Το κίνημα των εργατών και των σπουδαστών της Τέχνης στους δρόμους
Ο Στέλιος Μιχαηλίδης παρουσιάζει το χρονικό του αγώνα που ξεκίνησε από ένα Προεδρικό Διάταγμα και συγκλονίζει όλους και όλες μας.
Το Κίνημα της Τέχνης συμπληρώνει περισσότερους από δύο μήνες κινητοποιήσεων και συνεχίζει.
Στις 17 Δεκέμβρη η υπογράφτηκε το Προεδρικό Διάταγμα 85/2022 σύμφωνα με το οποίο τα πτυχία των ανώτερων καλλιτεχνικών σχολών υποβαθμίζονται στο επίπεδο του απολυτηρίου λυκείου, καθιστώντας ανειδίκευτους εργάτες όλους τους απόφοιτους από το 2003 και μετά.
«Είναι κάτι που εξοργίζει όλον τον κόσμο που επί τρία χρόνια σπούδαζε κάθε μέρα σε τρομερά εντατικούς ρυθμούς στις “ανώτερες” δραματικές σχολές και σε σχολές χορού και κινηματογράφου» έλεγε η Αλεξάνδρα Μαρτίνη, σπουδάστρια σε δραματική σχολή, λίγο μετά την εξαγγελία του ΠΔ85, σε συνέντευξή της στην Εργατική Αλληλεγγύη.
«Την ίδια ώρα με τον νόμο Κεραμέως, ιδιωτικά κολέγια που συνεργάζονται με ξένα Πανεπιστήμια και έχουν πρόγραμμα σπουδών υποκριτικής δίνουν στους απόφοιτούς τους Bachelor, υψηλότερο δηλαδή τίτλο σπουδών απ' ό,τι για παράδειγμα το ίδιο το Εθνικό Θέατρο.
Το πιο άμεσο αποτέλεσμα είναι ότι όσοι θέλουν να εργαστούν στο Δημόσιο θεωρούνται ως ανειδίκευτοι εργάτες, παίρνοντας και τον αντίστοιχο μισθό. Αλλά προφανώς δεν είναι μόνο αυτό. Πρόκειται για απαξίωση των σπουδών μας και της Τέχνης μας, που ανοίγει τον δρόμο σε ένα συνολικότερο χτύπημα στα εργασιακά μας δικαιώματα, ενώ εδώ και χρόνια παλεύουμε για αναβάθμιση των σπουδών μας και για Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Αν στον Δημόσιο Τομέα θεωρούμαστε απόφοιτοι Λυκείου, στον Ιδιωτικό Τομέα η διαπραγμάτευση για ΣΣΕ και για τις αποδοχές μας θα είναι με ακόμα χειρότερους όρους».1
Ταυτόχρονα, μέσα στο ΠΔ85, κρύβεται η επίθεση του Μητσοτάκη και στα δημόσια πανεπιστήμια: «Σύμφωνα με το Άρθρο 7 του ΠΔ85, τα πτυχία κολεγίων νομιμοποιούνται ως Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης ανοίγοντας έτσι το δρόμο για την κατάργηση του Άρθρου 16, που κατοχυρώνει την Δημόσια Δωρεάν ανώτατη εκπαίδευση. Δε θα αφήσουμε να κάνουν το ΠΔ85 δούρειο ίππο για την κατάργηση της δημόσιας και δωρεάν Παιδείας» τονίζουν οι φοιτητές/ριες του ΣΕΚ στις Σχολές. «Η λύση δεν είναι να ιδιωτικοποιήσουμε την Παιδεία για να έχουμε ίσα δικαιώματα στα πτυχία, η λύση είναι να κρατικοποιηθούν οι ιδιωτικές σχολές, να φτιαχτεί δημόσιο πανεπιστήμιο παραστατικών τεχνών, να καταργηθούν οι ταξικοί φραγμοί».2
Το Προεδρικό Διάταγμα 85 έγινε η αφορμή για να ξεδιπλωθεί ένα κίνημα που ανατίναξε τις οποιεσδήποτε κυβερνητικές προσδοκίες για μια «ομαλή» προεκλογική περίοδο –όσο ομαλή μπορούσε να είναι δεδομένης της πολιτικής κρίσης και των σκανδάλων. Ωστόσο οι διεκδικήσεις δεν περιορίζονται στην αντιπαράθεση με το Προεδρικό Διάταγμα. «Αντιλαμβανόμαστε πως το ΠΔ85 αποτελεί αφορμή αγώνα για όλες τις χρονιές παθογένειες στο χώρο της τέχνης. Πίσω από το αίτημα απόσυρσής του κρύβεται όλη η αγωνία για τις σπουδές μας, τον τρόπο εργασίας μας, τον τρόπο που παράγουμε και δημιουργούμε. Αντιλαμβάνομαστε την μάχη για Δημόσια και Δωρεάν Ανώτατη Πανεπιστημιακή Καλλιτεχνική Εκπαίδευση σε άμεση σύνδεση με τον αγώνα για την διεκδίκηση των εργασιακών μας δικαιωμάτων και της υπογραφής συλλογικών συμβάσεων» θα πουν στη συνέχεια οι εργαζόμενοι/ες της Τέχνης στην πρώτη ανακοίνωση της Κατάληψης του Θεάτρου Ρεξ.
