Ένα «Αφιέρωμα για την εργατική τάξη» είναι το σημαντικότερο παραλειπόμενο των περιοδικών εκδόσεων της Αριστεράς των τελευταίων μηνών.

Το αφιέρωμα ανήκει στο περιοδικό Ουτοπία (τεύχος 105, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2013) και περιέχει εννιά άρθρα που πιάνουν πολλές όψεις της εργατικής τάξης και του κινήματός της: συγκρότηση, ιστορία, συνδικαλισμός, πολιτισμός, κλπ. Στον λίγο χώρο που διαθέτουμε εδώ, θα ξεχωρίσουμε κάποια άρθρα και ορισμένα χρήσιμα επιχειρήματα.

Στο κείμενο «Η μαρξιστική θεωρία για τις κοινωνικές τάξεις (Μια συνοπτική παρουσίαση)» οι Νίκος Παπαγεωργίου και Σταυρούλα Χριστοδουλάκου ξεκαθαρίζουν κάποιες από τις βασικές παρανοήσεις για το τι είναι εργατική τάξη: είναι μόνον οι βιομηχανικοί εργάτες; Τι ρόλο παίζει το εισόδημα και η θέση στην παραγωγή; Τι είναι παραγωγική και μη παραγωγική εργασία;

Στις «Σημειώσεις για τους εργατικούς ταξικούς αγώνες στη Μεταπολίτευση», ο Νίκος Γουρλάς θυμίζει το κύμα των θρυλικών απεργιών μετά την πτώση της Χούντας με επίκεντρο το νέο βιομηχανικό προλεταριάτο. Αξίζει εδώ να τονίσουμε ένα σημείο που συνάγεται από τη μελέτη του Γουρλά: η δυνατότητα του ΠΑΣΟΚ να ηγεμονεύσει στις πολιτικές προτιμήσεις της εργατικής τάξης μεταπολιτευτικά είχε να κάνει με τον προσεταιρισμό αυτών ακριβώς των εργατικών κομματιών του ιδιωτικού τομέα που έδωσαν μεγάλες απεργιακές μάχες (σε αντίθεση με το ΚΚΕ που υποτίμησε το εργοστασιακό κίνημα επιμένοντας στη γραμμή των κλαδικών σωματείων). Η εικόνα αυτή χάνεται στις κυρίαρχες – και μέσα στην Αριστερά – αναλύσεις που παρουσιάζουν την μεταπολιτευτική κυριαρχία του ΠΑΣΟΚ ως αποτέλεσμα των «πελατειακών σχέσεων» και της «δημοσιοϋπαλληλίας». Η γνώση του εργατικού κινήματος που εξιστορεί ο Γουρλάς θωρακίζει απέναντι σ’ αυτές τις λαθεμένες απλουστεύσεις.

Ο Γιώργος Κεσίσογλου στο κείμενο «Μετανάστευση στην Ελλάδα, εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και το ερώτημα της τάξης» μελετάει το εργασιακό καθεστώς των μεταναστών βασισμένος σε σχετικά στατιστικά στοιχεία. Η δουλειά του είναι πολύ χρήσιμη, θα βοηθούσε βέβαια και – έστω – μια αναφορά στους αγώνες που έχουν δώσει οι μετανάστες. H Μανωλάδα, που την αναφέρει ο Κεσίσογλου ως ένα εργασιακό Νταχάου, υπήρξε ταυτόχρονα ο τόπος ενός ξεσηκωμού χιλιάδων μεταναστών εργατών που απαίτησαν τα δεδουλευμένα τους χωρίς να λυγίσουν απέναντι στα σκάγια των επιστατών. Οι εικόνες αυτές είναι απαραίτητες αν πρόκειται η Αριστερά να αντιμετωπίσει τους μετανάστες ως ενεργητικό παράγοντα τoυ εργατικού κινήματος και όχι ως μια απλή στατιστική αναφορά.

Σε ένα άλλο περιοδικό, η προηγούμενη Μαρξιστική Σκέψη (τόμος 12, Ιανουάριος-Μάρτιος 2014) κυκλοφόρησε με δύο αφιερώματα: το ένα στην ιστορία του ΚΚΕ και το άλλο στον ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη. Το αφιέρωμα στο ΚΚΕ καλύπτει όλο το χρονικό διάστημα των τριών πρώτων δεκαετιών του κόμματος, αν και είναι ανομοιογενές. Τα κείμενα του Βασίλη Λιόση και του Δημήτρη Καλτσώνη επιχειρηματολογούν στην ουσία υπέρ της στροφής στη στρατηγική των Λαϊκών Μετώπων (για μια κριτική αυτής της στρατηγικής, διαβάστε το άρθρο του Πάνου Γκαργκάνα και την βιβλιοκριτική του Λέανδρου Μπόλαρη στις άλλες σελίδες του περιοδικού μας). Για τις απαρχές του ΣΕΚΕ και του ΚΚΕ, γράφουν ακόμα ο Θανάσης Καμπαγιάννης («Η Αριστερά στην Ελλάδα και ο πόλεμος στη Μικρά Ασία») και ο Κώστας Παλούκης (“Θεωρία της «τρίτης περιόδου», αναδιοργάνωση και κρίση του ΚΚΕ: «μπολσεβικοποίηση» ή «σταλινοποίηση»;”).

Στο πολυσέλιδο αφιέρωμα στον Κωνσταντίνο Καβάφη, με παλιότερα και νεότερα κείμενα, επισημαίνουμε το κείμενο του Χρήστου Κεφαλή «Μια μαρξιστική ματιά στον Καβάφη».