Αντιρατσιστικό συλλαλητήριο στην Αθήνα, δυο μέρες μετά την τραγωδία στην Πύλο.
Οι πνιγμένοι πρόσφυγες στα ανοιχτά της Πύλου κάνουν επιτακτική την ανάγκη να σταματήσουμε αυτά τα ρατσιστικά εγκλήματα.
Ο Γιώργος Πίττας εξετάζει τις αιτίες και δείχνει το δρόμο για το αντιρατσιστικό κίνημα.
Οι 650 πνιγμένοι πρόσφυγες του ναυαγίου στα ανοιχτά της Πύλου είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος ρατσιστικό έγκλημα που έχει συμβεί στα νερά της Μεσογείου από τότε που η ΕΕ ξεκίνησε να εφαρμόζει την πολιτική της Ευρώπης-Φρούριο, μεγαλύτερο και από την Λαμπεντούζα το 2013, που είχαν πνιγεί πάνω από 360 άνθρωποι.
Από τις γυναίκες και τα παιδιά που βρίσκονταν στο εσωτερικό του πλοίου για να προφυλάσσονται, καθώς η σάπια ψαρότρατα έπλεε για 5η μέρα στο λιοπύρι, με το νερό να έχει σωθεί, δεν σώθηκε ούτε μια. Ούτε ένα παιδί. Σύμφωνα με μαρτυρίες διασωθέντων, έξι άνθρωποι, ανάμεσά τους δύο παιδιά είχαν χάσει τη ζωή τους ήδη μέσα στο πλοιάριο λόγω της δίψας και των συνθηκών.
Οι άνθρωποι που πνίγηκαν είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Είχαν όλοι τους γεννηθεί σε κάποια χώρα της Ασίας ή της Αφρικής. Οι 104 διασωθέντες ήταν από την Συρία, την Παλαιστίνη, την Αίγυπτο και το Πακιστάν. Σε αντίθεση με τους ανθρώπους που έχουν γεννηθεί σε κάποια από τις χώρες της ΕΕ και μπορούν βγάζοντας μια βίζα να ταξιδέψουν σχεδόν σε όποια χώρα θελήσουν, στους ανθρώπους αυτούς στερείται αυτό το δικαίωμα. Ο μόνος νόμιμος τρόπος για να ταξιδέψει κανείς στην Ευρώπη και στην Ελλάδα από αυτές τις χώρες είναι να είναι ζάπλουτος καταριανός που έρχεται να «επενδύσει».
Η μοναδική διέξοδος για όλους τους υπόλοιπους είναι να στριμωχτούν σε ένα σάπιο ψαροκάικο δίνοντας 4.000 ευρώ το κεφάλι και να δοκιμάσουν την «τύχη» τους ενώ θα μπορούσαν να μπούνε σε ένα αεροπλάνο, ένα τρένο, ένα πλοίο της γραμμής και να έχουν γλυτώσει τη ζωή τους. Στη ρίζα της τραγωδίας στην Πύλο βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο ρατσιστικός κατήφορος της ΕΕ-Φρούριο
Εδώ και τουλάχιστον μια εικοσαετία οι πολιτικές ηγεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν κατρακυλήσει σε ένα ρατσιστικό κατήφορο που είχε να δει η Ευρώπη από τις δεκαετίες του ’30 και του ’40. Τότε, σύμφωνα με τη ναζιστική προπαγάνδα, η κατεχόμενη Ευρώπη «απειλούνταν» από το εξωτερικό από την «παγκόσμια συνωμοσία των Εβραίων», που γι’ αυτό έπρεπε να αφανιστούν και από το εσωτερικό της, και από τις «ορδές των σλάβων εξ ανατολών». Έπρεπε σύμφωνα με την προπαγάνδα του Γκέμπελς να γίνει «Festung Europa». Δηλαδή «Ευρώπη-Φρούριο».
Η ΕΕ υψώνει το δικό της ρατσιστικό φρούριο επειδή τάχα απειλείται από τις «ορδές» ή τις «ροές», πιο εκλεπτυσμένα, των προσφύγων που έρχονται κυρίως από τις πρώην αποικίες της στην Αφρική και την Ασία. Άλλοι πρόσφυγες τυγχάνουν διαφορετικής μεταχείρισης.
Οι χώρες της ΕΕ άνοιξαν τα σύνορά τους και δέχτηκαν μαζικά πάνω από 8 εκατομμύρια πρόσφυγες από την Ουκρανία όταν ξέσπασε ο πόλεμος του ΝΑΤΟ με την Ρωσία, οι οποίοι παραμένουν στο έδαφός της, δίνοντάς τους χαρτιά, καταλύματα, δυνατότητα για εργασία. Πρόκειται για τρανή απόδειξη του πόσο ψεύτικη είναι η προπαγάνδα ότι ο γερασμένος πληθυσμός της Ευρώπης «δεν χωράει» άλλους ανθρωπους.
Όμως οι πρόσφυγες από το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν, την Αφρική αντιμετωπίζονται σαν άνθρωποι β’ κατηγορίας που απειλούν την «πολιτισμένη» ΕΕ -όπως ρητά δηλώνει και το όνομα της Επιτροπής της ΕΕ για την «Προστασία του Ευρωπαϊκού Τρόπου ζωής». Σαν άνθρωποι που δεν αξίζουν άσυλο και προστασία. Τους καταδικάζουν σε μια ζωή κόλαση ή ακόμη και στον θάνατο στην πατρίδα τους. Και όσους επιλέξουν τον δρόμο της προσφυγιάς, τους καταδικάζουν σε θάνατο στον πάτο της Μεσογείου ή σε μια ζωή κόλαση σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης της ΕΕ.
