2 Σεπτέμβρη, Η δεύτερη απεργία-σεισμός των υγειονομικών μέσα σε μια βδομάδα
Ένα σύστημα στα στενά και μια κυβέρνηση σε αδιέξοδο.
Η Μαρία Στύλλου εξηγεί τις αιτίες και περιγράφει τον δρόμο για την ανατροπή.
Υποδοχή του Πλεύρη με τα νοσοκομεία σε απεργία –το εργατικό κίνημα και η αριστερά υποδέχονται τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης μαχητικά: με συγκεντρώσεις σε όλες τις πόλεις ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του ασφαλιστικού, με απεργίες στα νοσοκομεία, και με το αντιρατσιστικό-αντιφασιστικό κίνημα στους δρόμους να υποδέχονται την Αμάλ, την κούκλα-προσφύγισσα και να φωνάζουν συνθήματα «Σύνορα ανοιχτά - Καλοδεχούμενοι οι πρόσφυγες».
Είναι ο δεύτερος ανασχηματισμός που κάνει ο Μητσοτάκης μέσα στο 2021. Ξεκίνησε την Πρωτοχρονιά με τον ανασχηματισμό που πέταξε Βρούτση, Θεοδωρικάκο από την κυβέρνηση και έκανε δεύτερο που έφερε πίσω τον Θεοδωρικάκο και πέταξε τον Χρυσοχοΐδη.
Και οι δυο ανασχηματισμοί είναι απεγνωσμένες προσπάθειες να σταματήσει τις απανωτές κρίσεις και τα αδιέξοδα της κυβέρνησης –κλιμάκωση της πανδημίας, δολοφονικές πυρκαγιές και σύγκρουση με τον κόσμο που βρίσκεται συνέχεια στους δρόμους και παλεύει.
Το ΣΑΚ Νο 144 του Γενάρη έδινε την εικόνα του κυβερνητικού αδιεξόδου ήδη από την αρχή της χρονιάς.
«Ο κυβερνητικός κατήφορος συνεχίστηκε και επιταχύνεται με το φιάσκο των εμβολιασμών. Όλα τα μεγάλα λόγια για επιχείρηση εξόδου από την πανδημία με κωδικό όνομα “Ελευθερία” αποδεικνύονται φούσκες καθώς οι εμβολιασμοί καθυστερούν και οι κυβερνητικές προτεραιότητες είναι σκανδαλώδεις με τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας να εμβολιάζονται πριν από τους υγειονομικούς και τους ηλικιωμένους. Ο “πρωτοχρονιάτικος” ανασχηματισμός υπογράμμισε αυτή την κατάσταση με τον “μεταφασίστα” Βορίδη να αναβαθμίζεται σε υπουργό Εσωτερικών και τον πρωτεργάτη των ιδιωτικοποιήσεων Χατζηδάκη να παίρνει το χαρτοφυλάκιο της ιδιωτικοποίησης των ασφαλιστικών ταμείων».1
Ο ανασχηματισμός του Γενάρη πήγαινε μαζί με τις δηλώσεις Κικίλια – Μητσοτάκη ότι με το εμβόλιο «χτίζουμε το τείχος ανοσίας». Οκτώ μήνες αργότερα, οι θάνατοι από κορονοϊό πλησιάζουν στις 14.000, το 45% του πληθυσμού δεν έχει εμβολιαστεί, τα νοσοκομεία μετατρέπονται ξανά σε Covid, και η κυβέρνηση οργανώνει επίθεση στους μη εμβολιασμένους. Μέσα στο τελευταίο δίμηνο κάηκαν η Εύβοια, η Βαρυμπόμπη, τα Βίλια, η Ολυμπία, η Μάνη, η Αχαΐα, η Ροδόπη…
«Φταίει το κλίμα» δηλώνει ο Μητσοτάκης, απολύει τον Χρυσοχοΐδη, στήνει υπουργείο «Πολιτικής Προστασίας» και ψάχνει να βρει τον υπουργό. Μετά το φιάσκο με τον Αποστολάκη η δήθεν αναβάθμιση αυτού του κυκλώματος γίνεται πιο δύσκολη. Η αναποτελεσματικότητα των μηχανισμών «Πολιτικής Προστασίας» είχε φανεί από πιο πριν.
«Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είχε βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα της “Μήδειας”. Ακόμα και ο “γκουρού” του ντόπιου νεοφιλελευθερισμού, ο Στέφανος Μάνος, αναγκάστηκε να διαμαρτυρηθεί για την αδυναμία της κυβέρνησης να εξασφαλίσει την παροχή ρεύματος και νερού σε ολόκληρες περιοχές της Αττικής μετά τον χιονιά. Το πάγωμα των επενδύσεων για τον εκσυγχρονισμό του δικτύου της ΔΕΗ και της ΕΥΔΑΠ, οι περικοπές στο προσωπικό των Δήμων και της Περιφέρειας που φροντίζει για τα δέντρα και τους δρόμους, όλες οι αμαρτίες της μακρόχρονης υποταγής στις επιταγές των μνημονίων και της λιτότητας ήρθαν συγκεντρωμένες στην επιφάνεια. Όλες οι πολιτικές των ιδιωτικοποιήσεων και της συρρίκνωσης του δημόσιου που εκθειάζει η Νέα Δημοκρατία. από την εποχή του παλιού Μητσοτάκη μέχρι την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη σήμερα, έδειξαν τα καταστροφικά αποτελέσματά τους».2
Ακόμα και στις πάντα φιλικές για τη ΝΔ δημοσκοπήσεις, φαίνονται οι επιπτώσεις. Την εκτίμηση ότι για τις πυρκαγιές όπως και για την εξάπλωση της πανδημίας δεν φταίει ο κόσμος αλλά η κυβέρνηση, έχει φτάσει να την κάνει το 68% του κόσμου. Στην τελευταία δημοσκόπηση –πριν τον ανασχηματισμό– το ποσοστό της Νέας Δημοκρατίας έχει πέσει στο 34,5%, που είναι δυο μονάδες κάτω από τον Ιούνη (36,5%). Το 58,2% (σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση) θεωρεί υπεύθυνο τον Μητσοτάκη και όχι «το κλίμα», «τους εμπρηστές» ή «τους κατοίκους που δεν έχει ο καθένας και μια πυρόσβεση στο σπίτι του»...
Όλοι ξέρουμε ότι οι φωτιές στην Εύβοια έσβησαν όταν οργανώθηκε ο κόσμος και πήρε την κατάσταση στα χέρια του, και συνεχίζει να δίνει μάχη για τη συνέχεια. Κάηκε το 1/3 της Εύβοιας και θα μπορούσε να καεί ολόκληρη εάν δεν οργάνωνε ο κόσμος τις πυροσβέσεις.
«Η κυβέρνηση αντιμετώπισε την πυρκαγιά έχοντας ένα σχέδιο στο νου της: να μην υποστεί το πολιτικό κόστος. Στηρίχθηκε αποκλειστικά στις εκκενώσεις των πληθυσμών, των χωριών στερώντας έτσι από την προσπάθεια της κατάσβεσης έναν πολύτιμο παράγοντα: τους κατοίκους που ήξεραν το δάσος. Αν αυτή την στιγμή κάποια χωριά και σπίτια έχουν σωθεί είναι μόνο και μόνο επειδή ο κόσμος δεν υπάκουσε σε αυτές τις εντολές και παρέμεινε για να αντικαταστήσει το κράτος».3
Ο κόσμος δεν σταμάτησε, προχώρησε σε οργάνωση επιτροπών, συλλαλητηρίων και καταγγελίας της κυβέρνησης για τα σχέδιά της.
«Πριν ακόμα σβήσουν τα κάρβουνα της μεγάλης καταστροφής που μας βρήκε, η κυβέρνηση στρώνει το έδαφος για φαγοπότι μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων στον τόπο μας. Ο υπουργός (σ.σ. ο υπουργός Περιβάλλοντος Σκρέκας) που εμφανίστηκε σαν τον κλέφτη στο Δασαρχείο Λίμνης, έκανε το σπόνσορα της ΤΕΡΝΑ και μας την παρουσίασε ως μέγα ευεργέτη. Η πρότασή τους ήταν να αναλάβει τον καθαρισμό των δημοτικών και περιφερειακών δρόμων και να εργαστούν δασεργάτες από τους συνεταιρισμούς με σύμβαση απευθείας με την εταιρία», αναφέρει στην ανακοίνωσή του το Σωματείο Ρητινοκαλλιεργητών Δασεργατών Εύβοιας.4
Όσο η επιλογή του τεταρτοαυγουστιανού Πλεύρη στο Υπουργείο Υγείας έχει στόχο να επισπεύσει την ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ ακολουθώντας τη γραμμή του προκατόχου και συνοδοιπόρου του Γεωργιάδη, άλλο τόσο η απόφαση για Αποστολάκη ή του αντικαταστάτη του σε προκάτ υπουργείο, όπου θα συνεργάζεται με Μπένο και Τριαντόπουλο, έχει στόχο να υλοποιήσει το σχέδιο της ιδιωτικοποίησης των καλύτερων φιλέτων και της Εύβοιας και όλων των καμένων.
Έκρηξη αντίστασης
Μέσα σ’ αυτά τα χρόνια οι μάχες που έχει δώσει το κίνημα είναι τεράστιες. Μέσα στην πανδημία και το λοκντάουν ξεκίνησε το κίνημα #metoo που ξεσήκωσε θύελλα παντού, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να ξηλώσει κολλητούς της σεξιστές από τα αθλητικά σωματεία, και να βάλει στη φυλακή όσους δεν μπορούσε να γλυτώσει, όπως τον «καλλιτεχνικό διευθυντή» του Εθνικού Θεάτρου. Όμως δεν σταμάτησε εκεί. Ανάγκασε το κυβερνητικό επιτελείο να πάρει πίσω το «1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γονιμότητας και Αναπαραγωγικής Αυτονομίας», μια σεξιστική φιέστα που υποστήριζε ο Πλεύρης και συμμετείχε και η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και η υπεύθυνη Μαρία Συρεγγέλα (διορίστηκε υφυπουργός το Γενάρη). Έδωσε μάχη για να μην περάσει ο νόμος για τη συνεπιμέλεια και οργάνωσε την πανεργατική απεργία στις 8 Μάρτη με τη στήριξη των συνδικάτων και τη συμμετοχή γυναικών από τα στρατόπεδα των προσφύγων στη Μαλακάσα, στον Ελαιώνα, στο Σχιστό.
