5 Ιούνη έξω από τη Βουλή.
Ο Γιώργος Ράγκος εξηγεί γιατί ο “εκσυγχρονισμός” της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που προωθεί ο Χατζηδάκης είναι μια τεράστια επίθεση που χρειάζεται την πιο δυνατή απάντηση.
Τον Ιανουάριο του 2005 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης μετά από συνάντηση που είχε με τον τότε υπουργό Οικονομίας Αλογοσκούφη, δήλωνε: «Πριν από 25 χρόνια είχα πει, εδώ, από την ίδια θέση ως υπουργός Συντονισμού, ότι η Ελλάς έχει δύο πληγές: Τη Δασική Υπηρεσία και την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Δυστυχώς και μετά από 25 χρόνια πρέπει να ξαναπώ το ίδιο. Πρέπει να απελευθερωθεί η ελληνική γη από τα δεσμά της όσο μπορούμε γρηγορότερα, γιατί αποτελεί τον μοχλό της ανάπτυξης».1 Το πρόσφατο περιβαλλοκτόνο νομοσχέδιο του Χατζηδάκη υπηρετεί πιστά αυτό ακριβώς.
Με τον ευφάνταστο τίτλο «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας» αφαιρεί κάθε έννοια προστασίας του περιβάλλοντος και το παραδίδει βορά στους κάθε είδους «επενδυτές» για να το λεηλατήσουν και να κερδοσκοπήσουν. Ακόμα πιο εξοργιστικό είναι το γεγονός ότι κατατέθηκε και ψηφίστηκε εν μέσω της θανατηφόρας πανδημίας COVID-19, η εμφάνιση της οποίας έχει άμεση σχέση με την καταστροφή του περιβάλλοντος που μέσω της εξορυκτικής βιομηχανίας, της εντατικής γεωργίας και της βιομηχανικής κτηνοτροφίας προκαλούν τη μαζική αποψίλωση δασών και την καταστροφή οικοτόπων.2
Ο «κατάλληλος άνθρωπος»
Το ότι το νομοσχέδιο έχει την υπογραφή Χατζηδάκη επιβεβαιώνει το «ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση» καθώς έχει συνδέσει το όνομα του με όλες τις πρόσφατες αντιδραστικές και σκανδαλώδεις ιδιωτικοποιήσεις της δεξιάς. Όπως γράφει ο Δημήτρης Ψαρράς στο άρθρο του στην ΕΦ.ΣΥΝ με τίτλο: «Το παιδί απ’ το Σικάγο»3: «Φανατικός θιασώτης του πιο σκληρού νεοφιλελεύθερου δόγματος και λάτρης των ιδιωτικοποιήσεων από τα πολιτικά γεννοφάσκια του, ο Κωστής Χατζηδάκης δεν είχε ιδιαίτερη δυσκολία να προσυπογράψει τον νέο περιβαλλοντοκτόνο νόμο, υπηρετώντας πιστά την κρυφή ατζέντα του μέντορά του Κων. Μητσοτάκη για «απελευθέρωση της γης από τα δεσμά της»...υπήρξε, από την πρώτη στιγμή που ασχολήθηκε με την πολιτική, φανατικός θιασώτης του πιο σκληρού νεοφιλελεύθερου δόγματος, όπως ακριβώς το είχαν εφαρμόσει τα «παιδιά του Σικάγου», η περιβόητη ομάδα των Chicago Boys του Μίλτον Φρίντμαν στη Χιλή του Πινοσέτ...το 1994 ο Μητσοτάκης τον κάνει ευρωβουλευτή και στο διάστημα αυτών των χρόνων υποστήριξε με θέρμη τις ιδιωτικοποιήσεις κάθε είδους, ενώ πρωταγωνίστησε στην απόπειρα παράκαμψης του άρθρου 16 του Συντάγματος...(όταν) η κυβέρνηση Κώστα Καραμανλή επιχείρησε το 2006 να αναγνωρίσει τα πάσης φύσεως «κολέγια» ως ιδιωτικά ΑΕΙ, επικαλούμενη την Ευρωπαϊκή Οδηγία 26/2005...οι ρυθμίσεις αυτές υπήρξαν αποτέλεσμα συγκεκριμένης τροπολογίας που κατατέθηκε τον Ιανουάριο του 2004 στο Ευρωκοινοβούλιο από τον Κωστή Χατζηδάκη».
