8 μήνες που συντάραξαν την Ελλάδα,
Ιανουάριος-Αύγουστος 2015
Δημήτρης Στρατούλης
370 σελίδες, Τιμή 16€
Εκδόσεις Τόπος
Το βιβλίο του ∆ηµήτρη Στρατούλη ανοίγει την συζήτηση για τις επιλογές της Αριστεράς σήµερα µέσα από την αποτίµηση της ρήξης του Αριστερού Ρεύµατος µε τον ΣΥΡΙΖΑ στο κρίσιµο οκτάµηνο του 2015, από την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ µέχρι την ψήφιση στην Βουλή του 3ου µνηµονίου, την καταψήφιση του από πάνω από τριάντα βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και την αποχώρηση τελικά από το κόµµα και την κυβέρνηση όλων των στελεχών της Αριστερής Πλατφόρµας ανοίγοντας το δρόµο για την ίδρυση της ΛΑΕ.
Ο ∆. Στρατούλης, ως βασικό ιδρυτικό στέλεχος του Αριστερού Ρεύµατος από το 1993, έρχεται να υποστηρίξει ότι η σύγκρουση µε τους δανειστές δεν ήταν από την αρχή µια χαµένη µάχη. Επιχειρεί να στηρίξει την θέση ότι υπήρχε άλλος δρόµος µε «δύο αν».
Πρώτον, αν η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ δεν συνθηκολογούσε µε τους δανειστές µε κατάληξη την συµφωνία για το 3ο µνηµόνιο και δεν πρόδιδε τις ελπίδες του κόσµου που ψήφισε το ΟΧΙ στο δηµοψήφισµα µε το 62,4%. ∆εύτερο, αν δυνάµεις όπως το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ συνεργαζόντουσαν µε τον ΣΥΡΙΖΑ από την περίοδο των αγώνων κατά των µνηµονίων µε κοινούς στόχους πάλης και κοινή κατεύθυνση.
Ας σταθούµε σε αυτές τις δυο εκτιµήσεις. Βασική είναι η εκτίµηση του ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα µπορούσε να προχωρήσει στην κατάργηση των µνηµονίων µε έξοδο από την ευρωζώνη, µε εθνικό νόµισµα και διακοπή της αποπληρωµής του χρέους, αποκρούοντας στους εκβιασµούς «των θεσµών». Παράλληλα, η κυβέρνηση µπορούσε να βάλει µπροστά την «παραγωγική ανασυγκρότηση» µε προώθηση µέτρων ανακούφισης του λαού στηριγµένη στην αλληλεγγύη κινηµάτων αλλά και χωρών ολόκληρων «αξιοποιώντας τις ενδοϊµπεριαλιστικές αντιθέσεις». (σελ. 301)
Εδώ βρίσκεται η πρώτη βασική αδυναµία της εναλλακτικής πρότασης του ∆. Στρατούλη. Η απόκρουση των εκβιασµών των θεσµών απαιτούσε να περάσουν τα κλειδιά της οικονοµίας κάτω από εργατικό έλεγχο. Χωρίς κρατικοποίηση των τραπεζών, των µεγάλων στρατηγικής σηµασίας επιχειρήσεων και του εφοπλιστικού κεφάλαιου ώστε να ελέγχονται από τους εργαζόµενους, κανένας υπουργός δεν µπορούσε να απαντήσει στους εκβιασµούς. Αντίθετα ο ∆.Στρατούλης εκτιµά ότι συµφωνίες όπως αυτή του Παναγιώτη Λαφαζάνη ως υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης µε την Ρωσία για νέο αγωγό αερίου µε διέλευση από την Τουρκία και την Ελλάδα προς ΕΕ και η σχετικά µεγάλη παραγωγική αυτάρκεια της Ελλάδας σε επίπεδο διατροφικό και πρώτων υλών έδειχναν από την µια τις δυνατότητες για οικονοµική ανάπτυξη και από την άλλη τις δυνατότητες αντοχής σε περίπτωση εφαρµογής µέτρων αποµόνωσης της χώρας. «Η Βραζιλία θα µπορούσε να βοηθήσει, εάν χρειαζόταν, στην επάρκεια καυσίµων, η Ινδία στην επάρκεια φαρµάκων, η Ρωσία στην επάρκεια τροφίµων και ενέργειας, η Κίνα στις νέες τεχνολογίες, χώρες της Αφρικής σε πρώτες ύλες και άλλες. Μεγάλα οικονοµικά “funds”, που αξιοποιούσαν αποθεµατικά ασφαλιστικών ταµείων, θα µπορούσαν επίσης να βοηθήσουν κάτω από ορισµένες προϋποθέσεις µε χρηµατοδότηση της οικονοµίας». (σελ. 301)
∆εύτερο στοιχείο της εναλλακτικής συλλογιστικής του ∆ηµήτρη Στρατούλη είναι η συνεργασία ΚΚΕ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ µε τον ΣΥΡΙΖΑ. Όπως αναφέρει στη σελ.27: «Επιπλέον εάν είχε ως κοινούς στόχους όχι µόνο την ανατροπή της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου και την ήττα του µνηµονιακού δικοµµατισµού, αλλά και την αλλαγή των συσχετισµών υπερ της Αριστεράς για την ανάδειξη µιας φιλολαϊκής κυβέρνησης. Μια τέτοια στόχευση και εξέλιξη εκείνη την περίοδο θα µπορούσε να συµβάλει σε άλλες εξελίξεις το 2015, γιατί, εαν η κυβέρνηση ήταν όλης της Αριστεράς και όχι των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, τότε τα πράγµατα , πιθανότατα, θα µπορούσαν να πάνε αλλιώς».
