Όπως εξηγεί η Μαρία Στύλλου, οι εργατικοί αγώνες και η επαναστατική Αριστερά μπορούν να τσακίζουν τα σχέδια της κυρίαρχης τάξης και της κυβέρνησής της.
Η κυρίαρχη τάξη θα ήθελε πολύ τα αποτελέσματα των εκλογών του 2019, όπου βγήκε πρώτο κόμμα η Νέα Δημοκρατία με 39,85% και σχημάτισε για πρώτη φορά μετά από 12 χρόνια1 δική της κυβέρνηση, να σήμαιναν το τέλος μιας δυσάρεστης παρένθεσης, με το εργατικό κίνημα στους δρόμους και τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση. Μ’ αυτή τη σιγουριά έβαλε άμεσα τρεις στόχους. Να τσακίσει το εργατικό κίνημα, να ξαναπάρει τον ιδεολογικό έλεγχο, να βάλει την αριστερά στη γωνία.
Τριάμισι χρόνια μετά, ανοίγει μια νέα προεκλογική περίοδος, που η κυβέρνηση ανακαλύπτει ότι βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση απ’ όταν ξεκίνησε. Οι θεωρίες περί αρνητικών συσχετισμών για το κίνημα και την αριστερά διαψεύδονται. Η αριστερά συνεχίζει να είναι δύναμη, και η Νέα Δημοκρατία βλέπει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί με το ΚΙΝΑΛ, μπορεί να είναι η επόμενη κυβέρνηση.
Το εργατικό κίνημα αντιστάθηκε με μάχες και απεργίες όλα αυτά τα χρόνια με νέα μέτωπα, νέες διεκδικήσεις και με μαζικοποίηση των συνδικάτων. Η επαναστατική αριστερά και οι επαναστατικές ιδέες δεν είναι εξώφυλλο του Σπήγκελ, αλλά δύναμη μέσα στη νεολαία, στους εργάτες και στον κόσμο που παλεύει. Παραμονές εκλογών η κυβέρνηση διαπιστώνει τις ήττες της και ο κόσμος που παλεύει καταγράφει τη δύναμη του.
Το τεύχος του περιοδικού «Σοσιαλισμός από τα Κάτω» αμέσως μετά τις εκλογές του 2019 είχε ένα πολύ προφητικό σχόλιο για τα αποτελέσματα αλλά και τις εξελίξεις: «Η σταθερότητα δεν είναι θέμα αριθμών σε μια περίοδο αστάθειας όπως η σημερινή. Το εξώφυλλο αυτού του τεύχους δείχνει παραστατικά αυτή την εικόνα. Επιφανειακά «πανίσχυροι» ηγέτες κατρακυλάνε μπροστά στην οργή του κόσμου μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Η Ελλάδα δεν είναι κάποιο «μικρό γαλατικό χωριό» μέσα σε συνθήκες πολιτικής και οικονομικής κρίσης διεθνώς».2
Πανδημία επιθέσεων
Η πανδημία ήταν για την κυβέρνηση η ευκαιρία να κλιμακώσει τις επιθέσεις. Καταστολή, απαγορεύσεις αλλά και «ευέλικτη εργασία» από το σπίτι, και τηλεκπαίδευση. Αυτά που δεν κατάφερε το πρώτο εξάμηνο της εκλογής της, προσπάθησε να τα κάνει το 2020. Το λοκντάουν συνδυάστηκε μαζί με επίθεση στα συνδικάτα, στους φοιτητές, στις γυναίκες, στους μετανάστες και πρόσφυγες.
«Η κυβέρνηση έφερε Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που αναστέλλει την απαγόρευση πολιτικής επιστράτευσης και τις επιτάξεις απεργών τάχα για να αντιμετωπίσει τον κορονοϊό. Την ίδια στιγμή που με την Π.Ν.Π. προχωράει σε διευκολύνσεις απέναντι στους εργοδότες, επιβάλλει μέτρα όπως η μονομερής εφαρμογή εκ περιτροπής εργασίας στο προσωπικό, που μπορεί να φέρει και μέχρι 60% μείωση του μισθού».3
Στην άγρια επίθεση της κυβέρνησης η αντίσταση ήταν καταιγιστική. Στις έξι βδομάδες της καραντίνας το κοινό χαρακτηριστικό δεν ήταν ο φόβος αλλά η κινητοποίηση εργατών/εργατριών και οι απεργίες.