Πρώτοι ξεκίνησαν οι σπουδαστές/ριες της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου που κατέλαβαν τη σχολή τους στις 22 Δεκέμβρη. Ακολούθησαν οι καταλήψεις του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας και της Δραματικής Σχολής του ΚΘΒΕ (10/1). Λίγες μέρες μετά ξεκίνησε η κατάληψη στην Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης. Ταυτόχρονα οι σπουδαστές/ριες στις περισσότερες ιδιωτικές σχολές θεάτρου και χορού ξεκίνησαν αποχή από τα μαθήματα.
Διαρκείας
Από νωρίς γινόταν ξεκάθαρο ότι θα είναι ένας αγώνας διαρκείας και το πιο δυνατό όπλο σε έναν τέτοιο αγώνα είναι αυτό της απεργίας. «Είναι προφανές ότι δεν σκοπεύουν να δώσουν δημόσια και δωρεάν καλλιτεχνική Παιδεία, ούτε προφανώς οι παραγωγοί να συνάψουν Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Εμείς όμως μπορούμε να τους το επιβάλουμε. Δεν αρκούν μόνο οι πορείες. Χρειάζεται να ξεκινήσουμε με μια απεργία που θα παγώσουν τα πάντα, με απεργιακές φρουρές σε κάθε θέατρο και χώρο Πολιτισμού και αν χρειαστεί να συνεχίσουμε σε διαρκείας» έλεγε ο Αλέξανδρος Μαρτζούκος, μέλος του Δ.Σ του ΣΕΗ με την Ανατρεπτική Συσπείρωση Ηθοποιών.
Βήμα κλιμάκωσης ήταν η 48ωρη απεργία 1 και 2 Φλεβάρη. Η συμμετοχή ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Δεκάδες θεατρικές παραστάσεις, γυρίσματα σήριαλ, συναυλίες αναβλήθηκαν. Την πρώτη ημέρα της απεργίας έγινε μια μαζική γενική συνέλευση του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών στην οποία η πρόταση για απεργία διαρκείας που κατατέθηκε από τα σχήματα της αντικαπιταλιστικής αριστεράς (Ανατρεπτική Συσπείρωση Ηθοποιών και Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών) συγκέντρωσε σχεδόν τις μισές ψήφους της συνέλευσης και μειοψήφησε για μόλις 20 ψήφους. Στο συλλαλητήριο που πλημμύρισε το Σύνταγμα τη δεύτερη μέρα της απεργίας η πρόταση περί απεργίας διαρκείας ήταν στο κέντρο των συζητήσεων.
«Πρέπει να πάμε για διαρκή απεργία. Πρέπει να ξεκινήσουμε μια κατά μέτωπο επίθεση, χωρίς υποχώρηση. Αυτό ζητάει ο κόσμος, φάνηκε χτες στη συνέλευση και φαίνεται σήμερα και στο δρόμο» δήλωνε ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Βασίλης Κουκαλάνι στην Εργατική Αλληλεγγύη. Ακόμα κι αν δεν είχε αποφασιστεί η απεργία διαρκείας, οι ηθοποιοί έβγαιναν από τη 48ωρη με νέα απεργιακή συνέχεια. Η πρόταση των παρατάξεων ΑΕΝΑΗ (πρόσκειται στο ΣΥΡΙΖΑ), ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ (ανεξ.), ΔΕΗ (πρόσκειται στο ΚΚΕ) που πλειοψήφησε οριακά στη συνέλευση, προκήρυσσε 24ωρη απεργία στις 8/2.