Οι γυναίκες βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή των μεγαλύτερων εργατικών κινητοποιήσεων και απεργιών στα νοσοκομεία, στην εκπαίδευση, στην πρόνοια, στους δήμους.
Το φοιτητικό κίνημα ακύρωσε με μαζικά συλλαλητήρια την απαγόρευση των διαδηλώσεων του Χρυσοχοΐδη, έδιωξε τα ΜΑΤ από τα Προπύλαια και πυροδότησε την οργή ενάντια στην αστυνομοκρατία στις γειτονιές. Οι φοιτητές έγιναν το κέντρο για όλο το εκπαιδευτικό κίνημα και ανάγκασαν την Κεραμέως και τους συνεργάτες της να αναβάλει την είσοδο της αστυνομίας στις σχολές.
Η μεγαλύτερη πάντως εξέλιξη που πέτυχαν τα φοιτητικά συλλαλητήρια με κλειστές τις σχολές είναι να αναγκάσουν την κυβέρνηση να ξανανοίξει τις σχολές και τώρα ξεκινάει η μεγάλη μάχη. Η μάχη για να μπουν στις σχολές όλοι/όλες που έκοψε η απόφαση για την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, αλλά και όλοι/όλες που πήραν μέρος φέτος στις Πανελλαδικές. Το αίτημα για την κατάργηση των εξετάσεων που μπήκε πέρσι από τους εκπαιδευτικούς, αλλά και τα ΕΑΑΚ, χρειάζεται να έχει συνέχεια όχι για την επόμενη χρονιά αλλά για φέτος: «Κανένας κομμένος από τις σχολές, η μόνη κομμένη να είναι η Κεραμέως».
Οι μάχες με την κυβέρνηση δεν σταματούν εδώ. Ο Μητσοτάκης φρόντισε να φέρει με αεροπλάνο και τους τελευταίους συνεργάτες των ΗΠΑ, χαφιέδες και στρατιωτικούς που συμμετείχαν στον πόλεμο και στην εικοσαετή κατοχή στο Αφγανιστάν. Το αντιρατσιστικό –αντιφασιστικό κίνημα θα κινήσει κάθε μέσο για να φέρει εδώ όλους τους πρόσφυγες και τις προσφυγίνες. Αυτούς που οι ΗΠΑ σκότωναν στην Καμπούλ και στα χωριά του Αφγανιστάν και συνέχισαν μέχρι τις 31 Αυγούστου αυτό το έγκλημα. Παλεύουμε για ανοιχτά σύνορα, οργανώνουμε συλλαλητήρια αλληλεγγύης με όλους τους πρόσφυγες, για να στείλουμε στο σπίτι του τον Μηταράκη και όλα τα «επιτελικά» καθίκια του Μητσοτάκη.
Έχουμε να οργανώσουμε πολλές και κρίσιμες μάχες, οι ανασχηματισμοί του Μητσοτάκη δείχνουν για άλλη μια φορά ότι βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Παλεύουμε για να στείλουμε στο διάβολο το τρίο φασιστών Βορίδη, Γεωργιάδη και Πλεύρη και όλη την κυβέρνηση.
Η δύναμη είναι στους αγώνες, ο ρόλος της Αριστεράς είναι να τους οργανώσει μέχρι τη νίκη. Στις πυρκαγιές ο κόσμος έδιωχνε τον Μητσοτάκη και τους υπουργούς του με τη μάνικα, προχωράμε να τους ρίξουμε με τις απεργίες.
Οι πλανητάρχες στα στενά
Είναι ταπεινωτικό για τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό να χάνει το Αφγανιστάν μετά από έναν πόλεμο που κράτησε είκοσι χρόνια, που στην αρχή έμοιαζε ότι είχε διαλύσει τον αντίπαλο, είχε συντρίψει τους Ταλιμπάν, αλλά τελικά δεν είχε διαφορετική τύχη από προηγούμενες επεμβάσεις: Βιετνάμ, Ιράκ και τώρα Αφγανιστάν. Μόνο που σε αυτή την ήττα οι συνθήκες είναι χειρότερες για όλο το σύστημα και οικονομικά και πολιτικά. Οι συνέπειες αφορούν όλους όσοι συμμετείχαν σε αυτόν τον πόλεμο, τη Βρετανία, τη Γερμανία, όλα τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ.
Αυτή δεν είναι η μοναδική αποτυχία τους. Η πανδημία συνεχίζεται μετά από 21 μήνες, οι θάνατοι παγκόσμια έχουν ξεπεράσει τα 4,5 εκατομμύρια και καμιά κυβέρνηση ούτε στις πιο πλούσιες χώρες δεν έχει την απάντηση για το πώς θα σταματήσει. Αντίθετα, η πανδημία απλώνεται, η προσφορά των G7 να δώσουν ένα εκατομμύριο εμβόλια στον Τρίτο Κόσμο ούτε σαν σταγόνα δεν περιγράφεται, οι φαρμακευτικοί κολοσσοί πλημμυρίζουν από κέρδη ενώ οι κυβερνήσεις οργανώνουν επιθέσεις ενάντια σε όσους… δεν έχουν κάνει εμβόλιο!
