Διαδήλωση απεργών από τα νοσοκομεία στην Αθήνα στις 22 Ιούνη
Ο Μητσοτάκης ετοιμάζεται για εκλογές πριν αγριέψει κι άλλο η κρίση.
Ο Πάνος Γκαργκάνας αναλύει τις εξελίξεις και προτείνει προσανατολισμό για την Αριστερά.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας μπαίνει στην τελική ευθεία προς τις εκλογές σαν ένα μεθυσμένο καράβι, καθώς από τη μια θαλασσοδέρνεται από τις απανωτές κρίσεις του συστήματος που χτυπάνε κατά κύματα και από την άλλη έχει στο τιμόνι ένα καπετάνιο και τους υποτακτικούς του ζαλισμένους από τα απανωτά χαστούκια που τρώνε. Έχουν πέσει έξω όχι μόνο για την «επιστροφή στην ομαλότητα» που διαρκώς αναβάλλεται, αλλά και για τις διαθέσεις του κόσμου της δουλειάς και της νεολαίας που μετατρέπει την οργή σε δράση και αναζήτηση προς τα αριστερά. Το πιο σημαντικό ζήτημα σε αυτές τις συνθήκες είναι το τι απαντήσεις έχει να προσφέρει η Αριστερά.
Η οικονομική κρίση αγριεύει
Χωρίς αμφιβολία, η πιο καθοριστική εξέλιξη σε όλη αυτή την εικόνα είναι η επιδείνωση της μακρόσυρτης οικονομικής κρίσης. Η Νέα Δημοκρατία έγινε κυβέρνηση με την υπόσχεση ότι θα ανεβάσει τους ρυθμούς της οικονομίας που υποτίθεται ότι τους κρατούσαν πίσω οι «ιδεοληψίες του ΣΥΡΙΖΑ». Επί τρία χρόνια αυτή η «εκτίναξη» διαρκώς αναβάλλεται, πρώτα γιατί την χτύπησε η πανδημία και τα ‘λοκντάουν’ και ύστερα γιατί ήρθε ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Τώρα φτάνουμε στο σημείο όπου η όποια «εξ αναβολής ανάκαμψη» ακυρώνεται, όχι μόνο γιατί η πανδημία πηγαίνει προς έκτο κύκλο, ούτε μόνο επειδή ο πόλεμος αποδεικνύεται μακρόσυρτος, αλλά γιατί οι κεντρικοί τραπεζίτες σε ΗΠΑ και ΕΕ ξεκινούν επιθετική αύξηση των επιτοκίων που οδηγεί σε οικονομική ύφεση. Να πώς περιγράφουν αυτή την κίνηση οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, μια εφημερίδα που δεν μπορεί να κατηγορηθεί για ‘αριστερές ιδεοληψίες’:
«Αυτή η πολιτική κάνει την τραπεζική πίστωση πιο ακριβή, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να επενδύουν λιγότερο και οι καταναλωτές να ξοδεύουν λιγότερο. Οδηγεί σε πτώση των χρηματιστηριακών αξιών και μειώνει τη ρευστότητα των χρηματιστηριακών αγορών, έτσι ώστε οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά γίνονται φτωχότερα και λιγότερο πρόθυμα να ξοδέψουν. Οδηγεί σε σταμάτημα των προσλήψεων προσωπικού και σε απολύσεις. Και τα κάνει όλα αυτά χωρίς διακρίσεις. Δεν είναι νυστέρι χειρουργικής ακρίβειας, είναι κατεδαφιστική ‘βαριοπούλα’. Τσακίζει πράγματα».1
Η σύμπτωση του να μιλάνε οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς για “βαριοπούλα” την ώρα που ο Μητσοτάκης και η Κεραμέως προσπαθούν να χρεώσουν “βαριοπούλες” στο φοιτητικό κίνημα θα ήταν αστεία, αν τα πράγματα δεν ήταν τόσο τραγικά. Όπως εξηγεί σε άλλες σελίδες αυτού του τεύχους ο Σωτήρης Κοντογιάννης, οι κεντρικοί τραπεζίτες ζηλεύουν την καταστροφική μανία με την οποία ο Ρόναλντ Ρήγκαν και ο τότε κεντρικός τραπεζίτης της Fed, ο Πολ Βόλκερ βύθισαν την οικονομία στην ύφεση και χτύπησαν το εργατικό κίνημα εγκαινιάζοντας τον «νεοφιλελευθερισμό» στο όνομα της καταπολέμησης του στασιμοπληθωρισμού.
