Αμερικάνικα άρματα μάχης στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης
Ο πόλεμος στην Ουκρανία παρατείνεται και βαραίνει όλο τον πλανήτη.
Ο Πάνος Γκαργκάνας γράφει για τις αιτίες και προτείνει απαντήσεις.
Η συμπλήρωση ενός χρόνου από το ξεκίνημα του πολέμου στην Ουκρανία βρίσκει τον κόσμο αποσταθεροποιημένο από τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, βυθισμένο στη σκιά της χειρότερης πολεμικής απειλής από την εποχή των παγκόσμιων πολέμων του 20ου αιώνα.
Ήταν ένας χρόνος πολέμου με τεράστιο κόστος, τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και οικονομικά. Ένας χρόνος που κλείνει με τα αδιέξοδα αυτού του σφαγείου να αναδύονται ανάγλυφα και για τα δυο στρατόπεδα. Ωστόσο, παρά τις πολιτικές αδυναμίες από μεγάλα τμήματα της Αριστεράς στην αντιμετώπιση αυτού του πολέμου, η οργή της εργατικής τάξης και της νεολαίας για τα βάρη που πέφτουν στις πλάτες τους φουντώνει και ανοίγει δρόμους για να βάλουμε τέλος σε αυτή τη βαρβαρότητα.
Ας δούμε τα πράγματα με τη σειρά.
Τα επιτελεία και της Δύσης και της Ρωσίας αποφεύγουν να δώσουν ακριβή στοιχεία για τις απώλειες σε στρατιώτες και στον άμαχο πληθυσμό. Κάθε πλευρά φουσκώνει τους αριθμούς για το αντίπαλο στρατόπεδο. Ωστόσο, οι κατά προσέγγιση εκτιμήσεις μιλούν για 180.000 νεκρούς ρώσους στρατιώτες και 130.000 ουκρανούς.1 Όσο για τους άμαχους, οι ίδιοι υπολογισμοί ανεβάζουν σε 5,9 εκατομμύρια τους Ουκρανούς που έγιναν πρόσφυγες μέσα στην ίδια τους τη χώρα, ενώ άλλα 7,9 εκατομμύρια κατέφυγαν στη Δύση.
Τα νούμερα αυτά είναι ανατριχιαστικά, αλλά το κόστος των συγκρούσεων δεν σταματάει σε αυτά. Οι ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων επιβαρύνονται από τις συνέπειες των πολεμικών καταστροφών και ακόμη περισσότερων από τα βάρη του οικονομικού πολέμου με τις κυρώσεις. Η συρρίκνωση της ουκρανικής οικονομίας υπολογίζεται στο 35% του ΑΕΠ. Αλλά τα πιο μεγάλα οικονομικά βάρη για τη διεθνή εργατική τάξη προέρχονται από την εκτόξευση του πληθωρισμού που συνδέεται με τον πόλεμο και από την κλιμάκωση των εξοπλισμών.
Κόστος
Κανένας διεθνής οργανισμός δεν έχει εκτιμήσει με ακρίβεια τη συμβολή του οικονομικού πολέμου στην εκτίναξη του πληθωρισμού. Η απειλή του στασιμοπληθωρισμού για την παγκόσμια οικονομία είχε αρχίσει να διαφαίνεται πριν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και οι πρώτες αναλύσεις τότε τόνιζαν το ρόλο της πανδημίας και των λοκντάουν στη δημιουργία ελλείψεων που προκαλούσαν άνοδο των τιμών. Η ανοδική δυναμική του πληθωρισμού, όμως, ενισχύθηκε από τον πόλεμο των οικονομικών κυρώσεων.
Μια πλευρά ήταν η πίεση στις τιμές των τροφίμων από τον αποκλεισμό των εξαγωγών σιτηρών από τη Ρωσία και την Ουκρανία που κατέχουν μεγάλο μερίδιο στην παγκόσμια αγορά. Και ακόμη μεγαλύτερη πίεση άσκησαν οι εκστρατείες της Δύσης ώστε το αμερικανικό LNG να αντικαταστήσει το ρωσικό φυσικό αέριο στις αγορές της ΕΕ. Όπως γράφαμε στις σελίδες του «Σοσιαλισμός από τα κάτω»: «Οι δαιδαλώδεις διαδρομές των κερδοσκόπων σε συνδυασμό με τις σκοπιμότητες των δυτικών κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας σημαίνουν ότι οι πιέσεις της επισιτιστικής κρίσης δεν πρόκειται να χαλαρώσουν. Αυτή η εστία πληθωρισμού επιμένει ως πρόβλημα στα ράφια των σουπερμάρκετ στις πλούσιες χώρες και ως θανάσιμη απειλή στις φτωχές.
