“Τουρκικόν Δημοτικόν Σχολείον Ξάνθης”. Δεκαετία του 1950.
Ο Θράσος Τζιάρας εξηγεί γιατί οι καταπιεσμένοι μουσουλμάνοι της Θράκης έχουν το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζονται ως Τούρκοι και απαιτεί από την Αριστερά τη στήριξή τους ενάντια στον κυβερνητικό ρατισισμό.
Έντονη συζήτηση για το θέμα της μειονότητας στην Θράκη άνοιξε μετά τις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου 2023 με αφορμή τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ στον νομό Ροδόπης, που ήταν η μοναδική “Ροζ” περιφέρεια σε ολόκληρη την επικράτεια με ποσοστά 33% ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, 27% ΝΔ και 23% ΠΑΣΟΚ, ενώ τα αντίστοιχα σε εθνικό επίπεδο ήταν 20% , 41% και 11%. Πρώτος από όλους τους υποψηφίους ήταν ο Φερχάτ Ο. (ΣΥΡΙΖΑ) με 12.650 ψήφους, 2ος ο Ε. Στυλιανίδης (ΝΔ) 10.895 ψήφους και 3ος ο Αχμέτ Ι., (ΠΑΣΟΚ) 6.146 ψήφους.
Η ΝΔ έκανε λόγο για επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ στον νομό Ροδόπης λόγω της γραμμής υπέρ του που έδωσε το τουρκικό προξενείο. Ακολούθησε η δήλωση του Μουσταφά Κατραντζή, υποψηφίου με την ΝΔ στον νομό, ότι δεν θα συμμετέχει στις επαναληπτικές εκλογές και οι δηλώσεις της Ντόρας Μπακογιάννη σε κατοίκους μειονοτικούς χωριού, η οποία τους εκβίασε ουσιαστικά ότι αν δεν ψηφίσουν τη ΝΔ στις επερχόμενες εκλογές «τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα» για αυτούς.
Με αυτόν τον τρόπο ήρθαν στο προσκήνιο η καταπίεση που αντιμετωπίζει η μειονότητα και οι απειλές που δέχεται όποιος μιλάει γι’ αυτό, καθώς συστηματικά βαφτίζεται «πράκτορας του Ερντογάν».
Είναι χρέος της Αριστεράς να αντιστέκεται σε αυτές τις μεθοδεύσεις. Ας δούμε όμως τα ζητήματα με τη σειρά.
Από πού προέρχεται η μειονότητα;
Οι μουσουλμάνοι της Θράκης εκτιμάται ότι αποτελούν περίπου το 1/3 του πληθυσμού της Θράκης (~60% Στην Ροδόπη, 44% στην Ξάνθη και 6% στον Έβρο).1
Μετά την λήξη της μικρασιατικής εκστρατείας (1919-1922) υπογράφτηκε η συνθήκη της Λωζάνης το 1923, η οποία επέβαλε την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ανταλλαγή που έγινε με βάση το θρήσκευμα και όχι τη γλώσσα ή την εθνικότητα, και αφορούσε σχεδόν όλους τους γηγενείς ορθόδοξους χριστιανικούς πληθυσμούς της Τουρκίας, με εξαίρεση τους Έλληνορθόδοξους (Ρωμιούς) κατοίκους της Κωνσταντινούπολης, και από την άλλη πλευρά τους περισσότερους γηγενείς μουσουλμάνους της Ελλάδας, με εξαίρεση τους «Μουσουλμάνους κατοίκους της Δυτικής Θράκης». Οι χριστιανοί οι οποίοι μετανάστευσαν στην Ελλάδα δεν ήταν αποκλειστικά ελληνόφωνοι αλλά περιλάμβαναν και τουρκόφωνους. Παρομοίως, οι μουσουλμάνοι οι οποίοι μετανάστευσαν στην Τουρκία δεν ήταν αποκλειστικά τουρκόφωνοι, αλλά περιλάμβαναν πληθυσμούς με κύρια γλώσσα την αλβανική, τη βουλγαρική, τη βλάχικη, αλλά και την ελληνική (αλλά μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα).2 Έκτοτε οι μειονότητες και από τις 2 πλευρές χρησιμοποιούνται για εθνικιστικά και διπλωματικά παιχνίδια, ανάλογα με τις συνθήκες της κάθε περιόδου.