Τα νοσοκομεία, οι γιατροί, οι νοσηλευτές, οι διοικητικοί, οι καθαρίστριες δεν κολακεύτηκαν από τα υποκριτικά χειροκροτήματα για τους «ήρωες» αλλά μπήκαν μπροστά, έσπασαν την απαγόρευση, απάντησαν με απεργία και έτσι τράβηξαν και καθόρισαν όλους τους κλάδους και όλους τους εργαζόμενους.
Η 7 Απρίλη 2020 ήταν ξεσηκωμός στις πύλες των νοσοκομείων. Ήταν η πρώτη πανελλαδική απεργία (στάση εργασίας) σε όλη τη δημόσια υγεία και η πρώτη μεγάλη απεργιακή συγκέντρωση με συμμετοχή απεργών και συμπαραστατών παντού. Στις 24 Απρίλη οι εκπαιδευτικοί σήκωσαν το γάντι απέναντι στην Κεραμέως. Κόντρα στην απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει τους σταθμούς του Μετρό στον Ευαγγελισμό και στο Σύνταγμα για να εμποδίσει τη συμμετοχή, εκπαιδευτικοί, μαθητές, φοιτητές, γονείς έδωσαν το παρών… Κατάγγειλαν τη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης και τους αποκλεισμούς που αυτή είχε για χιλιάδες μαθητές, απαίτησαν το άνοιγμα των σχολείων αφού η κυβέρνηση ικανοποιήσει όλα τα αιτήματα του εκπαιδευτικού κινήματος. Ακολούθησαν στις 28 Απρίλη οι εργαζόμενοι στον Τουρισμό-Επισιτισμό, με αιτήματα για αυξήσεις, μέτρα προστασίας και ένταξης των διανομέων στα ΒΑΕ με πενθήμερο και 8ωρο.
Όπως συμβαίνει πάντα όταν τμήματα της τάξης μπαίνουν σε κίνηση το ένα μετά το άλλο, το ένα δίπλα στο άλλο, οι εμπειρίες γενικεύονται και αποχτούν πιο πολιτικά χαρακτηριστικά. Μέσα στις συνθήκες της καραντίνας και των αντιστάσεων που ξεπήδησαν, έγινε κοινός παρονομαστής ότι αυτός που κρατάει τον κόσμο ζωντανό και όρθιο κόντρα στην πανδημία είναι η εργατική τάξη. Ακόμα και ο Τζόνσον στη Βρετανία (και η Μαρέβα Μητσοτάκη εδώ) ήταν υποχρεωμένοι να υποκλιθούν στους ήρωες που σώζουν ζωές στα νοσοκομεία, που εξασφαλίζουν ότι στα σουπερμάρκετ υπάρχουν τρόφιμα, στα φαρμακεία φάρμακα, στα σπίτια ρεύμα, νερό και ίντερνετ. Το «πρεκαριάτο» του χτες ξαφνικά είναι αξιοθαύμαστο και αυτή είναι μια αλλαγή στις ιδέες που επηρεάζει τους συσχετισμούς ανάμεσα στην εργατική τάξη και στους υποκριτές που την εκμεταλλεύονται αλλά είναι υποχρεωμένοι να το κρύψουν πίσω από χειροκροτήματα.
Μια δραματική επιβεβαίωση για τους πραγματικούς συσχετισμούς ήρθε στις 7 Οκτώβρη 2020, όταν χιλιάδες πλημμύρισαν τη λεωφόρο Αλεξάνδρας τη μερα που το δικαστήριο έβγαζε την απόφαση για την καταδίκη της Χρυσής Αυγής. «Η Χρυσή Αυγή είναι εγκληματική οργάνωση» ήταν η απόφαση και η Αθήνα σείστηκε από τους πανηγυρισμούς των διαδηλωτών.
Ήταν μια νίκη που την επέβαλε η δύναμη του αντιφασιστικού κινήματος αναγκάζοντας θεσμούς όπως η αστική δικαιοσύνη και μια δεξιά κυβέρνηση να προσαρμοστούν.
Ανασχηματισμό αυτοί, κλιμάκωση οι αγώνες
Το καλοκαίρι του 2021 ο Μητσοτάκης έκανε μια προσπάθεια να προετοιμάσει την κυβέρνηση για νέα επίθεση με ανασχηματισμό..
Ο Θεοδωρικάκος ανέλαβε να ανανεώσει την κλιμάκωση της καταστολής που είχε ξεκινήσει ο Χρυσοχοΐδης αλλά σκόνταψε. ΜΑΤ στους διαδηλωτές, στους απεργούς, στους αντιφασίστες, αλλά και σφαίρες όπως αποδείχθηκε στη δολοφονία του νεαρού Ρομά Νίκου Σαμπάνη στο Πέραμα.