Ακόμη πιο μεγάλη είναι η αναστάτωση από την ενεργειακή κρίση. Και σε αυτόν τον τομέα, ο συνδυασμός κερδοσκοπίας και κυρώσεων κρατάει τις τιμές τόσο ψηλά ώστε οι προοπτικές για τον επόμενο χειμώνα να είναι σκληρές».2
Τα οικονομικά βάρη επιδεινώνονται από άλλους δυο παράγοντες. Ο ένας είναι η πολιτική των κεντρικών τραπεζών που ανεβάζουν τα επιτόκια στο όνομα της καταπολέμησης του πληθωρισμού. Στην πραγματικότητα αυτή η πολιτική πιέζει τους μισθούς και ανεβάζει τα κέρδη: «όπως αποκαλύπτει δημοσίευμα του Reuters, στη συνάντηση των τραπεζιτών στη Φινλανδία προέκυψε ότι τα περιθώρια κέρδους των εταιρειών αυξάνονται αντί να συρρικνώνονται -όπως θα αναμενόταν, όταν το κόστος εισροών τους αυξάνεται τόσο απότομα. Τα περιθώρια κέρδους των εταιρειών καταναλωτικών αγαθών της ευρωζώνης, για παράδειγμα, αυξήθηκαν πέρυσι στο 10,7% και ήταν υψηλότερα κατά 25% σχέση με το 2019, πριν δηλαδή από την παγκόσμια πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ομοίως, σύμφωνα με υπολογισμούς της ίδιας της ΕΚΤ, που βασίζονται σε στοιχεία της Eurostat από το 2021, τη μερίδα του λέοντος στις εγχώριες πιέσεις στις τιμές της ευρωζώνης έχουν τα κέρδη και όχι το κόστος εργασίας και οι φόροι».3
Συνδυαστικά με την τραπεζική πολιτική που στοχοποιεί τους μισθούς και αυξάνει τα κέρδη λειτουργεί η κλιμάκωση των κρατικών δαπανών για πολεμικούς εξοπλισμούς. Τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ χρησιμοποιούν τον πόλεμο στην Ουκρανία ως αφορμή για τέτοια κλιμάκωση. Σύμφωνα με τους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς: «Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας ήταν κάλεσμα αφύπνισης για τους στρατιωτικούς της Δύσης. Τρεις δεκαετίες μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ανακαλύπτουν ότι δεν είναι καλά προετοιμασμένοι για μια πλήρους έντασης σύγκρουση όπως αυτή στην Ουκρανία ή σαν αυτή που μπορεί να εξαπολύσει η Κίνα στην Ταϊβάν. Οι ΗΠΑ και οι ευρωπαίοι σύμμαχοί τους έπραξαν άριστα προσφέροντας απλόχερα όπλα και πυρομαχικά για να βοηθήσουν την Ουκρανία να αμυνθεί. Δυτικής προέλευσης φορητά αντιαρματικά συστήματα, κατευθυνόμενοι πύραυλοι ακριβείας και πυροβόλα επιπέδου ΝΑΤΟ αποδείχθηκαν καίρια για την απόκρουση των ρωσικών δυνάμεων εισβολής. Αλλά οι ακόρεστες απαιτήσεις του Κιέβου αδειάζουν τις αποθήκες με ανησυχαστικούς ρυθμούς και ξεπερνούν τις δυνατότητες να ξαναγεμίσουν».4
Τώρα οι απαιτήσεις του πολέμου περνάνε από τα αντιαρματικά στην αποστολή τανκς ακόμη και μαχητικών αεροπλάνων. Αντίστοιχα οι δαπάνες για «πλήρους έντασης σύγκρουση» κλιμακώνονται και οι κρατικοί προϋπολογισμοί κόβουν τις κοινωνικές δαπάνες για να παραμείνουν μέσα στα όρια της επίσημης πολιτικής. Η βρετανική κυβέρνηση πρωτοστατεί στις αποστολές υλικού στην Ουκρανία, αλλά κόβει δαπάνες από το δημόσιο σύστημα υγείας σε βαθμό που να προκαλεί απεργίες νοσηλευτριών για πρώτη φορά. Αντίστοιχα ο Μακρόν επιμένει να ανεβάσει τα όρια ηλικίας για τις συντάξεις και αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο απεργιακό κίνημα από το 1995. Για τους εργάτες και τις εργάτριες η εικόνα ότι ο εχθρός βρίσκεται «στην ίδια μας τη χώρα» γίνεται πολύ χειροπιαστή.