Για μια αρχική περίοδο, από τα μέσα της δεκαετίας του ‘20 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’50 δεν είχαν προκύψει ζητήματα αμφισβήτησης σχετικά με τον χαρακτήρα της μειονότητας. Η Τουρκική Ένωση Ξάνθης, ιδρύθηκε το 1927, Η Ένωση Τουρκικής Νεολαίας Κομοτηνής, το 1928 και η Ένωση Τούρκων Δασκάλων Δυτικής Θράκης, το 1936 και λειτουργούσαν για δεκαετίες.3
Οι πινακίδες των σχολείων μιλούσαν για τουρκικά σχολεία. Το 1952, είχε έρθει ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Τζελάλ Μπαγιάρ να εγκαινιάσει το μειονοτικό λύκειο Κομοτηνής που είχε το όνομά του. Στη αυλή του σχολείου, ο Υπουργός Εθνικής Παιδείας και ο Πρόεδρος του Εράνου του βασιλιά Παύλου και της βασίλισσας Φρειδερίκης έβγαλαν λόγο στα γαλλικά τονίζοντας τη σημασία που έχει το σχολείο στην ελληνοτουρκική φιλία.4
1955-1991, στη δίνη των ανταγωνισμών
Από το 1955 και μετά γίνεται στροφή στην αντιμετώπιση της μειονότητας από το κράτος, αφού πλέον την αντιμετωπίζει σαν εθνικό κίνδυνο, στα πλαίσια των εντεινόμενων ελληνοτουρκικών ανταγωνισμών.5
«Χτυπιέται κυρίως η ημιαυτόνομη και δίγλωσση μειονοτική εκπαίδευση, απολύονται οι μειονοτικοί δάσκαλοι του τουρκόφωνου προγράμματος, κατεβάζουν τις πινακίδες από τα μειονοτικά δημοτικά με επιγραφή “Τουρκικό Σχολείο” (οι νέες πινακίδες γράφουν “Μουσουλμανικό Σχολείο” και αργότερα “Μ/κο”), περιορίζεται έως πλήρους απαγορεύσεως η εισαγωγή τουρκόφωνων βιβλίων και εντύπων στα σχολεία, περιορίζονται ασφυκτικά οι αρμοδιότητες των σχολικών εφοριών κ.ά. Και γενικά υποβαθμίζεται η μειονοτική εκπαίδευση η οποία κατά την ελληνική Διοίκηση είναι ο κατ’ εξοχήν χώρος της τουρκικής προπαγάνδας και εκλαμβάνεται πια ως “εχθρική δραστηριότητα”».6
Το 1966 σκληραίνει ακόμα περισσότερο η στάση της ελληνικής πολιτικής. Το κράτος βάζει μπροστά διαδικασία πιέσεων για να αναγκάσει κόσμο να μεταναστεύσει, με τις λεγόμενες διοικητικές ενοχλήσεις, πχ απαγόρευση αγοράς ακινήτων, ακόμα και επισκευής. Και κυρίως ένα πρόγραμμα μεθοδευμένης αγοράς μουσουλμανικών ακινήτων από χριστιανούς με τα λεγόμενα δάνεια εθνικής σκοπιμότητας. Δηλαδή η Αγροτική Τράπεζα δίνει δάνεια σε χριστιανούς για να αγοράσουν μουσουλμανικά κτήματα.7
Η Χούντα κλιμακώνει την επίθεση στην μειονότητα και οικονομικά και πολιτικά, αφού τον Μάρτιο του 1972 κυριολεκτικά απομονώνει τα μειονοτικά χωριά με μπάρες από τις μεγάλες πόλεις. Είναι χαρακτηριστική η αφήγηση του Μηλιαζήμ Τζεμαλή ο οποίος γεννήθηκε στις μπάρες το 1980 γιατί η ετοιμόγεννη μητέρα του είχε ξεχάσει την ειδική ταυτότητα και οι φαντάροι του φυλακίου δεν της επέτρεψαν την διέλευση από το χωριό της Ξάνθης που ζούσε, προς την πόλη.8
Η πτώση της Χούντας και η μεταπολίτευση δεν έφερε κάποια καλύτερη αντιμετώπιση στη μειονότητα, αντιθέτως πάρθηκαν διοικητικά μέτρα που απαγόρευαν σε αυτό τον πληθυσμό να αγοράζει, να χτίζει ή να ανακαινίζει σπίτι, τη λειτουργία σχολείων και συλλόγων, την χορήγηση άδειας τρακτέρ, την αγροτική επιδότηση των μειονοτικών. Τέλος, αφαίρεση ιθαγένειας με το άρθρο 19 του κώδικα ελληνικής ιθαγένειας που προβλέπει ότι όποιος αλλογενής, δηλαδή μειονοτικός, φεύγει από τη χώρα χωρίς πρόθεση να γυρίσει, του παίρνουν την ιθαγένεια… Ήταν τόσο σοβαρή μεθόδευση που βρέθηκαν κάποιοι φαντάροι στο στρατό να γυρίσουν στα χωριά τους και να έχουν χάσει την ιθαγένεια. Η οικονομική εξαθλίωση και η καταπίεση της μειονότητας ανάγκασε ένα πολύ μεγάλο μέρος της να μεταναστεύσει.9 Φτάνουμε στο 1983 με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ και υφυπουργό Εξωτερικών τον Γιάννη Καψή, ο οποίος επέβαλε την μη αναγνώριση των πτυχίων των μειονοτικών που είχαν αποφοιτήσει από τα τουρκικά πανεπιστήμια.