Η τριπλέτα Βορίδη-Γεωργιάδη-Πλεύρη με τη φασιστική προέλευση μπήκε πλέον όλη στα υπουργεία με τη ανάθεση του υπουργείου Υγείας στον Πλεύρη. Η επίθεση στα δημόσια νοσοκομεία κλιμακώθηκε.
Όμως δεν αρκεί για μια κυβέρνηση με την πλάτη στον τοίχο να τρίζει τα δόντια. Οι εργατικές αντιστάσεις με τις απεργίες μπροστά απαντάνε δυναμικά στην κυβερνητική επίθεση.
Πρώτο παράδειγμα η νίκη της απεργίας στην e-food. Αν υπάρχει ένας κλάδος συνώνυμος με την εργοδοτική αυθαιρεσία αυτός σίγουρα είναι ο κλάδος των βαρόνων του τουρισμού και των πολυεθνικών που εισβάλλουν στον επισιτισμό και το ντελίβερι. Η Wolt και η e-food άρπαξαν τις ευκαιρίες μέσα στα λοκντάουν και είχαν τον αέρα του νόμου Χατζηδάκη που επιχειρεί να νομιμοποιήσει την απασχόληση-λάστιχο. Κι’ όμως έσπασαν τα μούτρα τους.
Όπως έγραφε η Εργατική Αλληλεγγύη: «Ο αγώνας των εργαζόμενων της efood έκλεισε με μια συντριπτική νίκη απέναντι στην εταιρία. Έγινε πράξη το σύνθημά τους “Δεν αλλάζουμε επάγγελμα, αλλάζουμε το επάγγελμα”. Αντί να απολυθούν οι συμβασιούχοι με τις 3μηνες συμβάσεις εργασίας και να γίνουν freelancers-“συνεργάτες”, η efood αναγκάστηκε να δεσμευτεί ότι θα τους προσλάβει όλους, 2.016 εργαζόμενους, με συμβάσεις αορίστου χρόνου».4
Η δυναμική της απεργίας μεταφράστηκε και σε ενίσχυση της αριστεράς στο Συνδικάτο με τις δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής αριστεράς να διπλασιάζουν τις ψήφους τους στις εκλογές που έγιναν λίγο αργότερα. Και η Ομοσπονδία προχώρησε στην κήρυξη πανελλαδικής απεργίας στις 9 Νοέμβρη δίνοντας συνέχεια στη μάχη για γενίκευση της επιτυχίας σε όλο τον κλάδο.
Δεύτερο παράδειγμα, ο αγώνας στα Νοσοκομεία. Στις 21 Οκτώβρη προχώρησαν σε κοινή πανελλαδική απεργία η ΠΟΕΔΗΝ και η ΟΕΝΓΕ απαντώντας στις προκλήσεις της κυβέρνησης με την επιβολή αναστολής σε ανεμβολίαστους εργαζόμενους και απολύσεις συμβασιούχων:
Σε πανυγειονομικό ξεσηκωμό μετατράπηκε η 24ωρη πανελλαδική απεργία της ΠΟΕΔΗΝ και ΟΕΝΓΕ την Πέμπτη 21 Οκτώβρη. Πολλές χιλιάδες εργαζόμενοι και εργαζόμενες από όλη τη χώρα διαδήλωσαν στην Αθήνα, ενώ μαζικές κινητοποιήσεις έγιναν σε μια σειρά ακόμα πόλεις. Η συγκέντρωση στην Αθήνα έγινε στην πλατεία Μαβίλη. Η πορεία ξεκίνησε με τα πανό της ΠΟΕΔΗΝ και της ΟΕΝΓΕ μπροστά και πίσω το απεργιακό ποτάμι. Όσο προχωρούσε η διαδήλωση, τόσο μεγάλωνε.
