Ο Δημήτρης Ζώτος, δικηγόρος της Πολιτικής Αγωγής στη δίκη της Χρυσής Αυγής μιλάει στον Γιώργο Πίττα για τους θανάτους προσφύγων στα κέντρα κράτησης και τις ευθύνες των δεσμοφυλάκων τους
Στις 29 Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε ότι θα χρηματοδοτήσει με 250 εκατομμύρια ευρώ τα πέντε νέα στρατόπεδα προσφύγων που ετοιμάζει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας στη Λέσβο, στη Σάμο, στη Χίο την Κω και τη Λέρο. Πρόκειται για τα κλειστά στρατόπεδα κράτησης που εδώ και ένα χρόνο η κυβέρνηση μεθοδεύει στα νησιά -έχοντας ξεκινήσει ήδη σε κάποια από αυτά την υλοποίησή τους- αντιμέτωπη με τις αντιδράσεις και των προσφύγων και των κατοίκων.
Η χρηματοδότηση αυτού του σχεδίου είναι η επιβεβαίωση της νέας ρατσιστικής σκλήρυνσης της πολιτικής της ΕΕ ενάντια στους πρόσφυγες - στην οποία η κυβέρνηση Μητσοτάκη παίζει τον ρόλο του μπροστάρη. Η ρατσιστική αυτή σκλήρυνση θεσμοθετείται μάλιστα εκ νέου με το καινούργιο Σύμφωνο Μετανάστευσης της ΕΕ που βρίσκεται εδώ και μερικούς μήνες στα σκαριά και προβλέπει πέρα από τα κλειστά στρατόπεδα ακόμη μεγαλύτερη «θωράκιση» των συνόρων με φράχτες στον Έβρο και περιπολίες θανάτου στα νησιά (σε συνεργασία με την κυβέρνηση Ερντογάν με την οποία το παζάρι για τα ανταλλάγματα συνεχίζεται) καθώς και μέτρα επιτάχυνσης των απορρίψεων και των απελάσεων των αιτούντων ασύλου.
«Με κεντρικό μήνυμα “ποτέ πια άλλη Μόρια” προχωρούμε σε ένα φιλόδοξο, αλλά συνάμα και ρεαλιστικό, σχέδιο δημιουργίας Κλειστών, Ελεγχόμενων Δομών στα νησιά και την ενδοχώρα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Μετανάστευσης Μηταράκης! Aποτελεί πραγματικά κορύφωση γκεμπελισμού το γεγονός ότι η στροφή από τα ανοιχτά στρατόπεδα (που δημιουργήθηκαν μετά τη Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας το 2016 και στα οποία διέμενε η πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο) στα κλειστά και σε απομακρυσμένες περιοχές γίνεται στο όνομα της «βελτίωσης» των συνθήκων σε αυτά, γίνεται στο όνομά τους.
Λες και οι πρόσφυγες, στην πλειοψηφία τους γυναίκες και παιδιά, που εγκατέλειπαν πέρσι το φθινόπωρο το φλεγόμενο κολαστήριο της Μόριας για να περάσουν τελικά ένα χειμώνα ολόκληρο στα αντίσκηνα του κολαστήριου του Καρά Τεπέ στη Λέσβο, εξεγέρθηκαν για να βρεθούν κλεισμένοι σε φυλακές σε κάποιο κορφοβούνι.
Στην ετήσια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστείας για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο η Ελλάδα έχει την «τιμητική» της με σωρεία παραβιάσεων σε ντόπιους και πρόσφυγες. Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις κυβερνήσεις «να αφήσουν ελεύθερους όλους όσους κρατούνται αποκλειστικά για λόγους μετανάστευσης και να εξασφαλίσει ότι οι αιτούντες άσυλο θα προστατεύονται με βάση τις διεθνείς συμβάσεις». Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες καλεί τις αρχές να «εγκαταλείψουν την πρακτική της παρατεταμένης και αδιάκριτης διοικητικής κράτησης». Είναι υποκριτικό, αλλά ενδεικτικό της κατάστασης, ότι ακόμη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης κάνει λόγο για απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση και ζητάει «η παρούσα προσέγγιση σχετικά με την κράτηση πολιτών τρίτων χωρών να αλλάξει».