Αδιέξοδο
Κι όμως, δεν διαφαίνεται από πουθενά μια σύντομη νίκη για την μια ή την άλλη πλευρά. Όταν ξεκινούσε ο πόλεμος, μια γρήγορη επέλαση των ρωσικών δυνάμεων και επιβολή «αλλαγής καθεστώτος» στο Κίεβο είχε θεωρηθεί ως κυρίαρχο σενάριο. Τότε, όπως αποκαλύπτουν δημοσιογραφικές έρευνες, ο υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας Λαβρόφ εκμυστηρευόταν σε στελέχη της άρχουσας τάξης στο Κρεμλίνο ότι «ο Πούτιν έχει τρεις συμβούλους: τον Ιβάν τον Τρομερό, τον Μεγάλο Πέτρο και την Αικατερίνη τη Μεγάλη».5
Αλλά, όπως επισημαίνει και η Διακήρυξη της Διεθνιστικής Σοσιαλιστικής Τάσης που μπορείτε να διαβάσετε στις επόμενες σελίδες, «ο πόλεμος είναι γεμάτος εκπλήξεις». Ο Πούτιν βρήκε απέναντί του ένα καθεστώς γερά προετοιμασμένο από τους δυτικούς υποστηρικτές του. Όπως ομολόγησε πρόσφατα ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιενς Στόλτεμπεργκ, «ο πόλεμος δεν ξεκίνησε πέρσι τον Φλεβάρη. Ο πόλεμος ξεκίνησε το 2014. Και από το 2014 οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ έχουν προσφέρει στήριξη στην Ουκρανία, με εκπαίδευση, με υλικό, έτσι που οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις ήταν πολύ πιο δυνατές το 2022 σε σύγκριση με το 2020 και το 2014. Και βέβαια αυτό έκανε τεράστια διαφορά όταν ο Πούτιν αποφάσισε να επιτεθεί στην Ουκρανία».6
Η σύγκρουση, λοιπόν, ήταν προετοιμασμένη και από τις δυο πλευρές, αλλά και τα σενάρια και των δυο πλευρών αποδεικνύονται ανεδαφικά. Ο Ζελένσκι μπορεί να κραυγάζει ότι ο πόλεμος δεν μπορεί να τελειώσει παρά μόνο όταν τα σύνορα της Ουκρανίας φτάσουν ξανά στην Κριμαία, αλλά ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός τού λέει «δεν μπορούμε να κάνουμε τα πάντα, για πάντα».7 Και έτσι τα χαρακώματα στην ανατολική Ουκρανία φτάνουν να θυμίζουν το σφαγείο του Πρώτου Παγκόσμιου Πόλεμου.
Για να δούμε τον καθοριστικό παράγοντα αυτού του αιματηρού αδιέξοδου, πρέπει να κοιτάξουμε τη συνολική εικόνα. Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός συντηρεί την πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία, αλλά οι προτεραιότητές του επικεντρώνονται στην αντιπαράθεση με την Κίνα. Ο λεκτικός ψυχρός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας κλιμακώθηκε πρόσφατα με τον πρόεδρο Σι Τζιπίνγκ να δηλώνει ότι «οι δυτικές χώρες με την ηγεσία των ΗΠΑ εφαρμόζουν ολόπλευρη περικύκλωση, αποκλεισμό και καταστολή σε βάρος μας», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας συμπλήρωσε «αν οι ΗΠΑ δεν πατήσουν φρένο και συνεχίσουν να κατρακυλούν στη λάθος τροχιά, κανένα προστατευτικό ανάχωμα δεν θα σταματήσει τον εκτροχιασμό και τη σύγκρουση του τρένου τους, σίγουρα θα υπάρξει αναμέτρηση και σύγκρουση».8
Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός ούτε θέλει ούτε μπορεί να «δώσει τα ρέστα» του για την Ουκρανία, καθώς η αναμέτρηση με την Κίνα αποτελεί μέτωπο μεγαλύτερων διαστάσεων. Γι’ αυτό η προτεραιότητά του στην Ουκρανία είναι η διατήρηση αυτού του πολέμου που φθείρει τη Ρωσία και όχι η στήριξη μιας αντεπίθεσης του Ζελένσκι που μπορεί να απαιτήσει αποπροσανατολισμό δυνάμεων από το μέτωπο της Κίνας.