Τρίτο βροντερό παράδειγμα η απεργία στην COSCO. O Δημήτρης Δαγκλής, 46χρονος εργολαβικός εργάτης της DPort που δούλευε στο λιμάνι για την COSCO βρήκε φριχτό θάνατο την ώρα της δουλειάς το απόγευμα της Δευτέρας 25 Οκτώβρη. Στη διάρκεια της κόντρα βάρδιάς του - δηλαδή βάρδια μετά από 12ωρη βάρδια με ένα 8ωρο διάλειμμα - εγκλωβίστηκε στις ράγες που κινούνται οι γερανογέφυρες, με αποτέλεσμα να περάσει από πάνω του η γερανογέφυρα και να τον κόψει στη μέση. Όπως γράφει η Εργατική Αλληλεγγύη «Άμεση ήταν η απάντηση από την πλευρά της ΕΝΕΔΕΠ που με γενική συνέλευση προκήρυξε 24ωρη απεργία από τα μεσάνυχτα της Δευτέρας και απεργιακή συγκέντρωση στις 11 το πρωί της Τρίτης στην πύλη του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων στο Ικόνιο».5
Η απεργία μετατράπηκε σε διαρκείας παρά τις συνεχείς προσφυγές της εργοδοσίας στα δικαστήρια που έτρεξαν να την κηρύξουν παράνομη. Ο Νοέμβρης σημαδεύεται από το απεργιακό κύμα καθώς δίπλα στην Επισιτισμό Τουρισμό στις 9 και στα Νοσοκομεία την 1 Δεκέμβρη απεργούν τα πλοία στις 10 και 11 Νοέμβρη.
Πόλεμος και απεργίες
Κόντρα στη δυναμική των εργατικών αντιστάσεων που κουρέλιαζαν τις κυβερνητικές απαγορεύσεις ήδη το φθινόπωρο του 2021, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας προσπάθησε να μετατρέψει το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία το Φλεβάρη του 2022 σε νέα αντεργατική επίθεση. Τα μνημόνια είχαν καταργήσει τις συλλογικές συμβάσεις, μείωσαν τους μισθούς και τις συντάξεις και ανέβασαν το ποσοστό των φτωχών. Ο πληθωρισμός άρχισε να σκαρφαλώνει, άνοιξε το αίτημα των αυξήσεων με απεργίες, στο ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Η κυβέρνηση της Ν. Δημοκρατίας προσπάθησε να βάλει φρένο, με τη δικαιολογία ότι ο πόλεμος δεν αφήνει αυτά τα περιθώρια. Το κόλπο δεν έπιασε, και οι απεργίες κλιμακώθηκαν.
Στις 23 Φλεβάρη οι απεργοί των Νοσοκομείων συγκλόνισαν την Αθήνα με την πορεία από την πλατεία Μαβίλη στο υπουργείο Υγείας. Η πανυγειονομική απεργία έγινε στον απόηχο των δηλώσεων Πλεύρη σχετικά με τα επόμενα σχέδια του Υπουργείου και της κυβέρνησης στο ΕΣΥ. «Είμαστε εδώ ένα απεργιακό ποτάμι, ενωμένο, δυνατό που μπορεί να επιβάλλει ότι δεν θα περάσουν οι επιθέσεις του υπουργείου και της κυβέρνησης», είπε στο βήμα έξω από το Υπουργείο Υγείας ο Κώστας Καταραχιάς, γιατρός στο Έλενα Βενιζέλου και μέλος ΔΣ της ΕΙΝΑΠ. «Δυο χρόνια τώρα η κυβέρνηση έχει μετατρέψει τα νοσοκομεία σε νεκροθάλαμους, έχει δολοφονήσει 25 χιλιάδες και πλέον συνανθρώπους μας με την πολιτική της. Ξέρουμε ότι είναι αδίστακτοι και θέλουν να υλοποιήσουν την ατζέντα τους. Γι’ αυτό έβγαλαν τους συναδέλφους και τις συναδέλφισσες σε αναστολή, γι’ αυτό θέλουν να διώξουν τους ΣΟΧ και να φέρουν εργολάβους, γι’ αυτό θέλουν να απολύσουν όλους τους συμβασιούχους. Έχουμε μια μεγάλη μάχη μπροστά μας που μπορούμε να την κερδίσουμε μαζί με όλη την κοινωνία, ενωμένοι, κλιμακώνοντας απεργιακά».6
Λίγες μέρες μετά, το Σάββατο 26 Φλεβάρη, ήταν η σειρά των εργατών από την Καβάλα και τη Λάρκο να ξεσηκώσουν το Λεκανοπέδιο με το κατέβασμά τους:
Ένα τεράστιο πανεργατικό ποτάμι ενάντια στις απολύσεις, τις ιδιωτικοποιήσεις και την κυβέρνηση του Μητσοτάκη πλημμύρισε το κέντρο της Αθήνας το Σάββατο 26/2. Τα μαζικά μπλοκ των εργατών από τα Πετρέλαια και τα Λιπάσματα της Καβάλας, της ΛΑΡΚΟ και της COSCO μπήκαν στην κεφαλή της πορείας. Μαζί τους, πολλές δεκάδες σωματεία, ομοσπονδίες και εργατικά κέντρα. Όλοι μαζί έστειλαν το πιο δυνατό μήνυμα στην κυβέρνηση και στα αφεντικά ότι η εργατική τάξη είναι ενωμένη, οργανωμένη στα συνδικάτα της και βγαίνει μπροστά να τσακίσει τις επιθέσεις τους και τους ίδιους.