Η 8η Φλεβάρη είχε μπει ως ημερομηνία ορόσημο καθώς οι καθηγητές/ριες του Εθνικού Θεάτρου είχαν θέσει ως προθεσμία για ικανοποίηση των αιτημάτων. Σε αντίθετη περίπτωση –όπως κι έγινε– θα δήλωναν ομαδική παραίτηση.
Καθ' οδόν για την απεργία της 8ης Φλεβάρη ήρθαν και τα επόμενα βήματα κλιμάκωσης δίνοντας νέα ώθηση στο κίνημα. Μόλις δυο μέρες μετά τη 48ωρη απεργία, στις 4/2, οι σπουδαστές/ριες των δραματικών σχολών κατέλαβαν το ιστορικό Κτήριο Τσίλλερ του Εθνικού Θεάτρου στην οδό Αγ. Κωνσταντίνου. Το βράδυ πριν τις 8 Φλεβάρη εργαζόμενοι/ες της Τέχνης ακολουθούν το παράδειγμα των σπουδαστών/ριών και με το που τελειώνουν οι βραδινές παραστάσεις καταλαμβάνουν και το άλλο εμβληματικό θέατρο του Εθνικού, το Ρεξ, στην Πανεπιστημίου. Η ύπαρξη δυο μεγάλων καταλήψεων που λειτουργούν ως κέντρα αγώνα στις δύο πλευρές της Ομόνοιας είναι καθοριστική για τη συνέχεια του κινήματος.
Το Ρεξ και το Τσίλλερ, μαζί με τη μαζικότητα της απεργίας στις 8/2, τον αντίκτυπο της παραίτησης των διδασκόντων του Εθνικού Θεάτρου (και των συναδέλφων τους του ΚΘΒΕ την επόμενη μέρα), το άπλωμα των καταλήψεων πανελλαδικά –του Βασιλικού Θεάτρου στη Θεσσαλονίκη, του Απόλλων στην Πάτρα– αλλά και η μαζική συμπαράσταση με τους χιλιάδες που από την πρώτη μέρα σπεύδουν να αγκαλιάσουν τις εκδηλώσεις των καταλήψεων, επιβεβαίωσαν εκ νέου τη δυναμική του κινήματος και τη διάθεση των καλλιτεχνών για ανυποχώρητο αγώνα διαρκείας.
Υπό αυτή την πίεση η ηγεσία του ΣΕΗ αναγκάστηκε να καλέσει νέα έκτακτη γενική συνέλευση για τη Δευτέρα 13/2. Αποδείχτηκε η μαζικότερη συνέλευση του Σωματείου εδώ και δεκαετίες. Το Βεάκη γέμισε από περισσότερα από 600 τακτικά μέλη του σωματείου αλλά και πολλές δεκάδες ακόμα νέους ηθοποιούς, «προστατευόμενα»μέλη χωρίς δικαίωμα ψήφου, μαζί με σπουδαστές/ριες των δραματικών σχολών. Σε μια πολύ ζωντανή και πολωμένη διαδικασία, ένα ήταν το ζήτημα πάνω στο οποίο τοποθετούνταν οι ομιλητές/ριες: Αν το σωματείο θα προχωρήσει σε πενθήμερη απεργία με νέα συνέλευση για την ανανέωσή της (πρόταση της Ανατρεπτικής Συσπείρωσης Ηθοποιών, της Συνέλευσης Αγωνιζόμενων Ηθοποιών και των καταλήψεων), ή θα περιοριστεί σε συνέχεια με μια 24ωρη απεργία (πρόταση διοίκησης ΣΕΗ ΑΕΝΑΗ-Από Κοινού και ΔΕΗ με ξεχωριστό πλαίσιο). Ο εξώστης είχε γεμίσει από τους ηθοποιούς και τους σπουδαστές/ριες που συμμετέχουν στις καταλήψεις των θεάτρων και των δραματικών σχολών. Οι παρεμβάσεις τους –που απαίτησαν την κλιμάκωση με απεργία διαρκείας– το μήνυμα των ηθοποιών από τη Θεσσαλονίκη που διατύπωναν το ίδιο αίτημα, καθώς και η ανακοίνωση ότι παραιτούνται και οι καθηγητές/ριες του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, διακόπηκαν πολλές φορές από τα χειροκροτήματα και τις ζητωκραυγές.