Αυτού του είδους οι ισορροπίες, όμως, δεν ισχύουν για όλους τους συμμάχους των ΗΠΑ. Όλοι κάνουν πολεμικές προετοιμασίες, καθώς γίνεται σαφές ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν τελειώνει και η απειλή εξάπλωσης των συγκρούσεων είναι ορατή. Αλλά το τι επιδιώκει και τι ανταλλάγματα ελπίζει να κερδίσει κάθε άρχουσα τάξη διαφέρει από χώρα σε χώρα. Η Ινδία, παραδείγματος χάρη, είναι σύμμαχος των ΗΠΑ απέναντι στην Κίνα και στα βόρεια σύνορά της και στον Ινδικό και στον Ειρηνικό ωκεανό. Αλλά δεν έχει τίποτε να κερδίσει από τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, αντίθετα επωφελείται από τον αναπροσανατολισμό των ενεργειακών εξαγωγών της Ρωσίας προς τη μεριά της.
Στην περίπτωση του ελληνικού καπιταλισμού, τα περιθώρια είναι πολύ πιο περιορισμένα. Μπορεί κάποιοι από τους εφοπλιστές να παραβιάζουν τις δυτικές κυρώσεις μεταφέροντας ρώσικες εξαγωγές πετρέλαιου,9 αλλά η ελληνική κυβέρνηση αποδέχεται όλα τα βάρη της πολεμικής εμπλοκής στην Ουκρανία χωρίς να κατοχυρώνει κανένα από τα ανταλλάγματα που υπολόγιζε. Η εμπλοκή είναι τεράστια:
«Το επίκεντρο της εαρινής παρουσίας αμερικανικών και άλλων νατοϊκών δυνάμεων είναι η Αλεξανδρούπολη. Τις επόμενες ημέρες αναμένονται στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης θηριώδη μεταγωγικά πλοία για να ξεφορτώσουν πολεμικό υλικό, το οποίο θα προωθηθεί στη Βόρεια Ευρώπη, σε χώρες του ΝΑΤΟ, έως τη Βαλτική και κυρίως σε χώρες που συνορεύουν με τη Ρωσία. Έτσι, το λιμάνι θα γεμίσει από επιθετικά ελικόπτερα, άρματα μάχης, πυροβόλα, πυραύλους, πολλαπλούς εκτοξευτές, ό,τι πιο σύγχρονο έχει να προσφέρει η πολεμική βιομηχανία».10
Η κυβέρνηση που οδήγησε το σιδηροδρομικό δίκτυο στην καταστροφή που αναδείχθηκε με το έγκλημα στα Τέμπη, φροντίζει να μεταφέρονται με ασφάλεια σιδηροδρομικά από την Αλεξανδρούπολη οι Νατοϊκές ενισχύσεις προς την Ουκρανία! Αλλά με όσα εγκλήματα και να διεκδικεί το ρόλο ενός Νατοϊκού συμμάχου που είναι πιο πολύτιμος από την Τουρκία του Ερντογάν, ο Μητσοτάκης βλέπει αυτό το στόχο πάντα να διαφεύγει μέσα στη δίνη των ανταγωνισμών.
Εργατική απάντηση
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, επιβεβαιώνεται η βασική αλήθεια του Μαρξισμού ότι το ταξικό χάσμα είναι πιο δυνατό από τα εθνικιστικά κηρύγματα. Στην Τουρκία ο Ερντογάν βουλιάζει μέσα στη λαϊκή οργή μετά την πολύνεκρη τραγωδία των σεισμών που ισοπέδωσαν τις νότιες επαρχίες. Οι σεισμόπληκτοι μετατρέπουν τη θλίψη για τους νεκρούς τους σε αγανάκτηση για τους πλούσιους φίλους του Ερντογάν που έχτισαν πολυκατοικίες-παγίδες θανάτου. Εδώ, ο Μητσοτάκης βουλιάζει στην ίδια οργή μετά το έγκλημα στα Τέμπη. Τα λεφτά που ξοδεύονται για τα Ραφάλ θα ήταν υπεραρκετά για να είναι ασφαλής η σιδηροδρομική διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη.
Ο εχθρός των εργατών και των εργατριών βρίσκεται εδώ. Αυτό είναι το πιο πολύτιμο συμπέρασμα που πρέπει να κρατήσουμε καθώς έχουμε περάσει πάνω από ένα χρόνο πολέμου. Οι αυταπάτες ότι αυτός ο πόλεμος γίνεται για την αυτοδιάθεση των Ουκρανών (όπως υποστηρίζουν μερίδες της αριστεράς που φτάνουν να ταυτίζονται με τη Νατοϊκή προπαγάνδα) ή για την αυτοδιάθεση των πληθυσμών του Ντονμπάς (όπως υποστηρίζουν μερίδες της αριστεράς που εξωραϊζουν τη Ρωσία του Πούτιν) έχουν αποδειχθεί λαθεμένες πέρα για πέρα. Το κίνημα που απαιτεί να πέσει η κυβέρνηση των δολοφόνων για να τερματιστούν τα εγκλήματα των ιδιωτικοποιήσεων είναι η δύναμη που μπορεί να απαιτήσει και να κερδίσει την απεμπλοκή από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο.