Στη κυβέρνηση Καραμανλή, γίνεται υπουργός Μεταφορών και το 2009 βάζει μπροστά το σχέδιο για ιδιωτικοποίηση του δημόσιου αερομεταφορέα, της Ολυμπιακής Αεροπορίας (Ο.Α.). Ουσιαστικά την ξεπουλάει στην MIG του Βγενόπουλου που αποδείχθηκε «τράνζιτ σταθμός» Για να επιτύχει το κλείσιμο της Ο.Α. χρησιμοποίησε μια καταδικαστική απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου, που βασίστηκε σε καταγγελίες που έκανε ο ίδιος την περίοδο που ήταν ευρωβουλευτής κατά της κρατικής επιδότησης της Ο.Α., και σε καταγγελίες της AEGEAN του Βασιλάκη για αθέμιτο ανταγωνισμό. Η Ο.Α. δικάστηκε και καταδικάστηκε ερήμην, γιατί ο Χατζηδάκης είχε προνοήσει να δώσει εντολή να μην παρευρεθεί η εταιρία στο δικαστήριο. Όμως, ένα χρόνο μετά το κλείσιμο της Ο.Α., και αφού το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αθώωσε την Ο.Α. όταν του προσκομίστηκαν τα πραγματικά στοιχεία της εταιρίας που αρχικά δεν είχαν προσκομιστεί με εντολή πάλι του Χατζηδάκη, ξεκινάει η επιχείρηση της AEGEAN για να την απορροφήσει και με την ΕΕ να δίνει τελικά το 2013 το «πράσινο φως» για τη συμφωνία με το σκεπτικό ότι, στην αντίθετη περίπτωση, το λουκέτο θα ήταν μονόδρομος για την ιδιωτική Ο.Α.4
Εκείνη την εποχή το αφήγημα ήταν ότι τάχα το κλείσιμο της Ολυμπιακής θα βοηθούσε τον ελεύθερο ανταγωνισμό στις αερομεταφορές που με την σειρά του θα έριχνε τις τιμές των εισιτηρίων και θα αναβάθμιζε τις προσφερόμενες υπηρεσίες και ότι με τα χρήματα που θα εξοικονομούσε το δημόσιο από το κλείσιμο της «ζημιογόνας» Ο.Α. θα έκτιζε κάθε μήνα από ένα νοσοκομείο και κάπου 200 σχολεία. Το τι πραγματικά όμως σήμαινε το κλείσιμο της Ο.Α. δεν άργησε να φανεί. Ο Χατζηδάκης έδωσε μια εταιρεία με κύκλο εργασιών 1 δις 200 εκατ. ευρώ το χρόνο για 147 εκατ. ευρώ (που και αυτά δεν τα έχει πάρει ακόμα το δημόσιο γιατί εκκρεμούν δικαστικές αποφάσεις), απολύθηκαν και οι 4.000 εργαζόμενοι, κόπηκαν οι έκτατες (και δωρεάν) αεροδιακομιδές ασθενών από τα νησιά, αυξηθήκαν οι τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων, κόπηκαν οι απ’ ευθείας υπεραντλαντικές πτήσεις, οι «άγονες γραμμές» από 12 έγιναν 38 και από 22 εκατ. ευρώ που στοίχιζαν στο δημόσιο επί της δημόσιας Ο.Α. τώρα στοιχίζουν κοντά στα 200 εκατ. ευρώ. Το κλείσιμο της Ο.Α. όχι μόνο δεν «εξοικονόμησε πόρους για κοινωνική πολιτική» αλλά στοιχίζει στο δημόσιο πάνω από 250 εκατ. ευρώ το χρόνο. Χρήματα που καταλήγουν στις γνωστές τσέπες των ιδιωτικών αερογραμμών οι οποίες σήμερα ζητάνε από την κυβέρνηση κρατική ενίσχυση.
ΔΕΗ όπως Ολυμπιακή;
Το παραπάνω παράδειγμα της Ο.Α. είναι διδακτικό για να καταλάβουμε και σήμερα τη μεθοδολογία και τους στόχους του Χατζηδάκη, και της κυβέρνησης της ΝΔ, για τις ΔΕΚΟ και ειδικότερα για τη ΔΕΗ και το κλάδο της ενέργειας. Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ (και των εταιριών που προέκυψαν από το «σπάσιμο» της) έχει το ίδιο αφήγημα με αυτό της Ο.Α. δέκα χρόνια πριν: η ΔΕΗ είναι ζημιογόνα, πληρώνει πρόστιμα στην ΕΕ γιατί είναι ρυπογόνα εξαιτίας της λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ενέργειας, ενώ με την περαιτέρω ιδιωτικοποίησή της θα απαλλάξει το δημόσιο από τα χρέη της, θα βάλει λεφτά στα ταμεία της, θα εκσυγχρονιστεί, θα προσελκύσει στρατηγικού χαρακτήρα επενδυτές, θα καταφέρει να γίνει πιο ανταγωνιστική, με το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων θα συμμορφωθεί με τις αποφάσεις της ΕΕ για “καθαρή ενέργεια” με στροφή στο Φυσικό Αέριο (ΦΑ) και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), θα ενισχυθεί ο ανταγωνισμός που θα οδηγήσει σε επάρκεια παραγόμενης ενέργειας με μείωση των τιμών και καλύτερες υπηρεσίες για τους καταναλωτές.