Στην πολύωρη συζήτηση που ακολούθησε, οι μεν ομιλητές που τάσσονταν με την πρόταση της διοίκησης του σωματείου προεξοφλούσαν την αποτυχία μιας πολυήμερης απεργίας, αναφέροντας ως ιδιαιτερότητα των ηθοποιών τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει κάθε κλάδος εργαζομένων όταν καλείται να βγει σε απεργία διαρκείας: το οικονομικό κόστος, τις ρήτρες που έχουν ηθοποιοί οι οποίοι εργάζονται μέσω συμβάσεων έργου κλπ. Οι δε που τάσσονταν με την πρόταση των καταλήψεων και των ΑΣΗ-ΣΑΗ για πενθήμερη απεργία με την προοπτική συνέχειας, απαντούσαν βασισμένοι στην πολύτιμη εμπειρία του εργατικού κινήματος: τη δυνατότητα απεργιακών φρουρών και απεργιακού ταμείου, άλλα παραδείγματα εργατικών αγώνων διαρκείας, θύμιζαν την αγωνιστική δυναμική που έχει ξεδιπλωθεί το τελευταίο διάστημα.
Πλειοψήφησε η πρόταση για στάση εργασίας την Τετάρτη 15/2, 24ωρη απεργία την Παρασκευή 17/2 και νέα συνέλευση για τη συνέχεια.
Σημαντικό ρόλο στην απόφαση έπαιξε το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης αναγκάστηκε να προγραμματίσει συνάντηση με τους εκπροσώπους των σωματείων του κλάδου στις 15/2. Εκείνη η μέρα αποδείχτηκε σταθμός όχι τόσο γιατί ήταν η ημέρα της συνάντησης τον Μητσοτάκη, όσο γιατί ενώθηκαν δύο μεγάλα ποτάμια. Οι καλλιτέχνες και οι εκπαιδευτικοί που πραγματοποιούσαν μια από τις μεγαλύτερες απεργίες τους τα τελευταία χρόνια. Ο Μητσοτάκης στη συνάντηση υποσχέθηκε ότι θα φέρει νομοθετική ρύθμιση τις επόμενες ημέρες. «Mέχρι να τη δούμε συνεχίζουμε τον αγώνα» απάντησαν οι εκπρόσωποι του κλάδου. Kι όταν αυτή ήρθε διέλυσε και τις όποιες αυταπάτες μπορεί να υπήρχαν για τη συνάντηση της 15ης Φλεβάρη.
Η αρχή έγινε από τις ίδιες τις καταλήψεις. Το Σάββατο 18/2, η Αγίου Κωνσταντίνου για άλλη μια φορά ήταν γεμάτη με κόσμο, στη ραπ συναυλία έξω από το κατειλημμένο Τσίλλερ. Βασικό θέμα συζήτησης ήταν η Κοινή Υπουργική Απόφαση που ανακοίνωσε το προηγούμενο βράδυ ο Μητσοτάκης. Από το πρωί στις καταλήψεις και τα σωματεία γίνονταν ενημερώσεις και συζητήσεις σχετικά με τα όσα περιλαμβάνει. Μέχρι που αντιπροσωπεία της Κατάληψης Ρεξ ανέβηκε στη σκηνή της συναυλίας και ανακοίνωσε: «Η ΚΥΑ είναι μια κοροϊδία! Δεν υποχωρούμε–Κλιμακώνουμε!... Καλούμε όλα τα εργατικά σωματεία, τους φοιτητικούς συλλόγους, τις συλλογικότητες να συνταχθούν μαζί μας σε κοινό αγώνα». Η συγκέντρωση αμέσως ξέσπασε σε ζητωκραυγές, χειροκροτήματα και συνθήματα. Ήδη οι σπουδαστές/ριες της Κατάληψης Τσίλλερ είχαν απορρίψει την ΚΥΑ χαρακτηρίζοντάς την «Προεκλογικό σκουπίδι». «Για να το πούμε απλά. Η ΚΥΑ αυτή δεν ικανοποιεί ούτε στο ελάχιστο το αίτημα του αγώνα μας» απάντησε μεταξύ άλλων το ΣΕΗ. «Δυστυχώς η κοινή λογική και η αδιαπραγμάτευτη πολιτική μας θέση… δεν μας επιτρέπουν να αξιολογήσουμε θετικά το συγκεκριμένο –προχειρογραμμένο– προσχέδιο ΚΥΑ» δήλωσε μεταξύ άλλων το Σωματείο Εργαζομένων στο Χώρο του Χορού.
