνωση άνοιξε το δρόμο γι’ αυτό το νέο αυθόρμητο κύμα οργής. Τα επεισόδια του Stonewall δεν θα ήταν σήμερα αξιομνημόνευτα σε τέτοιο βαθμό ούτε θα είχαν την καθολική αναγνώριση ενός εμβληματικού γεγονότος που οδήγησε σε νέους δρόμους την πολιτική αντιμετώπιση των ομοφυλόφιλων διεκδικήσεων, αν δεν τα ακολουθούσε η δημιουργία δυναμικών οργανώσεων που μετασχημάτισαν αυτό το κύμα ακατέργαστης και γνήσιας οργής σε μια ανερχόμενη κοινωνική δύναμη.
Ρήξη ανάμεσα στους παλαιάς κοπής ακτιβιστές και στην δυναμικά ανερχόμενη ομάδα των νεώτερων και πιο μαχητικών αγωνιστών προέκυψε όταν οι Mattachine ακτιβιστές (συλλογικότητα ομοφυλόφιλων των αρχών της δεκαετίας του ’50) ενόψει της συνάντησης που θα είχαν με τον Δήμαρχο και την Αστυνομία ανάρτησαν στην πρόσοψη του Stonewall Inn μια πινακίδα που έγραφε: «Εμείς οι ομοφυλόφιλοι ζητούμε από τους ανθρώπους μας να διατηρήσουν ειρηνική και ήσυχη συμπεριφορά στους δρόμους του Village – Mattachine». Η παράκληση αυτή δεν είχε καμιά τύχη. Αγνοήθηκε στην πράξη καθώς κάθε βράδυ μετά τη νύχτα των επεισοδίων όλο και περισσότεροι ομοφυλόφιλοι αλλά και ετεροφυλόφιλοι αριστεροί, από τους σοσιαλιστές και τους Μαύρους Πάνθηρες μέχρι τους Yippies (Youth International Party) και τους Puerto Rican Young Lords, κατέφθαναν στο σημείο για να συμμετέχουν στις νέες συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις.
Καθώς οι συγκρούσεις άρχισαν να υποχωρούν οι νεαροί ακτιβιστές άρχισαν να διανέμουν στον κόσμο φυλλάδια που έγραφαν: «Do You Think Homosexuals Are Revolting? You Bet Your Sweet Ass We Are» (Νομίζετε ότι οι ομοφυλόφιλοι έχουν εξεγερθεί; Στοιχηματίστε το κωλαράκι σας πως σίγουρα έχουμε) και ανακοίνωναν συνέλευση σ’ ένα αριστερό στέκι του Village γνωστό ως Alternative U. Αυτό που ξεκίνησε σαν μια δεδομένη επιτροπή από τους «Mattachine – New York» για να οργανώσει μια πορεία μνήμης για τις συγκρούσεις στο Stonewall, εξελίχθηκε σε ένα μεγάλο εκρηκτικό κίνημα, το GLF (Gay Liberation Front – Μέτωπο για την Απελευθέρωση των Ομοφυλόφιλων)! Μια συνειδητή και σαφής αναφορά στο Εθνικό Μέτωπο Απελευθέρωσης του Νότιου Βιετνάμ (South Vietnamese National Liberation Front) που εκείνη την εποχή πολεμούσε τις αμερικάνικες δυνάμεις στην Νοτιοανατολική Ασία. Ήθελαν έτσι να αντιμετωπίσουν όχι μόνο την ομοφοβία της αμερικανικής κοινωνίας, αλλά ένα ολόκληρο οικοδόμημα καταπίεσης και εκμετάλλευσης. Άρχισε έτσι να γίνεται κοινή συνείδηση ότι τα ζητήματα που αφορούσαν τις άδικες διακρίσεις ενάντια στους ομοφυλόφιλους ήταν ένα μέρος μιας ευρύτερης επαναστατικής ατζέντας που είχε να κάνει με την αλληλεγγύη σε κάθε καταπιεζόμενη μειονότητα!