Το πογκρόμ του Γενάρη 1990
Όλες αυτές οι επιθέσεις οδήγησαν στις πρώτες ιστορικές κινητοποιήσεις της μειονότητας το 1988. Η πολιτικοποίηση αυτή εκφράζεται και εκλογικά τον Ιούνιο του 1989 μέσω του κόμματος του Αχμέτ Σαδίκ, το οποίο κατέβηκε μόνο στον νομό Ροδόπης και παίρνει μια έδρα, αφού βγήκε πρώτο κόμμα στον νομό με 33% (0,5% πανελλαδικά) και το επέτρεπε το τότε εκλογικό σύστημα χωρίς το φράγμα του 3%. Ο Σαδίκ ως υποψήφιος βουλευτής καταδικάστηκε για "διατάραξη κοινής ειρήνης" γιατί κατά την προεκλογική εκστρατεία του 1989 δημοσίευσε στην εφημερίδα του (Guven) διακηρύξεις ότι είναι τουρκική η μουσουλμανική μειονότητα της Δυτικής Θράκης. Οι διώξεις αυτές του στέρησαν το δικαίωμα να λάβει μέρος στις επαναληπτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 1989.
Στις 25 Ιανουαρίου του 1990 γίνεται διαδήλωση στην Κομοτηνή με 4.000 μειονοτικούς, με αφορμή τις αντιδημοκρατικές διώξεις του Σαδίκ. Επόμενη κινητοποίηση προγραμματίστηκε στις 29 Ιανουαρίου 1990. Η «οικουμενική» κυβέρνηση Ζολώτα (παρά τις χλιαρές διαμαρτυρίες ΠΑΣΟΚ και ΣΥΝ-ΚΚΕ) επέλεξε την καταστολή στην προγραμματισμένη κινητοποίηση της μειονότητας με ενορχηστρωμένη επίθεση από την αστυνομία και φασιστικές ομάδες. Το σχετικό άρθρο στην Εργατική Αλληλεγγύη είναι αποκαλυπτικό :
«Κατά τις 12 το μεσημέρι “αγανακτισμένοι πολίτες” και ισχυρή αστυνομική δύναμη συγκεντρώθηκαν έξω από το τζαμί και τα γραφεία της Τουρκικής Νεολαίας Κομοτηνής, με κεντρικό σύνθημα “εδώ θα γίνει ο τάφος σας”! …
Νωρίς το απόγευμα και ενώ μερικές εκατοντάδες μέλη της μειονότητας κρατήθηκαν αποκλεισμένα στο τζαμί, ομάδες φασιστών και άλλων ακροδεξιών ξεχύθηκαν στους έρημους δρόμους της πόλης και άρχισαν να σπάνε βιτρίνες, ρολά και ταμπέλες σε κάθε μειονοτικό μαγαζί. Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, κάποιοι από τους τραμπούκους είχαν έρθει οργανωμένα με 7 πούλμαν από την Αλεξανδρούπολη και την Ξάνθη. Ανάμεσά τους υπήρχαν και ασφαλίτες, ενώ τα ΜΑΤ απλώς παρακολουθούσαν και μάλλον βρίσκονταν εκεί για να προστατέψουν τους τραμπούκους από τυχόν απόπειρες αντίστασης από την πλευρά της μειονότητας.