Στη Γενική Συνέλευση του ΣΕΗ που έγινε το βράδυ της Τρίτης 21/2 στο Θέατρο Ακροπόλ, το σύνολο των τοποθετήσεων απέρριπταν την ΚΥΑ που έφερε ο Μητσοτάκης. Ωστόσο οι παρατάξεις που διοικούν το ΣΕΗ δεν πρότειναν καμία απεργιακή κλιμάκωση, παρά μόνο την εξουσιοδότηση του ΔΣ για κήρυξη απεργίας όποτε αυτό αποφασίσει. Σε μια εξάωρη συνέλευση με περισσότερους από 400 ηθοποιούς και πάνω από 40 τοποθετήσεις, η πρόταση αυτή έλαβε 180 ψήφους και ξανά πλειοψήφησε οριακά. Πήρε μόλις 23 ψήφους περισσότερες έναντι της μόνης πρότασης που μίλαγε για ουσιαστική κλιμάκωση του αγώνα, αυτής των παρατάξεων της αντικαπιταλιστικής αριστεράς, Ανατρεπτική Συσπείρωση Ηθοποιών και Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών και των καταλήψεων, για τριήμερη απεργία 24-26/2 με νέα γενική συνέλευση στις 26/2 για την ανανέωσή της. Στην κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης κινήθηκε και η πρόταση της ΔΕΗ που πρότεινε μια στάση εργασίας την Πέμπτη 23/2 και νέα γενική συνέλευση την Τρίτη 28/2.
Η διοίκηση του ΣΕΗ δεν μπόρεσε να αποφύγει τις πιέσεις για κλιμάκωση, παρότι έκανε ό,τι μπορούσε. Θέλοντας να διαμορφώσει ένα διαφορετικό κλίμα από αυτό των δύο προηγούμενων συνελεύσεων, επέτρεψε την είσοδο σε μόλις 30 σπουδαστές/ριες, εφαρμόζοντας απαγόρευση εισόδου ακόμα και σε σωματεία που πήγαν να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους. Παρ’ όλα αυτά πλήθος τοποθετήσεων καλούσαν σε νέες απεργίες του κλάδου, επιχειρηματολογούσαν για απεργία διαρκείας, απαντούσαν στα επιχειρήματα που προέτασσαν τις δυσκολίες συνέχισης της μάχης. «Όσες τρικλοποδιές και αν προσπαθούν να βάλουν οι ηγεσίες στον αγώνα μας, δεν θα τα καταφέρουν. Θα νικήσουμε!» υπογράμμιζε η Ανατρεπτική Συσπείρωση Ηθοποιών σε ανακοίνωσή της μετά τη συνέλευση.
«Σε μια εποχή που οι μετριοπαθείς φωνές λένε ότι πρέπει να πάμε με άλλου τύπου δράσεις, η ιστορία μας έχει δείξει πως ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος διεκδίκησης είναι οι απεργίες. Κι όταν το ζήτημα είναι τόσο σοβαρό, οι απεργίες διαρκείας» σχολίαζε ο Αντώνης Αντωνάκος, μέλος της Ανατρεπτικής Συσπείρωσης Ηθοποιών σε συνέντευξή του στην Εργατική Αλληλεγγύη. «Οι σπουδαστές/ριες κινούνται σε αυτή τη λογική κι από την πρώτη στιγμή που τους δόθηκε ο λόγος στις συνελεύσεις μας ζήτησαν την έμπρακτη στήριξη του κλάδου με απεργία διαρκείας. Είναι αλήθεια ότι ο κλάδος δεν έχει κατέβει ξανά σε τόσες απεργίες μέσα σε ένα μήνα, αλλά δεν είναι αρκετό. Ακόμα και η συνάντηση των συνδικαλιστών με τον Μητσοτάκη έγινε μετά από την πίεση που έβαλαν οι απεργίες και οι διαδηλώσεις. Η κυβέρνηση μας εμπαίζει. Τόσο μετά την τροπολογία τον Γενάρη όσο και μετά την πρόσφατη ΚΥΑ συνεχίζει να θεωρεί τα πτυχία μας ως δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το κίνημα αυτό πρέπει να συνεχιστεί μέχρι τα αιτήματά μας να γίνουν δεκτά στο 100%».