Και βέβαια οι διαδηλωτές έκαναν τη σύνδεση του αγώνα τους με την αντίσταση στον πόλεμο. Όπως δήλωσε ο Στέφανος Διαμαντόπουλος, λιμενεργάτης στην COSCO και μέλος του σωματείου ΕΝΕΔΕΠ:
«Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι στα πλαίσια της αντιπαράθεσης των κρατών για το ποιος θα φάει περισσότερο από την πίτα. Είναι διαμάχη μεταξύ γιγάντων σε ουδέτερο έδαφος και την πληρώνουν πάντα οι λαοί.
Δεν επιλέγουμε καμία πλευρά, ούτε του Πούτιν, ούτε του Μπάιντεν, ούτε του Ζελένσκι. Ο Μητσοτάκης μπαίνει μπροστά να το παίξει ΝΑΤΟϊκότερος των ΝΑΤΟϊκών, πιο Μπάιντεν κι από τον Μπάιντεν. Είμαστε η πρώτη χώρα σε ποσοστό ΑΕΠ στις δαπάνες για εξοπλισμό μέσα στην ΕΕ. Το να έχουμε ΝΑΤΟϊκές βάσεις στη χώρα, είναι επικίνδυνο από μόνο του. Υπάρχει κινητικότητα στη βάση της Σούδας, η Ελλάδα εμπλέκεται όλο και περισσότερο, με ό,τι επιπτώσεις αυτό μπορεί να έχει».7
Το ΟΧΙ στον Πόλεμο, Ούτε με τον Πούτιν, ούτε με το ΝΑΤΟ, ακούστηκε μαζικά και στο αντιπολεμικό συλλαλητήριο την 1 Μάρτη. Πλήθος διαδηλωτών βάδισε από τα Προπύλαια μέχρι τη Βουλή. Στην κεφαλή μπήκε το πανό των Φοιτητικών Συλλόγων και ακολουθούσαν οργανώσεις της αριστεράς με συνθήματα όπως «Ούτε ΝΑΤΟ – Ούτε Ρωσία – Κάτω τα χέρια από την Ουκρανία», «Ρατσισμός – Σεξισμός – Πολεμοκαπηλεία – Κάτω η Νέα Δημοκρατία», «ΝΑΤΟ, Βάσεις κλείστε - Τα σύνορα ανοίξτε» και «Δώστε λεφτά για Υγεία και Παιδεία – όχι για τον πόλεμο στην Ουκρανία».
Η παρουσία των φοιτητών στην αντιπολεμική κινητοποίηση δεν ήταν τυχαία και αυτό φάνηκε ξανά και ξανά με τις δράσεις των φοιτητών ενάντια στα σχέδια της Κεραμέως για πανεπιστημιακή αστυνομία. Η επιβεβαίωση ήρθε με την κατάρρευση της ΔΑΠ στις φοιτητικές εκλογές και η κορύφωση ήταν τα μεγάλα συλλαλητήρια που περιφρούρησαν την Πανεπιστημιούπολη κόντρα στις απόπειρες να μπει η αστυνομία το φθινόπωρο του 2022.
Ιδεολογικές ήττες
Όταν η Νέα Δημοκρατία σχημάτισε κυβέρνηση, αμέσως μετά κυκλοφόρησε αφίσα ενάντια στις εκτρώσεις, από την οργάνωση «Αφήστε με να ζήσω». Οι αντιδράσεις ανάγκασαν τη διοίκηση της ΣΤΑΣΥ να κατεβάσει τις αφίσες από το Μετρό.
Λίγες μέρες νωρίτερα, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος επαναδιατύπωσε τη θέση της για τις εκτρώσεις σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι θεωρεί την «εκούσια» έκτρωση ως φόνο.