Σημειώσεις
1. Εφημερίδα των Συντακτών, Infonews, 24/2/2023
2. Πάνος Γκαργκάνας, Μια κρίση χωρίς τέλος;, Σοσιαλισμός από τα κάτω Νο 154, Σεπτέμβρης-Οκτώβρης 2022, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1381
3. Μπάμπης Μιχάλης, Ευθύνες στα εταιρικά κέρδη για τον πληθωρισμό, Εφημερίδα των Συντακτών, 2/3/2023, https://www.efsyn.gr/oikonomia/diethnis-oikonomia/380520_eythynes-sta-etairika-kerdi-gia-ton-plithorismo
4. NATO’s weapons stockpiles need urgent replenishment, Financial Times editorial, 31 January 2023, https://www.ft.com/content/55b7ba35-6beb-4775-a97b-4e34d8294438
5. Year of conflict takes hefty toll, Financial Times, 24 February 2023, https://ft.pressreader.com/1389/20230224/281492165506963
6. Alex Callinicos, Ukraine still hangs in West’s deadly balance, Socialist Worker 2843, 21 February 2023
7. Σύμφωνα με την Washington Post, σύμβουλος του Μπάιντεν δήλωσε ότι «We can’t do anything and everything for ever»
8. China warns of potential conflict with the US, Financial Times 8 March 2023, https://ft.pressreader.com/1389/20230308/281603834681079
9. «Όπως διαβάζουμε στο reportersunited.gr "Η κυριαρχία των Ελλήνων εφοπλιστών στις εξαγωγές ρωσικών καυσίμων μετά τις κυρώσεις προκύπτει από το γεγονός ότι στις 10 ευρωπαϊκές εταιρείες με τις μεγαλύτερες μεταφορές από τα ρωσικά λιμάνια, οι 8 είναι ελληνικές". Μετά την εισβολή στην Ουκρανία ο ελληνικός στόλος μετέφερε 135,8 τόνους ρώσικα καύσιμα και βγαίνει πρωταθλητής σε παγκόσμιο επίπεδο με την αμέσως επόμενη χώρα, την Κίνα, να μεταφέρει μόλις 53,8 τόνους», Εργατική Αλληλεγγύη Νο 1558, 8 Φλεβάρη 2023, https://ergatiki.gr/article.php?id=27057&issue=1558
10. https://www.in.gr/2023/03/05/politics/politiki-grammateia/earini-apovasi-amerikanon-stin-aleksandroupoli-thiriodi-metagogika/
Διακήρυξη της Διεθνιστικής Σοσιαλιστικής Τάσης
στην επέτειο του ενός χρόνου από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία
1. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έκλεισε ένα έτος. Στην αρχή της εισβολής κάναμε την εξής εκτίμηση: «Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου ήταν μια πράξη ιμπεριαλιστικής επίθεσης και παραβίασης του δικαιώματος του ουκρανικού λαού στην αυτοδιάθεση. Για τους Ουκρανούς είναι ένας πόλεμος εθνικής αυτοάμυνας. Ταυτόχρονα από την πλευρά των δυτικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες και οργανωτή το ΝΑΤΟ είναι ένας πόλεμος δι' αντιπροσώπου εναντίον της Ρωσίας. Ο πόλεμος είναι ταυτόχρονα μια ιμπεριαλιστική εισβολή σε μια πρώην αποικία και μέρος μιας ενδοϊμπεριαλιστικής σύγκρουσης μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας και των συμμάχων τους. Είμαστε ενάντια και στις δύο ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας στον ουκρανικό λαό, υποστηρίζοντας το δικαίωμά του να αντισταθεί στην εισβολή. Ενώ το κάνουμε αυτό, είμαστε επίσης αντίθετοι στο ΝΑΤΟ και στην επέκτασή του προς τα ανατολικά». (Ολόκληρη η περσινή ανακοίνωση εδώ: https://ergatiki.gr/article.php?id=25659&issue=1513)
2. Οι εξελίξεις του τελευταίου έτους δικαίωσαν την ανάλυση αυτή. Με την επιλογή του να εισβάλει στην Ουκρανία ο Βλαντιμίρ Πούτιν προκάλεσε μια μεγάλη και μη αναγκαία καταστροφή στο λαό της αλλά ταυτόχρονα έχει εμπλέξει τη Ρωσία σε μια στρατιωτική και οικονομική καταστροφή. Σε μεγάλο βαθμό χάρη στα όπλα και την εκπαίδευση που παρείχαν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους, οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις μπόρεσαν να σταματήσουν τη ρωσική προέλαση και σε ορισμένα σημεία να την απωθήσουν. Οι μάχες πλέον έχουν μετατραπεί σε έναν αιματηρό πόλεμο φθοράς με τρομερό ανθρώπινο κόστος και από τις δύο πλευρές. Ο παράγοντας που επικαθορίζει τον πόλεμο της Ουκρανίας είναι η επέκταση της ιμπεριαλιστικής σφαίρας ισχύος της Δύσης (ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκή Ένωση) υπό την ηγεσία των ΗΠΑ από τη μια πλευρά και η ανάκτηση της Ουκρανίας στην ιμπεριαλιστική σφαίρα ισχύος της Ρωσίας από την άλλη.