Παραμύθια. Παντού σε όλο τον κόσμο το πέρασμα της παραγωγής και διαχείρισης της ενέργειας στα χέρια των ιδιωτών δεν ήταν μόνο οικονομικό σκάνδαλο αλλά και περιβαλλοντικό έγκλημα. Το ίδιο θα σημάνει και για την Ελλάδα αν αφήσουμε να υλοποιηθούν τα σχέδια της κυβέρνησης για την ενέργεια.5
Αυτές τις μέρες ξεκινάει η διαδικασία για την ιδιωτικοποίηση των δικτύων διαχείρισης και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Η κυβέρνηση θέλει το φθινόπωρο να δώσει το 49% των μετοχών του ΔΕΔΔΗΕ, με ισχυρά δικαιώματα μειοψηφίας, σε ιδιώτες ενώ την ίδια στιγμή η ΔΕΗ πήρε δάνειο 255 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την χρηματοδότηση των έργων αναβάθμισης και ανάπτυξης των δικτύων διανομής. Ο Χατζηδάκης παραδέχεται ότι αυτά τα έργα αποτελούν «προίκα» για τον ΔΕΔΔΗΕ ενόψει της ιδιωτικοποίησης.6 Η «ζημιογόνος» ΔΕΗ παίρνει δάνεια, με εγγύηση του δημοσίου, για να δώσει σε ιδιώτες ένα αναβαθμισμένο και μονοπωλιακό δίκτυο διανομής ενέργειας.
Με την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ και του ΑΔΜΗΕ ένα κρατικό μονοπώλιο θα μετατραπεί σε ιδιωτικό. Για να καταλάβουμε τι σημαίνει η ιδιωτικοποίηση της παραγωγής και διανομής ενέργειας αρκεί να δούμε το (όχι μοναδικό αλλά ενδεικτικό) παράδειγμα της Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Από το 1996 τα εκατομμύρια κατοίκων της Καλιφόρνιας ζούνε με τα κερδοσκοπικά παιχνίδια των ιδιωτικών εταιρειών ενέργειας. Οι εταιρείες «Pacific Gas & Electric», «South California Edison» και «San Diego Gas & Electricity», οι βασικοί προμηθευτές ηλεκτρισμού της Καλιφόρνιας, έκαναν ό,τι μπορούσαν για να αυξήσουν τα κέρδη τους, ακόμα και τεχνητές κρίσεις ενέργειας. Στην ουσία ο ανταγωνισμός των τριών μεγάλων προμηθευτών ενέργειας όχι μόνο δεν μείωσε τις τιμές του ρεύματος αλλά αντίθετα προκαλούσαν συνέχεια αύξηση της τιμής του ρεύματος. Ο Πολ Κρούγκμαν έγραφε: «Ο ανταγωνισμός στη χονδρική αγορά ενέργειας θα πίεζε τις τιμές. Ωστόσο, συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Οι τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας εκτοξεύθηκαν και οι παραγωγοί της πραγματοποίησαν απίστευτα κέρδη που σε μερικές περιπτώσεις άγγιζαν σε αύξηση το 700% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Το αποτέλεσμα ήταν η εκδήλωση χαοτικών ελλείψεων ηλεκτρικής ενέργειας και γενικευμένων μπλακ άουτ».7
Το ίδιο εξοργιστικό είναι και τα περί «περιβαλλοντικής ευαισθησίας στο κλάδο της ενέργειας» όταν την ίδια στιγμή προωθεί εξορύξεις (ρυπογόνων) υδρογονανθράκων σε όλη την Ελλάδα, πυροδοτεί πολεμικές εντάσεις με την Τουρκία για την εκμετάλλευση των ΑΟΖ σε Αιγαίο και Μεσόγειο προς όφελος ελληνικών και ξένων ενεργειακών κολοσσών, πριμοδοτεί τους διάφορους Μυτιληναίους, Λάτσηδες και Κοπελούζους για το (ρυπογόνο) Φυσικό Αέριο και τις (καταστρεπτικές για το περιβάλλον) ανεμογεννήτριές τους. Η πραγματική αιτία της “απολιγνιτοποίησης” είναι για να ξεφορτωθεί η ΔΕΗ τα “βαρίδια” των μη ανταγωνιστικών λιγνιτικών μονάδων και σε συνδυασμό με τις 5.500 απολύσεις (μέσω της εθελούσιας εξόδου) των εργαζόμενων σ’ αυτές θα επιτρέψουν στην κυβέρνηση να κάνει μία πιο «ελκυστική» ιδιωτικοποίηση.8
