Αχ! Μουρλοσκοτωμένο
Δημήτρης Παπαχρήστος
307 σελίδες, Τιμή 12,30€
Εκδόσεις Τόπος
Το 21ο βιβλίο του Δημήτρη Παπαχρήστου δεν είναι ούτε μυθιστόρημα, ούτε μυθιστορία, ούτε αυτοβιογραφία. Είναι μια άσκηση μνήμης με αιχμηρή λογοτεχνική προσέγγιση μεγάλων ιστορικών στιγμών της διαδρομής του κινήματος στην Ελλάδα. Πρωταγωνιστές άλλοτε είναι ο ίδιος «ως αφηγητή» και άλλοτε πρόσωπα με τα οποία δέθηκε και συνδέθηκε πολιτικά και προσωπικά η ακόμη απλά αναφέρεται σε αυτά όπως το Νίκο Κούνδουρο, τον Αλέξη Δαμιανό, τον Παντελή Βούλγαρη, τον Μανώλη Γλέζο, τον Σαρτρ, τον «αδελφό» του Περικλή Κοροβέση και άλλους…
Η πένα του σε αυτό το βιβλίο καταγράφει ένα ταξίδι στις μεγάλες καμπές της ιστορίας διεισδύοντας στις πλευρές της καθημερινότητας σημαντικών δημιουργών της Τέχνης αλλά και αγωνιστών με χιούμορ. Στα κεφάλαια αυτού του βιβλίου αισθάνεσαι να εναλλάσσονται θεατρικές και κινηματογραφικές σκηνές με έντονο λόγο, απλή και αιχμηρή γραφή. Γράφει έτσι ιστορία των από τα κάτω με δύναμη στο λόγο του. Ο συγγραφέας λοιπόν σκαλίζει με την πένα του το παρελθόν από την σκοπιά του «ενεργού πολίτη» της Αριστεράς που αναζητά στο σήμερα την εναλλακτική.
Μπορεί να μιλά για την Μικρασιατική Καταστροφή φέρνοντας μας τις εμπειρίες των προσφύγων που έφτασαν στα χωριά της Εύβοιας, δίπλα στον Αη Γιώργη όπου και γεννήθηκε: «Έδωσε το κράτος τριάντα στρέμματα σε κάθε οικογένεια και τους έφτιαξε και πλήθινα σπίτια με δύο δωμάτια. Πρόσφυγες και ντόπιοι. Οι αναγνωρίσεις γίνονταν στα καφενεία μέχρι να φύγει από τα μάτια τους η καχυποψία και από το στόμα τους ο τουρκόσπορος και η παστρικιά και να σταματήσουν τα παιδιά να παίζουν τους ντόπιους και τους πρόσφυγες.»
Και βέβαια οι ζωές των ανθρώπων της εποχής της δεκαετίας μετά τον Εμφύλιο ήταν αντιμέτωπες με την τρομοκρατία του παρακράτους, τις εξορίες και την Μακρόνησο και στη κορύφωση της η δολοφονία του Λαμπράκη το 1963 στη Θεσσαλονίκη που τάραξε τα νερά.
Εκεί που γίνεται συναρπαστική η αναπαράσταση της μνήμης είναι στις αναφορές για την δράση του φοιτητικού κινήματος ενάντια στη χούντα των συνταγματαρχών. Ο εκφωνητής του ραδιοσταθμού της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973, την οποία πολύ ορθά χαρακτηρίζει ως ελληνικό Μάη του 68, ζωντανεύει στους διαλόγους του με τον Μάκη Μπαλαούρα και άλλους συναγωνιστές τα πρώτα βήματα της αντίστασης μέσα στην ΑΣΟΕΕ όπου φοιτούσε. Αποτυπώνεται η μάχη για την ανεξαρτησία των φοιτητικών συλλόγων από το σπουδαστικό της Ασφάλειας και τα τσιράκια της χούντας μέσα στις σχολές που ήταν διορισμένα στα διοικητικά συμβούλια.
Φοιτητές που κάτω από τα άγρυπνα μάτια των χαφιέδων της χούντας έχτιζαν την μαζική αντίσταση αντιμετωπίζοντας σκληρή καταστολή ακόμη και όταν δημοσίευαν κυριλέ διαμαρτυρίες σε εφημερίδες όπως τα ΝΕΑ.
«Χρησιμοποιήσαμε τις προσφυγές για εκλογές στα πρωτοδικεία ώστε να διώξουμε τα Διοικητικά Συμβούλια. Ήταν μια κίνηση, να δημιουργήσουμε «φοιτητικές επιτροπές αγώνα.». Είχαμε συνειδητοποιήσει πως μπορούσαμε ένα ξανοιχτούμε στην κοινωνία να αντισταθούμε στη δικτατορία, είχαμε καταλάβει πως τα πανεπιστήμια δεν μας χώραγαν…» (σελ.96).
Στο τέλος στα πρώτα βήματα ανοιχτής δράσης, το μοίρασμα μια ανακοίνωσης η ακόμη πιο τολμηρά το κάλεσμα για γιορτασμό Εργατικής Πρωτομαγιάς στη Πλατεία Κοτζιά το 1972 φτάνει να καταλήγει σε συλλήψεις και βασανιστήρια. Στην επιστράτευση των 12 της ΑΣΟΕΕ από τη χούντα, που τους διέκοψαν την αναβολή και τους έστειλαν για σωφρονισμό στους στρατώνες.