Το πογκρόμ κράτησε μέχρι το πρωί της 30 Γενάρη. Ο επίσημος αριθμός των καταστραμμένων μαγαζιών ήταν 196, αλλά στην πραγματικότητα ήταν πάνω από 400. Στη διάρκεια της νύχτας έγιναν λεηλασίες στις οποίες, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, συμμετείχαν και αστυνομικοί που υποτίθεται ότι περιφρουρούσαν τα διαλυμένα μαγαζιά. Ολοι οι δρόμοι που οδηγούσαν στην Κομοτηνή από αμιγώς μειονοτικά χωριά, αποκλείστηκαν από την αστυνομία. Με αυτό τον τρόπο οι τραμπούκοι διευκολύνθηκαν να συνεχίσουν το πογκρόμ το επόμενο βράδυ στις 30 Γενάρη. Οσοι δημοσιογράφοι (έλληνες ή ξένοι) τόλμησαν να τραβήξουν φωτογραφίες από τις καταστροφές και τις λεηλασίες ξυλοκοπήθηκαν και οι φωτογραφικές μηχανές τους έγιναν κομμάτια. Μικρή λεπτομέρεια: εκείνη την ημέρα στην Κομοτηνή βρισκόταν ο υπουργός Δημόσιας Τάξης.
Η ανοχή της αστυνομίας αποθράσυνε τους ακροδεξιούς τραμπούκους. Στις 31 Γενάρη, το κλιμάκιο του ΣΥΝ-ΚΚΕ που βρέθηκε στην πόλη (μετά από προγραμματισμένη επίσκεψη) δέχθηκε επιθέσεις με αυγά, γιαούρτια και πέτρες. Απαγορεύτηκε στους βουλευτές της Αριστεράς να πάνε στους δρόμους με τα κατεστραμμένα μαγαζιά και στην κυριολεξία η ίδια η αστυνομία τους απέκλεισε στο δημαρχείο το οποίο πολιόρκησαν 200 ακροδεξιοί φωνάζοντας συνθήματα “κομμούνια θα γίνετε σαπούνια”, “έξω ο Παπαδόπουλος από τη φυλακή”, “βάλτε φερετζέ στη Δαμανάκη”. Όταν η βουλευτίνα του ενιαίου ΣΥΝ Δαμανάκη (που επί Οικουμενικής κυβέρνησης ήταν αντιπρόεδρος της Βουλής), ζήτησε από τον εισαγγελέα να διαλύσει τους τραμπούκους, πήρε την απάντηση “έχουν κάθε δικαίωμα ως έλληνες πολίτες να διαδηλώνουν”».10
Από το πογκρόμ στη «διάσπαση»
Η εκρηκτική αυτή κατάσταση εκτονώνεται με την διακήρυξη της ισονομίας και ισοπολιτείας για τα μέλη της Μειονότητας από το στόμα του Μητσοτάκη στην Κομοτηνή τον Μάιο του 1991. Ταυτόχρονα, όμως, έκανε λόγο για μία Μουσουλμανική Μειονότητα, που χωρίζεται σε τρεις διακριτές ομάδες, τους Τουρκόφωνους, τους Πομάκους και τους Ρομά.
Ήταν και είναι μια προσπάθεια διάσπασης της μειονότητας. Από τις αρχές του '90, η μεγάλη προσπάθεια από το… ελαφρύ και το βαθύ κράτος ήταν να συγκροτήσουν μια πομάκικη εθνική κοινότητα, στην συνέχεια εκδόθηκε ελληνοπομάκικο λεξικό και αναγνωστικό πομάκικης γλώσσας (με την χρηματοδότηση του ελληνικού στρατού και της εταιρείας του Πρόδρομου Εμφιετζόγλου Μηχανική Α.Ε.) για μία γλώσσα που δεν είναι καν γραπτή.
Αυτά συνδυάστηκαν και με κινήσεις για την αλλαγή των πληθυσμιακών συσχετισμών της Θράκης, μεταφέροντας εκεί δεκάδες χιλιάδες «παλινοστούντες Πόντιους» από την πρώην Σοβιετική Ένωση.