Αξίζει να σημειωθεί ότι ναι μεν το ηλεκτρικό φορτίο της 8ης Ιουνίου 2020 καλύφθηκε χωρίς τη λειτουργία οποιασδήποτε λιγνιτικής μονάδας ηλεκτροπαραγωγής (και τον Χατζηδάκη να δηλώνει ότι αποτελεί πρόγευση του «πράσινου» ενεργειακού μείγματος συνδυάζοντας την απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων με τα κίνητρα για τις ΑΠΕ) αλλά, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η ζήτηση καλύφθηκε κατά 57,65% από (ρυπογόνες) μονάδες Φυσικού Αερίου, 14,23% από υδροηλεκτρικά, 23,21% από εισαγωγή (!) ηλεκτρικού ρεύματος και μόνο 4,92% από ΑΠΕ.9
Το περιβαλλοκτόνο πολυνομοσχέδιο Χατζηδάκη είναι η συνέχεια και το συμπλήρωμα των παραπάνω προθέσεων. «Εργαλείο πράσινης ανάπτυξης για τη μετα-κορονοϊό εποχή ώστε να είμαστε έτοιμοι να προσελκύσουμε επενδύσεις» το χαρακτήρισε κυνικά ο Χατζηδάκης στη Βουλή.
Διαδικασίες εξπρές
Περιβαλλοντικοί νόμοι και διατάξεις έχουν ψηφιστεί πολλοί και κάθε κυβέρνηση έβαζε και ένα καρφί στο φέρετρο του περιβάλλοντος αλλά προσπαθούσε (όσο ήταν δυνατόν) να κρατήσει και τα προσχήματα. Τώρα έχουμε μία κυβέρνηση που όχι μόνο δεν κρατάει τα προσχήματα αλλά ούτε καν το επιδιώκει. Το περιβάλλον παραδίδεται στο βωμό του κέρδους με διαδικασίες-εξπρές, με απαξίωση και αυτής της κοινοβουλευτικής διαδικασίας. Σε μία Βουλή ουσιαστικά κλειστή, που τυπικά θα νομοθετούσε μόνο για θέματα που θα αφορούσαν την πανδημία, ο Χατζηδάκης κατέθεσε το πολυνομοσχέδιο μόλις μία εβδομάδα πριν από την ψήφισή του (και ενώ είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση με 66 άρθρα, η τελική μορφή του είχε 130), απέκλεισε από τη συζήτηση κατά τη διάρκεια της ακρόασης των φορέων όλους τους «ειδικούς» για το περιβάλλον αλλά και τον Σύλλογο Εργαζομένων στους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ), το συντονιστικό όργανο των προέδρων των ΦΔΠΠ, ακόμα και τις αρμόδιες υπηρεσίες του ίδιου του υπουργείου.
Επί της ουσίας το νομοσχέδιο, όπως αναφέρει η Πρωτοβουλία Ενάντια στην Περιβαλλοντική Καταστροφή και την Κλιματική Αλλαγή σε ανακοίνωση της10, ανοίγει το δρόμο για:
• την άμεση διαδικασία ιδιωτικοποίησης των δικτύων διαχείρισης και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
• την επιτάχυνση των διαδικασιών εξορύξεων υδρογονανθράκων (και όχι μόνο) καθώς και την επέκταση βιομηχανικών ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών, χωρίς κανέναν έλεγχο και με «διευκολύνσεις» προς τους επενδυτές. Οι απαραίτητες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) θεωρούνται ως «χρονοβόρα διοικητική διαδικασία» και «ανασταλτικός παράγοντας» για τις επενδύσεις και έτσι εκχωρεί τον έλεγχο των ΜΠΕ σε ιδιώτες «αξιολογητές», που θα επιλέγονται και θα πληρώνονται από τις ίδιες τις εταιρείες που θα αναλαμβάνουν τα έργα, επιβάλλοντας ασφυκτικές προθεσμίες για γνωμοδοτήσεις των Υπηρεσιών ενώ η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας που τάσσεται στη Διοίκηση για να γνωμοδοτήσει συνεπάγεται ότι η γνωμοδότηση είναι θετική για τον ιδιώτη και κάνει δυνατή την αδειοδότηση ενός έργου ακόμα κι αν έχει αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Καταργείται και η απαιτούμενη έγκριση από τα Δημοτικά/Περιφερειακά Συμβούλια για να προχωρήσουν τα έργα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε περιοχές που ανήκουν στο Δημόσιο ή στους ΟΤΑ.
