18/10, Ηράκλειο Κρήτης, Απεργιακός ξεσηκωμός για τη διάσωση του Βενιζέλειου Νοσοκομείου.
Ο Baba Aye, σύντροφος από τη Νιγηρία που εργάζεται στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, συμμετείχε μαζί με εκατοντάδες ακτιβιστές του τομέα της Υγείας, ακαδημαϊκούς και γιατρούς στο 19ο Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης για την Πολιτική Υγείας στην Ευρώπη (IHA PE). Το θέμα του συνεδρίου ήταν “Καπιταλισμός, πανδημίες και δημόσια Υγεία”.
Παρουσιάζουμε εδώ τα βασικά σημεία της ομιλίας του.
Οι σοσιαλιστές επιχειρηματολογούν με συνέπεια, ότι ο καπιταλισμός βρίσκεται στην καρδιά των αυξανόμενων ανισοτήτων στην υγεία, στις κρίσεις της υγείας και την κλιματική κρίση. Η πανδημία του COVID-19, η κακοδιαχείρισή της από τις κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις που έβγαζαν κέρδη από αυτήν, επιβεβαιώνουν αυτό το επιχείρημα με αίμα και καταστροφή. Εφτά εκατομμύρια ζωές χάθηκαν. Η εμφάνιση και η εξάπλωση της πανδημίας σχετίζονται με τη δυναμική της συσσώρευσης του κεφαλαίου. Μία σωστή ανταπόκριση στην κρίση αυτή, περιορίστηκε από το κίνητρο του κέρδους. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, το θέμα του συνεδρίου και το περιεχόμενο των συζητήσεων εκεί ήταν πολύ επίκαιρα.
Η προοπτική της Παγκόσμιας Υγείας και σχετικών προσεγγίσεων
Οι άμεσες και έμμεσες επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στη δημόσια Υγεία δεν μπορούν να τονιστούν υπερβολικά. Όντως, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προέβλεψε ότι θα υπάρξουν περισσότεροι από 250 χιλιάδες επιπλέον θάνατοι κάθε χρόνο από το 2030 ως το 2050, ως αποτέλεσμα της σχετιζόμενης με την κλιματική αλλαγή – υποθρεψίας, της μαλάριας (ελονοσία στμ), διάρροιας και καταστάσεων λίγο πριν τη θερμοπληξία. Η πλειοψηφία αυτών των θανάτων θα είναι στις φτωχότερες χώρες με αδύναμα συστήματα Υγείας. Έτσι, χωρίς έκπληξη, ο δρ. Τέντρος Γκεμπερεγέσους, ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, περιέγραψε την κλιματική κρίση ως μία υγειονομική κρίση.
Η Διακυβερνητική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) στην έκθεσή της με τίτλο: “Κλιματική Αλλαγή 2022: Επιπτώσεις,Προσαρμοστικότητα και Ευαλωτότητα” επιβεβαίωσε τους φόβους του δρ. Γκεμπερεγέσους όταν είπε ότι ο κόσμος ίσως φτάσει σύντομα σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή εκτός και αν γίνουν επειγόντως σοβαρά βήματα απέναντι σε αυτό το πρόβλημα της ίδιας της ύπαρξης. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι κάτι που θα έρθει στο μέλλον. Για να δανειστώ την έκφραση του Μάικ Ντέιβις, “το τέρας δεν είναι πια στην πόρτα, την έχει περάσει”.
Φέτος είδαμε πλημμύρες κυριολεκτικά σε κάθε περιοχή του πλανήτη, χάθηκαν ζωές, καταστράφηκαν σπίτια και οικοσυστήματα. Στην Αφρική μόνο, πάνω απο 2.200 άνθρωποι σκοτώθηκαν από τέτοιες πλημμύρες σε δεκαπέντε χώρες, από τον περασμένο Φλεβάρη. Τουλάχιστον δέκα χώρες έχουν κατακλυστεί από πλημμύρες. Βόρεια Αμερική, Λατινική Αμερική, Αυστραλία κανένα μέρος δεν έχει γλιτώσει. Και αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου που δείχνει τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει ο πλανήτης λόγω της κλιματικής κρίσης.