Στόχος τους είναι να «εμπεδωθεί» το μήνυμα «καλύτερα μείνετε πίσω». Είναι κυνικά απάνθρωπο, αλλά εκεί αποσκοπεί συνειδητά όλος αυτός ο τεράστιος, «αποτρεπτικός», κοστοβόρος και πάνω απ΄όλα δολοφονικός μηχανισμός φρούρησης της ΕΕ: Φράχτες στα σύνορα, συνεχείς δολοφονικές επαναπροωθήσεις σε στεριά και θάλασσα, εγκλεισμός μεταναστών και προσφύγων σε άθλια στρατόπεδα συγκέντρωσης, αθρόες απορρίψεις ασύλου και απελάσεις, μηδενική νομιμοποίηση, χρηματοδότηση και δημιουργία στρατοπέδων σε γειτονικές της ΕΕ χώρες, όπως στη διαλυμένη από τον πόλεμο και τις επεμβάσεις Λιβύη απ’ όπου ξεκίνησε το πλοίο.
Το έγκλημα της Πύλου, όπως και όλα τα παρόμοια εγκλήματα στα σύνορα της Ευρώπης, ήταν μια ρατσιστική μαζική δολοφονία. Αποτέλεσμα μιας πολιτικής και ενός οργανωμένου σχεδίου που σχετίζεται άμεσα με την καταγωγή, τη θρησκεία, το χρώμα και βέβαια την τάξη αυτών των ανθρώπων. Που επειδή γεννήθηκαν φτωχοί έπρεπε να καταλήξουν τροφή για τα ψάρια.
Γιατί επενδύουν σε αυτήν την πολιτική οι χώρες της ΕΕ; Οι λόγοι είναι ταξικοί. Αναζητούν αποδιοπομπαίους τράγους για να διοχετεύσουν την ολοένα και μεγαλύτερη οργή για την χειροτέρευση της ζωής της εργατικής τάξης και γενικότερα των φτωχών στο εσωτερικό τους. Χρησιμοποιούν την ισλαμοφοβία για να δικαιολογήσουν μια σειρά από επεμβάσεις τους στη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Παρουσιάζουν τους πρόσφυγες σαν μια «τρομοκρατική απειλή» για την «ασφάλεια» δημιουργώντας αυταρχικά καθεστώτα «έκτακτης ανάγκης» όπως στην Γαλλία. Και πάνω απ’ όλα επενδύουν στο ρατσισμό και την ισλαμοφοβία σαν ιδεολογικά εργαλεία με τα οποία θα διασπάσουν και θα αποδυναμώσουν την εργατική τάξη βάζοντας τα κομμάτια της να στραφούν το ένα ενάντια στο άλλο.
Μια «ιστορική συμφωνία»
Μόλις δέκα μέρες πριν το ναυάγιο οι υπουργοί μετανάστευσης της ΕΕ προχώρησαν σε μια συμφωνία που θα κάνει την κατάσταση ακόμη πιο δύσκολη για τους πρόσφυγες. Στις 12 ώρες που συζητάγανε ούτε μια κουβέντα δεν λέχθηκε για το πως θα σταματήσουν να πνίγονται πρόσφυγες στη Μεσόγειο. Δεν ήξεραν ότι 2.500 πνίγηκαν τo 2022 σε αντίστοιχα ναυάγια;
Αντίθετα, συγκρούονταν μεταξύ τους για το πως θα μοιράσουν τον «τεράστιο» αριθμό των 30.000 προσφύγων που όρισαν σαν «πλαφόν» που μπορεί να αποδεχθεί κάθε χρόνο η ΕΕ. Κοστολογώντας τους τελικά 20.000 ευρώ αντίτιμο το κεφάλι για όποια χώρα της ΕΕ δεν θέλει να τους πάρει. Μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι, με τους 650 πνιγμένους γλύτωσαν 1,3 εκατομμύρια ευρώ.
Αποφάσισαν επίσης τη δημιουργία νέων κολαστηρίων, στρατοπέδων προσφύγων στις παράκτιες μη ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου, όπως η Τυνησία. Συμφώνησαν τα άτομα που υπόκεινται στη διαδικασία ασύλου να μην μπορούν να εισέρχονται στην επικράτεια και να κρατούνται σε κλειστά στρατόπεδα στα σύνορα. Νέες κλειστές Μόριες στα νησιά, δηλαδή. Ενώ δίνεται η δυνατότητα σε κάθε κυβέρνηση της ΕΕ ξεχωριστά να αποφασίζει μονομερώς ποιο κράτος θεωρεί «ασφαλές» για επιστροφή και ποιο όχι.
Σε αυτήν την συμφωνία, ο εκπρόσωπος της ελληνικής υπηρεσιακής κυβέρνησης εφάρμοσε πιστά τη γραμμή Μητσοτάκη, που μαζί με την ακροδεξιά της Μελόνι και του Όρμπαν, πρωτοστατεί στην περαιτέρω σκλήρυνση της ΕΕ-Φρούριο. Η επίτροπος Γιόχανσον την χαρακτήρισε μια «ιστορική συμφωνία. Το ναυάγιο της Πύλου την επιβεβαίωσε. Όπως επιβεβαίωσε και την ελληνική «πρωτοπορία».