Τότε, στη δεκαετία του 1980, η επίθεση Ρήγκαν-Βόλκερ με τα ανεβασμένα επιτόκια, το ισχυρό δολάριο και τη φυγή κεφαλαίων από τις άλλες χώρες προς τις ΗΠΑ, είχε αναγκάσει την κυβέρνηση Μιτεράν στη Γαλλία να εγκαταλείψει το «κοινό πρόγραμμα» Σοσιαλιστικού και Κομμουνιστικού κόμματος με το οποίο είχε εκλεγεί και να κάνει στροφή στο νεοφιλελευθερισμό. Στην Ελλάδα, η δεύτερη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είχε επίσης ακολουθήσει εκείνη τη στροφή ανεβάζοντας τον Σημίτη στο τιμόνι της οικονομίας με θηριώδες πρόγραμμα λιτότητας.
Σήμερα, οι αερολογίες του Μητσοτάκη για “τέλος της μνημονιακής επιτήρησης” και “κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την ελληνική οικονομία” δεν έχουν την αντοχή ούτε σαπουνόφουσκας απέναντι στη “βαριοπούλα” των κεντρικών τραπεζιτών. Ήδη η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι ο προϋπολογισμός του 2023 πρέπει να εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα. Αυτός ο στόχος από μόνος του μεταφράζεται σε πιο άγριες περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες και κλιμάκωση των επιθέσεων στο μέτωπο των ιδιωτικοποιήσεων. Αλλά ακόμη και όλα αυτά μπορεί να αποδειχθούν λίγα μπροστά στις πιέσεις μιας νέας κρίσης χρέους σε συνθήκες οικονομικής ύφεσης. Η Καθημερινή που προσπαθεί να είναι καθησυχαστική ότι δεν υφίσταται κίνδυνος, αναγκάζεται στις ροζ σελίδες της να ομολογήσει ότι : «η πρόσφατη αύξηση της απόδοσης του δεκαετούς ομολόγου και του spread ξύπνησε σε πολλούς μνήμες από το εφιαλτικό 2010».2
Αυτός ο εφιάλτης σίγουρα βαραίνει στα σχέδια της ΝΔ για πρόωρες εκλογές πριν τα πράγματα φτάσουν στην αποκορύφωση της νέας οικονομικής κρίσης. Ταυτόχρονα, όμως, οι κυβερνήσεις παντού βλέπουν με αγωνία πώς κινούνται οι διαθέσεις της εργατικής τάξης.
Μια νέα ριζοσπαστικοποίηση
Στο φύλλο της 4-5 Ιούνη, οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς έβαζαν τίτλο στην στήλη με την άποψή τους «Τα συνδικάτα πρέπει να χειριστούν την ανασυγκρότησή τους προσεκτικά».3 Είχαν προηγηθεί απεργίες εκπαιδευτικών και ναυτεργατών και ακολούθησαν απεργίες σιδηροδρομικών. Ακόμη και το TUC (η βρετανική ΓΣΕΕ) αναγκάστηκε να καλέσει συλλαλητήριο κατά της ακρίβειας στις 18 Ιούνη, μια κινητοποίηση που ήταν η μεγαλύτερη εδώ και χρόνια. Στις ΗΠΑ καταγράφονται επιτυχίες σε κομμάτια που ήταν ασυνδικάλιστα, όπως στην Amazon και στα Starbucks. Η λέξη “ανασυγκρότηση” δεν μπήκε στον τίτλο των ΦΤ τυχαία. Για τη Βρετανία, η ανησυχία των από πάνω είναι μήπως το καλοκαίρι του 2022 θυμίσει τον χειμώνα του 1978-79 που είχε τόσες απεργίες ώστε να πάρει το όνομα «ο Χειμώνας της δυσαρέσκειας».
Προφανώς τα αφεντικά δεν αρκούνται απλά σε εκκλήσεις προς τις συνδικαλιστικές ηγεσίες να επιδείξουν υπευθυνότητα. Προσπαθούν να επιβάλουν χειρότερες συνθήκες απασχόλησης στον κόσμο που επιστρέφει στη δουλειά μετά από μήνες ανεργίας, υποαπασχόλησης ή τηλεργασίας. Τα αλλεπάλληλα δημοσιεύματα που μιλούν για «μεγάλη παραίτηση» από πλευράς των εργαζόμενων, συγκαλύπτουν την πραγματική σύγκρουση που βρίσκεται σε εξέλιξη. Το αφεντικό της Tesla, ο Έλον Μασκ έδειξε απροκάλυπτα τα δόντια του στέλνοντας μηνύματα στους εργαζόμενους της εταιρείας του πως όποιος δεν εμφανιστεί στο χώρο δουλειάς θεωρείται απολυμένος και «ας πάει να παριστάνει ότι δουλεύει από το σπίτι του σε κάποια άλλη εταιρεία».4
Κάποτε, όταν ο Ψυχρός Πόλεμος πλησίαζε προς το τέλος του, οι προπαγανδιστές της Δύσης έλεγαν ότι οι εργάτες στο Ανατολικό μπλοκ «παριστάνουν ότι δουλεύουν επειδή το κράτος-εργοδότης παριστάνει ότι τους πληρώνει». Τώρα έχουμε φτάσει στο σημείο όπου ένα από τα πιο διάσημα αφεντικά του πιο μεγάλου δυτικού καπιταλισμού παραπονιέται ότι οι εργάτες «παριστάνουν ότι δουλεύουν», επειδή δεν δέχονται συνθήκες γαλέρας.