Την επόμενη ημέρα η Κατάληψη του Ρεξ συμμετείχε στην απεργιακή διαδήλωση των υγειονομικών. «Δεν υπάρχει άλλος δρόμος πέρα από το να ενώσουμε τους αγώνες μας, οι υγειονομικοί, οι δάσκαλοι, οι καλλιτέχνες. Ή τώρα ή ποτέ. Είμαστε σε κινητοποιήσεις πολύ καιρό, με απεργίες και καταλήψεις. Έχουμε ξεπεράσει τις 15 καταλήψεις και συνεχίζουμε. Καλούμε να ακολουθήσουν και άλλοι φοιτητικοί σύλλογοι και άλλα σωματεία και να κατέβουμε όλοι μαζί στο δρόμο» δήλωνε στην Εργατική Αλληλεγγύη ο Ιάκωβος, ηθοποιός που βάδισε πίσω από το πανό του Ρεξ. Νέες διαδηλώσεις έγιναν την Πέμπτη 23/2 σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα, μπροστάρισσες τις καταλήψεις και συμμετοχή των σωματείων του κλάδου.
Την Παρασκευή 24/2, ένα ακόμα εμβληματικό θέατρο στο κέντρο της Αθήνας πέρασε στα χέρια των εξεγερμένων καλλιτεχνών. Εργαζόμενες/οι και σπουδάστριες/ές από τον χώρο του χορού, έχοντας τη στήριξη του σωματείου τους, προχώρησαν σε κατάληψη του Θεάτρου Ολύμπια, την παλιά Λυρική στην Ακαδημίας. Την Παρασκευή ξεκίνησε 3ήμερη κατάληψη της Μονής Λαζαριστών και της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών στη Θεσσαλονίκη από ηθοποιούς του ΚΘΒΕ.
Καταλήψεις
Το άπλωμα των καταλήψεων δεν περιορίζεται στα θέατρα. Το κίνημα των καλλιτεχνών έχει ξεσηκώσει ντόμινο καταλήψεων και στα δημόσια ΑΕΙ. Η ΑΣΚΤ βρίσκεται για τρίτη εβδομάδα υπό κατάληψη, ενώ κατειλημμένα είναι επίσης τα τμήματα Θεάτρου, Φιλολογίας, Ψυχολογίας, Μουσικών Σπουδών, Κινηματογράφου του ΑΠΘ, το τμήμα Θεατρικών, Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Φλώρινας, το Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας στην Κέρκυρα. Σε καταλήψεις βρίσκονται και καλλιτεχνικά σχολεία σε όλη τη χώρα. Οι φοιτητές/ριες του ΣΕΚ στις Σχολές δίνουν όλες τους τις δυνάμεις για να απλωθούν κι άλλο οι καταλήψεις στα ΑΕΙ. «Αυτός ο αγώνας είναι κοινός, δεν είναι απλά αγώνας συμπαράστασης. Το φοιτητικό κίνημα μπορεί να πιάσει το κόκκινο νήμα της έκρηξης του καλλιτεχνικού κλάδου και να κλιμακώσουμε όλοι μαζί ενάντια στη κυβέρνηση που θέλει να διαλύσει την Τέχνη, τον Πολιτισμό, και την Παιδεία» υπογραμμίζουν.