Οι ιδέες της επανάστασης και του Μάη του 68 άρχισαν να διαδίδονται ραγδαία. «Είχαμε όνειρα, είχαμε τον Τσε πάνω από το κεφάλι μας, τη φωτογραφία του…και τον Γιάν Πάλατς που αυτοπυρπολήθηκε στη πλατεία της Πράγας, όταν μπήκαν τα σοβιετικά τανκς. Μια φωτογραφία από τον Μάη του 68. Δύο ερωτευμένοι νέοι να φιλιούνται πάνω σε ένα οδόφραγμα στο Καρντιέ Λατέν… Δεν είχαμε φτάσει, ούτε ξέραμε να ερμηνεύσουμε τον κόσμο, αλλά μέσα από τον μικρόκοσμο μας πιστεύαμε πως μπορούσαμε να τον αλλάξουμε ως κομμάτι και εμείς του κινήματος σε παγκόσμιο επίπεδο…» σελ.98-99 » «Αμφισβητούσαμε τον υπαρκτό σοσιαλισμό και τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό…Ο Μάρξ, ο Ενγκελς, Ο Λένιν, Ο Τρότσκι. Το Στάλιν τον αποφεύγαμε γιατί το μουστάκι του ήταν αγριωπό…»
Αυτό το κίνημα στην μεταπολίτευση συνέχισε να δίνει μάχες. Ο συγγραφέας θυμίζει την καμπάνια της «επιτροπής για την απελευθέρωση του Γιάννη Σερίφη», του συνδικαλιστή που βρέθηκε στη φυλακή ως τρομοκράτης της 17 Νοέμβρη, στη πράξη η κυβέρνηση της Δεξιάς τιμωρούσε στο πρόσωπο του το κίνημα των εργοστασιακών σωματείων που ξεφύτρωσαν μετά την πτώση της χούντας.
Ακόμη πολύ αργότερα ο Δημήτρης Παπαχρήστος θυμάται την καμπάνια στη Βόρεια Ελλάδα για Ειρήνη στα Βαλκάνια την περίοδο της κατάρρευσης της Γιουγκοσλαβίας και της ανόδου των εθνικισμών στην περιοχή. Την Συναυλία των καλλιτεχνών όταν το ελληνικό κράτος παρέδωσε τον Οτσαλάν στους δήμιους του στην Τουρκία.
Η πορεία του στο κόσμο των γραμμάτων είναι επαφή και ώσμωση με τον Νίκο Κούνδουρο, τον Αλέξη Δαμιανό και πολλούς άλλους.
Είναι κριτικός για την πορεία της αριστεράς που κατέληξε στους συμβιβασμούς του ΣΥΡΙΖΑ το 2015. Θεωρεί το καλύτερο παράδειγμα συγκρότησης την πρωτοβουλία «Ενεργοί Πολίτες» στην οποία έπαιζε ηγετικό ρόλο ο Μανώλης Γλέζος.
« Ο λαός είπε «Όχι» και δεν τον άκουσε η Αριστερά της προοδευτικής συμμαχίας. Είπε και ένα «Ναι» στη ρήξη και τη σύγκρουση με την ελίτ των Βρυξελλών…Ο Συνασπισμός της Αριστεράς βολευότανε στην διαχείριση της πολιτικής, μέσα σε ένα καπιταλιστικό σύστημα για να κυβερνήσει καλύτερα παίρνοντας δικαιότερα μέτρα για τους αδύναμους… Διαπνέονταν από τον αναθεωρητισμό του ΚΚΕεσωτ. Και τον Μπερλίνγκουερ.» (σελ 305).
Ο Δημήτρης Παπαχρήστος υποστήριξε την κόντρα του Περικλή Κοροβέση με την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και του αφιερώνει ένα μέρος του έργου αυτού μιλώντας με ιδιαίτερη ευαισθησία για τον άνθρωπο που ξεσκέπασε την χούντα στην Ευρώπη με το βιβλίο Ανθρωποφύλακες.
«Αν είναι να μας κυβερνάνε οι λογιστές και οι τεχνοκράτες, να περιμένουμε να καταργηθούν οι εκλογές και η Δημοκρατία και να δεχτούμε το πείραμα που επιβάλλει η ελίτ της Ευρώπης στην Ιταλία με τον Μάριο Μόντι, πείραμα που δοκιμάστηκε και στη χώρα μας. Ποιος θα τους εμποδίσει να μην γίνει αύριο και παγκόσμιο; Να μας κυβερνάνε οι κεφαλαιούχοι με τις πολυεθνικές τους, τους ειδικούς τους, τα θινκ-τανκ, τους συμβούλους, τα golden boys και τους λογιστές του Σημίτη…»
Το βιβλίο αυτό δεν είναι πολιτικό μανιφέστο. Εκφράζει όμως την αγωνία πολλών αριστερών που δεν καλύπτονται από τους συμβιβασμούς του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ. Είναι πολύτιμο για την εμπειρία που διασώζει σε αυτό το ταξίδι μνήμης, με τη κριτική για τα αδιέξοδα του ΣΥΡΙΖΑ.
Με τον Δημήτρη Παπαχρήστο έχουμε συμπορευτεί πολλές φορές. Βρεθήκαμε να κρατάμε το πανό στην απαγορευμένη από τον Χρυσοχοίδη συγκέντρωση της 17 Νοέμβρη το 2021 που έγραφε «ο δρόμος του Νοέμβρη επαναστατικός». Στη πράξη βρεθήκαμε μαζί με τον κόσμο της εργατικής τάξης που έκανε και κάνει βήματα στην πάλη του ενάντια στη ΝΔ και κοιτάει για την εναλλακτική πέρα από τον καπιταλισμό. Εκεί είναι το μέλλον!