Αν αυτά ισχύουν στην καρδιά του παγκόσμιου καπιταλισμού, στην Ελλάδα η ταξική πόλωση είναι πιο σκληρή. Οι βαρόνοι της τουριστικής βιομηχανίας παραπονιούνται ότι δεν βρίσκουν προσωπικό και οι εργαζόμενοι απαντούν με απεργία στα ξενοδοχεία στις 24 Ιούνη για Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Μαζί απεργούσαν και οι εργαζόμενοι στην efood. Δυο μέρες πιο πριν, στις 22 Ιούνη, απεργούσαν οι εργάτες της Υγείας ενάντια στα σχέδια του Πλεύρη που διαλύουν τα δημόσια νοσοκομεία. Και την Τρίτη 21 Ιούνη απεργούν οι εργαζόμενοι στην Τράπεζα Πειραιώς και στην Εθνική Τράπεζα.
Το δρόμο για απεργιακή διεκδίκηση ΣΣΕ άνοιξαν οι εργαζόμενοι στην COSCO που ξεσηκώθηκαν μετά από αλλεπάλληλα “εργατικά ατυχήματα”. Αλλά η μαχητική διάθεση δεν εμφανίζεται ‘μόνο’ με απεργίες. Στις εκλογές των σωματείων καταγράφεται πτώση της ΔΑΚΕ και στροφή προς τα αριστερά. Στα νοσοκομεία, το παράδειγμα του Αγ. Σάββα απλώνεται. Στο Αγλαϊα Κυριακού:
««Οι παρατάξεις ΔΑΚΕ και ΠΑΣΚΕ είχαν την απόλυτη πλειοψηφία την προηγούμενη διετία και οδήγησαν το σωματείο σε πλήρη ανυποληψία και μακριά από τα προβλήματα των εργαζόμενων», αναφέρει το Συντονιστικό Νοσοκομείων για το αποτέλεσμα. «Έφτασαν στο σημείο να μην μπορέσουν να συγκροτήσουν ψηφοδέλτιο για τις εκλογές του σωματείου που “διοικούσαν” για πολλά χρόνια, σε μια προσπάθεια να απαξιώσουν τελείως τον συνδικαλισμό. Παρόλα αυτά, με την ΑΕΠΑ μπροστά, το σωματείο των εργαζόμενων στο Αγλαΐα Κυριακού ξεκινάει σε νέες βάσεις για να υπερασπίσει τα δικαιώματα των εργαζόμενων στο μεγαλύτερο παιδιατρικό νοσοκομείο αλλά και για την υπεράσπιση της Δημόσιας Δωρεάν Υγείας».