Η επιρροή των μικρών αγωνιστικών ομάδων στο GLF είναι ολοφάνερη σε μια ανακοίνωση που έκανε και που δημοσιεύτηκε στην underground εφημερίδα «Rat»:
«Είμαστε μια επαναστατική ομάδα ομοφυλόφιλων ανδρών και γυναικών που συνειδητοποιούμε ότι η απόλυτη και καθολική σεξουαλική απελευθέρωση για όλους δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα παρά μόνο μέσα από το γκρέμισμα και την κατάργηση των υπαρχόντων κοινωνικών θεσμών και δομών. Απορρίπτουμε την επίμονη προσπάθεια της κοινωνίας να καθορίσει τους σεξουαλικούς ρόλους και τους προσανατολισμούς της δικής μας φύσης. Βγαίνουμε έξω από αυτούς τους ρόλους και τους απλοϊκούς μύθους. Θα είμαστε αυτοί που είμαστε. Παράλληλα δημιουργούμε νέες κοινωνικές φόρμες και σχέσεις οι οποίες βασίζονται στην αδελφοσύνη, τη συνεργασία, την ανθρώπινη αγάπη και την ανεμπόδιστη σεξουαλικότητα. Η Βαβυλώνα μας εξώθησε ώστε να δεσμευτούμε απέναντι σε ένα μόνο στόχο… Επανάσταση».
Σε απάντηση ερώτησης από την εφημερίδα Rat «Τι είναι αυτό που σας κάνει επαναστάτες;», το GLF έγραψε: «Συγκαταλέγουμε τους εαυτούς μας μαζί με όλους τους καταπιεσμένους του κόσμου: Τους αγωνιστές του Βιετνάμ, τον τρίτο κόσμο, τους μαύρους, τους εργάτες… όλους όσους καταπιέζονται από αυτή την σάπια, βρώμικη, αισχρή, γαμημένη καπιταλιστική συνομωσία»!
Sylvia Rivera-Marsha Johnson: “We were not taking any more of this shit!”
Με την εξέγερση του Stonewall σα να δόθηκε το σύνθημα για μια υπερεπείγουσα επαναστατική σύγκρουση με το συντηρητικό κατεστημένο για την πλήρη και ολοκληρωτική απελευθέρωση όλων των φύλων, των σεξουαλικών προσανατολισμών και όλων των ταυτοτήτων έξω από το επιβεβλημένο κοινωνικό δίπολο «άνδρας – γυναίκα».
Παρά το γεγονός ότι στις τέσσερις μέρες που κράτησαν οι συγκρούσεις στο Stonewall η συμμετοχή πολλών τρανς ατόμων ήταν άμεση και καταλυτική, στη συνέχεια αυτό ξεχάστηκε και το όλο γεγονός χαρακτηρίστηκε ως εξέγερση των ομοφυλόφιλων και των λεσβιών. Ωστόσο οι δράσεις που ακολούθησαν τα γεγονότα της 28ης Ιουνίου του ’69 ανέδειξαν ως σύμβολα του αγώνα δύο δυναμικές τρανς γυναίκες, την Sylvia Rivera και την Marsha P. Johnson. Στενές φίλες και συναγωνίστριες οι δυο τους, μετά την εξέγερση του Stonewall προχώρησαν στην ίδρυση του STAR (Street Transvestite Action Revolutionaries). Αλλά και πριν τον Ιούνη του ’69, η ακτιβιστική τους δράση ήταν γνωστή από την συμμετοχή τους σε κινήματα για τα πολιτικά δικαιώματα, ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, καθώς και στο Δεύτερο Κύμα Φεμινιστικής Κίνησης.
Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια της Rivera σε μια συνέντευξη που έδωσε το 1988: «Δεν αντέχαμε άλλο όλη αυτή τη σκατίλα. Είχαμε κάνει τόσα πολλά για άλλα κινήματα. Ήρθε η ώρα... Όλοι μας δουλεύαμε για τόσα πολλά κινήματα εκείνη την εποχή. Συμμετείχαμε στο γυναικείο κίνημα, στο ειρηνευτικό κίνημα, στο κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων. Ήμασταν όλοι ριζοσπάστες. Πιστεύω ότι αυτό ήταν που έφερε τα πράγματα εκεί... Ήμουν ριζοσπάστρια, επαναστάτρια. Είμαι ακόμα επαναστάτρια... Εάν είχα αφήσει εκείνη τη στιγμή να πάει χαμένη, θα ήμουν κατά κάποιον τρόπο βαθειά πληγωμένη επειδή εκείνη την εποχή είδα ότι ο κόσμος άρχιζε να αλλάζει για εμένα και για τον κόσμο μου. Φυσικά, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας».
