Covid - 19 Στην Ελλάδα
«Ατομική ευθύνη». Να μην ξεχάσω
Παναγιώτης Αντωνογιαννάκης
240 σελίδες, Τιμή 11€
Εκδόσεις Εύμαρος
Το βιβλίο «Covid-19 στην Ελλάδα, ‘Ατοµική ευθύνη’, να µην ξεχάσω» του Παναγιώτη Αντωνογιαννάκη, από τις εκδόσεις Εύµαρος βάζει σαν στόχο, όπως ο ίδιος ο συγγραφέας αναφέρει, να µην ξεχαστούν τα πυκνά γεγονότα που διαδραµατίστηκαν τους τελευταίους δεκαπέντε µήνες που εισέβαλε ο φονικός ιός στη ζωή µας και να αναδειχθεί ο τουλάχιστον ανεπαρκής τρόπος αντιµετώπισης της υγειονοµικής απειλής από µια νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση.
Και οι δύο στόχοι που θέτει ο συγγραφέας εξυπηρετούνται µε επάρκεια στις 230 σελίδες του βιβλίου καθώς ο Παναγιώτης Αντωνογιαννάκης υπήρξε συντάκτης σε θέµατα υγείας στην εφηµερίδα Αυγή και στο ραδιοφωνικό σταθµό Κόκκινο και από αυτήν τη θέση έχει καταγράψει το πρώτο δεκαπεντάµηνο της πανδηµίας µέχρι τον Μάιο του 2021 (εκδόθηκε Σεπτέµβρη του 2021) κυρίως στο εσωτερικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Εκεί έγκειται και η µεγαλύτερη χρησιµότητα του βιβλίου.
Σε ένα χρόνο τόσο πυκνό σε γεγονότα και εξελίξεις (τόσο πυκνό που ενώ δεν έχουν περάσει ούτε έξι µήνες από την συγγραφή του, το βιβλίο ίσα που προλαβαίνει το ξεκίνηµα του εµβολιασµού πριν ακόµη τη µετάλλαξη ∆) είναι εξαιρετικά σηµαντικό να σταµατάς, να παίρνεις µιαν ανάσα και να κάνεις τη «σούµα» αναδεικνύοντας τη µεγάλη εικόνα, το πραγµατικό µέγεθος του πολιτικού εγκλήµατος που διαπράτεται τα τελευταία δύο χρόνια αλλά και τις αντιστάσεις των εργαζοµένων και του απλού κόσµου. Με εξαίρεση τα βιβλία του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου «Πανδηµία, Κλιµατική αλλαγή ενάντια στον καπιταλισµό της καταστροφής» και «Το εµβόλιο χρειάζεται εργατικό έλεγχο» καθώς και µια δύο ακόµη εκδόσεις, δεν υπάρχουν µέχρι στιγµή και πολλά βιβλία που να το κάνουν αυτό στην Ελλάδα.
Στο βιβλίο αναδεικνύονται µέσα από δεκάδες ντοκουµέντα, δηλώσεις, έγγραφα και τις ερωτήσεις που διατύπωσε ο συγγραφέας σαν δηµοσιογράφος προς τους υπουργούς, όλες οι εγκληµατικές ευθύνες της κυβέρνησης Μητσοτάκη στο ζήτηµα της πανδηµίας: Η υποτίµηση, οι καθυστερήσεις, τα ψέµατα, οι παλινωδίες, η προπαγάνδα περί «ατοµικής ευθύνης» και πάνω απ’ όλα η συνειδητή της επιλογή και στρατηγική να αξιοποιήσει την πανδηµία προκειµένου να κλιµακώσει την επίθεση στην δηµόσια υγεία: αφενός µέσα από κλιµάκωση των περικοπών σε δαπάνες και προσωπικό, που αµφότερα µειώθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια αφετέρου µέσα από την πολύπλευρη στήριξη που παρείχε στους βαρώνους της ιδιωτικής Υγείας είτε µέσα από την άµεση χρηµατοδότηση, είτε µέσα από το πέρασµα όλων των µη covid-19 ασθενειών σε αυτήν, µε το αζηµίωτο φυσικά.
