Πανεργατική απεργία 28 Φλεβάρη
Η Αντίσταση στη δολοφονική κυβέρνηση της ΝΔ παίρνει νέες διαστάσεις, γράφει η Μαρία Στύλλου.
Ένα κίνημα με αντικαπιταλιστική δυναμική που η επαναστατική αριστερά παλεύει για να νικήσει.
«Αν το θέμα μας καταλήγει τελικά να είναι το “ζειν”, όταν αμφισβητείται αν θα μπορέσουμε να ζήσουμε τη ζωή μας ή όχι, τότε καταλαβαίνουμε ότι έχουμε πολύ μεγάλο πρόβλημα. Επομένως, οι κινητοποιήσεις του κόσμου και η αντίδραση σε αυτά που συμβαίνουν είναι μια πάρα πολύ σωστή τακτική. Και θεωρώ ότι είναι και η μοναδική που μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα».1
Στις 28 Φλεβάρη έγινε μια πανεργατική-σεισμός. Στην επέτειο του εγκλήματος των Τεμπών, χιλιάδες απεργοί αλλά και φοιτητές από τις καταλήψεις έκλεισαν το κέντρο της Αθήνας και πολλών άλλων πόλεων έτσι όπως είχαν κάνει και πριν από ένα χρόνο στις 8 Μάρτη του 2023. Το κεντρικό σύνθημα ήταν «Κάτω η κυβέρνηση των δολοφόνων». Σύνθημα που δεν έμεινε «μόνο» στα στόματα και τα πανό των διαδηλωτών, αλλά γράφτηκε μπροστά στη Βουλή, στο Σύνταγμα, κάνοντας να σκυλιάσουν η αστυνομία, η κυβέρνηση και τα στηρίγματά τους.
Το έγκλημα στα Τέμπη ήταν στο κέντρο της απεργίας στις 28 Φλεβάρη, αλλά δεν ήταν η μοναδική αιχμή. Η απεργία ήταν συνέχεια των μαχών του εργατικού κινήματος και αυτό φάνηκε με το παρών που έδωσαν όλοι οι χώροι που συγκρούονται με τις απολύσεις και τις ιδιωτικοποιήσεις. Ήταν εκεί τα πανό από τα Νοσοκομεία, τους Δήμους, την Εκπαίδευση, τα Υπουργεία, τον Πολιτισμό, τους Καλλιτέχνες, τα ΜΜΕ, τον Επισιτισμό… Πανεργατικός ξεσηκωμός, όχι σαν στιγμιαία αντίδραση, αλλά με βάθος προς τα πίσω και δυνατό μέλλον.
Μια βδομάδα πιο πριν, το Σύνταγμα είχε γεμίσει από τα αγροτικά τρακτέρ που είχαν στο πλευρό τους και τις φοιτητικές καταλήψεις και τους εργάτες της Αθήνας. Με κεντρικό σύνθημα «Εργάτες, αγρότες, φοιτητές, Όλοι μαζί θα βγούμε νικητές». Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση αγρότη που κρατούσε πικέτα με σύνθημα «Λεφτά για τους αγρότες, και όχι για φρεγάτες»:
«Με λένε Γιάννη Ρίτσο –όχι ο ποιητής, ο αγροτοσυνδικαλιστής. Ο τελευταίος ζευγάς των Τρικάλων» μας συστήνεται. «Το σύνθημα αυτό το έλεγα από τον Νοέμβρη του 1975 όταν είχαμε βγάλει τα τρακτέρ στις πλατείες των χωριών στα Τρίκαλα, την Καρδίτσα, τα Φάρσαλα και τη Φθιώτιδα. Μας κάλεσε τότε ο Παπαληγούρας που ήταν υπουργός του Καραμανλή. Υπουργός Άμυνας ήταν ο Αβέρωφ. Κι από τότε ο σχεδιασμός τους ήταν να δίνουν ένα σωρό λεφτά για να παίρνουν όπλα, αεροπλάνα κλπ. Με τον αγώνα μας τότε βάλαμε τη σπορά. Ο Βάρναλης έλεγε “με ευχές και παρακάλια θα μας φάνε τα τσακάλια”. Τώρα μας λένε δεν έχουν για τους αγρότες, αλλά έχουν για φρεγάτες. Δεν είναι καινούργια αυτά. Κι ο πατέρας του Μητσοτάκη έστειλε φρεγάτες στον Κόλπο. Αυτός τώρα στέλνει στην Ερυθρά Θάλασσα και 50 δισ. σε ΝΑΤΟ και ΕΕ. Να στο πω πιο απλά; Με τα λεφτά μιας φρεγάτας θα ξανάφτιαχναν τη Θεσσαλία που καταστράφηκε από τις πλημμύρες. Έτσι είναι τα πράγματα. Ο αγώνας συνεχίζεται».2