Τα αποτελέσματα:
Ψήφισαν 257
Άκυρα-Λευκά 11
ΑΕΠΑ 171 ψήφοι και 6 έδρες
ΠΑΜΕ 33 και 2 έδρες
Ανεξάρτητος γιατρός 35 και 1 έδρα
Ανεξάρτητη φυσικοθεραπεύτρια 7 και καμία έδρα».5
Στο χώρο της εκπαίδευσης τις εικόνες από τα αποτελέσματα εκλογών σε ΣΕΠΕ και ΕΛΜΕ ήρθε να συμπληρώσει το Bατερλό της ΔΑΠ στις φοιτητικές εκλογές:
«Οι φοιτητικές εκλογές στις 18 Μάη σήμαναν μια ιστορικού μεγέθους ήττα για τη Δεξιά και τη σαρωτική νίκη των δυνάμεων της Αριστεράς στις σχολές. Για πρώτη φορά μετά από τρεις δεκαετίες, η ΔΑΠ γκρεμίζεται από την πρώτη θέση χάνοντας 7 χιλιάδες ψήφους και πάνω από 12 ποσοστιαίες μονάδες. Την ίδια στιγμή δυναμώνουν οι δυνάμεις της Αριστεράς τόσο σε ψήφους όσο και σε ποσοστά. (…) Όπως κι αν προσπαθεί να εξηγήσει την ήττα της η Δεξιά, αυτό που δείχνουν τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών είναι η αντικυβερνητική οργή της νεολαίας για τις επιθέσεις της τελευταίας τριετίας και η μαζική στροφή αριστερά. Παρά το κλείσιμο των σχολών για δυο χρόνια το φοιτητικό κίνημα συνέχισε να δίνει τεράστιες μάχες στο δρόμο έχοντας τις δυνάμεις της Αριστεράς στην πρωτοπορία του. Την ίδια στιγμή το διετές λουκέτο που επέβαλε η κυβέρνηση, γύρισε μπούμερανγκ στη φοιτητική της παράταξη, αποσαθρώνοντ ας τον μηχανισμό που έχτιζε για δεκαετίες. Κατά πλειοψηφία ο κόσμος των σχολών, και κύρια τα τρία έτη που μπήκαν στα πανεπιστήμια επί κυβέρνησης Μητσοτάκη, επέλεξαν τις δυνάμεις που έδιναν τις μάχες όλα αυτά τα χρόνια».6
Πολιτική κρίση
Ίσως το πιο ηχηρό πολιτικό χαστούκι για τον Μητσοτάκη, όμως, ήρθε από τη Γαλλία. Ο Μακρόν δεν είναι μόνο ο πρόεδρος της Γαλλίας, μιας ηγετικής δύναμης της ΕΕ και του ΝΑΤΟ που στηρίζει τις βλέψεις του ελληνικού καπιταλισμού στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι και πολιτικό πρότυπο για τις προσπάθειες του Μητσοτάκη να εμφανίσει τη ΝΔ σαν δύναμη που καλύπτει το χώρο της κεντροδεξιάς και ηγεμονεύει απέναντι στην «ξεπερασμένη» Αριστερά. Οι βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία ανέδειξαν την κρίση αυτού του «μοντέλου».
Στη Γαλλία, όλοι οι φίλοι του Μακρόν (και του Μητσοτάκη) μπορούσαν να ισχυρίζονται ότι η Αριστερά είναι διαλυμένη. Κι όμως, στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών στις 12 Ιούνη, η Αριστερά ήρθε πρώτη σε ψήφους, έστω και αν στο δεύτερο γύρο το εκλογικό σύστημα έδωσε περισσότερες έδρες στο κόμμα του Μακρόν. Ακόμα κι έτσι ο Μακρόν δεν πήρε αυτοδυναμία.
Ύστερα από λυσσαλέες προσπάθειες της κυβέρνησης Μακρόν να συκοφαντεί το κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων» ότι καθοδηγείται από φασίστες, ύστερα από αισχρές ισλαμοφοβικές κυβερνητικές εκστρατείες που υποκλίνονταν στις πιέσεις της Λεπέν και της έδιναν αέρα, ύστερα από πλήθος επιθέσεις στα συνδικάτα και τις απεργίες, ο Μακρόν είδε την εργατική τάξη να στρέφεται μαζικά προς τα αριστερά. «Πώς μπορεί η Γαλλία να κυβερνηθεί;» αναρρωτιούνται οι πολιτικοί αναλυτές.
Προφανώς το ίδιο ερώτημα ισχύει και εδώ. Και επειδή όσο περνάει ο καιρός θα γίνεται και πιο πιεστικό, ο Μητσοτάκης τρέχει να προλάβει τα χειρότερα. Κομμάτι αυτής της προσπάθειας είναι η χρησιμοποίηση της αντιτουρκικής υστερίας.
Θεωρίες «αναθεωρητισμού»
Κάποτε οι καταγγελίες περί «αναθεωρητισμού» (ρεβιζιονισμού) ανήκαν στο λεξιλόγιο της Αριστεράς. Τώρα ο Μητσοτάκης και ο Δένδιας προσπαθούν να μας πείσουν ότι ηγούνται σε μια εκστρατεία σταθερότητας που αντιστέκεται σε δυνάμεις «αναθεώρησης», όπως ο Πούτιν και ο Ερντογάν.