3. Οι δυτικές κυβερνήσεις διαψεύδουν ότι διεξάγουν πόλεμο δι' αντιπροσώπου με τη Ρωσία αλλά οι διαψεύσεις τους έχουν προ πολλού πάψει να έχουν οποιαδήποτε αξιοπιστία. Επιβάλλοντας κυρώσεις αμέσως μετά την εισβολή, η Δύση διεξήγαγε εξαρχής οικονομικό πόλεμο κατά της Ρωσίας. Τα προηγμένα οπλικά συστήματα που έσπευσε να παρέχει το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία – με πιο σημαντικά, πιθανώς, τα πολλαπλά πυραυλικά συστήματα HIMARS - έχουν αυξήσει σε τεράστιο βαθμό τη δύναμη κρούσης του Κιέβου. Τώρα αρχίζουν να προμηθεύουν τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και άρματα μάχης. Στα τέλη Ιανουαρίου οι ΗΠΑ ξεκίνησαν στη Γερμανία εκπαίδευση μάχης συνδυασμένων όπλων, προκειμένου να μπορέσουν οι ουκρανικοί σχηματισμοί μάχης να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά αυτά τα όπλα. Αυτή η στρατιωτική υποστήριξη έχει προχωρήσει πολύ πέρα από το να επιτρέψει στην Ουκρανία να αμυνθεί ενάντια στην εισβολή και σχεδιάζεται όλο και περισσότερο για να ενισχύσει τις επιθετικές ικανότητες των ενόπλων δυνάμεών της. Οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ εμπλέκονται πλέον σε μεγάλο βαθμό στην ουκρανική πολεμική προσπάθεια. Για παράδειγμα, υπάρχουν αναφορές για τη συμμετοχή των βρετανικών ειδικών δυνάμεων σε επιδρομές στην Κριμαία.
4. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, η υπεράσπιση των εθνικών δικαιωμάτων της Ουκρανίας να υποτάσσεται όλο και περισσότερο στους γεωστρατηγικούς στόχους των δυτικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, υποβαθμίζοντας την Ουκρανία όλο και περισσότερο σε ένα κράτος υποτελές του ΝΑΤΟ. Η κυβέρνηση Ζελένσκι κάνει καμπάνια ζητώντας πολεμικά αεροσκάφη και άρματα μάχης που ελπίζει ότι θα της επιτρέψουν να ανακαταλάβει ολόκληρη την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας. Τα αιτήματα αυτά γίνονται δεκτά με ενθουσιασμό από τα ίδια κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που συμμετείχαν στον «συνασπισμό των προθύμων» του Τζορτζ Μπους που υποστήριξε την εισβολή στο Ιράκ πριν από σχεδόν είκοσι χρόνια, τον Μάρτιο του 2003.
5. Αλλά τα δύο ισχυρότερα δυτικά κράτη, στην Ουάσιγκτον και στο Βερολίνο, δεν επιδιώκουν μια ολοκληρωτική ουκρανική νίκη. Το ενδιαφέρον τους έγκειται στο να συνεχίσουν τον πόλεμο φθοράς. Αυτό μειώνει τον κίνδυνο κλιμάκωσης σε πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Δύσης και αφήνει τη Μόσχα εγκλωβισμένη σε έναν πόλεμο που δεν μπορεί να κερδίσει. Οι φαντάροι και στις δύο πλευρές, και οι Ουκρανοί άμαχοι που υφίστανται τις ρωσικές θηριωδίες και τους βομβαρδισμούς και εκδιώκονται από τα σπίτια τους, είναι τροφή για τα κανόνια των δύο αντίπαλων ιμπεριαλιστικών μπλοκ - της πολύ πιο ισχυρής δυτικής συμμαχίας και της Ρωσίας, η οποία υποστηρίζεται όλο και περισσότερο από την Κίνα.