Δεν είναι υπερβολή λοιπόν όταν μιλάμε για εξέγερση των εργαζόμενων και σπουδαστών/ριών της Τέχνης. Μια εξέγερση με υπόβαθρο. Βγαίνοντας από τη συνάντηση με τον Μητσοτάκη, ο Θάνος Παπαδόγιαννης, εκπρόσωπος των σπουδαστών/ριών του Εθνικού, φρόντισε να το θυμίσει: «Στη συνάντηση έγινε πολύ ξεκάθαρο ότι αυτός ο αγώνας ξεκίνησε με τον κόβιντ, με τον Λιγνάδη, με όλα όσα έχουμε βιώσει εδώ και τρία χρόνια. Ο αγώνας συνεχίζεται».
Χιλιάδες εργαζόμενοι/ες της Τέχνης, από την αρχή της πανδημίας και το κλείσιμο των χώρων του πολιτισμού ήρθαν αντιμέτωποι με τη φτώχεια και την ανεργία. Βγήκαν στο δρόμο διεκδικώντας να μη φορτωθούν τα βάρη της κρίσης που δημιούργησε η καραντίνα. Τα αιτήματά τους δεν ήταν μόνο οικονομικά. Η μάχη ενάντια στον σεξισμό ήταν ταυτόχρονη. Οι καταγγελίες σε βάρος του Λιγνάδη, του Φιλιππίδη και άλλων έβγαλαν ακόμα περισσότερους/ες στον αγώνα. Μεγάλο κομμάτι του κλάδου γνώρισε μια ραγδαία ριζοσπαστικοποίηση. Το ξήλωμα του Λιγνάδη, η παραπομπή του σε δίκη, η κρίση που προκάλεσε στην κυβέρνηση, έδωσε αυτοπεποίθηση σε εργάτες/ριες και σπουδαστές/ριες της Τέχνης.
Έγινε σύνθημα το «ΣΕΗ σε κάθε βιαστή». Τα σωματεία μαζικοποιήθηκαν. Στις εκλογές του ΣΕΗ το 2016 είχαν ψηφίσει 449 άτομα. Το 2018, 539 άτομα. Το 2020 ο αριθμός εκτοξεύτηκε στα 1500 άτομα και παρέμεινε σε παρόμοια επίπεδα στις εκλογές του 2022. Αλλά δεν είναι μόνο το ΣΕΗ, παρότι αποτελεί σημείο αναφοράς λόγω του μεγέθους και της ιστορίας του. Φτιάχτηκαν νέα σωματεία όπως το «Κάτω από τη σκηνή» που οργανώνει τεχνικούς θεάτρου. Άλλα, όπως το ΣΤΑΖΟΕ (τεχνικοί σε οπτικοακουστικά θεάματα), ενεργοποιήθηκαν περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη φορά στην ιστορία τους. Και οι δραματικές σχολές που αποτέλεσαν τη θρυαλλίδα του τωρινού ξεσηκωμού βρίσκονται σε κίνηση από εκείνη την περίοδο. Οι σπουδαστές/ριες της δραματικής σχολής του Εθνικού είχαν πρωτοστατήσει στις καταγγελίες εναντίον του Λιγνάδη. Στην απεργιακή 8 Μάρτη του 2020 ένα από τα πιο μαζικά και ζωντανά μπλοκ ήταν αυτό των σπουδαστών/ριών της σχολής θεάτρου «δήλος».
Υπό αυτές τις συνθήκες διαμορφώθηκε μια νέα γενιά εργαζόμενων στον κλάδο, ριζοσπαστικοποιημένη, με πρόσφατη αλλά πολύτιμη εμπειρία σε αγώνες, με αυτοπεποίθηση, όρεξη και οργή γιατί καλείται να εργαστεί και να επιβιώσει μέσα στις πιο επισφαλείς συνθήκες.