Το κήρυγμα για την ισότητα του μπαμπά Μητσοτάκη συνοδεύτηκε από κάποιες παραχωρήσεις στην μειονότητα καθόλου ασήμαντες, όπως η ποσόστωση του 0.5% για να μπορούν να εισαχθούν οι μειονοτικοί στα ΑΕΙ. Παρά την αλλαγή του κλίματος, όμως, η ισονομία και ισοπολιτεία δεν έχει κατακτηθεί. Η μελέτη της Evelin Verhás από την Minority Rights Group Europe, καταλήγει στα εξής συμπεράσματα:
*Η τουρκική μειονότητα Θράκης δεν αναγνωρίζεται από την ελληνική κυβέρνηση, ενώ κατοικεί στην περιοχή αιώνες. Επίσημα αναγνωρίζεται ως μουσουλμανική κοινότητα συμπεριλαμβάνοντας και την κοινότητα των Ρομά και των Πομάκων (…)
*Οι περιορισμοί στην δυνατότητα ίδρυσης συλλόγων ώστε να ασκούν την κουλτούρα τους και στην παροχή εκπαίδευσης στην τουρκική γλώσσα αποτελούν σοβαρή απειλή για την ταυτότητα και την αυτοέκφρασή τους (…)
*Οι θρησκευτικές ελευθερίες της είναι επίσης περιορισμένες, με κύριο πρόβλημα τον διορισμό του Μουφτή από το κράτος και όχι εκλεγμένο από την ίδια την κοινότητα. Επιπλέον ο Μουφτής θεωρείται δημόσιος υπάλληλος (και όχι δημόσιος λειτουργός), ώστε να είναι πλήρως υποταγμένος στους μη μειοινοτικούς προϊσταμένους του (…)
*Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να αναγνωρίσουν άμεσα την τουρκική μειονότητα Δυτικής Θράκης και να άρουν όλα τα εμπόδια πάνω στα δικαιώματά της (…).11
Και η Αριστερά;
Τα παραπάνω αιτήματα είναι τα στοιχειώδη που θα έπρεπε η Αριστερά να διεκδικεί. Κι όμως η κοινοβουλευτική αριστερά αντιμετωπίζει την κυβερνητική πολιτική με διακηρύξεις πατριωτικής πλειοδοσίας και σε αυτό το θέμα.
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα η συνάντηση Μητσοτάκη και Ερντογάν στην Αθήνα 7/12/2023 στην οποία ο Ερντογάν αναφέρθηκε 2 φορές σε ‘τουρκική μειονότητα της δυτικής Θράκης’ , γεγονός το οποίο ο Μητσοτάκης δεν άφησε να πέσει κάτω και απάντησε ότι στην Θράκη υπάρχουν χριστιανοί και μουσουλμάνοι βάσει της συνθήκης της Λωζάνης και ότι το ελληνικό κράτος αποτελεί υπόδειγμα αρμονικής προσέγγισης στο ζήτημα.
Το ΠΑΣΟΚ μέσω του Ανδρουλάκη δηλώνει όρκους πίστης στην συνθήκη της Λωζάνης και στον όρο μουσουλμανική μειονότητα αλλά και ο βουλευτής Ροδόπης του ΠΑΣΟΚ Ιλχάν Αχμέτ δηλώνει ότι ο ίδιος δεν έχει αποκαλέσει ποτέ την μειονότητα τουρκική(!).
Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν διαφέρει «Δεν είναι καθόλου ευχάριστο ότι έχει γίνει κεντρικό θέμα το ευαίσθητο ζήτημα της μουσουλμανικής μειονότητας. Θεωρώ ότι πρέπει να υπάρξει υπευθυνότητα, είναι ένα ευαίσθητο θέμα. .... Για δέκα ή δεκαπέντε χιλιάδες ψήφους της μειονότητας να ανοίξει ένα δύσκολο θέμα που θα το βρούμε μπροστά μας την επομένη των εκλογών. Τόση αλαζονεία;». Αυτά είχε δηλώσει ο Αλέξης Τσίπρας μετά τις εκλογές του Μάη 2023, όταν η Ντόρα Μπακογιάννη απειλούσε τη μειονότητα ότι αν δεν ψηφίσουν τη ΝΔ στις τότε επερχόμενες εκλογές του Ιούνη, «τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα» για αυτούς.