Στην Ελλάδα
Ο αντίκτυπος του Stonewall ήταν παγκόσμιος. Στην Ελλάδα, αμέσως μετά την ανατροπή της χούντας, τα μηνύματα του Μάη του ‘68 εκφράστηκαν με μια έντονη πολιτικοποίηση και το κίνημα της μεταπολίτευσης. Μέσα σε αυτό το κλίμα ανοίγουν και τα ζητήματα της καταπίεσης σε βάρος ΛΟΑΤ, ψυχικά ασθενών, φυλακισμένων, σεξεργατριών κλπ. Το 1976 ιδρύθηκε το ΑΚΟΕ, που έδωσε τη μάχη ενάντια στον διαβόητο νομοσχέδιο «περί αφροδισίων», ένα κατάλοιπο της χούντας που προέβλεπε διώξεις, φυλακίσεις και εξορίες για τους ομοφυλόφιλους. Κατάφερε να σταματήσει την ψήφισή του, οργανώνοντας με εξώστρεφη δράση ένα ολόκληρο κύμα συμπαράστασης στην Ελλάδα και διεθνώς που έφτασε να αναγκάσει γνωστές προσωπικότητες αλλά και την τότε αξιωματική αντιπολίτευση του ΠΑΣΟΚ να πάρει θέση κατά του νομοσχεδίου. Κυκλοφόρησε περιοδικό, άνοιξε τη συζήτηση για τα ευρύτερα ζητήματα της σεξουαλικής έκφρασης και της οικογένειας, κατέβηκε στις διαδηλώσεις του Πολυτεχνείου όπου είχε τη στήριξη της επαναστατικής αριστεράς για να αντιμετωπίσει με επιτυχία την εχθρικότητα της «επίσημης» αριστεράς και να επιβάλει την παρουσία του.
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 γεννιέται το διεθνές αντικαπιταλιστικό κίνημα, μέσα από τις μεγαλειώδεις διαδηλώσεις του Σιάτλ και της Γένοβα. Ακολουθήθηκε από το τεράστιο αντιπολεμικό κίνημα του 2003, στο οποίο εκατομμύρια άνθρωποι από όλες τις χώρες του κόσμου είπαν όχι στον πόλεμο στο Ιράκ. Σαν απάντηση στην κρίση του 2008 ξετυλίχτηκε ένα διεθνές εργατικό κίνημα κατά της λιτότητας και των πολιτικών ΕΕ-ΔΝΤ, ενώ η άνοδος της ακροδεξιάς συνάντησε τρομερές οργανωμένες αντιστάσεις στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο. Όλες αυτές οι μάχες έδωσαν αυτοπεποίθηση στην εργατική τάξη και στο ΛΟΑΤΚΙ+ κομμάτι της που τις δίνει μαζί.
Έτσι το νήμα πιάνεται ξανά: η πρωτοβουλία «Ομοφυλόφιλοι ενάντια στον πόλεμο» κατεβάζει πανό «Παλεύουμε για έναν κόσμο χωρίς πόλεμο και καταπίεση» στην αντιπολεμική διαδήλωση της 15 Φλεβάρη του 2003 στην Αθήνα. Στη διαδήλωση του Πολυτεχνείου το 2004, που έχει βροντερό αντιπολεμικό χαρακτήρα, κατεβαίνουν οργανωμένα η ΠΟΕΚ (Πρωτοβουλία Ομοφυλόφιλων Ενάντια στην Καταπίεση), η οποία μοιράζει την εφημερίδα της, «Απελευθέρωση», και η ΛΟΑ (Λεσβιακή Ομάδα Αθήνας). Σήμερα το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του αντιρατσιστικού, αντιπολεμικού, αντιφασιστικού και εργατικού κινήματος, κάτι που έχει κατακτηθεί με ιδεολογικές μάχες και επιλογές, μέσα από την παρέμβαση οργανώσεων όπως η ΠΟΕΚ και αργότερα η LGBTQI+ ΑΝΤΑΡΣΥΑ που είχαν στο κέντρο της δράσης τους τη σύνδεση των μαχών που δίνει η εργατική τάξη αλλά και τη στρατηγική της ανατροπής του συστήματος που παράγει την εκμετάλλευση και την καταπίεση.