Αυτοί οι ισχυρισμοί είναι ψεύτικοι πρώτα απ’ όλα στο επίπεδο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Ιστορικά, οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί των Μεγάλων Δυνάμεων πάντα έβρισκαν τέτοιες δικαιολογίες. Πηγαίνοντας προς τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο βρετανικός ιμπεριαλισμός παρίστανε ότι νοιάζεται για την προστασία του «μικρού αλλά ηρωικού Βελγίου» από τις βλέψεις της Γερμανίας, ο ρώσικος ιμπεριαλισμός νοιαζόταν τάχα για τη Σερβία που κινδύνευε από την Αυστρο-Ουγγαρία, η Γαλλία και η Γερμανία ήθελαν «δικαιοσύνη» για την Αλσατία και τη Λοραίνη.
Σήμερα, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ παριστάνουν ότι αμύνονται απέναντι στις εξορμήσεις του Πούτιν για «αναθεώρηση» των συνόρων ενώ έχουν πίσω τους χρόνια επέκτασης προς τα σύνορα της Ρωσίας. Ξεκίνησαν το 1989 με συμφωνίες ΗΠΑ-Ρωσίας ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί προς τα ανατολικά ούτε βήμα και έφτασαν να διεκδικούν την ένταξη της …Γεωργίας, χιλιάδες χιλιόμετρα ανατολικά του Βερολίνου. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες «αναθεωρήσεις» συνόρων στην ιστορία των διεθνών συμμαχιών.
Ο ελληνικός καπιταλισμός ήταν και παραμένει αναπόσπαστος εταίρος αυτής της εκστρατείας. Και επιπλέον, έχει μια ακόμη πιο μακρόχρονη ιστορία διεκδίκησης για «αναθεώρηση» του καθεστώτος των διεθνών υδάτων και του εναέριου χώρου του Αιγαίου. Στα χρόνια της χούντας ξεκίνησε αυτή η προσπάθεια με αίτημα για να κηρυχθούν τα νησιά του Αιγαίου ως «αρχιπέλαγος», καθεστώς που θα έδινε το δικαίωμα να περάσουν όλα τα θαλάσσια περάσματα στον έλεγχο της Αθήνας.7
Από τότε και μέχρι σήμερα, ποτέ δεν έχουν σταματήσει οι προσπάθειες των κυβερνήσεων για να καθιερωθεί τουλάχιστον ντε φάκτο ότι τα ανατολικά σύνορα της Ελλάδας (και της ΕΕ) συμπίπτουν με τη γραμμή του FIR Αθηνών. Ο,τιδήποτε υπάρχει δυτικά από τη γραμμή ανάμεσα στην Τουρκία και τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου ελέγχεται από το ελληνικό κράτος: εναέριες πτήσεις, επιχειρήσεις διάσωσης στη θάλασσα, υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ…
Η ρατσιστική εκστρατεία της ΕΕ για να σφραγίσει αυτή τη γραμμή αποκλείοντας τους πρόσφυγες εξελίχθηκε σε «ατού» της ελληνικής διπλωματίας. Ο πόλεμος του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία στο έδαφος της Ουκρανίας ήρθε να προσθέσει και άλλα «ατού»: αναβάθμιση της Αλεξανδρούπολης ως στρατιωτικής και ενεργειακής βάσης, μεγαλύτερος ρόλος της πολεμικής αεροπορίας και του ναυτικού στο Αιγαίο ως συνοδευτικά για τα ΝΑΤΟϊκά πολεμικά σκάφη και αεροσκάφη και για την προστασία των δεξαμενόπλοιων υγροποιημένου φυσικού αέριου.
Η κυβερνητική προπαγάνδα που καταγγέλλει τις βλέψεις του Ερντογάν συγκαλύπτοντας αυτές τις κινήσεις του Μητσοτάκη προσπαθεί να κερδίσει την κοινή γνώμη στο πλευρό της Νέας Δημοκρατίας. Αλλά όσο πιο πολύ ταυτίζεται με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, τόσο περισσότερο φαίνεται ο πολεμοκάπηλος χαρακτήρας της. Σε μια κοινή γνώμη όπου μεγάλα ποσοστά θεωρούν ότι για τον πόλεμο στην Ουκρανία φταίνε και το ΝΑΤΟ και ο Πούτιν,8 η Αριστερά θα μπορούσε να εξηγήσει τις λαθροχειρίες της θεωρίας του «αναθεωρητισμού».
Πηγαίνοντας προς τις εκλογές
Η προσπάθεια του Μητσοτάκη να αποφύγει τα χειρότερα πηγαίνοντας σε εκλογές το φθινόπωρο, πριν πέσει η «βαρυχειμωνιά» με την άνοδο των επιτοκίων και τη νέα κρίση χρέους, τους νέους κύκλους της πανδημίας και τα βάρη ενός μακρόσυρτου πολέμου φθοράς, ανοίγει ευκαιρίες για το εργατικό κίνημα. Μπορούμε να μαυρίσουμε τη Νέα Δημοκρατία στις κάλπες και να αξιοποιήσουμε τη στροφή αριστερά για να βγει η εργατική τάξη πιο δυνατή και οργανωτικά στους χώρους δουλειάς και πολιτικά με αντικαπιταλιστικό προσανατολισμό.