Τον Ιούνιο έγινε η σύνοδος των G7 στην Κορνουάλη, η πρώτη με τη συμμετοχή του Μπάιντεν και η συζήτηση επικεντρώθηκε σε δυο ζητήματα. Το πρώτο ήταν η κρατική παρέμβαση στην οικονομία με το «πακέτο» Μπάιντεν να προβάλλεται σαν υπόδειγμα για πράσινες επενδύσεις, έργα υποδομών και στήριξη της κατανάλωσης. Και το δεύτερο ήταν η συμμετοχή των Ευρωπαίων στα σχέδια των ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της Κίνας, οικονομικά και στρατιωτικά.
Από τότε πέρασαν δυο μήνες και οι εξελίξεις είναι χτυπήματα σε εκείνα τα σχέδια σε όλα τα επίπεδα. Προφανώς αυτό ισχύει για τους στρατιωτικούς σχεδιασμούς των ιμπεριαλιστικών κρατών μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν κακήν κακώς. Αλλά πολύ μεγάλη διάψευση των σχεδίων τους είναι και οι εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία.
Στην ετήσια σύνοδο των τραπεζιτών στο Τζάκσον Χόουλ των ΗΠΑ, που έγινε διαδικτυακά λόγω κορονοϊού, ο Τζερόμ Πάουελ, o διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας (Fed) που διορίστηκε από τον Τραμπ και παραμένει επί Μπάιντεν, μίλησε για τη διεθνή οικονομία και τις βασικές επιλογές της Fed το επόμενο διάστημα. Διαβεβαίωσε τους ανησυχούντες τραπεζίτες ότι δεν πρόκειται να ανεβάσει τα επιτόκια ούτε να σταματήσει πριν από το τέλος της χρονιάς το πρόγραμμα που δίνει 120 δις δολάρια κάθε μήνα για αγορά ομολόγων, κρατικών και ιδιωτικών. Ήταν μια προσπάθεια να καθησυχάσει τις αγορές που βλέπουν την όποια οικονομική ανάκαμψη να στομώνει.
Η εφημερίδα Financial Times είχε πρωτοσέλιδο στις 20 Αυγούστου με τίτλο «Η Τογιότα μειώνει την παραγωγή αυτοκινήτων κατά 40%» και στο σχετικό άρθρο ο δημοσιογράφος περιγράφει πώς η απόφαση της Τογιότα επηρεάζει τους πάντες:
«Η Τογιότα ανακοίνωσε ότι θα περικόψει την παραγωγή αυτοκινήτων τον Σεπτέμβρη από 900.000 σε 540.000. Αυτό προκάλεσε ανησυχία στους επενδυτές ότι η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη θα αρχίσει να πέφτει… Οι μετοχές της Τογιότα και της Φορντ έπεσαν στα χρηματιστήρια και υποχώρησαν οι τιμές του σιδηρομεταλλεύματος σε συνδυασμό με την απόφαση της Κίνας να μειώσει την κατανάλωση χάλυβα… “Οι επενδυτές αγωνιούν πως ό,τι είχε να προσφέρει η ανάκαμψη είναι πίσω μας και γίνονται πιο συντηρητικοί” δήλωσε ο επικεφαλής ευρωπαϊκής στρατηγικής της τράπεζας Barclays».5
Πολιτική κρίση
Τον Σεπτέμβρη γίνονται εκλογές στη Γερμανία και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν βαριά ήττα για τους Χριστιανοδημοκράτες, CDU-CSU, το κόμμα που έχει κυβερνήσει τη Γερμανία για 50 από τα τελευταία 70 χρόνια.
«Τη μέρα που η Μέρκελ είχε ρίξει το βάρος της στην υποστήριξη του Άρμιν Λάσετ, του αμφισβητούμενου αρχηγού του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος, έμοιαζε ότι η επιτυχία του είχε κριθεί. Όμως το ίδιο βράδυ, στις 21 Αυγούστου, τα αποτελέσματα μιας δημοσκόπησης έδειχναν τους Χριστιανοδημοκράτες να παίρνουν το ίδιο ποσοστό με το SPD, 22%. Με λιγότερο από έναν μήνα να απομένει για τις εκλογές, επικρατεί πανικός στο κόμμα της Μέρκελ. …’Θα χάσουμε όλοι οι βουλευτές τις έδρες μας;’ Είναι το ερώτημα πολλών συντηρητικών βουλευτών αυτές τις μέρες».6
«Η ιδέα ότι το CDU μπορεί να χάσει τις περισσότερες έδρες και να μην βρίσκεται στην επόμενη κυβέρνηση έμοιαζε κάτι το αδύνατο. Κι όμως, το αδύνατο ξαφνικά γίνεται δυνατό», σχολιάζει ένας καθηγητής από το πανεπιστήμιο του Μάιντς.7
Στη Βρετανία, ο Τζόνσον δεν αντιμετωπίζει άμεσα εκλογές, αλλά έχει άμεσα προβλήματα. Το δίλημμα «με τις ΗΠΑ ή με την ΕΕ» ακόμα και μετά το Brexit συνεχίζει να διχάζει την κυρίαρχη τάξη και αυτό σημαίνει διαρκή κρίση μέσα στο κόμμα των Τόρυδων. Στη Γαλλία, ο Μακρόν είναι αντιμέτωπος με διπλές εκλογές την άνοιξη του 2022 και θεωρεί ότι ο τρόπος για τις κερδίσει είναι μια εκστρατεία σκληρής ισλαμοφοβίας παράλληλα με τις επιθέσεις που εξαπολύει στα συνδικάτα. Το μόνο που καταφέρνει είναι να ενισχύει τη συντηρητική δεξιά με αποχωρήσεις από το κόμμα του, την ώρα που η Λεπέν επωφελείται.