Η διάρκεια και η συνέχεια των αγώνων ενάντια στον καταστροφικό καπιταλισμό και την κυβέρνηση των δολοφόνων είναι χωρίς διακοπή. Μέσα στο 2023, μετά το έγκλημα των Τεμπών ήρθε το έγκλημα στην Πύλο. Να τι είπε ένας από τους επιζώντες:
«Πέντε μέρες ήμασταν στο σκάφος και όταν είδαμε το λιμενικό χαρήκαμε, είπαμε θα σωθούμε όλοι. Αλλά ξαφνικά έβαλαν ένα σκοινί στο σκάφος και αυτό αμέσως κουνήθηκε, δεξιά-αριστερά, και βυθίστηκε. Γιατί δεν μας έσωσαν; Νιώσαμε ότι ήταν η τελευταία μας μέρα, ότι δεν θα μείνει κανείς ζωντανός. Μισή ώρα κολυμπούσα εγώ και άλλοι, κοντά στο λιμενικό. Έξι μήνες τώρα είμαστε στη Μαλακάσα και περιμένουμε να μας πουν ποιος είναι υπεύθυνος».3
Τα ρατσιστικά εγκλήματα συνεχίστηκαν μέσα στην καταστροφική πυρκαγιά της Δαδιάς, με τους καμένους πρόσφυγες που συκοφαντήθηκαν, ακόμα και νεκροί, ως εμπρηστές.
«Οι 27 πρόσφυγες που κάηκαν ήταν άνθρωποι. Και οι 13 που απήχθησαν και τους έκλεισαν στην κλούβα, 8 από Συρία και 5 από Πακιστάν, το ίδιο. Ήταν άνθρωποι και όχι “κομμάτια” όπως τους έλεγε ο ρατσιστής που τους άρπαξε. Η κυβέρνηση και το κράτος όπως το 2010-12 έδωσαν στήριξη για να απλώσουν το μίσος και να καλύψουν τις ευθύνες τους για τις πυρκαγιές. Όπως έλεγαν ότι δεν υπάρχουν δουλειές και φταίνε οι μετανάστες, έτσι και τώρα λένε ότι για τις φωτιές φταίνε οι μετανάστες. Πάντα φταίνε οι μετανάστες.
Γιατί να βάλουν φωτιά στο δάσος που ήταν μέσα; Θέλαν να βάλουν τέλος στη ζωή τους; Αυτοί έφυγαν από τις χώρες τους, από μάνα και πατέρα, για να ζήσουν. Δεν υπάρχει λοιπόν καμιά λογική. Άμεσα εμείς θέλουμε να καταδικαστούν αυτοί που έκαναν την αρπαγή, αυτό το έγκλημα».4
Όλοι ξέρουμε ότι οι καταστροφές δεν είναι «φυσικά φαινόμενα», ούτε οι νεκροί είναι θύματα «ατομικής ευθύνης». Ποιος πιστεύει ότι για την καταστροφή στη Θεσσαλία φταίνε οι αγρότες; Αντίθετα, βλέπουμε ξεκάθαρα τους ένοχους όταν γυρίσουμε το βλέμμα μας στην Παλαιστίνη. Η Γάζα έχει ισοπεδωθεί από την εκστρατεία εθνοκάθαρσης που έχει εξαπολύσει το Ισραήλ με τη συνεργασία και του Μπάιντεν και του Μητσοτάκη. Η φρεγάτα Ύδρα βρίσκεται στην Ερυθρά Θάλασσα και το στρατηγείο αυτής της πολεμικής εκστρατείας βρίσκεται στη Λάρισα. Ο Μητσοτάκης και ο Δένδιας τρέχουν δίπλα στον Νετανιάχου να σπείρουν την καταστροφή στη Μέση Ανατολή προσφέροντας σαν πολεμική βάση την πρωτεύουσα της καταστραμμένης Θεσσαλίας. Τόσο προκλητικά!