Είναι πλέον καθαρό σε όλο και περισσότερους ότι ο θεσμικός ρατσισμός κυβέρνησης και ΕΕ δεν έχει να κάνει τίποτε με μέτρα αντιμετώπισης των «αυξημένων ροών» των προσφύγων και των μεταναστών που ταχα δεν μπορούν να διαχειριστούν. Το ίδιο τυ υπουργείο Μετανάστευσης καμάρωνε τον περασμένο μήνα ότι στην Ελλάδα -μέσα από την εφαρμογή αυτής της θανατοπολιτικής- βρίσκονται σήμερα λιγότεροι από 60.000 αιτούντες άσυλο και οι «ροές» είχαν μειωθεί κατά 82% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2020, ενώ «σε ό,τι αφορά στη νόμιμη μετανάστευση και τη μόνιμη άδεια διαμονής επενδυτή (Golden Visa), η κύρια χώρα προέλευσης των επενδυτών στη χώρα μας είναι οι υπήκοοι Κίνας, σε ποσοστό 73,3% και ακολουθούν κατά πολύ μικρότερα μεγέθη οι υπήκοοι Τουρκίας (6,6%) και Ρωσίας (4,2%)»!
Πρόκειται για την ωμή παραδοχή της ταξικότητας του θεσμικού ρατσισμού που κλείνει σε στρατόπεδα συγκέντρωσης τους φτωχούς και χαρίζει τα πάντα στους «επενδυτές» που έρχονται να ξεκοκαλίσουν τη δημόσια περιουσία που τους χαρίζουν οι Μητσοτάκηδες και οι Χατζηδάκηδες.
Είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας αυτό που συντελείται σήμερα από τις κυβερνήσεις μέσα στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελλάδας. Αλλά τα μηνύματα που έρχονται από κάθε γωνιά της Ελλάδας, της Ευρώπης και όχι μόνο, δείχνουν ότι υπάρχει ένα ολοένα και διογκούμενο κίνημα που είναι αποφασισμένο να παλέψει για να σταματήσουν αυτά τα εγκλήματα αλλά και να τιμωρηθούν οι ένοχοι.
Είναι το μήνυμα που στέλνουν, καταρχάς, οι ίδιοι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που δεν έχουν σταματήσει να εξεγείρονται μέσα στα κλειστά και ανοιχτά στρατόπεδα, απαιτώντας άσυλο, χαρτιά, δικαίωμα μετακίνησης, στέγη που συνοψίζονται στα πλακάτ τους σε μια και μόνο λέξη: Αζαντί, Freedom, Ελευθερία. Είναι το μήνυμα που στέλνει το αντιρατσιστικό κίνημα αλληλεγγύης και οι κοινότητες των μεταναστών που δηλώνουν αποφασισμένες να κλιμακώσουν τον αγώνα για να κλείσουν τα στρατόπεδα – πιο πρόσφατα στην οργισμένη συγκέντρωση για τον χαμό του Εργκιούν και του Ντιαμπατέ στην πολύπαθη Πλατεία Αμερικής.
Είναι το μήνυμα που ακούστηκε δυνατά στους δρόμους της Αθήνας στο μεγαλειώδες συλλαλητήριο που οργανώθηκε από την ΚΕΕΡΦΑ στην Αθήνα –και πολλές άλλες πόλεις της χώρας- στις 20 Μάρτη, όπου οι πρόσφυγες από τα καμπ, οι κοινότητες μεταναστών, τα συνδικάτα και οι αντιρατσιστικές οργανώσεις, έδειξαν τη δύναμή τους, κατεβαίνοντας μαζικα στο δρόμο. Και ακόμη πιο σημαντικό, το μήνυμα που συντάραξε τη διεθνή μέρα δράσης τους δρόμους του Παρισιού, της Βιέννης, του Άμστερνταμ, του Λονδίνου, του Βερολίνου και δεκάδων άλλων πόλεων σε ολο τον κόσμο ενώνοντας τη φωνή μας διεθνώς. Τη φωνή που λέει κλείστε τα στρατόπεδα κλειστά και ανοιχτά και αφήστε τους να έρθουν στις πόλειες. Που λέει «Έχουμε χώρο», όπως ήταν το σύνθημα των διαδηλώσεων που έγιναν τον περασμένο Σεπτέμβρη σε πολλές πόλεις σε όλη την Γερμανία.