Η «πρωτοπορία» Μητσοτάκη
Οι ευθύνες για τη μαζική ρατσιστική δολοφονία της Πύλου βαραίνουν διπλά την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Την βαραίνουν και πολιτικά και «επιχειρησιακά» γιατί με τις δικές της οδηγίες και με τον μηχανισμό αποτροπής που αυτή έστησε, αυτός ο μηχανισμός αντί να παρέχει διάσωση σε 750 ανθρώπους που κινδύνευαν, τους έδωσε θάνατο.
Πως λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός; Για να μπορέσουν οι πρόσφυγες να βρεθούν σε ένα από τα στρατόπεδα σε ευρωπαϊκό έδαφος και να ζητήσουν άσυλο, θα πρέπει πρώτα να καταφέρουν να περάσουν από τα περίπολα των συνοριοφυλάκων και της αστυνομίας στην στεριά και του Λιμενικού στη θάλασσα. Αυτά όμως, μόλις τους βρίσκουν δεν τους οδηγούν σε ένα κέντρο για να υποβάλουν αίτημα ασύλου ούτε καν τους περισυλλέγουν από την θάλασσα όπως θα όφειλαν.
Στον Έβρο. τους συλλαμβάνουν, τους γδύνουν από τα υπάρχοντά τους (με το αζημίωτο όπως αποκαλύφθηκε με ζοφερό τρόπο στις πρόσφατες συλλήψεις συνοριοφυλάκων) και αφού έχουν βιαιοπραγήσει εναντίον τους, τους πετάνε στην άλλη πλευρά των συνόρων. Στην θάλασσα, τα πράγματα είναι χειρότερα. Τα περιπολικά του Λιμενικού παρεμποδίζουν με επικίνδυνους ελιγμούς τις ξεχειλισμένες βάρκες που προσπαθούν να προσεγγίσουν κάποιο νησί. Το βίντεο από το 2020, με σκάφος του Ελληνικού Λιμενικού, το οποίο επιτίθεται με κοντάρια ακόμη και με πυροβολισμούς σε μια βάρκα μεταναστών που ουρλιάζουν είναι αποκαλυπτικό για τις μεθόδους που ακολουθεί η κυβέρνηση. (https://www.bbc.com/news/av/world-europe-51715422).
Τα τελευταία χρόνια, ακόμη και οι πρόσφυγες που καταφέρνουν να πατήσουν το πόδι τους σε κάποιο νησί, κυριολεκτικά απαγάγονται και πετιώνται σε ακυβέρνητες πλαστικές σχεδίες διάσωσης κατά μεσής του πελάγους –όπως αποκάλυψαν τον Μάιο δημοσιεύοντας βίντεο από όλη την διαδικασία, οι Νew York Times.
Σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας έως και χίλια περιστατικά χερσαίων επαναπροωθήσεων έγιναν μόνο το β’ εξάμηνο του 2020. Και καθώς οι πρόσφυγες άρχισαν να επιστρέφουν στην θαλάσσια οδό κλιμακώθηκαν και οι θαλάσσιες. Μόνο την πρώτη εβδομάδα του 2023, η Ελληνική Ακτοφυλακή σταμάτησε 32 σκάφη που μετέφεραν 1108 άτομα, σημειώνοντας αύξηση 125% στις απωθήσεις σε σύγκριση με την πρώτη εβδομάδα του 2022.
Και η ρατσιστική ατζέντα της ΝΔ δεν περιορίζεται στην θανατοπολιτική των pushback. Καθ’ όλη την τετραετία, συνοδεύτηκε από μια άγρια ρατσιστική προπαγάνδα. Ξεκίνησε τον Μάρτη του 2020 στον Έβρο, με τον «υβριδικό πόλεμο» εναντίον των προσφύγων που τάχα «τους στέλνει η Τουρκία» για να «μας καταλάβουν». Η κυβέρνηση της ΝΔ μαζί με την αστυνομία και τους συνοριοφύλακες δεν δίστασε να κινητοποιήσει και όλο τον παραστρατιωτικό ακροδεξιό εσμό, παντρεύοντας τον ρατσισμο με τον εθνικισμό.
Στη συνέχεια ο Μητσοτάκης επιχείρησε να καταλάβει τα νησιά με τα ΜΑΤ προκειμένου να επιβάλει στους κατοίκους τους τη δημιουργία νέων στρατοπέδων συγκέντρωσης. Κάτι στο οποίο απέτυχε αρχικά, αλλά σε βάθος χρόνου κατάφερε να υλοποιήσει. Συνέχισε κλείνοντας ανοιχτές δομές στις πόλεις, σταματώντας τα προγράμματα στέγασης των προσφύγων, κόβοντας τα λιγοστά επιδόματα, στερώντας το δικαίωμα στην περίθαλψη. Και βέβαια μετέτρεψε τον Φράχτη στον Έβρο σε νέα «Ακρόπολη του Έθνους».
Ήταν αυτή ακριβώς η ρατσιστική ατζέντα που οδήγησε πρόσφυγες να επιλέγουν τις πιο δύσκολες και μακρύτερες διαδρομές, με αποτέλεσμα ναυάγια, όχι μόνο στη Λέσβο και στην Χίο αλλά και στα Κύθηρα, την Πελοπόννησο, την Κρήτη και το Ιόνιο. Με όλο και μεγαλύτερα πλοιάρια, εξίσου σάπια με τα μικρά, που ξεκινώντας από την Τουρκία, τη Λιβύη, την Τυνησία επιχειρούν να φτάσουν κατευθείαν στα ηπειρωτικά παράλια της Ιταλίας.