Το κεφάλαιο µε τίτλο «Το Χρονικό του κακού» που καλύπτει σχεδόν το ένα τρίτο του βιβλίου, είναι και το πιο ενδιαφέρον καθώς, αναδεικνεύει όλες τις ευθύνες και τις επιθέσεις της κυβέρνησης, όχι µόνο στην Υγεία αλλά και συνολικότερα, µήνα το µήνα, σε αλληλουχία µεταξύ τους και σε αντίστιξη µε τις απεργιακές κινητοποιήσεις και τα αιτήµατα που αναδείκνυε το κίνηµα των υγειονοµικών στα νοσοκοµεία. Ξεκινώντας από τις 7 Απρίλη του 2020 «όταν οι υγειονοµικοί είναι οι µόνοι {σ.σ. και οι πρώτοι} που βρίσκονται στο δρόµο ενάντια στο κυβερνητικό πέπλο σιωπής», ο συγγραφέας θυµίζει τις µεγαλες µάχες που έδωσαν οι εργαζόµενοι στις απεργίες της ΠΟΕ∆ΗΝ και της ΟΕΝΓΕ αλλά και νοσοκοµείο προς νοσοκοµείο:
«Στις 29 Οκτώβρη 2020 επικράτησε αναστάστωση στο αντικαρκινικό νοσοκοµείο Άγιος Σάββας λόγω του ότι βρέθηκαν 15 εργαζόµενοι και 4 ασθενείς θετικοί στον ιό. Οι εργαζοµενοι πραγµατοποίησαν συγκέντρωση διαµαρτυρίας στο προαύλιο χώρο του νοσοκοµείου µε τον πρόεδρο του Σωµατείου Εργαζοµένων Κώστα Καταραχιά να κάνει λόγο για εγκληγµατικές ευθύνες της κυβέρνησης και ίσως η συγκεκριµένη κινητοποίηση να αποτέλεσε την αφορµή για την δίωξη που ακολούθησε εις βάρος του συνδικαλιστή γιατρού, τη µετακίνησή του στο Σωτηρία, την απόλυσή του και την µετέπειτα δικαίωσή του από την Επιτροπή Κρίσεων µε την επαναπρόσληψή του».
Είναι σηµαντική η καταγραφή αυτών των αγώνων (στο βιβλίο καταγράφονται και αρκετοί από τους πολλούς που δόθηκαν εκτός νοσοκοµείων, ενάντια στο νόµο Χατζηδάκη και την καταστολή κλπ) όπως επίσης και η εκτενής παρουσίαση των αιτηµάτων που αυτοί ανέδειξαν -και παρατίθενται µέσα από πλήθος δηλώσεων συνδικαλιστών και εργαζοµένων υγειονοµικών. Όχι µόνο για το χρονικό διάστηµα που πραγµατεύεται το βιβλίο αλλά και για το σήµερα: Η κυβέρνηση είχε δύο χρόνια να ικανοποιήσει τα αιτήµατα που από την πρώτη µέρα έθεσαν οι υγειονοµικοί –κλίνες ΜΕΘ, άµεσες προσλήψεις σε νοσοκοµεία και ενίσχυση της πρωτοβάθµιας υγείας, δραστική αύξηση των δαπανών για την Υγεία– αλλά δεν ήθελε να το κάνει και αυτό πληρώνουµε τώρα, πηγαίνοντας ολοταχώς προς το 5ο κύµα της Όµικρον µε 100 νεκρούς την ηµέρα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης οι εκτενείς αναφορές πάνω στο πως η ελεύθερη αγορά, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές και τα συµφέροντα των πολυεθνικών του φαρµάκου και των τροφίµων επηρέασαν σε διεθνές επίπεδο τη δηµιουργία και την εξάπλωση της πανδηµίας. Το κοµµάτι του βιβλίου που αφορά στις πατέντες στη χρήση των εµβολίων και τις φτωχές χώρες του πλανήτη προαναγγέλλει πριν ακόµη συµβεί την εγκληµατική εξάπλωση της µετάλλαξης Όµικρον που είναι σήµερα σε εξέλιξη απειλώντας να αχρηστεύσει τους εµβολιασµούς σαν ένα από τα εργαλεία ενάντια στη πανδηµία.
∆εν µπορεί κανείς παρά να συµφωνήσει µε το βασικό πρόταγµα του συγγραφέα που είναι η υπεράσπιση και η ενίσχυση της ∆ηµόσιας Υγείας. Αλλά υπάρχουν και αδυναµίες: Μια πρώτη, ήσσονος σηµασίας, είναι ότι επαναλαµβάνεται σε αρκετά σηµεία, κάτι που είναι βέβαια αναµενόµενο και αναγκαίο κακό σε µια έκδοση που γίνεται «στο φτερό» για γεγονότα που βρίσκονται σε εξέλιξη. Μια άλλη, σηµαντική, είναι η έλλειψη ανάδειξης του ρόλου του κινήµατος από τα κάτω µέσα στα νοσοκοµεία -και όχι µόνο. Ήταν κρίσιµος αυτός ο ρολος γιατί είχε (και έχει) να ξεπεράσει την διστακτικότητα των συνδικαλιστικών ηγεσιών, ιδίως στα νοσοκοµεία, αλλά και την «υπεύθυνη» στάση της αντιπολίτευσης του ΣΥΡΙΖΑ σε «συνθήκες κρίσης» να προχωρήσουν σε κινητοποιήσεις.