Πρόσφατες μελέτες δειχνουν ότι περισσότερες από τις μισές ασθένεις που προσβάλλουν τους ανθρώπους και μεταδίδονται μέσω μικροοργανισμών, έχουν επιδεινωθεί από την κλιματική αλλαγή. Νοσήματα του αναπνευστικού, του καρδειαγγειακού, καθώς και άλλα μη-μεταδιδόμενα νοσήματα επίσης έχουν αυξηθεί από τη ρύπανση του περιβάλλοντος και την κλιματική κρίση.
Μέσα σε αυτά τα πλαίσια μπορούμε να κατανοήσουμε την αυξημένη επίπτωση των υγειονομικών κρίσεων συμπεριλαμβανομένου των πανδημιών όπως αυτής του COVID-19. Επιπλέον, παρά τα άλματα στην ανάπτυξη της επιστήμης, είναι πιθανότερο την επόμενη περίοδο να έχουμε περισσότερες και εντονότερες πανδημίες.
Η έννοια της “τριπλής πλανητικής κρίσης” έχει κερδίσει έδαφος τα τελευταία χρόνια. Με αυτόν τον όρο, αστοί (αλλά και ριζοσπάστες όλων των αποχρώσεων) ακαδημαϊκοί και πολιτικοί αναγνωρίζουν ότι η κλιματική κρίση, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η απώλεια βιοποικιλότητας διαπλέκονται και μπορούν να θεωρηθούν ως μία ενιαία κρίση με τρία επίπεδα. Στο ξεκίνημα της COVID-19 πανδημίας, το Ηνωμένα Έθνη πήραν θέση υποστηρίζοντας αυτήν την οπτική και την κατανόηση, ότι αυτή η επικίνδυνη κατάσταση της υγείας του πλανήτη και της ανθρωπότητας που κατοικεί τον πλανήτη, είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Ήταν το ιατρικό περιοδικό Lancet που ξεκίνησε μία ξεκάθαρη ιδεολογική και ακαδημαϊκή στροφή σε αυτό σε μια εργασία του το 2014. Ήταν το “Από τη δημόσια υγεία στην πλανητική υγεία: Μανιφέστο”. Το όραμα αυτού του μανιφέστο είναι “για ένα πλανήτη που θρέφει και συντηρεί την ποικιλότητα της ζωής με την οποία συνυπάρχουμε και από την οποία εξαρτώμαστε”. Και ο στόχος του είναι “να δημιουργήσουμε ένα κίνημα για την πλανητική υγεία”.
Το μανιφέστο ισχυρίζεται ότι “έχουμε δημιουργήσει ένα άδικο οικονομικό σύστημα που ευνοεί μία μικρή, πλούσια ελίτ σε σχέση με τους πολλούς που έχουν πολύ λίγα”. Εκ πρώτης όψεως ακούγεται ριζοσπαστικό. Ο Ριτσαρντ Χόρτον και οι συνεργάτες του που σχεδίασαν το μανιφέστο δεν έμειναν εκεί. Πρόσθεσαν επίσης ότι “η ανοχή μας στο νεοφιλελευθερισμό και σε διακρατικές δυνάμεις που αφιερώνονται σε σκοπούς μακριά από τις ανάγκες της μεγάλης πλειοψηφίας των ανθρώπων και ειδικά εκείνων που είναι οι πιο ευάλωτοι και οι πιο φτωχοί” έχει συμβάλλει στο βάθεμα της πλανητικής κρίσης που αντιμετωπίζουμε.