Το ζητούµενο, όµως, δεν ήταν να έµπαιναν στην κυβέρνηση και το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αλλά αντίθετα, να έσπαγε το Αριστερό Ρεύµα πιο έγκαιρα µε τις αυταπάτες για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Στηριγµένος σε αυτές τις προσεγγίσεις ο ∆. Στρατούλης εµφανίζει τις εσωκοµµατικές διαµάχες στο ΣΥΡΙΖΑ ως καθοριστικές για την πορεία των εξελίξεων. Εµφανίζει την συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ µε τους δανειστές ως αποτέλεσµα της «µετάλλαξης» του ΣΥΡΙΖΑ και της προδοσίας της ηγεσίας του στο ΟΧΙ του δηµοψηφίσµατος τον Ιούλη του 2015. Παρουσιάζει την συµµετοχή στην κυβέρνηση και την ανάληψη υπουργείων ως αναγκαία για να µην κατηγορηθεί η Αριστερή Πλατφόρµα ότι «απέφευγε να αναλάβει τις ιστορικές ευθύνες που της αναλογούσαν».
Απαριθµεί τους απανωτούς συµβιβασµούς του Τσίπρα αµέσως µετά τις εκλογές του Γενάρη του 2015 µε την συνεργασία µε τους ΑΝΕΛ του Καµµένου, την εκλογή Παυλόπουλου στην προεδρεία, τις πληρωµές των δόσεων των δανείων του ∆ΝΤ και της ΕΚΤ ενώ οι δανειστές είχαν κλείσει την στρόφιγγα της χρηµατοδότησης, την υπογραφή από τον Βαρουφάκη της συµφωνίας στο Eurogroup στις 20 Φλεβάρη του 2015. Θεωρεί ότι η µη αποχώρηση από τον ΣΥΡΙΖΑ τότε ήταν ορθή διότι θα τους κατηγορούσαν ότι «το βάζουν στα πόδια» και χρειάζονταν να παραµείνουν για να αποτρέψουν την συνθηκολόγηση.
Παρέµειναν στο ΣΥΡΙΖΑ και µετα την µετατροπή του ΟΧΙ σε ΝΑΙ για να φτάσουν στην αποχώρηση µόνο όταν ήρθε στη Βουλή για ψήφιση το 3ο µνηµόνιο τον Αύγουστο και η καταψήφιση οδήγησε στην ανατροπή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και στις εκλογές του Σεπτέµβρη στις οποίες η ΛΑΕ δεν κατάφερε να µπει στη Βουλή. Γι αυτήν την ήττα καταλογίζει ευθύνες και στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ που δεν συνεργάστηκε και στο εργατικό κίνηµα που βρέθηκε σε «θέση υποχώρησης» µετα την απογοήτευση από την κωλοτούµπα του Τσίπρα µε το δηµοψήφισµα.
Στην αποτίµησή του στο τέλος, επιµένει ότι ήταν τελικά ορθή η επιλογή της ανάληψης από την Αριστερά της κυβέρνησης. Βασικό πρόβληµα θεωρεί ότι ήταν ότι η Αριστερή Πλατφόρµα δεν κατάφερε να γίνει κεντρικός πόλος συσπείρωσης της ριζοσπαστικής και αντικαπιταλιστικής Αριστεράς ώστε να πιέσουν µαζί την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και να αποτρέψουν την δεξιόστροφη πορεία, τους συµβιβασµούς και την συνθηκολόγηση µε τους δανειστές.
Η ρήξη της ΛΑΕ µε το ΣΥΡΙΖΑ το 2015 ήταν ένα προχώρηµα που οδήγησε χιλιάδες αγωνιστές και αγωνίστριες στην αναζήτηση δράσης και εναλλακτικής λύσης ενάντια στους συµβιβασµούς µε το κεφάλαιο έξω από το κόµµα που εκτοξεύτηκε από το 3% στο 36%. Όµως οι εξηγήσεις του ∆. Στρατούλη στο ερώτηµα γιατι συµβιβάστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι επαρκείς. Η «προδοσία» της ηγεσίας ήταν στην ίδια την φύση και την στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ του οποίου ο βασικός και καθοριστικός ρόλος ήταν ενός ρεφορµιστικού κόµµατος του κοινοβουλευτικού δρόµου.