Στις ίδιες τις ΗΠΑ, όπου ο Μπάιντεν είχε κερδίσει τις εκλογές πριν από λιγότερο από ένα χρόνο, έχουν αρχίσει οι σχολιασμοί ότι μοιάζει με τον Κάρτερ, τον πρόεδρο της ήττας στο Ιράν. Το κόστος του εικοσαετούς πολέμου στο Αφγανιστάν είναι τεράστιο και οικονομικά και πολιτικά. Ξόδεψαν 2 τρις δολάρια, δηλαδή το 12,5% του μέσου ΑΕΠ της περιόδου 2001-2021.8 Και το μόνο που πέτυχαν είναι την οργή όχι μόνο των Αφγανών, αλλά και της εργατικής τάξης μέσα στις ΗΠΑ καθώς τα φέρετρα των αδικοσκοτωμένων φαντάρων έφταναν μέχρι την τελευταία μέρα της αποχώρησης.
Οι πυλώνες των G7 τρίζουν και όλοι τους ανησυχούν για το μέλλον και αν το σπάσιμο του ενός θα συμπαρασύρει και τους άλλους.
Ένα σύστημα με καταστροφικές επιλογές
Συσσωρευμένα γεγονότα, συσσωρευμένες κρίσεις, η συζήτηση για το πού οφείλονται και πώς μπορούμε να αντιπαλέψουμε έχει ανοίξει. Δεν είναι καινούργια, αλλά τώρα μπαίνει πιο επιτακτικά.
Όταν το 2008 φούντωσε η οικονομική κρίση, οι κυβερνήσεις παντού ισχυρίζονταν ότι θα είναι προσωρινή και ότι έχουν τα μέσα για να την αντιμετωπίσουν. Αλλά μέσα στα επόμενα χρόνια τα οικονομικά επιτελεία είδαν κάθε επιλογή τους να καταλήγει σε αδιέξοδο. Η άγρια λιτότητα και τα Μνημόνια για «να κάνουμε το χρέος βιώσιμο» μεγάλωσαν τη φτώχεια και την ανισότητα. Η «ποσοτική χαλάρωση» και η πολιτική του ρίξτε λεφτά με το ελικόπτερο στους τραπεζίτες έγινε παγκόσμιο μοτίβο αλλά τα λεφτά ποτέ δεν έφτασαν πιο κάτω από τις μεγάλες επιχειρήσεις και τον τζόγο στα χρηματιστήρια. Η συνέχεια ήταν να θυμηθούν λίγο Κέυνς και κρατική παρέμβαση με «πακέτα» παρέμβασης, αλλά η όποια ανάκαμψη αποδεικνύεται ξανά ασθενική και παροδική.
Μέσα σε αυτή την περίοδο μεγάλωσε η κλιματική καταστροφή, απλώθηκαν ασθένειες και ιοί σε έκταση πανδημίας και η ψαλίδα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς ανάγκασε τα οικονομικά επιτελεία να μιλάνε για τη μεγαλύτερη ανισότητα μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο που επηρεάζει την οικονομική κρίση.
Οι μελέτες δείχνουν ότι «Πάνω από το 70% των παγκόσμιων εκπομπών CO2, από το 1988 μέχρι το 2017, προέρχονται από τις 100 μεγαλύτερες εταιρείες, μόλις 25 από αυτές ευθύνονται για το 50%, με το Πεντάγωνο να είναι ο μεγαλύτερος ρυπαντής».9
Ο ρόλος του Πεντάγωνου υπογραμμίστηκε από τις πρόσφατες εξελίξεις στο Αφγανιστάν. Τα είκοσι χρόνια του πολέμου εκεί συνδέονται με πλήθος άλλες πολεμικές επεμβάσεις. Ο πόλεμος στο Ιράκ ξεδιπλώθηκε παράλληλα από το 2003 μέχρι το 2011, όταν οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να κάνουν αναδίπλωση εκεί. Είχαν προηγηθεί οι πόλεμοι στα Βαλκάνια, ο βομβαρδισμός της Σερβίας, η επίθεση του ΝΑΤΟ στη Βοσνία, η πρώτη επέμβαση στο Ιράκ το Γενάρη του 1991.