Μία πιο προσεκτική ματιά στα περιεχόμενα αυτού του Μανιφέστο αποκαλύπτει την ρεφορμιστική του πρόθεση. Πρώτον, η ιδέα ότι “εμείς” δημιουργήσαμε αυτό το άδικο σύστημα χωρίς να ξεκαθαρίζεται ότι είναι δημιούργημα της τάξης που εκπροσωπεί το κεφάλαιο και η οποία κερδίζει από αυτό, είναι σαν να ρίχνουν στάχτη στα μάτια μας. Το σύστημα δεν ευνοεί απλά τη μειοψηφία των πλουσίων. Αυτοί το δημιούργησαν και το συντηρούν με τη δύναμη των όπλων και της ιδεολογικής συσκότισης, όπως για παράδειγμα βλέπουμε κάτω από την επιφάνεια της φαινομενικά ριζοσπαστικής εναλλακτικής του πλανητικού κινήματος για την Υγεία. Δεύτερον, εμείς, η εργατική τάξη δηλαδή, δεν ανεκτήκαμε απλά το νεοφιλελευθερισμό. Επιβλήθηκε πάνω μας και παλεύουμε να αντισταθούμε με απεργίες, διαδηλώσεις, καταλήψεις και άλλες αντι-συστημικές μορφές συλλογικής δράσης.
Δεν είναι μόνο στην ανάλυσή του, που αυτό το μανιφέστο παρουσιάζει μία οπτική ταξικά αγνωστικιστική. Οι προτάσεις του αποτυγχάνουν να αντιμετωπίσουν τη συσσώρευση του κεφαλαίου που κινεί ολόκληρο το σύστημα και την επίδραση αυτού στην πλανητική υγεία. Εν προκειμένω, παρά την όλη συζήτηση για το χτίσιμο “ενός δυνατού κοινωνικού κινήματος βασισμένου στη συλλογική δράση σε κάθε επίπεδο της κοινωνίας”, μας λένε ότι “η πλανητική υγεία εξαρτάται από την ατομική συμπεριφορά απέναντι στη ζωή και μία φιλοσοφία τρόπου ζωής”. O κόσμος λοιπόν, δεν αλλάζει με αγώνα για να ανατρέψουμε τις δυνάμεις που οδηγούν την ανθρώπινη ζωή και την παγκόσμια ευημερία στο γκρεμό. Η λανθασμένη λύση μιας ιδεαλιστικής αντιμετώπισης για την πλανητική υγεία δεν είναι τυχαία.
Το μανιφέστο του 2014 ήταν η αφετηρία… Στη συνέχεια, το 2015, ενισχύθηκε από την Επιτροπή Rockefeller Foundation-Lancet για την Πλανητική Υγεία, η οποία παρήγαγε μια σειρά από μελέτες. Στην έκθεσή της με τίτλο 'Διαφύλαξη της ανθρώπινης υγείας στην Ανθρωποκαινή εποχή: Έκθεση της Επιτροπής Rockefeller Foundation-Lancet για την πλανητική υγεία', οι κύριοι ιδεολόγοι αυτής της προσέγγισης εμβάθυναν τις εισηγήσεις που συγκεντρώσαμε από το προηγούμενο μανιφέστο.
Η λέξη “καπιταλισμός” δεν αναφέρεται καθόλου σε αυτή την έκθεση που εμφανίζεται να ανησυχεί για τη διαφύλαξη της ανθρώπινης υγείας σήμερα. Όπου μιλάει για εκμετάλλευση, αυτή σχετίζεται με την εκμετάλλευση των “βιολογικών πόρων”, των “πόρων της γης”, το “περιβάλλον” ή “πολύτιμων πόρων”. Και ενώ σημειώνει ότι οι “παγκόσμιες ελίτ” είναι που επωφελούνται από την “εκμετάλλευση των πολύτιμων πόρων”, αυτό που καλεί τα “κινήματα βάσης” να κάνουν είναι να “αντιμετωπίσουν την κακή διακυβέρνηση και τα διεφθαρμένα συστήματα” που ασκούν αυτή την εκμετάλλευση και όχι να την σταματήσουν.
Μία κοινοπραξία πανεπιστημίων, ερευνητικών ινστιτούτων και μη-κυβερνητικών οργανώσεων αποτελούν τη Συμμαχία για την Πλανητική Υγεία (PHA) για να προωθήσουν την ουτοπική ατζέντα της διαφύλαξης της ανθρώπινης υγείας και να αποτρέψουν την πλανητική καταστροφή χωρίς να αλλάξουν το καπιταλιστικό σύστημα.