Έχουμε επιπλέον μια εμπειρία δεκαετιών για το πως το αντιρατσιστικό και αντιφασιστικό κίνημα μπορεί να νικάει βάζοντας μπροστά τους ίδιους τους πρόσφυγες και την οργανωμένη δύναμη της εργατικής τάξης, τα συνδικάτα. Αυτό εγινε το 2015 όταν οι λαοί της Ευρώπης υποδέχτηκαν πάνω από 1 εκατομμύριο ανθρώπους κάνοντας τους φασίστες να σκυλιάσουν και η Ελλάδα έγινε το παράδειγμα αλληλεγγύης. Έτσι φτάσαμε στις 7 του περσινού Οκτώβρη στην καταδίκη της Χρυσής Αυγής μετά από δεκαετίες σκληρού αγώνα.
Έχουμε την εμπειρία και τη δύναμη που αντλούμε από το Black Lives Matter και το μεγαλειώδες αντιρατσιστικό κίνημα των ΗΠΑ που κατέβηκε ξανά μαζικά στους δρόμους καταγγέλλοντας τις νέες ρατσιστικές δολοφονίες της αστυνομίας του Μπάιντεν και τη Δευτέρα 20 Απρίλη πανηγύρισε την καταδίκη του δολοφόνου του Τζόρτζ Φλόυντ – «ένοχος και στους τρεις βαθμούς». Και δεν σταματάει γιατί η εποχή των «μεμονωμένων περιστατικών» έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Από τις ΗΠΑ μέχρι την Ελλάδα, γίνεται πλέον φανερό στον καθένα, ότι αυτός που οπλίζει το χέρι των ανθρωποφυλάκων να βιαιοπραγούν, να κλείνουν σε στρατόπεδα και να σκοτώνουν, είναι ένα σύστημα που για να μην βουλιάξει μέσα στην κρίση του χρησιμοποιεί σαν σωσίβιο τον ρατσισμό αναβιώνοντας τις χειρότερες μνήμες της ανθρωπότητας, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι διαχειριστές του είναι ένοχοι, όχι σε τρεις, αλλά σε εκατόν τρεις βαθμούς και η θέση που τους αξίζει είναι δεμένοι χέρι-χέρι με τον Ντέρεκ Σόβιν, τον δολοφόνο του Φλόυντ.
Γιώργος Πίττας
Συνέντευξη μετον Δημήτρη Ζώτο,
δικηγόρο στην υπόθεση του Ιμπραήμ Εργκιούν και του Μάκι Ντιαμπατέ
Τι οδήγησε στον άδικο θάνατο δύο νέων ανθρώπων, ποια είναι τα αιτήματα των οικογενειών, τι ζητάει η καμπάνια που ξεκινάει σχετικά με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης;
Οι θάνατοι του Ιμπραήμ Εργκιούν και του Μάκι Ντιαμπατέ έχουν σαν γεννησιουργό αιτία την ύπαρξη και τη λειτουργία των αυθαίρετων χώρων κράτησης που λέγονται κατ’ ευφημισμό ΠΡΟΚΕΚΑ και στην ουσία είναι στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Στην περίπτωση του Εργκιούν έχουμε έναν νέο Κούρδο που έφυγε από την Τουρκία κυνηγημένος από το καθεστώς Ερντογάν, και ήρθε στην Ελλάδα να ζητήσει άσυλο. Του απορρίφθηκε η αίτηση ασύλου και κρατούνταν στο στρατόπεδο της Κορίνθου για 17 μήνες.