Τα χτυπήματα σε βάρος των γυναικών ήταν πολλαπλά! Η πανδημία σήμανε χτυπήματα στην εργατική τάξη και ιδιαίτερα στις γυναίκες. Οι συνθήκες δουλειάς έξω χειροτέρεψαν, οι συνθήκες μέσα στο σπίτι ήταν κόλαση. Με τα σχολεία κλειστά, με τα γηροκομεία παγίδες θανάτου, με τα νοσοκομεία αποκλειστικά για Covid, η «βασίλισσα του σπιτιού» είχε να κάνει όλα όσα είχαν διαλύσει οι περικοπές: το κράτος πρόνοιας, η Βοήθεια στο σπίτι, οι παιδικοί σταθμοί, τα σχολεία. Η οργή από τους βιασμούς, τις σεξουαλικές επιθέσεις, το κόστος της πανδημίας για την εργατική τάξη και ιδιαίτερα για τις γυναίκες, άρχισε να μετατρέπεται σε δράση. Η Κίνηση για την Απεργιακή 8 Μάρτη οργάνωσε συζητήσεις και κινητοποιήσεις στους εργατικούς χώρους. Η απεύθυνση στα συνδικάτα έκανε τη διαφορά. Συνδικαλιστικές ηγεσίες που είχαν οδηγήσει σε αδράνεια τις επιτροπές ισότητας τις ενεργοποίησαν ξανά. Η ΑΔΕΔΥ και το ΕΚΑ αναγκάζονται μέσα απ’ αυτές τις εξελίξεις να κηρύξουν στάση εργασίας στις 8 Μάρτη παγκόσμια μέρα γυναικών. Η συλλογική αυτοπεποίθηση ανεβαίνει μέσα από τις μάχες.
Οι γυναίκες βρίσκουν τη δύναμη να αποκαλύψουν πόσο σκληρές είναι οι συνθήκες στη δουλειά τους, στους μισθούς, αβεβαιότητα στην απασχόληση και όλα τα άλλα που δημιούργησαν μέχρι τώρα ένα περιβάλλον που τις πίεζε να κρατήσουν το στόμα τους κλειστό στις σεξουαλικές επιθέσεις, ιδιαίτερα μέσα στο χώρο δουλειάς τους.
Το σύστημα που θέλει τις γυναίκες υποταγμένες στις ανάγκες αναπαραγωγής του εργατικού δυναμικού του, είναι αυτό που δημιουργεί τους θεσμούς και τις συνθήκες για τις έμφυλες διακρίσεις και τις σεξιστικές επιθέσεις. Μετατρέπει σε εμπόρευμα την εργατική δύναμη και το ίδιο το κορμί των γυναικών. Και μέσα στην κρίση του απειλεί τις ζωές μας με χίλιους δυο τρόπους. Όμως η συλλογική αντίσταση στην καταπίεση, η δύναμη του εργατικού κινήματος να απαντήσει με απεργιακές μάχες, κλονίζει ιδεολογικά, αλλά και οικονομικά αυτές τις δυνατότητες. Η πάλη των γυναικών ενάντια στις σεξιστικές επιθέσεις, τις γυναικοκτονίες, το ξήλωμα των κατακτήσεων όπως η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου των ΗΠΑ που απαγορεύει τις εκτρώσεις, είναι δεμένες με τη μάχη ενάντια στον ρατσισμό με την κυβέρνηση που κλείνει τα σύνορα, πνίγει παιδιά και γυναίκες, που νομιμοποιεί το trafficking και απάλλασσε βιαστές και μαστροπούς που ανήκουν στην τάξη τους και είναι στηρίγματά τους. Η γενίκευση της ιδεολογικής ήττας της Νέας Δημοκρατίας ήρθε με το βούλιαγμα στα σκάνδαλα.
Ο ρόλος των επαναστατών
Η Αριστερά που παλεύει για την ανατροπή του καπιταλισμού έχει μια πλούσια παράδοση βασισμένη στον Μαρξισμό που βλέπει την εργατική τάξη σαν το υποκείμενο για την αλλαγή της κοινωνίας. Αυτή η παράδοση πάντοτε υποστήριζε και υποστηρίζει ότι η συνείδηση των εργατών μέσα στον καπιταλισμό είναι αντιφατική. Από τη μια μεριά επηρεάζεται από τις ιδέες της κυρίαρχης τάξης που μας βομβαρδίζουν με κάθε τρόπο, αλλά την ίδια ώρα εμπλουτίζεται από τις ιδέες της καθημερινής αντίστασης στην εκμετάλλευση που ζει η εργατική τάξη.