Οι παγκόσμιοι ηγέτες συναντήθηκαν στις 30 Νοέμβρη-1 Δεκέμβρη του 2021, σε μία ειδική συνεδρία της Παγκόσμιας Συνέλευσης για την Υγεία, όπου αποφάσισαν να ενισχύσουν την πρόληψη για τις πανδημίες, την προετοιμασία και την αντιμετώπιση, ώστε ο κόσμος να μην βρεθεί ξανά αντιμέτωπος με μία υγειονομική κρίση τόσο καταστροφική όσο ήταν αυτή του COVID-19. Στην καρδιά αυτής της στρατηγικής είναι για άλλη μια φορά η προσέγγιση της “Ενιαίας Υγείας”.
Ο καπιταλισμός είναι ο συνδετικός κρίκος
Ο συνδετικός κρίκος που δεν βλέπουν, παρόλο που μας κοιτάει όλους κατάματα, είναι η φύση του καπιταλισμού. Το πώς η ατελείωτή του εμμονή στην εμπορευματοποίηση προκαλεί ρήξη στο βιώσιμο κοινωνικο-οικολογικό μεταβολισμό.
Η ανθρωπότητα πάντα αλληλεπιδρούσε με τη φύση για την βιωσιμότητα. Πράγματι, είμαστε κομμάτι της φύσης, όπως όλα τα υλικά. Η κατανόηση μας για τη φύση έχει αυξηθεί με την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Στην καρδιά τους βρίσκεται η κοινωνική οργάνωση της εργασίας, και τα εργαλεία τα οποία (με την πνευματική και σωματική μας εργασία) χρησιμοποιήσαμε για να διαμορφώσουμε τη φύση και την κοινωνία.
Η θεωρητικοποίηση της σχέσης μεταξύ του περιβάλλοντος, των οικοσυστημάτων και των κοινωνικών δραστηριοτήτων έχει μακρά ιστορία. Ορισμένες από τις πρώτες καταγραφές προέρχονται από τα έργα του Αλκμαίονα του Κροτωνιάτη και του Δημόκριτου των Αβδήρων περίπου το 500 π.Χ. Ο Ιπποκράτης μας άφησε επίσης το έργο του "Περί Αέρων, Υδάτων και Τόπων".
Οι πανδημίες είναι σοβαρές κρίσεις δημόσιας Υγείας, είναι εξάρσεις μεταδοτικών νοσημάτων που απλώνονται σε ένα σημαντικό τμήμα του ανθρώπινου πληθυσμού. Είναι τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα της υγειονομικής αντανάκλασης των δυναμικών μεταξύ του κοινωνικο-οικονομικού και του περιβάλλοντος στην πορεία της ιστορικής εξέλιξης.
Η πρώτη καταγεγραμμένη πανδημία ήταν η πανούκλα της Αθήνας το 430 πΧ κατά τη διάρκεια του Πελλοπονησιακού Πολέμου. Σκοτώθηκαν από 75 έως 100 χιλιάδες άνθρωποι. Αυτά τα νούμερα αντιπροσώπευαν περίπου το ένα τέταρτο ολόκληρου του πληθυσμού της Αθήνας εκείνη την εποχή. Η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία επίσης ρημάχτηκε από μία σειρά πανδημιών που ακολουθούσαν τα μονοπάτια του εμπορίου και των μεταφορών στην κλασσική περίοδο. Στη μεσαιωνική περίοδο, η βουβωνική πανώλη (άλλη μορφή της πανούκλας στμ) που σάρωσε την Ευρώπη, την Ασία και τη Βόρια Αφρική στα 1346-1353, άφησε περίπου 75 με 200 εκατομμύρια νεκρούς. Ο πληθυσμός του τότε “γνωστού” κόσμου (Ευρασία και Αφρική) ήταν λιγότερος από 500 εκατομμύρια.