Αριστερά, εργατική τάξη και ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα
Η υποχώρηση των κινημάτων τη δεκαετία του ‘80 δείχνει τι σημαίνει η απουσία μιας τέτοιας παρέμβασης. Ο νεοφιλελευθερισμός κατόρθωσε ένα μεγάλο χτύπημα στις προηγούμενες κατακτήσεις, μέσα στη διεθνή ύφεση του εργατικού κινήματος. Το ένα σκέλος ήταν η ενσωμάτωση της συνθηματολογίας για τη σεξουαλική απελευθέρωση: φραστική προώθηση αποδοχής της “διαφορετικότητας” ενώ παράλληλα φουντώνει η «ροζ οικονομία» και η εμπορευματοποίηση της σεξουαλικότητας γενικά.
Από την άλλη, ευθείες επιθέσεις: ξήλωμα του κοινωνικού κράτους, καταστολή, εκμετάλλευση της έξαρσης του AIDS με την αντιεπιστημονική προπαγάνδα περί «ομάδων υψηλού κινδύνου» που έσπειρε τον πανικό και τη διάλυση στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και τις οργανώσεις της.
Τέτοιες απειλές είναι ορατές και σήμερα. Πρόσφατα μια σειρά μεγάλες εταιρίες έκαναν στροφή στη διαφημιστική τους τακτική και αποφάσισαν να φτιάξουν προφίλ φιλικό προς τα ΛΟΑΤΚΙ+ ή γυναικεία ζητήματα. Η Ζιλέτ, που οι διαφημίσεις για ξυραφάκια είχαν πάντα το πιο στερεοτυπικό ανδρικό πρότυπο στο κέντρο τους, κάνει καμπάνια ενάντια στην «τοξική αρρενωπότητα». Η Λάκτα, που κάθε αγίου Βαλεντίνου θησαύριζε πάνω στο εμπόριο του ρομαντικού ετεροφυλόφιλου έρωτα βγαλμένου από ταινίες, περιλαμβάνει ομόφυλα ζευγάρια στη νέα της διαφήμιση.
Την ίδια στιγμή, η διάλυση του κράτους πρόνοιας είναι ένα χτύπημα στα πιο ευάλωτα κομμάτια της κοινωνίας, που δέχονται τις περισσότερες διακρίσεις και αποκλεισμούς. Η αύξηση της επισφάλειας στη δουλειά και το ξήλωμα εργατικών δικαιωμάτων, η όξυνση του στεγαστικού προβλήματος, με δυο λόγια η υλοποίηση των επιλογών του κεφάλαιου μέσα στην κρίση, είναι ευθείες επιθέσεις στο δικαίωμα των πιο καταπιεσμένων σε μια αξιοπρεπή ζωή. Για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα πολλές φορές είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Στις ΗΠΑ έχουμε την εκλογή του Τραμπ, στη Βραζιλία την εκλογή του Μπολσονάρο, στην Ελλάδα επιχειρείται ένα αδιανόητο πισωγύρισμα με την τροποποίηση του ποινικού κώδικα ώστε η απόδειξη του βιασμού να γίνεται δυσκολότερη. Οι επιθέσεις ακροδεξιών και ναζιστών έχουν στο στόχαστρο και τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα.
Όμως αυτή τη φορά το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα έχει την εμπειρία 50 χρόνων και τη δύναμη ότι αποτελεί οργανικό κομμάτι των εργατικών αγώνων. Μπορεί όχι μόνο να αντιπαλέψει τις επιθέσεις αυτές, αλλά και να κερδίσει όλα τα αιτήματά του, γιατί είναι αιτήματα μιας δυνατής εργατικής τάξης που συνεχίζει να κινείται προς τα αριστερά.
Αντανάκλαση τόσο της αυτοπεποίθησης του ΛΟΑΤΚΙ+ κομματιού της εργατικής τάξης όσο και της αριστερής στροφής της τάξης συνολικά είναι το γεγονός ότι στις φετινές εκλογές γίνεται προσπάθεια -από τα κόμματα που θέλουν να απευθυνθούν σε ένα ευρύτερο αριστερό ακροατήριο- να συντεθούν «συμπεριληπτικά» ψηφοδέλτια, ψηφοδέλτια που να δείχνουν ότι τα ΛΟΑΤΚΙ+ και γυναικεία ζητήματα είναι στην ημερήσια διάταξη. Πολλή δε συζήτηση έχει γίνει για την πρώτη μαύρη λεσβία δήμαρχο του Σικάγο, για τις μουσουλμάνες γερουσιάστριες στις ΗΠΑ, για την πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας που τίμησε τα θύματα της ναζιστικής επίθεσης της 15ης Μάρτη φορώντας μαντήλα.