Στην «κανονικότητα» του συστήματος, το πάνω χέρι το έχουν οι αντιδραστικές ιδέες που σπρώχνουν στην παθητικότητα. Αλλά σε περιόδους κρίσεων και αγώνων, αυτή η «ισορροπία» σπάει. Εκεί βρισκόμαστε σήμερα. Δεν είμαστε απλά σε μια φάση αγωνιστικής ανάκαμψης, αλλά σε μια νέα ριζοσπαστικοποίηση. Δεν μετριέται μόνο με την ποσότητα και τη μαζικότητα των κινητοποιήσεων αλλά και με το βάθος και τον πλούτο των αλλαγών στις ιδέες που αναπτύσσονται μέσα στην πάλη.
Στην ημερήσια διάταξη δεν είναι μόνο κάποια πολιτική κρίση σαν της περασμένης δεκαετίας. Η αποτυχία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ άπλωσε ένα κύμα απογοήτευσης μέσα στην εργατική τάξη αλλά εκείνη η φάση είναι πίσω μας. Το νέο κύμα ριζοσπαστικοποίησης παίρνει πιο προχωρημένα χαρακτηριστικά ανοίγοντας ένα μαζικό ακροατήριο για την στρατηγική της ανατροπής αυτού του αποτυχημένου συστήματος. Είναι ώρα να ανταποκριθούμε σε αυτή την πρόκληση.
Στην αρχή κάθε ανοδικού κύματος εργατικών αγώνων, μεγάλα τμήματα των εργατών που παλεύουν επηρεάζονται από τη ρεφορμιστική λογική που λέει ότι αν μινιμάρουμε τα αιτήματά μας θα κερδίσουμε την πλειοψηφία στις εκλογές και θα βάλουμε τους κρατικούς θεσμούς στην υπηρεσία των εργατών. Η εμπειρία του κινήματος, όμως, παλιά και πρόσφατη, δείχνει ότι αυτή η συλλογιστική δεν οδηγεί πουθενά.
Όπως το διατύπωσε ο Λένιν «Κοιτάξτε οποιαδήποτε χώρα με κοινοβουλευτισμό και θα δείτε ότι η πραγματική δουλειά του κράτους γίνεται στα παρασκήνια, από τις διοικητικές υπηρεσίες, τα κυβερνητικά γραφεία και τα γενικά επιτελεία. Το κοινοβούλιο είναι αφιερωμένο στις ομιλίες με στόχο να παραπλανήσει τον ‘απλό λαό’. (…) Παρόλο που το πέρασμα στην αστική δημοκρατία είναι ιστορική πρόοδος, παραμένει πάντοτε μέσα στον καπιταλισμό περιορισμένη, κολοβή, ψεύτικη και υποκριτική, παράδεισος για τους πλούσιους και παγίδα εξαπάτησης για τους εκμεταλλευόμενους και τους φτωχούς. Απάτη, βία, διαφθορά, ψέμα, υποκρισία και καταπίεση των φτωχών κρύβονται πίσω από την πολιτισμένη, λουστραρισμένη και παρφουμαρισμένη εξωτερική εμφάνιση της σύγχρονης δημοκρατίας».8
Οι εμπειρίες εδώ και σαράντα χρόνια διαψεύδουν τις αυταπάτες ότι ο κοινοβουλευτικός δρόμος μπορεί να φέρει καλύτερες μέρες για τους εργάτες και τη νεολαία. Μέσα στην εργατική τάξη είναι ζωντανή η μνήμη από τις κυβερνήσεις του Σημίτη και ακόμα πιο πρόσφατα του ΓΑΠ που έφερε το πρώτο Μνημόνιο το 2010.
Τα αδιέξοδα του κοινοβουλευτικού δρόμου έγιναν ακόμα πιο πικρή εμπειρία με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ που ισχυριζόταν ότι βρίσκεται πέρα από τη σοσιαλδημοκρατία και ότι έφερνε για πρώτη φορά την Αριστερά στην κυβέρνηση. Το καλοκαίρι του 2015 οι κάλπες του δημοψηφίσματος έβγαλαν ένα μαζικά πλειοψηφικό 62% για το ΟΧΙ, αλλά ο Τσίπρας υπέκυψε στους εκβιασμούς των τραπεζιτών και της Τρόικας.
Χιλιάδες και χιλιάδες αγωνιστές και αγωνίστριες καταλαβαίνουν μέσα από την εμπειρία τους ότι οι διεκδικήσεις μπορούν να γίνουν πράξη μόνο αξιοποιώντας τη δύναμη της τάξης μας για να τις επιβάλει κόντρα στους εκβιασμούς που ακυρώνουν τις εκλογικές υποσχέσεις. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε τη στρατηγική που επαναστατικού δρόμου για τον σοσιαλισμό.