Ο 24χρονος Εργκιούν είχε την ελπίδα ότι στους 17 μήνες θα αφεθεί ελεύθερος επειδή υποτίθεται ότι ο ανώτερος χρόνος που μπορεί να κρατηθεί κανείς είναι 18 μήνες. Αντί γι’ αυτό, εισέπραξε μια απόφαση του διευθυντή ότι η κράτησή του θα συνεχιστεί. Αυτό είχε συμβεί άλλες δύο φορές. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των συγκρατουμένων του, ο Εργκιούν είχε κάνει άλλες δυο απόπειρες αυτοκτονίας. Ήταν μια απελπισμένη προσπάθεια να υπερασπιστεί με την ίδια του τη ζωή το δικαίωμά του να αφεθεί ελεύθερος αφού δεν υπήρχε κανένας λόγος να κρατείται. Θυσίασε τη ζωή του γι’ αυτό. Και νομίζω ότι αυτό είναι ένα μεγάλο χρέος για εμάς.
Ο Ντιαμπατέ, ήταν ένας νέος άνδρας από την Γουινέα, πατέρας τριών παιδιών, ένας χαρισματικός μουσικός, όπως λένε οι πατριώτες του της κοινότητας της Γουινέας και είχε έρθει εδώ για μια καλύτερη ζωή για εκείνον και για τα παιδιά του. Κρατούνταν πάλι αρκετούς μήνες, πάλι χωρίς καμιά δικαστική απόφαση στο ΠΡΟΚΕΚΑ της Κω. Όλοι όσοι κρατούνται στα ΠΡΟΚΕΚΑ υφίστανται μια ιατρική εξέταση και ο Ντιαμπατέ πέρασε αυτήν την εξέταση όπου διαπιστώθηκε ότι ήταν υγιής κατά την είσοδό του στο στρατόπεδο.
Ύστερα από δυόμιση μήνες ο Ντιαμπατέ εμφάνισε φοβερούς πόνους. Ζητούσε απελπισμένα βοήθεια για τρεις μέρες. Οι εκκλήσεις του δεν εισακούστηκαν ποτέ, με αποτέλεσμα να πεθάνει μέσα στο στρατόπεδο. Όταν έφτασε το ΕΚΑΒ στο στρατόπεδο ήταν ήδη νεκρός. Αν υπήρχε μια στοιχειώδης ιατρική μέριμνα ο Ντιαμπατέ θα είχε σωθεί καθώς πέθανε από ειλεό γιατί έμεινε αβοήθητος για τρεις μέρες.
Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για θανάτους-δολοφονίες, που οφείλονται στην ίδια την ύπαρξη των στρατοπέδων. Στην αυθαίρετη και μέσα σε απάνθρωπες συνθήκες κράτηση νέων κυρίως ανθρώπων που έρχονται στην Ελλάδα είτε για να ζητήσουν άσυλο είτε για μια καλύτερη ζωή. Όπως είναι γνωστό για την κράτηση στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στα ΠΡΟΚΕΚΑ, δεν υπάρχει δικαστική απόφαση με την οποία κρατείται κάποιος. Κρατείται μόνο και μόνο επειδή έχει κάνει αίτηση ασύλου είτε επειδή του απορρίφθηκε η αίτηση ασύλου και είναι προς απέλαση. Κάθε τρίμηνο ο αστυνομικός διευθυντής αποφασίζει αυθαίρετα αν και ποιος θα αφεθεί ελεύθερος και τίνος θα συνεχιστεί η κράτηση. Ο κανόνας είναι ότι η κράτηση συνεχίζεται.
Και οι δύο οικογένειες ζητάνε δικαιοσύνη για τους ανθρώπους που έχασαν αλλά και για να μην έχουν και άλλοι την τύχη τους. Ζητάμε σαν πολιτική αγωγή να τιμωρηθούν όλοι οι ένοχοι για τους δύο θανάτους, την αποζημίωση των οικογενειών, την κατάργηση όλων των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Αλλά δεν μιλάμε μόνο για τις οικογένειες, μιλάμε για τις κοινότητες, ολόκληρο το κίνημα αλληλεγγύης πρέπει να ενεργοποιηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση.