Η “Εποχή των Ανακαλύψεων” ήταν μία σημαντική φάση της νεογνικής περιόδου του καπιταλισμού για την πρωταρχική συσσώρευση. Δίνει επίσης μια εικόνα στον τρόπο που οι πανδημίες αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης διαλεκτικής λεηλασίας, αρπαγής και καταστροφής. Μέσα σε έναν αιώνα της αποκαλούμενης “ανακάλυψης” της Αμερικής από την Ευρώπη, ο ιθαγενής πληθυσμός από 60 εκατομμύρια το 1490 συρρικνώθηκε κατά σχεδόν 90% στα μόλις 6 εκατομμύρια. Ενώ αυτό ήταν εν μέρει λόγω μαζικών δολοφονιών από τους κονκισταδόρες που πήγαν να κλέψουν χρυσό και ασήμι για να ταϊσουν τον εκκολαπτώμενο καπιταλισμό, υπάρχει μία άποψη ότι οι περισσότεροι πέθαναν λόγω λοιμωδών νοσημάτων όπως η ιλαρά, η ευλογιά, η γρίπη και ο κοκκύτης. Ο οργανισμός τους δεν είχε αναπτύξει ανοσία στα μικρόβια που προκαλούν αυτές τις ασθένειες γιατί πολύ απλά δεν υπήρχαν στο δικό τους περιβάλλον πιο πριν. Δεν ήταν μόνο σε περιοχές έξω από την Ευρώπη όπου μεγάλες δημογραφικές αλλαγές με σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία των ανθρώπων λάμβαναν χώρα με την ανάδυση του καπιταλισμού. Πιθανότατα οι πιο σημαντικές από αυτές, γίνονταν στις γενέτειρες αυτού του, βουτηγμένου στο αίμα, συστήματος. Κατά τη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης στις αρχές του 19ου αιώνα στη Βρετανία, εργάτες μετανάστευσαν κατά πλήθη στις αστικές περιοχές για να βρουν δουλειά στα εργοστάσια. Κατέληξαν στιβαγμένοι σε μαζική αθλιότητα, όπου ζούσαν σε ανθυγειϊνές συνθήκες. Αερογενείς ασθένειες διέλυσαν αυτές τις εργατικές κοινότητες, ειδικά αυτές στις περιοχές των ορυχείων. Αυτές οι συνθήκες ζωής συνέβαλαν επίσης και στις ασθένειες που μεταδίδονταν μέσω νερού.
Παραβιάζοντας τις υγειονομικές προειδοποιήσεις, οι βρετανοί εμπόροι συνέχισαν τις ναυτικές δραστηριότητές τους κατά τη διάρκεια της εποχής της πανδημίας χολέρας του 1827-1831, οδηγώντας σε έξαρση αυτής της μεταδοτικής ασθένειας τον Οκτώβριο του 1831. Απλώθηκε σαν πυρκαγιά προκαλώντας 50 χιλιάδες θανάτους. Υπήρξε ακόμα μία έξαρση στο τέλος της δεκαετίας του 1840, που οδήγησε σε ακόμα περισσότερους θανάτους.
Ως απάντηση στο μαζικό κύμα αντιδράσεων μετά τη δεύτερη έξαρση, η βρετανική κυβέρνηση ενέκρινε τον Νόμο για τη Δημόσια Υγεία του 1848. Φιλελεύθερα ρεφορμιστικά κινήματα καπιταλιστών που ήθελαν να κάνουν τις μίζερες ζωές των εργατών λίγο καλύτερες, χωρίς αμφιβολία με σκοπό να κατασβέσουν εξίσου την οργή τους για το σύστημα, έκαναν επίσης την εμφάνισή τους αυτή την περίοδο. Ένα από αυτά, η εταιρεία Υγεία των Πόλεων, έπαιξε σημαντικό ρόλο προώθησης αυτής της νέας στροφής στην πολιτική, με τρόπους που μοιάζουν με αυτό που βλέπουμε τώρα με τη Συμμαχία για την Πλανητική Υγεία για παράδειγμα, με περιορισμό των χειρότερων υπερβολών της επίδρασης του συστήματος πάνω στις ζωές, χωρίς όμως την ανατροπή της καθοριστικής δύναμης της συσσώρευσης του κεφαλαίου.