Πρόκειται για κυβέρνηση δολοφόνων από τα Τέμπη μέχρι τη Γάζα και βέβαια σεξιστών δολοφόνων. Δεν είναι «μόνο» στην Παλαιστίνη όπου τα θύματα είναι άμαχοι, στη μεγάλη πλειοψηφία τους γυναίκες και παιδιά. Στην Ελλάδα της φτώχειας και του σεξισμού οι γυναικοκτονίες σπάνε ρεκόρ:
«Η 34η ετήσια έκθεση της Human Rights Watch ήρθε να επιβεβαιώσει την αλματώδη αύξηση των γυναικοκτονιών στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια:
“Σύμφωνα με έκθεση του Μεσογειακού Ινστιτούτου για την Ερευνητική Δημοσιογραφία, η Ελλάδα κατέγραψε τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση στις καταγραμμένες γυναικοκτονίες μεταξύ είκοσι ευρωπαϊκών χωρών την περίοδο της πανδημίας, με αύξηση κατά 187,5 τοις εκατό από το 2020 στο 2021”.
Αντίστοιχα, το Ελληνικό Τμήμα του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τη Γυναικοκτονία (European Observatory on Femicide, EOF) κατέγραψε 17 γυναικοκτονίες το 2019, 19 το 2020, 30 το 2021, 25 το 2022.(2) Τις τελευταίες βδομάδες του 2023, ένα ακόμη κύμα από γυναικοκτονίες γέμιζε με τραγικές εικόνες τα ΜΜΕ».5
Κύμα αντίστασης
Καμιά από όλες αυτές τις φονικές επιθέσεις δεν έμεινε χωρίς αγωνιστική απάντηση. Η άλλη όψη του καταστροφικού καπιταλισμού ήταν και είναι οι αγώνες ενάντια στους διαχειριστές του. Όπως τονίζει η Πολιτική Απόφαση της ετήσιας Συνδιάσκεψης του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος που έγινε στις 23-24-25 Φλεβάρη:
«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με νέες προκλήσεις καθώς ο καπιταλισμός γίνεται ακόμη πιο καταστροφικός μέσα στην πολύπλευρη κρίση του που παρατείνεται και χειροτερεύει, αλλά και οι εργατικές αντιστάσεις και τα κινήματα αποκτούν νέα χαρακτηριστικά. Οι μάχες που ξεδιπλώνονται δεν είναι ένα απλό αγωνιστικό κύμα που φέρνει μαζί απεργούς, φοιτητικές καταλήψεις και αγροτικά μπλόκα. Είναι ένα βήμα στην πορεία ριζοσπαστικοποίησης της εργατικής τάξης που επηρεάζει και άλλα στρώματα.
Είναι μύθος ότι ο ελληνικός καπιταλισμός έχει αφήσει πίσω του τη μνημονιακή κρίση και επιστρέφει στην “κανονικότητα”. Ξαναρχίζουν οι δεσμεύσεις για μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα την ώρα που τα ανεβασμένα επιτόκια σημαίνουν μεγαλύτερες δαπάνες για το δημόσιο δανεισμό. Αυτός ο συνδυασμός μεταφράζεται σε κύμα επιθέσεων πάνω σε μεροκάματα, συντάξεις και κοινωνικές δαπάνες, με επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων.