Και ιδού ένα τέτοιο, ακυβέρνητο, με 750 ανθρώπους ανοιχτά της Πύλου.
Πνιγμένοι στη θάλασσα...
Τι κάνει η κυβέρνηση και το Λιμενικό όταν ενημερώνονται για την ύπαρξη «πλοίου σε κίνδυνο» νωρίς το πρωί λίγο μετά τις 9 την Τρίτη 13/6 μέσω της ακτιβίστριας Nawal Soufi του Alarm Phone από την Ιταλία, που βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία μαζί τους;
Ακολουθούν την «πεπατημένη» είναι η απάντηση. Ό,τι κάνουν σε κάθε τέτοια περίπτωση, να εξασφαλίσουν ότι το πλοίο δεν θα μπει στα ελληνικά χωρικά ύδατα, δεν θα φτάσει τις ελληνικές ακτές. Η αντίδραση δεν είναι «άνθρωποι σε κίνδυνο, σπεύσατε να τους σώσετε» είναι «τι είναι αυτό που μας έλαχε, πώς θα γίνει να μην τους φορτωθούμε».
Έτσι εξηγείται καταρχάς η παντελής έλλειψη σπουδής. Σύμφωνα με το τάιμ λάιν του Λιμενικού, στις 11.30 ενημερώνεται το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης. Περνάνε δυόμισι ώρες μέχρι στις 13:50 να απογειωθεί από Μυτιλήνη ένα ελικόπτερο με προορισμό το αλιευτικό σκάφος που στις 15.35 εντοπίζεται. Στις 16.53 το Ελληνικό Λιμενικό παίρνει μέσω του Alarm Phone, νέο μήνυμα SOS, το οποίο εξέπεμψαν οι επιβαίνοντες, όπως το έλαβαν και η Frontex και το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Ενημερώνονται από το Αlarm Ρhone ότι οι επιβαίνοντες τους λένε ότι «δεν θα βγάλουν τη νύχτα».
Από τη στιγμή που προσεγγίζεται το πλοιάριο μέχρι τη βύθισή του περνάνε 11 συνολικά ώρες όπου βρίσκεται υπό τη συνεχή επιτήρηση του ελληνικού λιμενικού εν γνώσει και της Frontex και του ιταλικού λιμενικού. Υπάρχει όλος ο χρόνος για να πραγματοποιηθεί διάσωση. Στο Γύθειο, σταθμεύει μεγάλο ναυαγοσωστικό αλλά δεν παίρνει ποτέ διαταγή να πάει στο πλοιάριο. Στις 2 τα ξημερώματα το πλοιάριο βυθίζεται.
... και στα ψέματα
Αυτό που ακολουθεί είναι η απόπειρα του Λιμενικού και της κυβέρνησης να συμμαζέψουν τα ασυμμάζευτα. Οι πρώτες ανακοινώσεις του Λιμενικού αναφέρουν δυο καταφανώς αντιφατικές μεταξύ τους δικαιολογίες γιατί δεν προέβησαν σε διάσωση: ότι δεν είχαν υποχρέωση να παρέμβουν επειδή ήταν σε διεθνή ύδατα. Αλλά τελικά παρενέβησαν και οι επιβαίνοντες τάχα δεν ήθελαν να τους διασώσουν! Πέρα από αντιφατικές αποδείχθηκαν και ψευδείς.
Το ναυάγιο συνέβη μέσα σε διεθνή ύδατα για τα οποία υπεύθυνο για τη διάσωση ήταν το Ελληνικό Λιμενικό. Γι’ αυτό άλλωστε βρέθηκε και εκεί. Και μόνο η φωτογραφία των ανθρώπων στο πλοίο από το ελικόπτερο, με σηκωμένα τα χέρια, φτάνει να αποδείξει ότι ζητούσαν απεγνωσμένα βοήθεια. Το επιβεβαιώνει η Nawal Soufi, που συνομιλούσε μαζί τους. Το επιβεβαίωσαν αυτό και οι ίδιοι οι επιζώντες.
Στις αρχικές του ανακοινώσεις το Λιμενικό ισχυριζόταν ότι δεν είχε υπάρξει καμιά επαφή με το πλοιάριο. Στην επίσημη αναφορά του δεν υπήρχε καμιά αναφορά σε πρόσδεση του αλιευτικού από το πλωτό του Λιμενικού με σχοινί ούτε σε μηχανική βλάβη του πλοίου.
Αλλά σαν κύμα άρχισαν να έρχονται οι μαρτυρίες των επιζώντων ότι το Λιμενικό προσπάθησε να δέσει και να τραβήξει το πλοιάριο και τότε το πλοίο ταλαντεύτηκε και βυθίστηκε. Το ανέφεραν αυτό Πακιστανοί επιζώντες σε βίντεο που ανάρτησε η Πακιστανική Κοινότητα: «Aυτοί μας βύθισαν το σκάφος. Το σκάφος μας δεν θα βυθιζόταν αλλιώς. Από τη μια πλευρά έβαλαν ένα σκοινί λόγω του οποίου έγινε αυτό».