Προϋπόθεση, όμως, γι’ αυτό είναι να μην εγκλωβιστούμε, ούτε τακτικά ούτε στρατηγικά, στο στενό πεδίο της κοινοβουλευτικής μάχης. Και εδώ αρχίζουν τα προβλήματα.
Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ έχει κάνει τις επιλογές της με κριτήριο το σχηματισμό μιας «προοδευτικής κυβέρνησης» που έχει ξεκάθαρα όρια προς τα αριστερά και θολά σύνορα προς τα δεξιά.
Το πόσο σκληρή είναι η οριοθέτηση προς τα αριστερά φάνηκε από τις εσωτερικές διαδικασίες του ΣΥΡΙΖΑ, όπου η ηγεσία Τσίπρα φρόντισε να πνίξει ακόμη και τις πιο μετριοπαθείς φωνές στα αριστερά της. Όπως έγραφε η Μαρία Στύλλου στο προηγούμενο τεύχος του «Σοσιαλισμός από τα κάτω»:
«Μέσα σε συνθήκες ενός καπιταλισμού που δείχνει την καταστροφική μανία του με κάθε τρόπο, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ κατοχυρώνει διαδικασίες που εμποδίζουν τον κόσμο που αγωνίζεται να οργανώσει την πάλη του και να επιβάλει τα αιτήματά του. Όχι μόνο εγκαταλείπει τη στρατηγική της ανατροπής αυτού συστήματος, αλλά βάζει φραγμούς στις αριστερές φωνές μέσα στις γραμμές του. Πρόκειται για προληπτική καταστολή απέναντι σε αριστερές ανταρσίες σε περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ βρεθεί ξανά στην κυβέρνηση και διαχειριστεί ένα σύστημα σε χειρότερη κρίση και από εκείνη του 2015. Η θεωρία ότι οι αριστερές φωνές αντιστοιχούν σε ένα κόμμα του 3% ενώ η ηγεσία Τσίπρα εκπροσωπεί ένα πλειοψηφικό ρεύμα, είναι η προεξόφληση ότι ο συμβιβασμός είναι μονόδρομος».9
Οι φραγμοί για τις αριστερές φωνές επιβεβαιώθηκαν στις διαδικασίες για την εκλογή Κεντρικής Επιτροπής: «Ο τρόπος εκλογής ήταν «κομμένος και ραμμένος» για να κυριαρχήσει ό,τι πιο δεξιό και προβεβλημένο από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και τα καθεστωτικά ΜΜΕ υπήρχε. Μπορεί η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να πανηγυρίζει ότι η εκλογή της νέας ΚΕ «σηματοδοτεί την κοινωνική αντιστοίχιση του κόμματος και τη διεύρυνσή του με νέες και προοδευτικές εκφράσεις και δυνάμεις» αλλά στη πραγματικότητα αυτό που σηματοδοτεί είναι την οργανωτική αποκοπή του ΣΥΡΙΖΑ από τον κόσμο των κινημάτων και των αγώνων, το τσάκισμα και αυτής ακόμα της υποτονικής εσωτερικής αριστερής αντιπολίτευσης και τη διεύρυνση (και με ποσόστωση) προς τη σοσιαλδημοκρατία και την κεντροαριστερά. Είναι σημαδιακό ότι εκλέχτηκε πρώτη στην ΚΕ η πρώην υπουργός Εργασίας την ίδια στιγμή που δεν υπήρχαν στην ΚΕ συνδικαλιστές και αγωνιστές των κινημάτων».10
Τέτοιες μεθοδεύσεις δεν μπορούν να κρυφτούν πίσω από πανηγυρισμούς για το πόσες χιλιάδες πήγαν να ψηφίσουν τον Αλέξη Τσίπρα για πρόεδρο. Όπως παρατηρούσε ο Λέανδρος Μπόλαρης: «Ο Θ. Καρτερός στο δικό του διθυραμβικό σχόλιο στο σάητ της Αυγής ισχυρίζεται ότι “χιλιάδες και χιλιάδες είπαν χτες όχι στον καναπέ”. Αυτή η δήλωση συμπυκνώνει από μια άποψη όλη τη δεξιά μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ. Έχουν περάσει τρία χρόνια από την εκλογή της ΝΔ, γεμάτα με συγκλονιστικούς αγώνες που αν μη τι άλλο έδειξαν ότι “ο κόσμος” δεν είναι στον καναπέ. Είναι στην απεργία, τη διαδήλωση, το “πεζοδρόμιο”, γεμάτος οργή αλλά και ιδέες αμφισβήτησης. Είναι εντυπωσιακό ότι τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ξεχνάνε τη λαοθάλασσα έξω από το Εφετείο στην καταδίκη της ναζιστικής συμμορίας ή τα πλήθη των πανεργατικών απεργιών, και ανακαλύπτουν ότι ο κόσμος σηκώνεται από τον καναπέ όταν πάει στην εσωκομματική κάλπη για τον πρόεδρο».11