Οι ανταγωνισμοί για τον έλεγχο των πετρελαίων, του φυσικού αέριου, των αγωγών και των διαδρομών των ορυκτών καυσίμων ήταν και παραμένουν στο επίκεντρο των ιμπεριαλιστικών πολεμικών επεμβάσεων, επιδεινώνοντας τις καταστροφικές επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα.
Όταν πρωτοεμφανίστηκε ο Covid 19, οι κυβερνήσεις της Δύσης με πρώτο τον Τραμπ προσπάθησαν να τον βαφτίσουν «κινέζικο ιό», μια αρρώστια των φτωχών που έχουν πρωτόγονες συνήθειες και συνωστίζονται σε λαϊκές αγορές με «περίεργα εδέσματα». Είχαν έτοιμο προκάτ ρατσισμό και για τον Τρίτο Κόσμο και για τον ανταγωνισμό με την Κίνα. Το άπλωμα της πανδημίας και τα απανωτά κύματά της αχρήστεψαν εκείνες τις «σοφίες» των εμπειρογνωμόνων που δέχτηκαν να υπηρετήσουν τις ιμπεριαλιστικές σκοπιμότητες.
Τελικά, όλες οι πλευρές της κρίσης συνδεόνται μεταξύ τους και έχουν τη ρίζα τους στο ίδιο το σύστημα. Όπως έγραφε ο Κρις Χάρμαν:
«Η περιβαλλοντική επιβάρυνση ήταν πάντα μια συνέπεια της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Ο Μάρξ είχε γράψει γι’ αυτό στο Κεφάλαιο. “Κάθε πρόοδος στην καπιταλιστική γεωργία είναι πρόοδος της τεχνικής όχι μόνο για την καταλήστευση του αγρεργάτη αλλά και του εδάφους. Κάθε πρόοδος στο πόσο εύφορο γίνεται το έδαφος για ένα διάστημα, είναι πρόοδος για την καταστροφή των πηγών που κάνουν το έδαφος εύφορο μόνιμα”.
Στις αρχές του 19ου αιώνα στη Βρετανία, το κυνήγι του κέρδους δημιουργούσε συνθήκες στις εργατογειτονιές που απειλούσαν να καταστρέψουν την υγεία της εργατικής τάξης. Οι καπιταλιστές κινδύνευαν να μείνουν χωρίς εργατικά χέρια ικανά να πάνε για δουλειά. Το συμφέρον της τάξης των καπιταλιστών ήταν να παρθούν μέτρα για την αποφυγή μιας τέτοιας αχρήστευσης του εργατικού δυναμικού. Αλλά ο κάθε μεμονωμένος καπιταλιστής αντιστεκόταν στη νομοθεσία και τους επιθεωρητές υγιεινής και ασφάλειας.
Ο καπιταλισμός σήμερα έχει φτάσει να αγκαλιάζει όλο τον κόσμο και καταστρέφει όχι μόνο κάποιες γειτονιές αλλά ολόκληρο το περιβάλλον του πλανήτη από το οποίο εξαρτιέται. Οι καπνοί από τις καμινάδες που προκαλούσαν βρογχικά στις εργατογειτονιές τώρα έχουν γίνει αέρια του θερμοκηπίου που απειλούν όλη την ανθρωπότητα.
Αλλά ακριβώς επειδή το πρόβλημα είναι παγκόσμιο, οι διαχειριστές του συστήματος δυσκολεύονται να το αντιμετωπίσουν. Τα δραστικά μέτρα που απαιτούνται για τη μείωση των εκπομπών προσφέρουν ευκαιρίες σε ανταγωνιστές, σε άλλες επιχειρήσεις και κράτη να εισβάλουν στις αγορές των αντιπάλων. Ο καπιταλισμός έχει φτάσει να καταστρέφει την ίδια τη βάση της ύπαρξής του».10
Πώς οργανώνουμε την πάλη μας;
Κανένα από τα καταστροφικά χτυπήματα του καπιταλισμού δεν μένει χωρίς αντιστάσεις. Είναι μια εικόνα που ισχύει σε διεθνή κλίμακα, αλλά τη βλέπουμε και εδώ. Στις 9 Αυγούστου, κατακαλόκαιρο και με την Αθήνα να πνίγεται από τις στάχτες των πυρκαγιών, έγινε μαζικό συλλαλητήριο οργής κόντρα στις υποκριτικές «συγγνώμες» του Μητσοτάκη. Οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία έκαναν απεργιακά συλλαλητήρια στις 26 Αυγούστου και στις 5 Σεπτέμβρη με μαζικότητα που πολλοί (δεξιά κι αριστερά) δεν πίστευαν ότι είναι εφικτή. Χιλιάδες συγκεντρώθηκαν στις 21 Αυγούστου στον κόμβο της Στροφυλιάς στην Εύβοια. Η οργή των γυναικών έχει αναγκάσει όλα τα ΜΜΕ να έχουν υιοθετήσει τον όρο «γυναικοκτονίες» και να καταγράφουν τα απανωτά σεξιστικά εγκλήματα που άλλοτε θα περνούσαν «στα ψιλά».