Εκείνη την εποχή έγιναν σημαντικές πρόοδοι στην επιστήμη της Υγείας που αντανακλούσαν τα άλματα στη γνώση. Αυτές έβαλαν τα θεμέλια για τη σύγχρονη ιατρική και δημόσια Υγεία. Επίσης, η μαζική ανάπτυξη και οι αγώνες των κινημάτων της εργατικής τάξης, έκαναν καθαρό στους καπιταλιστές ότι έπρεπε να αντιμετωπιστούν οι ανισότητες στην Υγεία στην καρδιά του καπιταλισμού της Ευρώπης του 19ου αιώνα. Στη Γερμανία του 1883, ο Βίσμαρκ ξεκίνησε το πρώτο μοντέρνο ασφαλιστικό σύστημα ενταγμένο σε μία καμπάνια κατά των σοσιαλιστών, προσπαθώντας μ' αυτό τον τρόπο να περιορίσει την επαναστατική επιρροή των σοσιαλιστών μέσα στην γερμανική εργατική τάξη.
Η εκβιομηχάνιση του 19ου αιώνα οδηγούνταν από τη χρήση του άνθρακα σηματοδοτώντας τη διολίσθιση στην εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα για την ανάπτυξη του κεφαλαίου. Τον εικοστό αιώνα, το πετρέλαιο έγινε ο μαύρος χρυσός που κατεύθυνε την εκβιομηχάνιση, τις μεταφορές, την παραγωγή ενέργειας ακόμα και την πράσινη επανάσταση στη γεωργία, ως το δεύτερο μισό του αιώνα.
Η Ρώσικη Επανάσταση και οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι ενέπνευσαν μία κοινωνικά προοδευτική κωδικοποίηση των παγκοσμίων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα μέσα της δεκαετίας του 1940. Η δημιουργία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και η διακήρυξή του για την υγεία όχι ως απλά στοιχειώδες ανθρώπινο δικαίωμα αλλά ως μία “κατάσταση απόλυτης σωματικής, πνευματικής και κοινωνικής ευημερίας και όχι απλώς την απουσία νόσου ή αναπηρίας”, ήταν κομμάτι αυτής της περιόδου.
Η περίθαλψη θεωρήθηκε δημόσιο αγαθό. Τα κράτη δαπανούσαν πόρους για την παροχή της. Η μεταπολεμική περίοδος που διήρκησε ως το τέλος της δεκαετίας του 1960, ήταν περίοδος ανόδου του καπιταλισμού. Τα αφεντικά και τα κράτη τους ήταν ευχαριστημένοι να δίνουν παροχές και να εξασφαλίζουν την ειρήνη σε αυτά τα πλαίσια. Τα προχωρήματα στη θεραπεία, στη νοσοκομειακή φροντίδα και στους εμβολιασμούς οδήγησε κάποιους ειδικούς στην υγεία να συμπεράνουν στα τέλη της δεκαετίας του '60, ότι ο κόσμος δεν θα αντιμετώπιζε ξανά πρόβλημα από λοιμώδη νοσήματα.
Η νεοφιλελευθερη εποχή του καπιταλισμού έφερε μεγάλες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες για την Υγεία, αυξάνοντας τον πλούτο και την επιρροή των μεγάλων φαρμακευτικών, παγκόσμιων εταιρειών Υγείας και ασφαλιστικών εταιρειών. Ακόμα πιο πρόσφατα, έφερε αυξηση του ιδιωτικού κεφαλαίου στην Υγεία και τις κοινωνικές υπηρεσίες. Αυτές οι δυναμικές έκαναν προτεραιότητα την εμπορευματοποίηση της Υγείας και της περίθαλψης.