Η ιστορική κινητοποίηση στις 7 Απρίλη του 2020, π.χ. στις πύλες των νοσοκοµείων, δεν προέκυψε από µόνη της. Ξεκίνησε από τα κάτω, από τις δυνάµεις του Συντονιστικού των Νοσοκοµείων που επέµεινε στη συνέχιση των κινητοποιήσεων, ασκώντας κριτική καταρχάς στην απόφαση της ΠΟΕ∆ΗΝ να αναστείλει την προγραµµατισµένη της απεργία στις 5 Μάρτη και να τη µεταφέρει στις 7 Απρίλη. Στη συνέλευσή του στις 12 Μάρτη, το Συντονιστικό των Νοσοκοµείων αποφάσισε ότι η κινητοποίηση στις 7 Απρίλη πρέπει να γίνει ακόµα και αν η ηγεσία της ΠΟΕ∆ΗΝ προχωρούσε σε νέα αναστολή. Βγήκε υλικό, η οργάνωσή της µπήκε στο κέντρο των αγωνιστών και των αγωνιστριών ενώ ταυτόχρονα ξεκινούσαν καθηµερινές ανοιχτές συγκεντρώσεις των εργαζόµενων στον Άγιο Σάββα, γενικές συνελεύσεις από τα κάτω στο Γεννηµατάς, άρνηση εργαζοµένων στο Σωτηρία και άλλα νοσοκοµεία να συνεχίσουν τη δουλειά χωρίς τα κατάλληλα µέσα. Η απόφαση που πήρε το Ενωτικό Κίνηµα για την Ανατροπή στην ΟΕΝΓΕ, να υιοθετήσει την πρόταση για τις 7 Απρίλη, ήταν σηµαντική για να το αποφασίσει τελικά η ΟΕΝΓΕ για να ακολουθήσει και η ΠΟΕ∆ΗΝ µε κάλεσµα στα Σωµατεία να οργανώσουν κινητοποιήσεις.
Ένα νήµα που διατρέχει από την αρχή µέχρι το τέλος το βιβλίο είναι η προβολή των θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ πάνω σε µια σειρά ζητήµατα, τα πεπραγµένα του (το λιγότερο παραφουσκωµένα) είτε σαν κυβέρνηση είτε σαν αντιπολίτευση τον καιρό της πανδηµίας που στον επίλογο του βιβλίου καταλήγει και στο συµπέρασµα ότι «λόγω της αδυναµίας της εξάλειψης του κορονοϊου από την κοινότητα απαιτείται κυβέρνηση και προσωπικό το οποίο να πιστεύει στην ισότητα και στην αναδιανοµή και όχι να έχει πεποίθηση ότι οι ανισότητες ειναι σύµφυτες µε τις σύγχρονες κοινωνίες ή την ανθρώπινη φύση».
∆εν θα µπορούσε κανείς να διαφωνήσει µε το αίτηµα να φύγει αυτή η κυβέρνηση των δολοφόνων. Όµως η εµπειρία της τελευταίας δεκαετίας έχει αποδείξει ότι δεν φτάνει να πιστεύει κανείς στην ισότητα και στην αναδιανοµή για να φέρει τις ριζικές τοµές που απαιτούνται για να αντιµετωπιστούν τα θεµελιακά συστηµικά προβλήµατα που ανέδειξε η πανδηµία και σωστά εντοπίζονται στις σελίδες του βιβλίου. Ο συγγραφέας φαίνεται να συµβιβάζεται µε την ιδέα του «καλύτερου δυνατού» που έγινε ή στο µέλλον θα γίνει - «στα πλαίσια του ασφυκτικού µνηµονιακού πλασίου», των «µνηµονιακών δηµοσιονοµικών περιορισµών» που οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ σε µια πολιτική που, ας είµαστε ειλικρινείς, πολύ λίγα έκανε για την ∆ηµόσια Υγεία. Ο στόχος «Να µην ξεχάσω» στον τίτλο του βιβλίου, που πραγµατικά αξίζει να διαβαστεί, αφορά και σε αυτό το συµπέρασµα.