Σήμερα (Σάββατο 17/4) κατάφερε η κοινότητα της Γουινέας να πάρει τη σορό του Ντιαμπατέ και να του κάνει μια αξιοπρεπή κηδεία στο Σχιστό. Ήταν εκεί τα μέλη της Κοινότητας και δώσανε μια υπόσχεση: ότι ο θάνατός του δεν συνέβη επί ματαίω, ότι θα κοινητοποιήσουν και τις άλλες κοινότητες, να μην υπάρξουν άλλα θύματα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Και ο μόνος τρόπος είναι να αγωνιστούν για την κατάργηση των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Αυτήν την υπόσχεση έδωσαν στον Ντιαμπατέ. Αυτό ζήτησε στον επικήδειο του και ο συντονιστής της ΚΕΕΡΦΑ Πέτρος Κωνσταντίνου.
Μίλησέ μας για τα στρατόπεδα κράτησης που η μεθόδευση είναι να γίνουν ο κανόνας στην Ελλάδα και στην ΕΕ.
Να πούμε τι είναι ένα προαναχωρησιακό κέντρο, γιατί είναι σημαντικό και από άποψη νομικού καθεστώτος, να δούμε πόσο αυθαίρετο είναι. Τα προαναχωρησιακά κέντρα είναι φυλακές. Οι άνθρωποι που κρατούνται εκεί είναι κρατούμενοι, όπως είναι και οι άνθρωποι που βρίσκονται στις κανονικές φυλακές, δηλαδή στερούνται κάθε δικαίωμα ελεύθερης κίνησης. Μόνο που υπάρχει μια μεγάλη διαφορά.
Οι κανονικοί κρατούμενοι κρατούνται σε μια φυλακή γιατί εκτίουν κάποια ποινή για ένα αδίκημα που έκαναν και έχουν καταδικαστεί από ένα κανονικό δικαστήριο, όπου είχαν τις όποιες εγγυήσεις παρέχει το σημερινό δίκαιο, της υπεράσπισης, του δικηγόρου κλπ. Και δεύτερον, ξέρουν πόσο διαρκεί η ποινή τους, έχουν επισκεπτήρια, άδειες, τα δικαιώματα των κρατουμένων.
Οι μετανάστες και οι πρόσφυγες που κρατούνται στα προαναχωρησιακά κέντρα δεν έχουν κάνει κανένα ποινικό αδίκημα, δεν έχουν καταδικαστεί από κανένα κανονικό δικαστήριο με κάποια ποινή. Η κράτησή τους έχει επιβληθεί και ανανεώνεται από κάποιον αστυνομικό διευθυντή. Και δεν ξέρουν αν και πότε θα αφεθούν ελεύθεροι. Αυτό είναι συγκλονιστικό. Αυτή η αβεβαιότητα είναι που οδήγησε τον Εργκιούν στον θάνατο. Δεν έχουν αύριο, δεν έχουν προοπτική, δεν έχουν μέλλον. Η μοναδική εναλλακτική είναι η απέλαση ή η «εθελούσια επιστροφή» σε μια χώρα που είχαν ένα σημαντικό λόγο για να ρισκάρουν και να την εγκαταλείψουν – και γι’ αυτό το λόγο ελάχιστοι ακολουθούν αυτήν την επιλογή.
Για να δικαιολογηθεί αυτή η κράτηση, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες μπορεί να μην κατονομάζονται ρητά ως εχθροί αλλά εφαρμόζεται σε αυτούς το «δίκαιο του εχθρού». Πρόκειται για ένα παρασύστημα κράτησης, όπως κατ’ αντιστοιχία μιλάμε για παρακράτος, παρασύνταγμα κοκ. Στην πύλη κάθε ΠΡΟΚΕΚΑ σταματάει να ισχύει το δίκαιο προστασίας μεταναστών και προσφύγων και τα ίσα δικαιώματα. Βρίσκονται πλέον σε ένα χώρο μη δικαίου που υπόκειται στην αυθαίρετη εξουσία του κάθε αστυνομικού διευθυντή.