6. Για τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, ο κύριος άξονας της γεωστρατηγικής σύγκρουσης σήμερα είναι με την Κίνα. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι το Πεκίνο είναι η μόνη δύναμη που διαθέτει τόσο τις οικονομικές και στρατιωτικές δυνατότητες όσο και την πολιτική βούληση να αμφισβητήσει τη λεγόμενη «βασισμένη σε κανόνες διεθνή τάξη», μέσω της οποίας οι ΗΠΑ προσπαθούν να ασκήσουν την ηγεμονία τους από το 1945. Από τη σκοπιά της Ουάσιγκτον, η Ουκρανία είναι απλώς ένα μέτωπο σε αυτόν τον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Ο πόλεμος εξυπηρετεί την αποδυνάμωση της Ρωσίας και τη πρόσδεση της Ευρώπης στις ΗΠΑ. Εξ ου και οι προσπάθειες να στρατευθεί η Ευρώπη εναντίον της Κίνας, την αντανάκλαση των οποίων είδαμε, για παράδειγμα, στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη τον περασμένο Ιούνιο και στην πιο πρόσφατη συνάντησή του για την Ταϊβάν. Το αποτέλεσμα είναι η αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης, καθώς τα επιμέρους κράτη - συμπεριλαμβανομένης και της ονομαστικά ουδέτερης Ιρλανδίας - αυξάνουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες.
7. Η λογική ενός περιορισμένου πολέμου δι' αντιπροσώπων διέπει τις αποφάσεις των ΗΠΑ, της Γερμανίας και της Βρετανίας να προμηθεύσουν την Ουκρανία με άρματα μάχης. Αλλά η ασταμάτητη τροφοδοσία όλο και περισσότερων όπλων στην Ουκρανία απέχει από το να είναι τόσο προσεκτικά σχεδιασμένη όσο νομίζουν οι δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Ο πόλεμος είναι γεμάτος εκπλήξεις, όπως δείχνει η αποτυχία της αρχικής επίθεσης της Μόσχας. Μια ξαφνική ρωσική κατάρρευση θα μπορούσε να ενθαρρύνει μια προσπάθεια του Κιέβου να ανακαταλάβει την Κριμαία. Αντιμέτωπη με την προοπτική μιας ταπεινωτικής απώλειας της βάσης του στόλου της στη Μαύρη Θάλασσα, η Μόσχα θα μπορούσε να απαντήσει με πυρηνική κλιμάκωση. Ο πόλεμος δι' αντιπροσώπων θα μπορούσε τότε να μετατραπεί σε παγκόσμιο πόλεμο.
8. Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί επομένως απειλή για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα κράτη του παγκόσμιου Νότου είναι είτε ουδέτερα είτε ακόμη και συμπαθούν τη Ρωσία. Ακόμα και αν αποφευχθεί η πυρηνική καταστροφή, η οικονομική αναστάτωση που προκαλεί ο πόλεμος, ιδίως ο αντίκτυπός του στον πληθωρισμό της ενέργειας και των τροφίμων, εξαπλώνει την εξαθλίωση και την πείνα σε όλο τον κόσμο. Άλλοι πόλεμοι - για παράδειγμα, η τρομακτική σύγκρουση στο Τίγκρεϊ της Αιθιοπίας, η οποία έχει στοιχίσει 600.000 ζωές - λαμβάνουν ελάχιστη προσοχή σε σύγκριση με την Ουκρανία. Αυτό υπογραμμίζει την υποκρισία των ανησυχιών του δυτικού ιμπεριαλισμού για τις χαμένες ζωές και τις ανθρωπιστικές κρίσεις που προκύπτουν από τον ουκρανικό πόλεμο. Τα ίδια διπλά πρότυπα αντανακλώνται στις ανοιχτές αγκαλιές για τους Ουκρανούς πρόσφυγες στην αρχή του πολέμου, ενώ οι πρόσφυγες από τους πολέμους στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή αποκλείονται από την Ευρώπη-φρούριο.
9. Η αιματοχυσία πρέπει να σταματήσει τώρα:
• Έξω τα ρωσικά στρατεύματα από την Ουκρανία τώρα!
• Άμεσος και άνευ όρων τερματισμός της επέμβασης του ΝΑΤΟ στο πλευρό της ουκρανικής κυβέρνησης! Η ολέθρια λογική της κλιμάκωσης πρέπει να σπάσει.
• Το ΝΑΤΟ αντί να επεκταθεί, πρέπει να διαλυθεί.
• Απαιτούμε την απόσυρση των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ από τον ανατολικό του βραχίονα - Καμία επέκταση προς τα ανατολικά - Όχι στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ - Να καταργηθεί ο στόχος για τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ να δαπανούν τουλάχιστον το 2% του εθνικού εισοδήματος για το στρατό.