Αυτός είναι ο κόσμος που έχει μπει στα κατειλημμένα θέατρα. Η Κατάληψη του Ρεξ έχει ήδη συμπληρώσει τρεις εβδομάδες και μπορεί να αναφερθεί σαν χαρακτηριστικό παράδειγμα, καθώς συσπειρώνει κατά κύριο λόγο εργαζόμενους/ες του χώρου των Τεχνών. Από την πρώτη συνέλευση της κατάληψης ήταν καθαρός ο προσανατολισμός. Κέντρο αγώνα και δράσεων προκειμένου να κερδηθεί ολόκληρος ο κλάδος στην ανάγκη απεργίας διαρκείας, με σταθερή απεύθυνση στο ΣΕΗ και τα υπόλοιπα εργατικά σωματεία κι άνοιγμα για κοινή δράση και συντονισμό με ευρύτερα κομμάτια της εργατικής τάξης. Ο ρόλος των συντρόφων/ισσών του ΣΕΚ και συνολικά της επαναστατικής αριστεράς που συμμετέχουν στις διαδικασίες της κατάληψης είναι σημαντικός σε αυτή την κατεύθυνση. Αλλά καθοριστική είναι η ύπαρξη όλου αυτού του κόσμου που μπαίνει στη μάχη με προχωρημένες ιδέες που τις ξεκαθαρίζει όλο και περισσότερο.
Γιατί η ηγεσία του ΣΕΗ αρνείται την κλιμάκωση του αγώνα; Tι σημαίνει συνδικαλιστική γραφειοκρατία; Τα εμπόδια μπαίνουν από κάποιους μεγαλοηθοποιούς ή παίζει ρόλο η στρατηγική της ρεφορμιστικής αριστεράς στο συνδικάτο; Πώς θα κερδίσουμε περισσότερο κόσμο στην προοπτική της απεργίας διαρκείας; Πώς θα επιτύχουμε καλύτερο συντονισμό με τους υπόλοιπους κλάδους εργαζομένων; Πρόκειται για ζητήματα που αποτελούν διαρκές αντικείμενο συζήτησης, στις συνελεύσεις, στις περιφρουρήσεις, στις εκδηλώσεις της κατάληψης.
Ενδεικτικό το θέμα της εκδήλωσης που οργανώθηκε στο Ρεξ την Τετάρτη 1/3 για «Το δικαίωμα στην απεργία», σε μια προσπάθεια να απαντηθούν όλοι δισταγμοί και οι δυσκολίες που προβάλλονταν στις συνελεύσεις του ΣΕΗ. «Ενώ ο αγώνας κλιμακώνεται με δεκάδες καταλήψεις καλλιτεχνικών σχολών και θεάτρων σε όλη την Ελλάδα, η απεργιακή κλιμάκωση του κλάδου παραμένει ζητούμενο. Η συζήτηση γύρω από το νόημα και τη δύναμη της απεργίας έχει ανοίξει στις γενικές συνελεύσεις των σωματείων, ενώ η άποψη για την ανάγκη μιας απεργίας διαρκείας προτείνεται ως το μόνο λογικό επόμενο βήμα απέναντι σε λογικές αποθάρρυνσης και αποκλιμάκωσης του αγώνα. Τι ισχύει λοιπόν νομικά; Τι έχει συμβεί στο παρελθόν; Οι απεργίες έχουν νόημα; Φέρνουν αποτελέσματα; Νικούν; Ελάτε να συζητήσουμε όλα αυτά την Τετάρτη 1/3 στις 18.30 στο κατειλλημενο Ρεξ. Συζητούν μαζί μας νομικοί, εργαζόμενοι/ες στα σχολεία, τα νοσοκομεία, την e-food. Ας μοιραστούμε τις εμπειρίες, τις αγωνίες, τους αγώνες μας» έλεγε το κάλεσμα.
Είναι ένας αγώνας που είναι σε πλήρη εξέλιξη και θα συνεχίζει να είναι με την κυκλοφορία αυτού του τεύχους του Σοσιαλισμός από τα Κάτω. Επομένως δεν υπάρχει πιο ταιριαστό κλείσιμο γι’ αυτό το άρθρο από την προοπτική που βάζει η Ανατρεπτική Συσπείρωση Ηθοποιών:
«Μέσα στην προεκλογική περίοδο δεν αναστέλλουμε, αντίθετα κλιμακώνουμε τους αγώνες μας για να εξασφαλίσουμε ότι θα ανατραπεί κάθε αντιλαϊκή πολιτική και κάθε κυβέρνηση που την υπηρετει, και δεν θα σταματήσουμε μέχρι να κερδίσουμε όλα όσα διεκδικούμε».
Σημειώσεις
1. https://ergatiki.gr/article.php?id=26905&issue=1553
2. https://ergatiki.gr/article.php?id=27114&issue=1560