Ο κόσμος παλεύει και σε μεγάλο βαθμό κάνει τις συνδέσεις ανάμεσα στους πολλούς διαφορετικούς αγώνες και κινήματα. Αλλά η σύνδεση και η γενίκευση δεν είναι κάτι που μπορούμε να αφήσουμε στον αυτόματο πιλότο. Η στάση και η παρέμβαση της Αριστεράς κάνει διαφορά και γι’ αυτό πρέπει να έχει ξεκάθαρη στρατηγική που να απαντάει στο ερώτημα «πώς μπορούν να δικαιωθούν οι αγώνες μας;»
Είναι σίγουρο ότι χρειάζεται να ξεδιπλώσουμε κινητοποιήσεις και κινήματα σε όλα τα μέτωπα. Καμιά επίθεση χωρίς απάντηση. Ενάντια στην κλιματική καταστροφή, ενάντια στη διάλυση της δημόσιας Υγείας και Παιδείας, ενάντια στις ρατσιστικές επιθέσεις κατά των προσφύγων, ενάντια στις σεξιστικές επιθέσεις σε βάρος των γυναικών…
Τέτοια βήματα βρίσκονται ήδη στην ατζέντα του φθινόπωρου που έχει ξεκινήσει.
Στις 10 και 11 Σεπτέμβρη στη Θεσσαλονίκη υπάρχει το διήμερο αγώνα που ξεκινάει με το απεργιακό συλλαλητήριο των εργαζόμενων στα Νοσοκομεία την Παρασκευή και συνεχίζει με την πολιορκία του Μητσοτάκη στο Βελίδειο το Σάββατο στα εγκαίνια της ΔΕΘ.
Στις 2 Οκτώβρη μας ξεσηκώνει το κίνημα των γυναικών από τις ΗΠΑ να διαδηλώσουμε για το δικαίωμα στην έκτρωση. Στην πολιτεία του Τέξας κηρύχτηκαν παράνομες οι εκτρώσεις και εκείνη τη μέρα γίνονται συλλαλητήρια παντού, και στην Ευρώπη.11
Στις 9 Οκτώβρη, στην επέτειο της καταδίκης των ναζί της Χρυσής Αυγής, το αντιρατσιστικό και αντιφασιστικό κίνημα λέει «ΝΑΙ στους πρόσφυγες, ΟΧΙ στους φασίστες», απαιτώντας άσυλο και στέγη για τους πρόσφυγες για να μην ξανασηκώσουν κεφάλι οι ακροδεξιοί που αποθρασύνονται από την πολιτική των κλειστών συνόρων.12
Στις 6 Νοέμβρη, την ώρα που στη Γλασκώβη της Σκωτίας θα γίνεται η Σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα, συντονιζόμαστε όλοι και όλες που ζούμε τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής σε όλο τον πλανήτη, από τα καμένα της Εύβοιας μέχρι την πλημμυρισμένη Νέα Υόρκη.13
Όμως, κανένα κίνημα δεν μπορεί να είναι «μονοθεματικό». Το αντιπολεμικό κίνημα όταν ξεκινούσε η επέμβαση στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ το 2003 ήταν συγκλονιστικό σε όγκο, μαζικότητα και διεθνείς διαστάσεις. Αναμφισβήτητα έπαιξε ρόλο στην κατάληξη αυτής της ιμπεριαλιστικής εκστρατείας σε ήττα. Όμως ακόμη και εκείνο το φανταστικό κίνημα είχε να αντιμετωπίσει επιλογές για το πώς ξεδιπλώνεται και πώς συνεχίζει, επιλογές που είχαν να κάνουν με τη στάση της Αριστεράς: Αρκεί η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης; Πώς μπορεί να αξιοποιηθεί η μαζική συμπάθεια για τους στόχους του κινήματος; Είναι οι εκλογικές επιτυχίες της Αριστεράς ο δρόμος για την υλοποίηση των αιτημάτων; Πώς μπορεί να χτιστεί μια δύναμη ικανή να επιβάλει τα αιτήματα κόντρα στα κατεστημένα συμφέροντα, οικονομικά και πολιτικά;
Ξέρουμε από την εμπειρία, τόσο την ιστορική όσο και την πρόσφατη, ότι αυτά δεν είναι «ακαδημαϊκά» ζητήματα. Το κίνημα ενάντια στα Μνημόνια είναι ακόμα ζωντανή εμπειρία. Ξεσήκωσε χιλιάδες κόσμο που έδωσε συγκλονιστικές μάχες, αλλά ηγεμονεύτηκε από τη στρατηγική του κοινοβουλευτικού δρόμου. Ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε κυβέρνηση και η παραμονή του στα υπουργεία επιβεβαίωσε πόσο αναποτελεσματικός είναι αυτός ο δρόμος.