• Αντί να ενθαρρύνουν τον Ζελένσκι να επιβάλει περισσότερες νεοφιλελεύθερες «μεταρρυθμίσεις», οι δυτικές δυνάμεις και οι διεθνείς θεσμοί τους θα πρέπει να διαγράψουν το χρέος της Ουκρανίας και να της παράσχουν τους πόρους που χρειάζεται για την ανοικοδόμηση.
• Να τερματιστεί η καταστολή των διαφωνούντων στη Ρωσία, την Ουκρανία και -όλο και περισσότερο- και στη Δύση.
• Όλοι οι πρόσφυγες είναι ευπρόσδεκτοι, ανοίξτε τα σύνορα για τους Ρώσους και Ουκρανούς λιποτάκτες και όσους αντιστέκονται στον πόλεμο.
10. Η επέτειος του ξεσπάσματος του Ουκρανικού Πολέμου έρχεται λίγες μέρες μετά από μια άλλη επέτειο - αυτήν της 15ης Φεβρουαρίου 2003, της γιγαντιαίας ημέρας παγκόσμιας διαμαρτυρίας κατά της εισβολής των ΗΠΑ και της Βρετανίας στο Ιράκ. Το αντιπολεμικό κίνημα είναι πολύ πιο αδύναμο σήμερα. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι αυτές οι διαμαρτυρίες δεν σταμάτησαν την εισβολή - ήταν η ένοπλη αντίσταση στο έδαφος που έσπασε τις κατοχές του Ιράκ και του Αφγανιστάν. Πιο σημαντικός, ωστόσο, είναι ο πολιτικός αποπροσανατολισμός που προκλήθηκε από την εξέλιξη της ενδοϊμπεριαλιστικής σύγκρουσης, μεταξύ της Δύσης από τη μια πλευρά και της Κίνας και της Ρωσίας από την άλλη. Πολλοί αγωνιστές υπέρ της ειρήνης έλκονται προς μία από τις δύο πλευρές. Αυτό είναι λάθος. Και τα δύο ιμπεριαλιστικά μπλοκ ανταγωνίζονται μεταξύ τους για να διατηρήσουν και να επεκτείνουν την οικονομική και στρατιωτική τους κυριαρχία. Οι εκμεταλλευόμενοι και οι καταπιεσμένοι του κόσμου δεν έχουν κανένα συμφέρον από την επιτυχία κανενός από τα δύο. Το κίνημα για τον πυρηνικό αφοπλισμό - το οποίο αψήφησε εξίσου την Δύση και την Ανατολή στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου - πρέπει να αναβιώσει.
11. Τα ταξικά ζητήματα που διακυβεύονται εξαιτίας της κρίσης του κόστους ζωής δεν έχουν ακόμη επηρεάσει τη στάση των λαών απέναντι στον πόλεμο. Αυτό όμως θα αλλάξει. Η απάντηση των κυρίαρχων τάξεων στην έξαρση του πληθωρισμού που επιδεινώθηκε από την κρίση στην Ουκρανία είναι να επιβάλουν εκ νέου πολιτικές σκληρού χρήματος με στόχο να αυξήσουν την ανεργία και να μειώσουν τους μισθούς. Την ίδια στιγμή που αναγκάζουν τους εργαζόμενους και τους φτωχούς να πληρώσουν για την αποτυχία του συστήματός τους, διοχετεύουν πόρους στο στρατό. Η αύξηση της έντασης των εργατικών αγώνων που βλέπουμε σε χώρες όπως η Γαλλία και η Βρετανία δημιουργεί ένα χώρο στον οποίο μπορεί να οικοδομηθεί μαζική αντίθεση στον πόλεμο.
12. Αυτή η ενδοϊμπεριαλιστική σύγκρουση, η οποία απειλεί την ίδια την ύπαρξη της ανθρωπότητας, είναι ένα ακόμη σημάδι ότι ο χρόνος για το καπιταλιστικό σύστημα έχει τελειώσει. Αποπροσανατολίζει από την εξελισσόμενη κλιματική καταστροφή που απαιτεί επειγόντως σοσιαλιστική επανάσταση για να απαλλάξει τον κόσμο από τον καπιταλισμό. Δεσμευόμαστε ξανά να αφιερώσουμε όλες μας τις προσπάθειες για να βοηθήσουμε τους εργαζόμενους να επιτύχουν αυτόν τον στόχο.
Το Συντονιστικό της Διεθνιστικής Σοσιαλιστικής Τάσης,
20 Φεβρουαρίου 2023