Η θεωρία της γρήγορης «µετάλλαξης» δεν εξηγεί τα ξεπουλήµατα των προσδοκιών του κόσµου από την ηγεσία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ στήριξε την πολιτική της ταξικής συνεργασίας και της συνέχειας της διαχείρισης του αστικού κράτους, µε σεβασµό στον έλεγχο των καπιταλιστών στην οικονοµία, τη διπλωµατία και των διεθνών συνθηκών, όπως την συµµετοχή στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Η εργατική τάξη ήταν άλλη µία δεξαµενή ψηφοφόρων για την έφοδο όχι στον ουρανό αλλά εφαλτήριο για την είσοδο στα υπουργεία και ο σοσιαλισµός απλά µια ουτοπία όπως σαν τη ∆ευτέρα Παρουσία όπως έλεγε ο Τσίπρας. Με την αριστερά στα υπουργεία, ο έλεγχος της άρχουσας τάξης έµεινε άθικτος στην οικονοµία, το κράτος και τους ιδεολογικούς µηχανισµούς, όπως στα ΜΜΕ.
∆εν υπάρχει υποκατάστατο στην δράση της εργατικής τάξης ενάντια στον καπιταλισµό, στον αγώνα για την υπεράσπιση των συµφερόντων και των αναγκών της εργαζόµενης πλειοψηφίας του µόχθου ενάντια στην µειοψηφία που κυνηγά τα κέρδη. Η υποτίµηση της δυναµικής της εργατικής τάξης που δηµιούργησε την αριστερή στροφή σε περίοδο κρίσης του συστήµατος είναι το υπόβαθρο για την υποταγή στον «ρεαλισµό των συµβιβασµών». Και βέβαια, δεν µπορούν να θεωρηθούν σύµµαχοι της εργατικής τάξης οι κυβερνήσεις της Ρωσίας, της Κίνας, ισχυρών καπιταλισµών που βρίσκονται σε ένα ανταγωνισµό µε τις ΗΠΑ που απειλεί τον Πλανήτη µε αφανισµό.
Η εργατική εναλλακτική µπορούσε να γίνει πράξη µε την συγκρότηση ισχυρού επαναστατικού κοµµατιού µέσα στα πρωτοπόρα κοµµάτια που έδιναν µάχες ενάντια στα µνηµόνια και έφταναν να επιβάλλουν εργατικό έλεγχο στην ΕΡΤ. Αυτή ήταν η δύναµη που µε το άπλωµα του ελέγχου στην οικονοµία µπορούσε να τσακίσει τις απειλές και τους εκβιασµούς της άρχουσας τάξης και των δανειστών. Οι εµπειρίες των εργατών από τη χρεοκοπία του κοινοβουλευτικού δρόµου είναι πολύτιµες και είναι η βάση για να προχωρήσουµε σήµερα στην συγκρότηση µια ισχυρής ενωτικής ριζοσπαστικής και αντικαπιταλιστικής Αριστεράς.
∆εν έχει δίκιο ο ∆. Στρατούλης να κριτικάρει αφοριστικά την ΑΝΤΑΡΣΥΑ για το 2015 και την εκλογική αποτυχία της ΛΑΕ. Η ηγεσία της ΛΑΕ µε τον Π. Λαφαζάνη επικεφαλής είχε αρνηθεί την κοινή κάθοδο στη συνάντηση ΛΑΕ-ΑΝΤΑΡΣΥΑ που είχε γίνει πριν από τις δεύτερες εκλογές του 2015. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ µε την συγκρότηση της το 2010 και την άρνηση να ενταχθεί στο ΣΥΡΙΖΑ προειδοποιούσε για τα αδιέξοδα του ρεφορµισµού και την καταστροφική πολιτική της συµµετοχής σε «αριστερές κυβερνήσεις».
Ο ∆. Στρατούλης γράφει ότι είναι θετική εξέλιξη ότι πλέον υποστηρίζουν ως ΛΑΕ την πλήρη ρήξη µε την ΕΕ ενώ αναφέρεται στο µεταβατικό πρόγραµµα ως στρατηγικό εργαλείο που συνδέει τα άµεσα αιτήµατα και τους στόχους πάλης για τη ρήξη µε το καπιταλισµό µε «ορίζοντα τον σοσιαλισµό». Από αυτήν την σκοπιά προτείνει την στήριξη της ενωτικής δράσης και της κοινής εκλογικής παρέµβασης της ριζοσπαστικής και αντικαπιταλιστικής αριστεράς αλλά και της απεύθυνσης στο ΚΚΕ και το ΜΕΡΑ25.
Αυτό το βιβλίο δίνει την δικιά του συµβολή στην µεγάλη συζήτηση που ξεκίνησε µετα την πετυχηµένη εκδήλωση στο Στούντιο στις 19 ∆εκέµβρη.