• την ουσιαστική κατάργηση της προστασίας των περιοχών Natura 2000, καθώς δίνει την δυνατότητα να προχωράνε εξορύξεις και μεταλλευτικές δραστηριότητες, να χτιστούν λατομεία και ξενοδοχεία για την τουριστική και εμπορευματική «αξιοποίηση» αυτών των περιοχών, με παράλληλη υποβάθμιση των φορέων διαχείρισης και φύλαξης των προστατευόμενων περιοχών.11
• την νομιμοποίηση αυθαιρέτων εντός δασικών εκτάσεων, υγροτόπων και ρεμάτων και παρεμβάσεων σε δάση χωρίς έγκριση των δασικών υπηρεσιών, οι οποίες αποδυναμώνονται και σε ρόλο και σε προσωπικό.
• την μεταφορά αρμοδιοτήτων διαχείρισης απορριμμάτων από Δήμους σε ανώνυμες εταιρείες και την μετατροπή όλων των περιαστικών περιοχών σε απέραντες χωματερές καθώς το νομοσχέδιο απλοποιεί τις διαδικασίες διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Είναι ενδεικτικό ότι αμέσως μετά τη ψήφιση του νομοσχεδίου ο Χατζηδάκης έδωσε το «πράσινο φως» στην τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ για την καύση σκουπιδιών στο εργοστάσιό της στην Ευκαρπία Θεσσαλονίκης. Η καύση σκουπιδιών που ξεκίνησε στον Βόλο (από την ΑΓΕΤ-Lafarge) έρχεται να επεκταθεί αυξάνοντας τη κερδοφορία των βιομήχανων που εξασφαλίζουν έτσι δωρεάν «καύσιμα» αδιαφορώντας για τα προβλήματα στη δημόσια υγεία που προκαλεί η καύση απελευθερώνοντας διοξίνες και φουράνια.
• την υποβάθμιση των ρεμάτων από την ανεξέλεγκτη διάθεση αστικών και βιομηχανικών λυμάτων μέσα σε αυτά.12
• την «Ελληνικός Χρυσός» να συνεχίσει την καταστροφική για το περιβάλλον και την τοπική κοινωνία δραστηριότητά της με τη φωτογραφική διάταξη για την απαλλαγή της από την υποχρέωση αδειοδότησης ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, χώρων απόθεσης εξορυκτικών απόβλητων και εγκαταστάσεων επεξεργασίας υδάτων. Θα αρκεί πλέον μία απλή «γνωστοποίηση».
Ενδεικτικό, επίσης, για το σε ποιούς είναι «κομμένο και ραμμένο» το νομοσχέδιο αποτελούν οι φορείς που το επικρότησαν και το βρήκαν σε «σωστή κατεύθυνση». Ο ΣΕΒ, η ΕΛΕΤΑΕΝ (που εκπροσωπεί το «αιολικό λόμπι») και ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ) που ζήτησε μάλιστα να μην χωροθετούνται αιολικά πάρκα μέσα σε λατομικές περιοχές ή σε μεταλλευτικές παραχωρήσεις και πλησίον πιθανόν κοιτασμάτων γιατί υπάρχει ο κίνδυνος συγκρούσεως συμφερόντων.
Στα χαρτιά
Το ότι το νομοσχέδιο ψηφίστηκε δεν σημαίνει ότι αυτόματα θα υλοποιηθούν και οι διατάξεις του. Για να γίνει αυτό θα πρέπει η κυβέρνηση και οι «επενδυτές» να κερδίσουν μία πολύ πιο δύσκολη μάχη από αυτή του κοινοβουλίου. Θα πρέπει να κάμψουν τις αντιστάσεις των κινημάτων που μαζικά εναντιώθηκαν σ’ αυτό το νομοσχέδιο αλλά και όλες τις προηγούμενες επιθέσεις ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της ενέργειας και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Είναι μία μάχη που μπορούμε να κάνουμε τη κυβέρνηση να ηττηθεί με ντροπιαστικό τρόπο και τα σχέδια της να μείνουν στα χαρτιά.