Όχι μόνο δεν υλοποιήθηκε η κατάργηση των Μνημονίων, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ κατάντησε τόσο δεξιός ώστε να αποτελεί άτολμη αντιπολίτευση στην κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Βρισκόμαστε στο σημείο όπου ξεσηκώθηκε μαζική κατακραυγή μέσα στις πυρκαγιές για να παραιτηθεί η κυβέρνηση, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ διαπραγματευόταν αν θα δώσει τη συναίνεσή του για την υπουργοποίηση του Αποστολάκη από τον Μητσοτάκη. Αλίμονο αν έφτανε μέχρι το σημείο να κάνει και ένα τέτοιο βήμα ουσιαστικά συγκυβέρνησης με τη ΝΔ.
Κι όμως, σε τέτοιες συνθήκες βλέπουμε τον Ριζοσπάστη, την εφημερίδα του ΚΚΕ, να κάνει κριτική στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ για το συλλαλητήριο που έγινε στις 9 Αυγούστου ότι κινήθηκε «με εκλογικά συνθήματα του ΣΥΡΙΖΑ “να φύγει η κυβέρνηση Μητσοτάκη” για να έρθει η κυβέρνηση Τσίπρα».14 Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν τολμάει να ζητήσει παραίτηση της κυβέρνησης, αλλά ο Ριζοσπάστης φαντάζεται ότι όταν φωνάζουμε «Κάτω η Νέα Δημοκρατία» στις διαδηλώσεις, τότε παίζουμε το παιχνίδι του Τσίπρα!
Χρειαζόμαστε μια αριστερά επαναστατική, που να σηκώνει τους ορίζοντές της πέρα από τη στενή εκλογική συλλογιστική. Στηρίζουμε, οργανώνουμε και ενώνουμε τους αγώνες του κόσμου που συγκρούεται με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και θέλει να τσακίσει τον Μητσοτάκη. Όχι με στόχο να μάθει «να ψηφίζει σωστά», αλλά με στόχο να αποκτήσει η οργανωμένη εργατική τάξη τη δύναμη να αξιοποιήσει μια κυβερνητική ανατροπή για να επιβάλει με τις δικές της δυνάμεις τις διεκδικήσεις της. Το σύνολο των αιτημάτων που έχουν ξεπηδήσει μέσα από τους αγώνες της περιόδου αποτελούν μια χειροπιαστή εργατική εναλλακτική απέναντι σε ένα σύστημα που ξερνάει φτώχεια, ρατσισμό, σεξισμό και θάνατο. Η οργανωμένη δύναμη της τάξης μας μπορεί να κάνει πράξη αυτή την εναλλακτική.
Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα συμπληρώνει φέτος πενήντα χρόνια από τότε που ξεκίνησε τη δράση του σαν Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση. Πενήντα χρόνια κάτω από τη σημαία της εργατικής επανάστασης και του Σοσιαλισμού. Έχουμε διανύσει μια μεγάλη διαδρομή παλεύοντας να χτίσουμε την Αριστερά που μπορεί να οδηγήσει τους εργατικούς αγώνες στη δικαίωσή τους. Αλλά δεν γιορτάζουμε απλά τιμώντας αυτή τη διαδρομή. Γιορτάζουμε παλεύοντας με μεγαλύτερη ορμή για να ριζώσει η επαναστατική στρατηγική μέσα στο σήμερα, μέσα στην τάξη που της ανήκει το μέλλον και θέλει επιτέλους να το κερδίσει.
Σημειώσεις
1. ΣΑΚ Νο 144 Γενάρης – Φλεβάρης 2021 – άρθρο «Παλεύουμε το τέρας του καπιταλισμού», Μαρία Στύλλου
2. ΣΑΚ Νο 145 – άρθρο Πάνος Γκαργκάνας «Κυβέρνηση στη δίνη της κρίσης», σελ. 11
3. Σεραφείμ Ρίζος – Εργατική Αλληλεγγύη Νο 1484, 18/9/2021, σελ. 6-7
4. Ανακοίνωση σωματείου Ρητινοκαλλιεργητών Δασεργατών Εύβοιας – εφημ. Εργατική Αλληλεγγύη 25 Αυγούστου – άρθρο Γιώργος Πίττας
5. Adam Sampson, Financial Times front page, 20 August 2021
6. Άρθρο του Guy Chazan στην εφημερίδα Φαϊνάνσιαλ Τάιμς στις 31 Αυγούστου
7. Στο ίδιο φύλλο των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς.
8. Νίκος Στραβελάκης, Τα οικονομικά ενός χαμένου πολέμου, Εργατική Αλληλεγγύη, 1 Σεπτέμβρη.
9. Γιώργος Ράγκος, Εργατική εναλλακτική στον ‘πράσινο’ καπιταλισμό, Σοσιαλισμός από τα κάτω Νο 147, Ιούλης-Αύγουστος 2021
10. Chris Harman, Climate change and class conflict, Selected writings, Bookmarks 2010, σελ. 286
11. On the 2 October, two days before the Supreme Court reconvenes for its next session, demos in support of abortion rights will take place in every state in the US.
Abortion Rights has called demos on the day in solidarity (details to follow). This is a time to stand up and be counted. Put the 2 October in your diary and join us. https://www.facebook.com/judith.orr.581
12. https://www.facebook.com/events/3014093785494528?ref=newsfeed
13. https://cop26coalition.org/
14. https://www.rizospastis.gr/page.do?publDate=10/8/2021&id=18307&pageNo=6