Η Αμερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρία και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αφαίρεσαν τη «διαταραχή ταυτότητας φύλου» από τα εγχειρίδιά τους το 2013 και το 2018 αντίστοιχα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θεωρείται πια από την επιστημονική κοινότητα ψυχική ασθένεια η ταυτότητα ενός τρανς ατόμου. Η «διαταραχή ταυτότητας φύλου» είχε μπει στην 3η έκδοση του αμερικάνικου ψυχιατρικού εγχειριδίου, το 1980, λίγα χρόνια μετά την αφαίρεση της ομοφυλοφιλίας στην αμέσως προηγούμενη έκδοσή του το 1974!
Η αιτία της τωρινής θετικής αλλαγής δεν βρίσκεται στις πιο προχωρημένες ιδέες των νέων επιστημόνων. Μέσα στις μάχες για δουλειά για όλες και όλους, τα τρανς άτομα πάλεψαν μαζί με όλη την εργατιά για τις ζωές τους. Το αίτημα για δουλειές αντικατόπτριζε τη σύγκρουση με τις κεντρικές πολιτικές επιλογές -προηγούνται οι ανάγκες, όχι τα κέρδη. Και οι ίσες ευκαιρίες στη δουλειά για τα τρανς άτομα είναι μέρος αυτής της σύγκρουσης. Είναι σαφές ότι το κίνημα είναι αυτό που έβαλε σήμερα τις πιέσεις στην επιστημονική κοινότητα να αποκαταστήσει την αλήθεια που οι τρανς γυναίκες της εξέγερσης του Stonewall είχαν φωνάξει 50 χρόνια πριν.
Το να κερδίσουμε το σύνολο των αιτημάτων του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος δεν είναι θέμα προοδευτικών προσώπων και εκπροσώπησης. Δεν γίνεται μόνο με την ορατότητα και κατά συνέπεια δεν περνάει μέσα από τον τρόπο ζωής και τα σωστά πρότυπα. Περνάει μέσα από την ανατροπή του καπιταλισμού, μια μάχη που η εργατική τάξη μπορεί να δώσει ως το τέλος. Γι’ αυτό τα συνδικάτα -η οργανωμένη εργατική τάξη- έχουν να παίξουν τεράστιο ρόλο.
Όταν η ΕΙΝΑΠ έβγαλε ψήφισμα στήριξης και κάλεσε στη διαδήλωση περηφάνιας το 2018 δόθηκε μια πρώτης τάξης ευκαιρία στους επαναστάτες και τις επαναστάτριες μέσα στα νοσοκομεία να ανοίξουν τη συζήτηση για τις προτεραιότητες ενός συστήματος που απειλεί να κάνει την Υγεία πολυτέλεια -και να κόψει κάθε συζήτηση για τη φυλομετάβαση και άλλες σχετικές υπηρεσίες. Λίγους μήνες μετά, η ΟΕΝΓΕ διεκδικούσε δικαιοσύνη για τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου, δίνοντας οργανωμένη μορφή στην αντίσταση στην προσπάθεια συγκάλυψης του εγκλήματος.
Πενήντα χρόνια μετά την εμβληματική εξέγερση του Stonewall, τα συνδικάτα έχουν να παίξουν κεντρικό ρόλο στα φετινά Pride ώστε αυτά να μείνουν στην ιστορία όπως η πρώτη απεργιακή 8 Μάρτη: εργατικές διαδηλώσεις περηφάνιας, με προμετωπίδα τα αιτήματα που διασφαλίζουν από την υλική επιβίωση των ΛΟΑΤΚΙ+ μέχρι το τσάκισμα κάθε διάκρισης και ανισότητας. Τα αιτήματα που διασφαλίζουν την ενότητα και τη δύναμη της εργατικής τάξης να ανατρέψει αυτό το σύστημα.