Το Λιμενικό και εκπρόσωποι της κυβέρνησης άλλαξαν τον ισχυρισμό τους λέγοντας ότι υπήρξε κάποια επαφή με το πλοιάριο αλλά δυο τρεις ώρες πριν τη βύθιση. Αλλά οι μαρτυρίες συνεχίστηκαν. Δημοσιογράφοι από την Γερμανία που μίλησαν με επιζώντες κατήγγειλαν στο γερμανικό WDR: «αυτό το σκάφος ουσιαστικά ρυμουλκήθηκε - όχι μόνο μία, όχι μόνο δύο, αλλά συνολικά τρεις φορές. Και τότε το πλοίο παλάντζαρε και βυθίστηκε». Το BBC και ο Guardian ανέτρεψε τους ισχυρισμούς του Λιμενικού ότι το αλιευτικό κινείτο με σταθερή πορεία και ταχύτητα μεταξύ 19:40 και 22.40 αποδεικνύοντας ότι ήταν ακινητοποιημένο για 7 ώρες, πριν βυθιστεί.
Η κυβέρνηση θεώρησε ότι μαντρώνοντας τους επιζώντες στην Μαλακάσα και βάζοντας τον εισαγγελέα Ντογιάκο να ανακοινώσει «μυστικότητα της έρευνας» θα μπορούσε να φιμώσει τις φωνές 104 ανθρώπων. Αλλά δεν της βγήκε. Είναι τόσο ξεδιάντροπα αυτά που συμβαίνουν ώστε ακόμη και η Σόφι Ιν’τ Βελντ, της Επιτροπής PEGA του Ευρωκοινοβουλίου δήλωσε: «Ο εισαγγελέας Ντογιάκος θέλει η έρευνα για το ναυάγιο στην Πύλο, να είναι μυστική. Πρόκειται για τον ίδιο που προσπάθησε να παρεμποδίσει την έρευνα στο σκάνδαλο με το Predator. Είναι ορατό το μοτίβο;»
Είναι ορατό σε όλο τον πλανήτη. Η ύπατη αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες δήλωσε ξεκάθαρα ότι πρέπει να υπάρξει ανεξάρτητη έρευνα. Δεν μπορεί να έχει κανείς καμιά απολύτως εμπιστοσύνη στις ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές γιατί είναι υπεύθυνες για το έγκλημα.
Υπάρχουν τρία βασικά ζητούμενα που έχουν προκύψει από το ναυάγιο της Πύλου. Όλη η αλήθεια να βγει στην επιφάνεια, να πληρώσουν όλοι οι φυσικοί και ηθικοί αυτουργοί αυτού του εγκλήματος και βέβαια αυτό το έγκλημα να μην επαναληφθεί.
Μπορούμε να νικήσουμε
Ο μόνος που μπορεί να επιβάλει ότι αυτοί οι στόχοι θα επιτευχθούν είναι το αντιρατσιστικό κίνημα και το κίνημα αλληγλεγγύης στην Ελλάδα και διεθνώς. Το έχει ξανακάνει.
Η πρώτη μαζική είσοδος μεταναστών και προσφύγων από τα Βαλκάνια, την Αν. Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή την δεκαετία του ’90 ξεκίνησε με το δόγμα του μπαμπά Μητσοτάκη που εισήγαγε τον όρο «λαθρομετανάστες» μην παρέχοντας καμιά απολύτως διαδικασία νομιμοποίησης και δολοφονώντας τους στα βόρεια κυρίως σύνορα. Είχαμε βρεθεί έξω από την Βουλή, μια μικρή συγκέντρωση, όταν ψηφιζόταν ο σχετικός νόμος καταγγέλλοντας τη ρατσιστική εκστρατεία. Αλλά στο τέλος της δεκαετίας πάνω από μισό εκατομμύριο μετανάστες πήραν χαρτιά κάτω από την πίεση ενός μαζικού αντιρατσιστικού κινήματος που είχε την στήριξη των συνδικάτων και αναπτύχθηκε μέσα από μια σκληρή και επίπονη δουλειά όλα εκείνα τα χρόνια.
Στα μέσα της δεκαετίας του 2000 το ελληνικό κράτος έβαλε τέλος στις διαδικασίες νομιμοποίησης προσαρμοζόμενο στις νέες επιταγές της Ευρώπης-Φρούριο. Τα σύνορα άρχισαν να κλείνουν όλο και περισσότερο, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες να βρίσκονται υπό διωγμό μέσα στην ίδια τη χώρα με ρατσιστικές επιχειρήσεις «σκούπα» που κορυφώθηκαν το 2012 με τον «Ξένιο Δία» που οργάνωνε ο Δένδιας. Αλλά το 2015 ένα ορμητικό ποτάμι από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες πέρασε το ένα μετά το άλλο τα σύνορα της ΕΕ σπάζοντας τις απαγορεύσεις έχοντας στην πρώτη γραμή το κίνημα αλληλεγγύης στην Ελλάδα που έγινε σύμβολο διεθνώς, κάνοντας ακόμη και τον Πάπα να προσκυνήσει στην Λέσβο. Η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας βρέθηκε στο πλευρό των προσφύγων.
Η καταδίκη της Χ.Α ήταν αποτέλεσμα μιας εξίσου σκληρής και πολυετούς μάχης κόντρα στην πολιτική και πρακτική κάλυψη που της παρείχαν οι μηχανισμοί του ελληνικού κράτους και οι συνδέσεις της με τη Νέα Δημοκρατία. Τον Οκτώβρη του 2020 έξω από το Εφετείο ήταν οι δεκάδες χιλιάδες αντιφασίστες-τριες που πανηγύρισαν μαζί με όλο τον κόσμο την καταδίκη της Χρυσής Αυγής. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες και μαζί τους η εργατική τάξη πήρε μια βαθιά ανάσα.