Πρόκειται για στρατόπεδα συγκέντρωσης που ακολουθούν μια συγκεκριμένη παράδοση. Έχουν σημασία τα ιστορικά προηγούμενα για κάτι που συμβαίνει αυτή την στιγμή ξανά μαζικά στην Ελλάδα και σε μια σειρά άλλες χώρες. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης είναι χώροι «διοικητικής φύλαξης» και «αστυνομικής κράτησης» των «εχθρών» του κράτους, του έθνους ή της καθεστυκίας τάξης, για τους οποίους εφαρμόζεται ένα μη-δίκαιο περιορισμού της ελευθερίας τους, όχι για κάτι που έκαναν αλλά για κάτι που είναι.
Η πρώτη εφαρμογή, έγινε στην Κούβα από το Ισπανικό κράτος που έκανε στρατόπεδα συγκέντρωσης για όσους θεωρούνταν εχθροί της αποικιοκρατίας. Στην Ελλάδα, στη Μακρόνησο, άνθρωποι κρατούνταν και βασανίζονταν – με αποφάσεις των επιτροπών ασφαλείας του κράτους και αστυνομικών διευθυντών, εκτοπισμένοι ως επικίνδυνοι για το εθνικό καθεστώς. Ήταν αριστεροί, θεωρούνταν εχθροί του κράτους. Και βέβαια, από άποψη νομικού καθεστώτος, τα στρατόπεδα των ναζί ανήκουν στην ίδια κατηγορία. Δεν υπήρξε κάποια απόφαση, ακόμη και της ναζιστικής «βουλής», να δημιουργήσουν στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το πρώτο τέτοιο στρατόπεδο το 1933 έγινε από τον Χίμλερ και ονομάστηκε «προστατευτική φύλαξη» αξιοποιώντας μια ρύθμιση που προϋπήρχε, αρχικά για τους αριστερούς και μετά για όλους τους «εχθρούς» του τρίτου Ράιχ, δηλαδή τους Εβραίους, τους ομοφυλόφιλους, τους Ρομά, τους ανάπηρους.
Αυτή είναι η παράδοση των ΠΡΟΚΕΚΑ. Σήμερα, πρόσφυγες και μετανάστες, κυνηγημένοι από πολέμους, δικτατορικά καθεστώτα, άνθρωποι που βρέθηκαν αντιμέτωποι με την κλιματική αλλαγή, την φτώχεια των προγραμμάτων του ΔΝΤ, θεωρούνται ανεπιθύμητοι από τις άρχουσες τάξεις της Ευρώπης, γίνονται αυτομάτως οι σύγχρονοι «εχθροί» του κράτους, του έθνους κ.ο.κ. Μπαίνουν σε αυτήν την θέση αντικειμενικά, καθώς όλοι εκείνοι και εκείνες που φτάνουν στην Ελλάδα, μπορούν από την πρώτη στιγμή να κρατηθούν. Αυτό δεν ίσχυε πάντα. Πρόκειται για μια σκλήρυνση τελευταίας εσοδείας, με το νόμο 4636 του 2019.
Υπήρχαν βέβαια τα στρατόπεδα από το 2005 και μετά, αλλά οι λόγοι κράτησης ήταν πιο περιορισμένοι γι’ αυτό ήταν και περιορισμένα τα στρατόπεδα. Χρόνο το χρόνο το νομικό πλαίσιο άρχισε να γίνεται όλο και πιο σκληρό και άκαμπτο. Το 2014 υπήρξε μια γνωμοδότηση του νομικού συμβουλίου του κράτους που επέκτεινε το ανώτατο όριο κράτησης, που μέχρι τότε ήταν σε εξαιρετικές συνθήκες 18 μήνες, σε αορίστου χρόνου, με απλή απόφαση του τοπικού αστυνομικού διευθυντή.
Αυτό καταργήθηκε την πρώτη περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 κάτω από την τεράστια πίεση του αντιρατσιστικού κινήματος και του τεράστιου κινήματος αλληλεγγύης που εκδηλώθηκε στους πρόσφυγες με τον απλό κόσμο να τους υποδέχεται στην Ελλάδα και να τους ανοίγει το δρόμο για να μετακινηθούν ελεύθερα. Από το 2016 και μετά, με την σύμβαση ΕΕ-Τουρκίας, ο κυρίαρχος τρόπος έγιναν τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης. Ο κόσμος είχε να αντιμετωπίσει τις καθυστερήσεις στις εγκρίσεις ασύλου και τις άθλιες συνθήκες στην Μόρια και στα άλλα ανοιχτά στρατόπεδα και γι’ αυτό εξεγέρθηκε ξανά και ξανά αλλά η πλειοψηφία μπορούσε να βγαίνει από τα στρατόπεδα.