Οι επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ προδικάζουν ότι αυτή τη φορά δεν σκοπεύει να εμπλακεί σε αναμετρήσεις ούτε με τα ντόπια συμφέροντα του ΣΕΒ, των τραπεζών και των εφοπλιστών ούτε με τις διεθνείς συμμαχίες τους. Δεν υπολογίζει ότι η κυβέρνησή του μπορεί να χρειαστεί τη στήριξη της οργανωμένης εργατικής τάξης πέρα από την ημέρα της κάλπης. Πιο πολύ σκέφτεται στήριξη από τμήματα της Νέας Δημοκρατίας, χρωματίζοντας ανάλογα τις φράξιές της: ξαφνικά οι «καραμανλικοί» είναι συζητήσιμοι…
Ευτυχώς, με εξαίρεση το ΜέΡΑ25 του Βαρουφάκη,12 δεν έχουν εμπλακεί για την ώρα άλλα τμήματα στη συζήτηση περί συνεργασιών για «προοδευτική κυβέρνηση». Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει κλείσει η συζήτηση για την εναλλακτική.
Η ηγεσία του ΚΚΕ, παραδείγματος χάρη, τοποθετείται στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά μεταθέτει τις κρίσιμες επιλογές για το μέλλον. Καταγγέλλει τον καπιταλισμό, αλλά όχι και τον κοινοβουλευτικό δρόμο σαν στρατηγική για την κοινωνική αλλαγή. Όταν το ΚΚΕ αλλάξει τους συσχετισμούς, τότε θα μπορέσει να υπάρξει μια πραγματική προοδευτική κυβέρνηση με μια κοινωνική συμμαχία με κέντρο το ΚΚΕ. Στο μεταξύ, και η ηγεσία του ΚΚΕ επιδίδεται συστηματικά στην καταγγελία κάθε αριστερής φωνής που τοποθετείται στα αριστερά της ως «οπορτουνιστικής»: από τις συκοφαντίες για τους «αριστεριστές» της Μεταπολίτευσης μέχρι τις σημερινές επιθέσεις στο ΣΕΚ, στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, το ΝΑΡ και όλο το χώρο της λεγόμενης εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, αυτό είναι ένα σταθερό μοτίβο, όσες άλλες στροφές και αν έχουν κάνει οι ηγεσίες του ΚΚΕ.
Αυτή η αδιάλλακτη οριοθέτηση απέναντι στην επαναστατική αριστερά συνδυάζεται επίσης με ανοίγματα προς δεξιές θέσεις: οι διεκδικήσεις του ελληνικού καπιταλισμού για ΑΟΖ, παραδείγματος χάρη, βαφτίζονται «δικαιώματα» που ανήκουν στην εργατική τάξη για να τα αξιοποιήσει προς το συμφέρον της μελλοντικά. Τέτοια ολισθήματα αφήνουν περιθώριο ώστε, στη μέση της μεγαλύτερης εξόρμησης εξοπλισμών που κάνει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αυτή τη στιγμή, να βγαίνει ο Ριζοσπάστης με κριτικές ότι τα όπλα που στέλνει ο Μητσοτάκης στην Ουκρανία τα χρειαζόμαστε εδώ για την «άμυνα της χώρας»!13
Αυτά δεν βοηθάνε τις αναζητήσεις και τη δυναμική του κόσμου που δίνει τις μάχες του ενάντια στις κυβερνητικές και εργοδοτικές επιθέσεις σε συνθήκες κρίσης πολεμικής και όχι μόνο.
Παλεύουμε για την ενότητα της εργατικής τάξης ενάντια στις επιθέσεις που πάνε να τη διαχωρίσουν με βάση την καταγωγή, το χρώμα, το φύλο, το πώς ερωτεύεται. Συνδέουμε τα κινήματα ενάντια στον πόλεμο, τον σεξισμό, το ρατσισμό και τους φασίστες με το απεργιακό κίνημα της τάξης μας.