Μπορούμε να επαναλάβουμε σήμερα αυτές τις νίκες; Είναι μια μεγάλη παραγγελιά. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια ΕΕ απολύτως αποφασισμένη να συνεχίσει τη δολοφονική της πολιτική. Και απέναντι σε μια νέα κυβέρνηση Μητσοτάκη που υποβοηθούμενη από την είσοδο των φασιστικών-ακροδεξιών κομμάτων στην Βουλή -στα οποία η δική της ρατσιστική ατζέντα άνοιξε το δρόμο- ετοιμάζεται να κλιμακώσει την επίθεση. Μήπως είναι μάταιος κόπος γιατί η ελληνική κοινωνία έχει «ορμπανοποιηθεί»;
Οι 750.000 ψήφοι των ακροδεξιών κομμάτων που μπήκαν στην Βουλή, ανάμεσά τους και η «νέα» ναζιστική συμμορία του Κασιδιάρη, με κοινό τους παρονομαστή τον ανοιχτό ρατσισμό προς τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, είναι μια αρνητική εξέλιξη που κανείς δεν πρέπει να υποτιμήσει. Αλλά δεν μπορεί να καταλήγει κανείς σε εύκολα συμπεράσματα περί «ορμπανοποίησης» της κοινωνίας απλά με βάση τα εκλογικά αποτελέσματα.
Συμπεριέλαβε π.χ. ποτέ κανείς εκλογολόγος τους πρόσφυγες και τους μετανάστες σε αυτόν τον «λογαριασμό»; Δεν ανήκουν αυτοί στην «κοινωνία»; Τον Φεβρουάριο του 2023 ο αριθμός των καταγεγραμμένων μεταναστών που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα ήταν 748.709 χωρίς να συμπεριλάβουμε εκείνους χωρίς χαρτιά, παραπάνω απ’ όσες ήταν οι ψήφοι όλων των φασισταριών μαζί. Δεν έχουν δικαίωμα ψήφου, δεν τους μετράνε στις δημοσκοπήσεις, αλλά ζούμε δίπλα-δίπλα, αποτελούν περίπου το 10% του πληθυσμού και το 28% του εργατικού δυναμικού.
Δεν είναι πλειοψηφία η ακροδεξιά μέσα στην κοινωνία -ακόμη και αν σε αυτή αθροίσει το κομμάτι των ακροδεξιών ψηφοφόρων της ΝΔ. Αλλιώς, γιατί η ΠτΔ Σακελλαροπούλου, που προχθές φωτογραφιζόταν στον Φράχτη, να πηγαίνει την επόμενη στην Πύλο; Σάπιος και υποκριτικός ο ανθρωπισμός της, όπως και η κήρυξη του τριήμερου πένθους, αλλά αντανακλά μια πραγματικότητα:
Η πλειοψηφία του κόσμου δεν θέλει να βλέπει τους πρόσφυγες να πνίγονται. Και αυτή είναι μια καλή αφετηρία από την οποία μπορεί να ξεκινήσει κανείς για να του εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό αλλά και τι μπορεί να κάνει για να το σταματήσει.
Ακόμη περισσότερο, οι νίκες και οι ήττες δεν μετριώνται μόνο μια φορά στα τέσσερα χρόνια με την ψήφο, κρίνονται μέρα τη μέρα στο πεδίο της ταξικής πάλης, της οποίας οι εκλογές αποτελούν μόνο ένα από τα μέτωπα, και το πιο αδύναμο από την πλευρά του εργατικού κινήματος. Το ποιος θα νικήσει θα κριθεί σε άλλα πιο κρίσιμα. Ποιος ελέγχει τους δρόμους; Ποιος διαδήλωσε κατά χιλιάδες μετά το ναυάγιο; Με ποιον είναι η εργατική τάξη και τα συνδικάτα;
Οι δεκάδες χιλιάδες κόσμου που διαδήλωσαν στα συλλαλητήρια που κατήγγειλαν το ρατσιστικό έγκλημα στην Πύλο σπάζοντας το υποκριτικό «τριήμερο πένθος» είναι η ζωντανή απόδειξη ότι το αντιρατσιστικό κίνημα είναι πιο μεγάλο και πολύ πιο μπροστά απ’ ότι ήταν την δεκαετία του 1990 ή του 2000. Τα αντιρατσιστικά συλλαλητήρια αλληλεγγύης που έγιναν στην Ολλανδία, την Βρετανία, την Ιταλία, αυτά που προηγήθηκαν στην Γαλλία, και αυτά που θα ακολουθήσουν σε όλη την Ευρώπη, δείχνουν ότι είναι κομμάτι ενός διεθνούς κινήματος.
Δεκάδες ήταν τα συνδικάτα και τα Εργατικά Κέντρα που κάλεσαν στα συλλαλητήρια μεταξύ αυτών και το Εργατικό Κέντρο Αθήνας. Πολλά παραπάνω ήταν εκείνα που όλο το προηγούμενο διάστημα στα νοσοκομεία, στην εκπαίδευση, στη Μανωλάδα, στα λιμάνια και αλλού υπερασπίστηκαν τους μετανάστες και τους πρόσφυγες.