Ο θεσμός της κράτησης για 36 μήνες επανήλθε με το νόμο του 2019 και μαζί με αυτό ήλθε και η πρακτική που πλέον γίνεται κυρίαρχη, ότι όσοι έρχονται καταρχήν κρατούνται. Και γι’ αυτό βλέπουμε τον τελευταίο χρόνο, με την χρηματοδότηση της ΕΕ, να προετοιμάζονται μεγάλα κλειστά στρατόπεδα φύλαξης τύπου ΠΡΟΚΕΚΑ στα νησιά και στην ηπειρωτική χώρα, χώροι κράτησης, μακριά από τον αστικό ιστό.
Ο λόγος που το κάνουν αυτό είναι ότι όσο πιο αόρατοι γίνονται οι πρόσφυγες τόσο πιο εύκολα μπορεί κανείς να τους βαφτίζει εχθρό. Όταν είναι στις γειτονιές ο απλός κόσμος ζει μαζί τους και μπορεί να καταλάβει ότι δεν είναι «εχθροί» αλλά καθημερινοί άνθρωποι σαν και αυτόν που μπορεί να συμβιώσει αρμονικά μαζί τους, που μπορεί να αγωνιστει μαζί τους για τα κοινά προβλήματα. Αυτό συνέβη με όλες τις προηγούμενες γενιές προσφύγων και μεταναστών.
Ποιες σκοπιμότητες εξυπηρετεί αυτή η βάρβαρη πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη και της ΕΕ;
Η επικεφαλίδα σε αυτό το ερώτημα είναι η ατζέντα του θεσμικού ρατσισμού και της ισλαμοφοβίας, αυτήν υπηρετούν οι κυβερνήσεις, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο. Θέλουν διαιρεμένη την εργατική τάξη ώστε να μπορούν να επιβάλουν τις πολιτικές λιτότητας και αυταρχισμού. Την χρησιμοποιεί ευρέως αυτήν την ατζέντα η κυβέρνηση Μητσοτάκη την ίδια στιγμή που φέρνει μια σειρά από αντεργατικούς νόμους και χαρίζει δώρα στους καπιταλιστές. Αλλά και γιατί αισθάνεται στριμωγμένη από τις αλλεπάλληλες αποτυχίες και ήττες στην διαχείριση της πανδημίας ή στο πεδίο της απαγόρευσης των συγκεντρώσεων και του αυταρχισμού του Χρυσοχοϊδη - με πιο πρόσφατη την αναστολή της λειτουργίας της πανεπιστημιακής αστυνομίας κάτω από τις αντιδράσεις των φοιτητών.
Επιπλέον εφαρμόζει συνειδητά -έχει ειπωθεί και ρητά αυτό με το «θα σας κάνουμε το βίο αβίωτο»- μια θανατοπολιτική, είτε πρόκειται για τους χιλιάδες ανθρώπους που έχουν αφήσει την τελευταία τους πνοή στο Αιγαίο και στον Έβρο αντιμέτωποι με όλο και περισσότερα «πουσμπακ» του λιμενικού και της αστυνομίας είτε προκειται γι’ αυτούς που οδηγούνται μέχρι και στον θάνατο στα στρατόπεδα συγκέντρωση, όπως – ο Εργκιουν και ο Ντιαμπατέ. Εγκλήματα που έχουν στόχο να στείλουν το μήνυμα στους εκτός συνόρων «δεν περνάει κανείς», εγκλήματα που πρέπει να σταματήσουν, εγκλήματα και για τα οποία η κυβέρνηση και οι υπουργοί της καθώς και οι αρχές της ΕΕ θα πρέπει να λογοδοτήσουν και να τιμωρηθούν.