Χρέος της Αριστεράς σήμερα δεν είναι να αγνοεί αυτές τις εμπειρίες και να περιμένει πότε «θα ωριμάσουν οι συνθήκες». Άμεση προτεραιότητα είναι η στήριξη και η οργάνωση των αγώνων που ξεδιπλώνονται έστω κι αν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες μένουν πίσω. Άμεση προτεραιότητα είναι η σύνδεση του απεργιακού κινήματος με τις μάχες ενάντια στους φασίστες, την καταστολή, τον ρατσισμό, τις σεξιστικές επιθέσεις.
Με τέτοιες προτεραιότητες και συνδέσεις φτάσαμε να στείλουμε στη φυλακή τους νεοναζί δολοφόνους της Χρυσής Αυγής, Έτσι χτίζουμε τη δύναμη για την ανατροπή της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας με όρους που εξασφαλίζουν ότι η συνέχεια θα είναι διαφορετική από κάθε άλλη φορά.
Τα πρωτοπόρα τμήματα της εργατικής τάξης χρειάζονται το δικό τους επαναστατικό κόμμα για να σπάνε τα ψεύτικα διλήμματα και να τραβάνε την τάξη στην προοπτική να πάρει η ίδια τον έλεγχο μέσα από τους δικούς της θεσμούς: τα δικά της συμβούλια που θα σπάνε τους κρατικούς εκβιασμούς των καπιταλιστών. Αυτή την παράδοση πάλεψε να κρατήσει ζωντανή ο Τρότσκι φτάνοντας να μιλήσει για το «Μεταβατικό Πρόγραμμα». Και ο Γκράμσι με τις “Θέσεις της Λυών” συνόψισε το ρόλο του επαναστατικού κόμματος:
«Το Κομμουνιστικό Κόμμα συνδέει κάθε άμεση απαίτηση με τον επαναστατικό στόχο -αξιοποιεί κάθε μεμονωμένη μάχη για να διδάξει στις μάζες την ανάγκη για γενικευμένη δράση και για εξέγερση ενάντια στην αντιδραστική κυριαρχία του κεφαλαίου- και επιδιώκει να εξασφαλίσει ότι κάθε μάχη περιορισμένου χαρακτήρα προετοιμάζεται και καθοδηγείται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ικανή να οδηγήσει στην κινητοποίηση και ενοποίηση των προλεταριακών δυνάμεων».9
Έχουμε μπροστά μας μεγάλες μάχες σε όλη την προεκλογική περίοδο αλλά και στη συνέχεια. Οι δυνατότητες είναι μεγάλες αλλά και δυνάμεις που απαιτούνται ακόμα μεγαλύτερες. Η επαναστατική αριστερά μπορεί να γίνει μεγάλη δύναμη και να κερδίσει στις γραμμές της όλον τον κόσμο που θέλει να δώσει τις μάχες του οργανωμένα και νικηφόρα, που θέλει να διώξει αυτή την κυβέρνηση και να ανοίξει το δρόμο για να οργανώσει τη δική του κοινωνία.
Σημειώσεις
1. Η τελευταία κυβέρνηση της Ν.Δ. ήταν το 2007 με Κώστα Καραμανλή – Έπεσε σε δυο χρόνια
2. Σοσιαλισμός από τα Κάτω – Ιούλης-Αύγουστος 2019 – Νο 135
3. «ΠΝΠ φίμωτρο» - Εργατική Αλληλεγγύη Νο 1415 – 24 Μάρτη 2020
4. Μάνος Νικολάου, E-food: νίκη για όλη την εργατική τάξη, Εργατική Αλληλεγγύη 1490, 29 Σεπτέμβρη 2021, https://ergatiki.gr/article.php?id=24811&issue=1490
5. Δημήτρης Δασκαλάκης, Οι νεκροί δικοί μας τα κέρδη δικά τους, Εργατική Αλληλεγγύη 1494, 27 Οκτώβρη 2021, https://ergatiki.gr/article.php?id=24990&issue=1494
6. https://ergatiki.gr/article.php?id=25601&issue=1511
7. https://ergatiki.gr/article.php?id=25597&issue=1511
8. Λένιν, Κράτος και επανάσταση
9. Γκράμσι, Οι θέσεις της Λυών