Στο μεταξύ, η υγεία του πλανήτη, όπως και της ανθρωπότητας βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο. Η άκρατη χρήση ορυκτών καυσίμων, η βιομηχανική γεωργία και η επέκταση στην άγρια φύση είχαν και συνεχίζουν να έχουν ολέθριες συνέπειες. Είναι ενδεικτικό να δούμε την εξέλιξη των ρεφορμιστικών ιδεών της Ενιαίας Ιατρικής/Ενιαίας Υγείας, της Οικο-υγείας και της Πλανητικής Υγείας. Οι πρώτες δύο αναδείχτηκαν τη δεκαετία του 60. Ήταν κατά τη διάρκεια της γέννησης των κινημάτων για την περιβαλλοντική δικαιοσύνη, εντός της ευρύτερης φλόγας της περιόδου: ενάντια στον πόλεμο, τους πυρηνικούς εξοπλισμούς, τον ρατσισμό, την πατριαρχία και την οικονομική καθίζιση που ξεκινούσε να αισθάνεται η εργατική τάξη. Επανήλθαν στην εμφάνιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και ανανεώθηκαν με την επιδείνωση της κλιματικής κρίσης. Και τότε είναι που το “κίνημα” της Πλανητικής Υγείας συνδέθηκε μαζί τους. Όπως ο ρεφορμισμός γενικότερα, παίζουν το ρόλο των αλεξικεραύνων.
Συμπέρασμα
Οι πανδημίες πρέπει να γίνουν κατανοητές μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της τομής μεταξύ του περιβάλλοντος, της υγείας, της επιστήμης και της πολιτικής οικονομίας σε κάθε σημείο της ιστορίας. Η ανθρωπότητα είναι κομμάτι της φύσης. Κομμάτι, που διαμορφώνει τη φύση και την κοινωνία μέσω συνειδητής παραγωγικής δραστηριότητας. Ο καπιταλισμός είναι καταστροφικός για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη. Είναι ένα διακριτό σύστημα παραγωγής και ιδιοποίησης που υποτάσσει όλα όσα μπορεί στο σκοπό της επέκτασης του κέρδους. Αυτό θέτει το έδαφος για την κρίση στην υγεία και το κλίμα. Σαν ένα βαμπίρ, τρέφεται από όλα αυτά. Ακόμα και στις πανδημίες οι καπιταλιστές βγάζουν κέρδος. Περίπου εννιά καπιταλιστές έγιναν δισεκατομμυριούχοι από την πανδημία του Covid 19 για παράδειγμα. Με το επίπεδο της επιστημονικής γνώσης σήμερα, είναι δυνατό να θεραπεύσουμε το μεταβολικό ρήγμα μεταξύ των ανθρώπων και της υπόλοιπης φύσης. Αυτό όμως μπορεί να γίνει εφικτό μόνο σε ένα σοσιαλιστικό σύστημα, όπου η παραγωγή βασίζεται στις ανάγκες της μεγάλης πλειοψηφίας του πληθυσμού του σήμερα και του αύριο και όχι στο κέρδος ή την απληστία μιας χούφτας καπιταλιστών.
Οι ρεφορμιστικές ατζέντες όπως η Πλανητική Υγεία, Οικο-Υγεία και ενιαία Υγεία, αποτυγχάνουν ή εσκεμμένα αποφεύγουν από το να υποδείξουν την καθαρή ανάγκη για επαναστατική ανατροπή του καπιταλισμού για να διασφαλιστεί η υγεία τη Γης και η ανθρώπινη υγεία.
Μια από τις ηχηρές δεσμεύσεις από τους συμμετέχοντες στο 19ο IAHPE, (που με ευχαρίστησε που τις άκουσα) ήταν το ότι έγιναν αυτές οι συνδέσεις και η ανάγκη για βαθεμα της αντικαπιταλιστικής κινητοποίησης στην πάλη για υγεία για όλους.
Αυτή είναι μία μάχη για εμάς όλους για να την προχωρήσουμε, όπου και αν βρισκόμαστε. Είναι ένας αγώνας τον οποίο πρέπει να τον κερδίσουμε… ο χρόνος τελειώνει.