Μπορεί να γίνει αυτό και πώς;
Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που έρχονται εδώ, πέρα από το ότι έχουν περάσει δια πυρός και σιδήρου, έχουν μια τεράστια εμπειρία από το τι σημαίνει αντίσταση, διεκδίκηση, διαμαρτυρία, διαδήλωση, είναι οι γυναίκες και οι άντρες της Αραβικής Άνοιξης, άνθρωποι που έχουν παλέψει και διωχθεί στις χώρες τους. Δεν θα φοβηθούν, ξέρουν να οργανώνονται, να διαδηλώνουν - αυτό κάνουν ήδη. Δεν υπάρχει στρατόπεδο που να μην έχει γνωρίσει την αντίσταση, να μην έχουν γίνει διαμαρτυρίες.
Οι κρατούμενοι θέλουν την δημοσιοποίηση της κατάστασης στην οποία βρίσκονται, στέλνουν μηνύματα, φωτογραφίες, βίντεο προς τα έξω, έχουν σχέσεις με τις κοινότητές τους, τις ενημερώνουν και ζητάνε βοήθεια. Δεν είναι μόνο οι νέοι πρόσφυγες και μετανάστες που οδηγούνται στα στρατόπεδα, είναι και οι παλαιότεροι που περιορίζεται η παράταση των αδειών παραμονής γιατί δεν μπορούν να μαζέψουν τα αναγκαία ένσημα, ιδιαίτερα σε συνθήκες πανδημίας, άνθρωποι που είναι χρόνια στην Ελλάδα, που ξέρουν τη γλώσσα.
Χρειάζεται να οργανωθεί καλύτερα η επικοινωνία των μέσα με τους έξω, γιατί έξω από τα στρατόπεδα υπάρχει η μεγάλη μάζα του αντιφασιστικού και αντιρατσιστικού κινήματος, του κινήματος αλληλεγγύης που μπορεί να ανατρέψει αυτήν την κατάσταση. Ήταν χάρη σε αυτή τη σύνδεση που το 2015 μπόρεσε για παράδειγμα να καταργηθεί η απόφαση του νομικού συμβουλίου του κράτους (ΝΣΚ) που αναφέραμε αλλά και πιο πρόσφατα. Αλλά αυτή η δύναμη είναι παρούσα και τώρα. Φάνηκε αυτό στις 20 Μάρτη φάνηκε και στην εκδήλωση που οργανώθηκε στην Πλατεία Αμερικής με κέντρο τους θανάτους του Ντιαμπατέ και του Εργκιούν. Στηρίχτηκε από όλες τις κοινότητες, από τον κόσμο της γειτονιάς και ήταν τόσο μεγάλη που εξελίχθηκε σε μαζική διαδήλωση.
Υπάρχουν οι όροι για να οργανώσουμε ξανά μια μεγάλη καμπάνια, να διεκδικήσουμε δικαιοσύνη για τους νεκρούς, να κλείσουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και σε αυτήν την κατεύθυνση έχουμε πίσω μας και την μεγάλη εμπειρία την μακρόχρονης και επίπονης και νικηφόρας καμπάνιας για την καταδίκη της Χ.Α. Τα συνδικάτα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο σε αυτήν καμπάνια μπορούν να κάνουν ξανά το ίδιο μιας και ο κόσμος που βρίσκεται στα στρατόπεδα είναι εργάτες, αποτελούν αναπόσπαστο και δραστήριο κομμάτι της εργατικής τάξης. Αλλά και γιατί είναι επίθεση και στα ίδια τα συνδικάτα και την αριστερά, καθώς οι φασιστικές φωνές -όπως του Βελόπουλου που προκλητικά μέσα στην Βουλή ζήτησε να ανοίξουν τα ξερονήσια για την Αριστερά- απειλούν το σύνολο της εργατικής τάξης.
Τα στρατόπεδα είναι παγίδες θανάτου. Να καταργηθούν αυτά που υπάρχουν, να μην γίνουν ποτέ τα καινούργια που ετοιμάζει η κυβέρνηση και να δοθούν άσυλο, στέγη, χαρτιά για όλους και όλες. Απαιτώντας ανοιχτές γειτονιές και πόλεις στους πρόσφυγες και στους μετανάστες.