Τέλος στο ίδιο μήκος κύματος σε σχέση με την άρνηση της αναγνώρισης της τουρκικής μειονότητας ήταν και η ανακοίνωση του ΚΚΕ:
«…Τα οξυμμένα προβλήματα που αντιμετωπίζει η μειονότητα στη Θράκη έχουν την ίδια αιτία μ’ αυτά που αντιμετωπίζει το σύνολο του ελληνικού λαού, συνεπώς κοινός πρέπει να είναι ο αγώνας στο πλαίσιο του εργατικού-λαϊκού κινήματος. Αυτός ο αγώνας πρέπει να στραφεί ενάντια στα σχέδια και των δύο αστικών τάξεων, ελληνικής και τουρκικής, που παρεμβαίνουν με εκβιασμούς και άλλες μεθόδους γιατί θέλουν τη μειονότητα υποχείριο στα σχέδιά τους.
Στοιχείο αυτής της παρέμβασης διαχρονικά είναι και η δραστηριότητα του τουρκικού προξενείου υπέρ υποψηφίων απ’ όλα τα αστικά κόμματα και κυρίως η προσπάθεια να εμπεδωθεί η λογική του “συλλογικού αυτοπροσδιορισμού” ως “τουρκική μειονότητα” που αντιτίθεται στη Συνθήκη της Λοζάνης και ανοίγει πολύ επικίνδυνους δρόμους. Όσοι ανακαλύπτουν τώρα τέτοιου είδους παρεμβάσεις, είναι απλά υποκριτές…».12
Η θέση της Αριστεράς πρέπει να είναι ξεκάθαρη:
Πάντα στο πλευρό των καταπιεσμένων μειονοτήτων για να αποκτήσουν ίσα δικαιώματα και ελευθερίες με τους πολίτες της πλειονότητας. Ίσες ευκαιρίες στην μόρφωση όλων των βαθμίδων στη γλώσσα/γλώσσες που επιθυμούν και στην εργασία .
Σεβασμός στο δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού των μειονοτήτων και των οποιωνδήποτε διαφοροποιήσεων σε σχέση με την γλώσσα, θρησκεία, έθιμα, κουλτούρα, πολιτισμό επιθυμούν.
Καμιά εμπλοκή σε εθνικιστικές, ρατσιστικές εξορμήσεις. Οι εργάτες σε Ελλάδα και Τουρκία δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα μεταξύ τους, αντιθέτως έχουν κοινό στόχο να αγωνίζονται ενωμένοι ενάντια στην φτώχια, τις διακρίσεις, τους πολέμους που σπέρνουν οι άρχουσες τάξεις.
Όπως τονίζει ο Τζεμαλή Μηλιαζήμ: «Τα προβλήματα που έχουν δημιουργήσει όλοι αυτοί που πουλάνε μπόλικο πατριωτισμό και εθνικισμό είναι τεράστια. Η ανεργία έχει ξεπεράσει το 50% στην περιοχή της Θράκης. Εργοστάσια κλείνουν. Η οικοδομική δραστηριότητα έχει καταρρεύσει, σχεδόν όλοι οι οικοδόμοι της περιοχής είναι άνεργοι. Η παραδοσιακή καλλιέργεια της περιοχής, ο καπνός, τείνει να αποψιλωθεί από τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κτηνοτροφία ασφυκτιά μετά και την ιδιωτικοποίηση της γαλακτοβιομηχανίας ΡΟΔΟΠΗ. Η μοναδική διέξοδος που υπάρχει για χιλιάδες ανθρώπους είναι η μετανάστευση στα ναυπηγεία της Γερμανίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου και της Δανίας, στις αμοβολές και στις πιο ανθυγιεινές δουλειές και στα σαράντα τους επιστρέφουν για να πεθάνουν.