Η κοινωνική δύναμη που έχει σήμερα ο «ενορίτης» ψηφοφόρος της Νίκης ή ο οπαδός του Κασιδιάρη που απειλεί τον Κωνσταντίνου και τον Αποστολόπουλο με δολοφονίες κρυμμένος πίσω απο ένα πληκτρολόγιο, είναι περιρρέουσα σκόνη μπροστά στην οργανωμένη δύναμη της εργατικής τάξης. Αυτή μπορεί, μπαίνοντας σε κίνηση, να αποτρέψει αυτή τη σκόνη να κατακαθήσει σε ένα αντιδραστικό φασιστικό κίνημα σαν και αυτό που πήγε να κάνει η Χ.Α.την προηγούμενη δεκαετία και σαν αυτό που θα επιχειρήσουν οι «Σπαρτιάτες του Κασιδιάρη» σήμερα.
Ξέρουμε πως πρέπει να απαντήσουμε: Κρατώντας τους δρόμους, τις γειτονιές, τα σχολεία και τους χώρους εργασίας καθαρούς από τα ναζιστικά τάγματα εφόδου. Αντιπαλεύοντας και απομονώνοντας κάθε απόπειρά των εχθρών της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να νομιμοποιήσουν την παρουσία τους «αφού τους ψήφισε τόσος κόσμος». Δίνοντας την μάχη για την καταδίκη του Κασιδιάρη και της υπόλοιπης ναζιστικής συμμορίας και στο Εφετείο. Χτίζοντας το ενιαίο μέτωπο της εργατικής τάξης ενάντια στον φασισμό με τα συνδικάτα στην πρώτη γραμμή. Υπάρχουν κεκτημένα σε αυτό το επίπεδο από τη νικηφόρα μάχη που δώσαμε ενάντια στην Χ.Α. και είναι επείγουσα ανάγκη να τα ξανακάνουμε πράξη. Χρειάζεται απαραίτητα να κάνουμε και κάτι ακόμη.
Τα συνδικάτα και η Αριστερά να βάλουν στην πρώτη γραμμή δίπλα στον αντιφασιστικό αγώνα τη μάχη ενάντια στον ρατσισμό της ΝΔ που μετατοπίζει την πολιτική ατζέντα συνεχώς προς τα ακροδεξιά. Είναι τα ιδεολογικά εργαλεία της άρχουσας τάξης, ο ρατσισμός, ο εθνικισμός, το «πατρίς θρησκεία οικογένεια» που θρέφουν τους φασίστες. Όποιος αφήνει «στην άκρη» ή «προσαρμόζεται» σε αυτά τα μέτωπα αργά ή γρήγορα θα δει νέα κεφάλια της φασιστικής Λερναίας Ύδρας να ξεπετιούνται ξανά.
Τι να κάνουμε
Χρειάζεται δράση. Να κρατηθεί ανοιχτό το μέτωπο που άνοιξε στο δρόμο με μαζικά ενωτικά συλλαλητήρια σαν και αυτά που είδαμε τις μέρες μετά το ναυάγιο σε όλη την Ελλάδα. Σε αυτόν τον αγώνα να μπούνε μπροστά με αποφάσεις τα συνδικάτα και οι φοιτητικοί σύλλογοι, οργανώνοντας συνελεύσεις και εκδηλώσεις, ενημερώνοντας τα μέλη τους. Να κινητοποιηθεί το μεγάλο δυναμικό του κόσμου της αλληλεγγύης, των κοινοτήτων των προσφύγων και των μεταναστών κρατώντας ζωντανή την επικοινωνία και την σύνδεση με τους διασωθέντες που η κυβέρνηση κρατάει απομονωμένους στην Μαλακάσα. Παίρνοντας κάθε πρωτοβουλία σε νομική κατεύθυνση που δεν θα αφήσει την πολιτική, δικαστική εξουσία να κουκουλώσουν αυτό το έγκλημα, που θα εξασφαλίσει δικαιοσύνη για τους επιζώντες και τους συγγενείς των νεκρών. Να υπάρξουν πρωτοβουλίες κοινής δράσης σε διεθνές επίπεδο.
Σε αυτήν την κατεύθυνση κινήθηκε η ΚΕΕΡΦΑ βγάζοντας το πρώτο κάλεσμα για συλλαλητήρια την επόμενη του ναυαγίου σε όλη την Ελλάδα, οργανώνοντας μαζί με την Πακιστανική Κοινότητα συνέντευξη τύπου για τους συγγενείς των θυμάτων, βγάζοντας τις μαρτυρίες τους στη δημοσιότητα, πηγαίνοντας στην Μαλακάσα για να βρει και να συντονίσει τα επόμενα βήματα μαζί με τους διασωθέντες.
Αλλά χρειάζονται και στόχοι. Το αντιρατσιστικό κίνημα και το κίνημα αλληλεγγύης χρειάζεται να αγκαλιάσουν και να προτάξουν ξανά το απλό αίτημα που οι ίδιοι οι πρόσφυγες θέτουν από το 2015 προς την ελληνική κυβέρνηση και την ΕΕ: Open the borders -Ανοίξτε τα σύνορα.
Μόνο έτσι θα σταματήσουν να ριψοκινδυνεύουν άνδρες, γυναίκες και παιδιά τις ζωές τους σε βαρκούλες και σαπιοκάραβα, θα σταματήσει ο θάνατος σε ποτάμια και θάλασσες, θα μείνουν χωρίς δουλειά οι διακινητές εντός και εκτός των συνόρων, θα σταματήσουν τα δολοφονικά pushbacks.