Παλεύουμε για να χτίζει την οργανωμένη δύναμη της εκεί που μετράει περισσότερο, στους χώρους δουλειάς, εκεί που πονάει τα αφεντικά και αμφισβητεί τον έλεγχό τους. Παλεύουμε για την ενότητα των αγώνων χωρίς σεχταριστικές διασπάσεις που τους αποδυναμώνουν. Αξιοποιούμε τις πολιτικές μάχες, και τις εκλογικές, για να ενισχύουμε την δυναμική και την οργάνωση της τάξης μας. Δεν αναβάλουμε τις απεργίες για χάρη της προεκλογικής περιόδου.
Και επιμένουμε στην προσπάθεια για να συγκροτηθούν σε επαναστατικό κόμμα τα πιο μαχητικά κομμάτια με βάση τη στρατηγική της σοσιαλιστικής επανάστασης, όπου οι εργάτες και οι εργάτριες επιβάλλουν τον έλεγχό τους στην οικονομία και στην πολιτική χάρη στη δική τους συλλογικότητα και δημοκρατία.
Με τέτοιες επιλογές μπορούμε να βγούμε στην επόμενη μέρα των εκλογών σε καλύτερη θέση για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της πολύπλευρης και μακρόσυρτης κρίσης του συστήματος, χωρίς αυταπάτες για πιο ανθρώπινη διαχείρισή της από υπουργούς ενός προοδευτικού συμβιβασμού.
Σημειώσεις
1. Αναφέρεται από τον Άλεξ Καλλίνικος στη βδομαδιάτικη στήλη του στην εφημερίδα Socialist Worker του Λονδίνου στις 18 Ιούνη 2022 https://socialistworker.co.uk/comment/bankers-use-interest-rates-as-a-sledgehammer/
2. Καθημερινή της Κυριακής, 19 Ιουνίου 2022, «Οι άμυνες της οικονομίας απέναντι σε μια νέα κρίση χρέους».
3. Financial Times, 4/5 June 2022, FT View “Trade unions should handle their resurgence carefully”
4. ‘Pretend to work’ somewhere else, Musk warns Tesla’s office-shy staff, Financial Times, 2 June 2022
5. https://ergatiki.gr/article.php?id=25978&issue=1523
6. https://ergatiki.gr/article.php?id=25984&issue=1523
7. Πάνος Γκαργκάνας, Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1974, στο Ελλάδα-Τουρκία, Η σύγκρουση των υποϊμπεριαλισμών, Μαρξιστικό βιβλιοπωλείο, Αθήνα 2020, σελ.100-112 και στο https://socialismfrombelow.gr/pdf/12.pdf, σελ16-20
8. https://yougov.co.uk/topics/international/articles-reports/2022/05/05/support-ukraine-strong-europe-nations-are-not-unit
9. https://www.socialismfrombelow.gr/article.php?id=1361
10. Γιώργος Ράγκος, Η εκλογή της ΚΕ του Συριζα- Καλλιστεία σελέμπριτις, https://ergatiki.gr/article.php?id=25974&issue=1523
11. https://ergatiki.gr/article.php?id=25955&issue=1522
12. Λέανδρος Μπόλαρης, ΜέΡΑ25 αναζητώντας μια ρήξη με ‘δημιουργική ασάφεια’; «Αυτό μας φέρνει στο δεύτερο πρόβλημα με τις διακηρύξεις του ΜέΡΑ25. Πώς μπορεί να υλοποιηθεί μια έστω περιορισμένη ρήξη; Το ΜέΡΑ25 δεν έχει οργανωμένη παρουσία μέσα στα συνδικάτα και το εργατικό κίνημα. Όλα περιορίζονται στον κοινοβουλευτικό ορίζοντα. Σε μια «προοδευτική προγραμματική συμφωνία» πριν τις εκλογές με στόχο μια «προοδευτική συγκυβέρνηση» με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Βαρουφάκης κατηγορεί την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν ενδιαφέρεται για μια τέτοια ειλικρινή συμφωνία και δηλώνει ότι χωρίς μια τέτοια συνεννόηση το ΜέΡΑ25 δεν πρόκειται να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης ή ανοχής. Όλη η προοπτική στηρίζεται σε μια πίεση πάνω στον ΣΥΡΙΖΑ για να αποδεχθεί στοιχεία από τις διακηρύξεις του ΜέΡΑ25». https://ergatiki.gr/article.php?id=26026&issue=1524
13. Γιώργος Πίττας, Υπάρχει θέμα «υπονόμευσης της άμυνας της χώρας»; https://ergatiki.gr/article.php?id=26114&issue=1527