Η αντίσταση είναι ήδη ξεκινημένη σε όλη την Ελλάδα, είναι μαζική και ήδη μετρά νίκες. Η Λουίζα Γκίκα από τα Γιάννενα στο άρθρο «Το κίνημα ενάντια στις εξορύξεις» σ’ αυτό το περιοδικό το 2019 έγραφε13: «Σε κάθε πόλη της Ηπείρου δημιουργήθηκαν πρωτοβουλίες αγώνα ενάντια στις εξορύξεις. Οι κινητοποιήσεις σε δημοτικά συμβούλια είχαν ως αποτέλεσμα ακόμα και σε δήμους που αρχικά είχαν πάρει αποφάσεις υπέρ των εξορύξεων να τις αλλάξουν όπως στα Ζαγόρια, ή και σε άλλα να πάρουν απόφαση ενάντια πχ στα Κεντρικά Τζουμέρκα....Η πρώτη πανελλαδική διαδήλωση ενάντια στις έρευνες και εξορύξεις ΥΑ που έγινε στα Γιάννενα τον Ιούνη του 2018 ήταν μεγαλειώδης, με πάνω από 2000 διαδηλωτές. Επιτροπές κατοίκων της Ηπείρου και της υπόλοιπης δυτικής Ελλάδας-Ιονίων που άρχισαν να συγκροτούνται για να στείλουν αποστολές, δημοτικές κινήσεις, οικολόγοι, περιβαλλοντικές οργανώσεις, το ΣΕΚ, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ καθώς και άλλα κομμάτια της αντικαπιταλιστικής αριστεράς και της αυτονομίας συμμετείχαμε σε μια διαδήλωση γεμάτη παλμό που έγινε γεγονός. Μετά από αυτή την κινητοποίηση το Εργατικό Κέντρο (ΠΑΜΕ) αναγκάστηκε να καλέσει λίγες μέρες αργότερα διαδήλωση ενάντια στις εξορύξεις, αφού η απουσία του από μια τόσο σημαντική κινητοποίηση ήταν εκκωφαντική. Ακόμα μεγαλύτερη ήταν η διαδήλωση που οργανώθηκε φέτος τον Ιούνη...Στο χρόνο που μεσολάβησε συγκροτήθηκαν πανελλαδικά ακόμα περισσότερες κινήσεις ενάντια στις εξορύξεις, από την Ιθάκη και την Κεφαλονιά ως την Κρήτη, ενδεικτικό της διάθεσης του κόσμου να παλέψει παντού ενάντια στα καταστροφικά σχέδια των εξορύξεων και την καταστροφή του περιβάλλοντος συνολικότερα».
Τέτοιες εικόνες έρχονται από παντού. Από τις μαζικές διαδηλώσεις την ημέρα κατάθεσης του νομοσχεδίου στις 4 Μάη και στην Παγκόσμια Μέρα για το Περιβάλλον στις 5 Ιούνη και πιο πριν στην Παγκόσμια μέρα Δράσης Ενάντια στη Κλιματική Αλλαγή το Σεπτέμβριο του 2019 μέχρι τις διαδηλώσεις - κινητοποιήσεις ενάντια στην καταστροφή των βουνών εξαιτίας της εγκατάστασης ΒΑΠΕ και δημιουργίας αιολικών πάρκων σε όλη την Ελλάδα, ενάντια στην καύση των σκουπιδιών σε Βόλο και Θεσσαλονίκη, ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης απορριμμάτων και στη δημιουργία ΧΥΤΑ στις γειτονιές της Δυτικής Αττικής, ενάντια στο Master Plan της Cosco στις γειτονιές του Πειραιά και ο κατάλογος συνεχίζεται.14 Και να μην ξεχνάμε την παγκόσμια διάσταση που έχει πάρει το κίνημα ενάντια στην κλιματική αλλαγή και την περιβαλλοντική καταστροφή.15
Όλες οι κινητοποιήσεις έχουν καταφέρει να μπλοκάρουν και να καθυστερήσουν πολλά από τα «επενδυτικά» έργα. Ακόμα και μετά τη ψήφιση του νομοσχεδίου οι κάτοικοι της Τήνου, ύστερα από αγώνα 5 ετών και μπόλικη καταστολή, κατάφεραν να διώξουν τον όμιλο Κοπελούζου και το σχεδιασμό για εγκατάσταση 15 ανεμογεννητριών στην ενδοχώρα του νησιού τους. Λίγες μέρες μετά ο πρόεδρος του ΣτΕ εξέδωσε προσωρινή διαταγή με την οποία υποχρεώνει την COSCO να σταματήσει τις εργασίες στην Πειραϊκή, που αφορούν τις βυθοκορήσεις και το μπάζωμα της θάλασσας, ενθαρρύνοντας τον αγώνα των κατοίκων μέχρι τη τελική νίκη.