Θα μπει ένα τέλος στην τεράστια σπατάλη δισεκατομμυρίων ευρώ στον αποτρεπτικό μηχανισμό θανάτου που έχουν στήσει η Frontex, οι ακτοφυλακές και τα λιμενικά των χωρών εισόδου, στην τεράστια σπατάλη των φραχτών και των υπερσύγχρονων μέσων επιτήρησης συνόρων, την σπατάλη των στρατοπέδων συγκέντρωσης που χτίζει η ΕΕ στις χώρες εισόδου και στις γειτονικές χώρες. Απαιτώντας τα χρήματα αυτά να διατεθούν για στέγη, σίτιση, παιδεία, υγειονομική περίθαλψη για αυτόν το κόσμο.
Το αίτημα για ανοιχτά σύνορα που βάζει η ΚΕΕΡΦΑ εκφράζοντας ένα μεγάλο κομμάτι του αντιρατσιστικού κινήματος και του κινήματος αλληλεγγύης, είναι μειοψηφικό στα κόμματα της Αριστεράς με εξαίρεση την ΑΝΤΑΡΣΥΑ που το ανέδειξε συστηματικά πριν και μετά την Πύλο.
Οι ηγεσίες των κομμάτων της ρεφορμιστικής Αριστεράς σε όλη τη μακρά προεκλογική περίοδο αγνόησαν συνειδητά ένα από τα πιο κεντρικά μέτωπα της ατζέντας της ΝΔ, θεωρώντάς το προνομιακό της πεδίο και προσαρμοζόμενα όλο και περισσότερο σε αυτήν την ατζέντα αντί να την κοντράρουν. Χρειάστηκε να γίνει το ναυάγιο για να κινητοποιηθούν - και ήταν θετικό ότι κάλεσαν τον κόσμο στο δρόμο, πήγαν στην Πύλο, μίλησαν με τους διασωθέντες, κατήγγειλαν τη ΝΔ. Αλλά αυτά δεν απαντάνε στην απειλή.
«Απέναντι σε αυτή την Alt Right υπερσυντηρητική αντεπίθεση που διεκδικεί μακρά περίοδο ιδεολογικής και πολιτικής ηγεμονίας, η Αριστερά οφείλει να αντιτάξει μια εξίσου ολοκληρωμένη, μαζική, επιθετική και με αυτοπεποίθηση διατυπωμένη Alt Left πολιτική», τονίζουν σε κοινή τους ανακοίνωση 23 μέλη και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ζητώντας από το κόμμα τους «να πρωταγωνιστήσει στην έρευνα για τις βαριές ευθύνες της ελληνικής πλευράς και του Λιμενικού Σώματος, τις βαρύτατες ευθύνες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Commission και της Frontex, να μην απαλλάξει των εγκληματικών ευθυνών της την κυβέρνηση Μητσοτάκη, να αποσύρει ΤΩΡΑ την υποστήριξή του στον υπάρχοντα φράχτη στον Έβρο». Είναι στη σωστή κατεύθυνση.
Αλλά ο Τσίπρας κινείται στην αντίθετη. Τι πρακτικό αντίκρυσμα έχει το ευχολόγιο «για ένα νέο σύμφωνο μετανάστευσης και ασύλου με νόμιμες οδούς», όταν ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ που το 2016 υπέγραψε τη Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας που έκλεισε τα σύνορα και άνοιξε τα στρατόπεδα στα νησιά;
Και οι ηγεσίες του ΚΚΕ και του ΜέΡΑ25 διστάζουν να πάρουν καθαρή θέση πάνω στα ίδια ζητήματα. Αντί να πούνε καθαρά «σας καλωσορίζουμε», «είστε καλοδεχούμενοι να μείνετε στην Ελλάδα», να απαντήσουν με σθένος «ναι θα τους πάρουμε σπίτι μας», εστιάζουν στην «ελεύθερη διέλευση» και την ανατροπή της συμφωνίας του Δουβλίνου για μια πιο «δίκαια ανακατανομή» των προσφύγων. Αποδέχονται δηλαδή το αφήγημα της ΝΔ ότι η Ελλάδα «δεν χωράει άλλους», οπότε ας περάσουν να πάνε σε άλλη χώρα της Ευρώπης.
Τι αλήθεια σημαίνει το αίτημα για «ασφαλή περάσματα» και ποια είναι αυτά; Το αίτημα των «ασφαλών περασμάτων» στην ουσία υποκύπτει στον ρεαλισμό «για να μην τα τσουγκρίσουμε με την ΕΕ, ας κρατάνε κλειστές τις πύλες αλλά ας χαλαρώσουν λίγο τη φύλαξη να περνάνε όσοι τα καταφέρνουν με καμιά βαρκούλα». Δεν μπορεί να είναι αυτό το ζητούμενο του κινήματος αλληλεγγύης.
Ανοίξτε τα σύνορα, ρίξτε τον φράχτη, σταματήστε τα pushbak και τις δολοφονίες, δώστε άσυλο, στέγη, εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη, ίσα δικαιώματα, καταργήστε τις μεταναστατευτικές συμφωνίες της ΕΕ.
Αυτό είναι το πλαίσιο που μπορεί να μετατρέψει την οργή της πλειοψηφίας για τις δολοφονίες σε πλειοψηφική δύναμη ανατροπής της πολιτικής της Ευρώπης-Φρούριο που βρίσκεται στο επίκεντρο του προβλήματος. Αυτό είναι το πλαίσιο που μπορεί να βάλει φραγμό στην ακροδεξιά και να τσακίσει την φασιστική απειλή. Το πλαίσιο που πρέπει να υιοθετήσει κάθε κόμμα της Αριστεράς. Και αν δεν το κάνουν οι ηγεσίες, οφείλει να το κάνει η βάση. Από τη δική μας πλευρά θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας σε αυτήν την κατεύθυνση.