Εμείς από την μεριά μας, η αντικαπιταλιστική, επαναστατική αριστερά ήταν, είναι και θα είναι πάντα η γνήσια φωνή όλων αυτών των καταπιεσμένων, των εργαζομένων, των ανέργων, αυτών που παλεύουν καθημερινά για το ψωμί και τα δικαιώματά τους. Εμείς είμαστε με τους εργαζομένους της ΡΟΔΟΠΗ που απεργούσαν για να μην μειωθεί ο μισθός τους. Είμαστε με τους εργάτες της ΣΕΚΑΠ που απεργούσαν για να μην ξεπουληθεί το εργοστάσιο. Είμαστε με τους εργάτες της ΔΙΑΝΑ, της ΑΛΟΥΜΗΛ και άλλων εκατοντάδων εργοστασίων που έκλεισαν και έχασαν την δουλειά τους. Είμαστε με τους δασκάλους και τους καθηγητές που κρατούν ανοιχτά τα δημόσια σχολεία.
Είμαστε με τους γιατρούς και τους νοσηλευτές των νοσοκομείων και του ΕΟΠΥΥ που παλεύουν να τα κρατήσουν ανοιχτά. Είμαστε μαζί με τους εργαζομένους του ΙΓΜΕ, των παιδικών σταθμών, της εργατικής εστίας και όλων αυτών που δίνουν καθημερινά την μάχη κόντρα στα μνημόνια και στις πολιτικές που καταστρέφουν τις ζωές μας. Σε αυτή την μάχη δεν χωράνε διαχωρισμοί, γιατί όταν μειώνουν τους μισθούς, τους μειώνουν και για τον Γιάννη, τον Πέτρο αλλά και για τον Αχμέτ και τον Μεχμέτ. Όταν κλείνουν τα νοσοκομεία, όλοι οι εργαζόμενοι δεν έχουν την δυνατότητα να πάνε στο γιατρό. Το ίδιο συμβαίνει και με τα σχολεία.
Εμείς βάζουμε από την μεριά μας, ότι ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζεται και να αυτοδιατίθεται όπως αυτός πιστεύει, ελεύθερα».13
Σημειώσεις
1. Αχμέτ Λεβέντ, Χωρο-κοινωνικές ανισότητες, εθνοθρησκευτικές διαφοροποιήσεις και αστικές παρεμβάσεις: H εμπειρία του προγράμματος URBAN II στην πόλη της Κομοτηνής, διπλωματική εργασία στο ΑΠΘ, https://ikee.lib.auth.gr/record/281629/files/LEVENT_DE.pdf
2. BI RAY KOLLUOGLU. (2013). Excesses of nationalism: Greco-Turkish population exchange. Journal of the Association for the Study of Ethnicity and nationalism. σελίδες 532–550. doi:10.1111/nana.12028
3. Ένωση Τουρκικής Νεολαίας Κομοτηνής, https://gtgb.gr/brosurler/GTGB_GR.pdf
4. Εργατική Αλληλεγγύη - Η μειονότητα της Θράκης και η Αριστερά, Νο1294, 11 Οκτώβρη 2017, https://ergatiki.gr/article.php?id=17089&issue=1294
5. Συλλογικό, Ελλάδα-Τουρκία, η σύγκρουση των υποϊμπεριαλισμών, Μαρξιστικό βιβλιοπωλείο.
6. Ιμπράμ Ονσούνογλου-Μουσταφά Τσολάκ Αλή, Προσοχή! Τούρκοι στην Ελλάδα!, https://radikal.gr/prosoxi-tourkoi/
7. Εργατική Αλληλεγγύη - Η αλήθεια για τη μειονότητα της Θράκης, Νο1135, 20 Αυγούστου 2014
8. Τζεμαλή Μηλιαζήμ, «Γεννήθηκα στη ‘μπάρα’», https://antarsya.gr/node/2193
9. Εργατική Αλληλεγγύη - Η αλήθεια για τη μειονότητα της Θράκης, Νο1135, 20 Αυγούστου 2014
10. Κώστας Πίττας, H μειονότητα δεν ξέχασε τα πογκρόμ της δεξιάς, Εργατική Αλληλεγγύη Νο756, 21 Φλεβάρη 2007, https://ergatiki.gr/article.php?id=15496&issue=756
11. https://minorityrights.org/wp-content/uploads/2019/10/MRG_Rep_WThra_GRK_Sept19_ONLINE2.pdf
12. KKE | Για την αντιπαράθεση σχετικά με την μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη, https://www.kke.gr/article/Gia-tin-antiparathesi-sxetika-me-tin-moysoylmaniki-meionotita-sti-THraki/
13. Τζεμαλή Μηλιαζήμ, «Γεννήθηκα στη ‘μπάρα’», https://antarsya.gr/node/2193