Οι κινητοποιήσεις και οι αγώνες είναι πολύ πιο δυνατοί από την καταστολή των ΜΑΤ, τις διώξεις των αγωνιστών και τις μπουλντόζες των «επενδυτών». Όμως, η μάχη για την προστασία του περιβάλλοντος πάει χέρι-χέρι με την μάχη ενάντια στη συνολική πολιτική της κυβέρνησης που θέλει να φορτώσει στις πλάτες μας την οικονομική, υγειονομική και περιβαλλοντική κρίση του καπιταλισμού. Καμία τοπική πρωτοβουλία δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τον «επενδυτή» που επιδιώκει να καταστρέψει την περιοχή για το κέρδος αλλά ένα σύστημα, μία κυβέρνηση και μία πολιτική που βρίσκεται πίσω από αυτόν και τον στηρίζει. Γι’ αυτό και ο αγώνας δεν πρέπει να είναι ένα άθροισμα μεμονωμένων μαχών σε κάθε περιοχή ξεχωριστά.
Τώρα είναι η ώρα για συντονισμό, κλιμάκωση και γενίκευση των αιτημάτων και των κινητοποιήσεων. Η επίθεση των ΜΑΤ στους κατοίκους της Τήνου έβγαλε στο δρόμο όλες τις Κυκλάδες δείχνοντας ότι ο αγώνας κάθε περιοχής πρέπει να αφορά όλες και όλους. Το σταμάτημα της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ πρέπει να είναι υπόθεση της κάθε πρωτοβουλίας που παλεύει ενάντια στις εξορύξεις ή ενάντια στην καταστροφή των βουνών από τις ανεμογεννήτριες του κάθε «επενδυτή». Ο αγώνας να μην περάσει σε ιδιώτες η διαχείριση απορριμμάτων πρέπει να είναι υπόθεση των κινητοποιήσεων ενάντια στην καύση των σκουπιδιών.
Τώρα είναι η ώρα να μπει στην πρώτη γραμμή του αγώνα το «βαρύ πυροβολικό», η οργανωμένη εργατική τάξη, τα συνδικάτα, τα Εργατικά Κέντρα. Χρειαζόμαστε το εργατικό κίνημα στην πρώτη γραμμή της πάλης για να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή και την περιβαλλοντική καταστροφή και μπορούμε να το πετύχουμε. Οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ μπορούν να σταματήσουν την ιδιωτικοποίησή της και να ξανακάνουν τη ΔΕΗ ενιαία και δημόσια κάτω από το δικό τους έλεγχο. Μπορεί η ηγεσία της ΓΕΝΟΠ - ΔΕΗ να έχει συμβιβαστεί με τα σχέδια του Χατζηδάκη αλλά η οργή των εργαζόμενων βράζει στη βάση. Είναι αυτοί που όλα τα προηγούμενα χρόνια ήταν η εμπροσθοφυλακή του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα και είχαν αποτρέψει πολλές ανάλογες απόπειρες στο παρελθόν. Το βάρος πέφτει στη βάση των πρωτοβάθμιων σωματείων να βγουν μπροστά και να κάνουν ανταρσία στα σχέδια της ηγεσίας της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ. Από τις λιγνιτικές μονάδες που κλείνουν και πετάνε τους εργαζόμενους στο περιθώριο με «εθελούσια έξοδο» μέχρι τους τεχνικούς των δικτύων που θα γίνουν βορά στο «στρατηγικό επενδυτή». Η απεργία στις 27 Νοέμβρη του 2019 έδειξε τη δύναμή τους. Και δίπλα στους εργαζόμενους της ΔΕΗ υπάρχουν οι εργαζόμενοι στη ΔΕΣΦΑ, στα ΕΛΠΕ που αντιμετωπίζουν τις ίδιες επιθέσεις αλλά και οι εργαζόμενοι στους ΟΤΑ, που δίνουν τη ζωή τους για να μείνουν οι γειτονιές μας καθαρές στην πανδημία, και θα πρέπει να βγουν μπροστά για να μπλοκάρουν τα σχέδια για την ιδιωτικοποίηση της καθαριότητας και της διαχείρισης απορριμμάτων. Το ίδιο και τα Σωματεία εργαζομένων της ΑΓΕΤ-Lafarge στο Βόλο και της ΤΙΤΑΝ στη Θεσσαλονίκη ενάντια στην επίθεση κυβέρνησης και εργοδοσίας στην υγεία των ίδιων και των τοπικών κοινωνιών από την καύση των σκουπιδιών.
Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να ανατρέψει τα σχέδια του Χατζηδάκη και της κυβέρνησης.
Το καθήκον της αντικαπιταλιστικής αριστεράς είναι να μπει μπροστά για να οργανώσει και να στηρίξει αυτές τις πρωτοβουλίες.
Για μία ενιαία και δημόσια ΔΕΗ με εργατικό και κοινωνικό έλεγχο με προσλήψεις και επενδύσεις σε πραγματικά καθαρές και ανανεώσιμες μορφές ενέργειας ενάντια στην απάτη των ΒΑΠΕ. Για την μείωση και οριστική απαλλαγή από όλα τα ορυκτά καύσιμα με σταμάτημα όλων των εξορύξεων για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων. Για δημόσια και δωρεάν ΜΜΜ ενάντια στην γενικευμένη χρήση Ι.Χ. Για επανακρατικοποίηση χωρίς αποζημίωση με εργατικό και κοινωνικό έλεγχο του ΟΣΕ και της Αegean. Για ελεύθερες παραλίες ενάντια στη «βαριά βιομηχανία» του τουρισμού. Για πάρκα και ελεύθερους χώρους στις πόλεις ενάντια στην ιδιωτικοποίηση στο Ελληνικό και στο Γουδή και στις αθλιότητες Μπακογιάννη που ξεπουλάει το κέντρο της Αθήνας στο real estate. Για την προστασία των ρεμάτων. Για δημόσια και οικολογική διαχείριση των απορριμμάτων.
Για να μπει το περιβάλλον και οι ζωές μας πάνω από τα κέρδη τους. Για να ανατρέψουμε τον καπιταλισμό πριν καταστρέψει τα πάντα.
Σημειώσεις
1. https://www.kathimerini.gr/206171/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/mhtsotakhs-pros-th-swsth-katey8ynsh-h-oikonomikh-politikh-ths-kyvernhshs
2. Πάνος Γκαργκάνας: Η πολλαπλή αποτυχία του καπιταλισμού, ΣΑΚ Νο 140, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1237
3. https://www.efsyn.gr/politiki/prosopiki-ypothesi/242549_paidi-ap-sikago
4. http://www.avgi.gr/article/10842/11106494/kratike-enischyse-choris-kratikopoiese-zetaei-e-aegean
5. Γιώργος Ράγκος: Κάτω τα χέρια από τη ΔΕΗ - κάτω τα χέρια από το περιβάλλον, ΣΑΚ Νο 138, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1216
6. https://www.cnn.gr/oikonomia/story/207673/xatzidakis-ton-septemvrio-i-prokiryxi-gia-tin-idiotikopoiisi-toy-deddhe
7. https://www.nytimes.com/2001/01/07/opinion/reckonings-abuses-of-power.html
8. Γιώργος Ράγκος: Κάτω τα χέρια από τη ΔΕΗ - κάτω τα χέρια από το περιβάλλον, ΣΑΚ Νο 138, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1216
9. Για την απάτη και την περιβαλλοντική καταστροφή των ΒΑΠΕ: Γιώργος Ράγκος: Κινητοποιήσεις ενάντια στις ανεμογεννήτριες: Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, Εργατική Αλληλεγγύη, No 1423, https://ergatiki.gr/article.php?id=22340&issue=1423
10. https://www.facebook.com/protovouliaklima
11. Ορίζει χρήσεις γης που επεκτείνουν το αστικό περιβάλλον σε προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 σε αντίθεση με το άρθρο 24 του Συντάγματος με την επιστημονική επιτροπή της Βουλής να παραπέμπει στην απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ με εισηγήτρια τη σημερινή Πρόεδρο της Δημοκρατίας (!) που κρίνει αντισυνταγματική την ρύθμιση αλλαγή χρήσεων γης χωρίς προηγούμενη ειδική μελέτη.
12. Εμμανουέλα Τερζοπούλου: Φυσικά ρέματα, ΣΑΚ 136, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1183
13. Λουίζα Γκίκα: Το κίνημα ενάντια στις εξορύξεις, ΣΑΚ 136, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1184
14. Λένα Βερδέ: Κίνημα αντίστασης στην περιβαλλοντική καταστροφή, ΣΑΚ 137, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1202
15. Ορέστης Ηλίας: Ξεσηκωμός για τον πλανήτη, ΣΑΚ 134, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1162 και
Πάνος Γκαργκάνας: Kλιματική αλλαγή - η αντικαπιταλιστική απάντηση, ΣΑΚ, 136, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1182