Το πολιτικό σκηνικό συγκλονίζεται από την πιο μεγάλη κρίση, πριν ακόμα κλείσει χρόνος από τις περσινές εκλογές και τις αναλύσεις για την «συντηρητικοποίηση» της εργατικής τάξης. Η κυβέρνηση της ΝΔ βρίσκεται πολιορκημένη από τη μαζική οργή. Ο Μητσοτάκης των 106 βουλευτών της ΝΔ μπορεί να λέει ότι έχει τη “δεδηλωμένη” σαν κυβέρνηση μόνο με τη στήριξη των ανοιχτά διακηρυγμένων σεξιστών του Σαμαρά».6
Οι φοιτητικές καταλήψεις που σημαδεύουν τους πρώτους μήνες του 2024 και το αγκάλιασμα των αγροτικών τρακτέρ που μπαίνουν στις πόλεις δεν έπεσαν από τον ουρανό. Έχουν πίσω τους εργατικούς αγώνες που έθρεψαν και τρέφουν τη ριζοπαστικοποίηση. Οι μάχες στα Νοσοκομεία ήταν και είναι στην πρώτη γραμμή αυτής της δυναμικής.
Οι εργάτες της Υγείας έδωσαν την πρώτη απεργιακή απάντηση στην κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας στις 12 Ιούλη 2023, αμέσως μετά την επανεκλογή της. «Σήμερα δεν είναι μια συμβολική κινητοποίηση, είναι η πρώτη απεργιακή κινητοποίηση ομοσπονδίας ενάντια στη νέα κυβέρνηση», τόνισε ο Χρίστος Αργύρης, μέλος του ΔΣ του σωματείου εργαζομένων Γεννηματάς, που άνοιξε τον γύρο των χαιρετισμών. «Εν μέσω καύσωνα θα έπρεπε να υπάρχουν χιλιάδες εργαζόμενοι στο ΕΚΑΒ και στο Βοήθεια στο Σπίτι για τις ευπαθείς ομάδες. Δεν το βάζουμε κάτω, χρειάζεται απεργιακή κλιμάκωση», υπογράμμισε.7
Οι απεργοί των Νοσοκομείων άνοιξαν το χορό των κινητοποιήσεων και το φθινόπωρο του 23 με απεργία και συλλαλητήριο στη Θεσσαλονίκη στις 8 Σεπτέμβρη. Η συγκέντρωση ξεκίνησε από το Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, πέρασε από τα νοσοκομεία Θεαγένειο, ΑΧΕΠΑ και Γεννηματάς, για να καταλήξει στο Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης. Εκεί χαιρετισμό απηύθυνε ο Γ. Κούτρας, συνδικαλιστής από το Iπποκράτειο και μέλος του Συντονιστικού Νοσοκομείων καλώντας την ΠΟΕΔΗΝ και τα πρωτοβάθμια σωματεία σε κλιμάκωση του αγώνα με απεργία διαρκείας για να σωθεί το ΕΣΥ και να τσακιστεί η δολοφονική κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Το κάλεσμα για κλιμάκωση δεν έμεινε κενό γράμμα. Δεκάδες χιλιάδες συμμετείχαν στην πανεργατική απεργία που κάλεσαν ΑΔΕΔΥ, Εργατικά Κέντρα και Ομοσπονδίες στις 21/9 στην Αθήνα και πανελλαδικά, την πρώτη πανεργατική απεργία με την νέα κυβέρνηση με αφορμή την ψήφιση ενός νέου αντεργατικού νομοσχεδίου του Γεωργιάδη. Και οι εργαζόμενοι στην Υγεία συνέχισαν να δίνουν το βηματισμό. Η χρονιά έκλεισε με μαζικές κινητοποιήσεις των Νοσοκομείων, την απεργία στις 2 Νοέμβρη, τη 48ωρη απεργία στα τέλη Νοέμβρη και ξανά απεργία στις 8 Δεκέμβρη. Στις 2 Νοέμβρη, απεργοί διαδήλωσαν με το πανό του Συντονιστικού Νοσοκομείων να έχει τα χρώματα της Παλαιστίνης και να γράφει: «Από τη Γάζα ως την Αθήνα, αγώνας μέχρι τη νίκη».8 Στη 48ωρη στις 29-30 Νοέμβρη έγινε «σεισμός»: «Με τρομερή επιτυχία πραγματοποιήθηκε η 48ωρη απεργία στην Υγεία στις 29 και 30 Νοέμβρη για την υπεράσπιση του ΕΣΥ, για μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού και αυξήσεις στους μισθούς, για να σταματήσει η ιδιωτικοποίηση. Στα περισσότερα νοσοκομεία η συμμετοχή στην απεργία ακύρωσε τις βασικές λειτουργίες, τα τακτικά χειρουργεία έμειναν κλειστά, όπως και πολλές κλινικές και εξωτερικά ιατρεία. Πολλά σωματεία έβγαλαν τα ίδια το προσωπικό ασφαλείας, μην επιτρέποντας στις διοικήσεις να λειτουργούν απεργοσπαστικούς μηχανισμούς σε ημέρα απεργίας. Και τις δύο μέρες την απεργία στήριξε όλο το προσωπικό, από τους γιατρούς μέχρι το νοσηλευτικό, διοικητικό, βοηθητικό και τεχνικό προσωπικό».9
Με τέτοιους αγώνες φτάσαμε στην επέτειο των Τεμπών, του εγκλήματος που έγραψε βαθιά στη συνείδηση του κόσμου ότι οι ιδιωτικοποιήσεις δολοφονούν. Και στην τελική ευθεία προς την πανεργατική απεργία στις 8 Μάρτη, όπου τον λόγο ενάντια στη σεξιστική καταπίεση δεν έχει η Βουλή αλλά το κίνημα στους δρόμους.
«Οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη»
Αυτό το κύμα αγώνων, έχει μια πολιτικοποίηση που κουβαλάει τις εμπειρίες από τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα. Το σύνθημα «Οι ζωές μας πάνω από τα κέρδη τους» είναι δεμένο με την έκρηξη του νέου τότε αντικαπιταλιστικού κινήματος στο Σιάτλ και τη Γένοβα που ξαναέφερε στην επικαιρότητα το σύνθημα «Οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη».
Στις 30 Νοέμβρη-1 Δεκέμβρη 1999, η Σύνοδος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου στο Σιάτλ βρέθηκε περικυκλωμένη από χιλιάδες διαδηλωτές. Ήταν μια κινητοποίηση σταθμός:
«Δεκάδες χιλιάδες μέλη συνδικάτων βάδιζαν γεμίζοντας το δρόμο μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι, έχοντας κλείσει όλα τα λιμάνια του Ειρηνικού από την Αλάσκα μέχρι το Σαν Ντιέγκο. Η αμερικάνικη εργατική τάξη παρέλασε στο Σιάτλ δείχνοντας την τεράστια δύναμή της. “Το μπλοκ της AFL-CIO (η αμερικάνικη ΓΣΕΕ) είχε αποφασίσει να πάμε στην 5η λεωφόρο όπου χιλιάδες νέοι συγκρούονταν με την αστυνομία. Η ηγεσία του συνδικάτου, όμως, άλλαξε γνώμη και ξεκίνησε το δρόμο της επιστροφής, κάτι που οι περισσότεροι θεωρήσαμε προδοσία. Σπάσαμε την αλυσίδα των αστυνομικών και περάσαμε στο δρόμο που πήγαινε προς την 5η λεωφόρο. Βρεθήκαμε σε πεδίο μάχης”, λένε η Σάουνα, ο Τζεφ και ο Κόρεϋ που ήταν εκεί. Ακτιβιστές που οδηγήθηκαν στις φυλακές εκείνες τις μέρες συμπληρώνουν:
“Θέλουμε να εκφράσουμε την αλληλεγγύη μας σε όλους τους φυλακισμένους του κόσμου. Οι αστυνομικοί μας έλεγαν ότι στη φυλακή θα μας βιάσουν , θα μας χτυπήσουν και θα μας κολλήσουν AIDS ‘οι αδερφές και οι νέγροι’. Αντίθετα με όσα μας έλεγαν οι ρατσιστές και σεξιστές αστυνομικοί, οι συγκρατούμενοί μας ήταν ευαίσθητοι, έξυπνοι, ενημερωμένοι για τα αιτήματά μας με τα οποία συμφωνούσαν. Πιστεύουμε ότι το σύστημα των φυλακών και η Παγκόσμια Τράπεζα στηρίζονται στην ίδια γυμνή απληστία, ρατσισμό, εκμετάλλευση και καταπίεση που είναι συμπτώματα ενός συστήματος που έχει το κέρδος πάνω από κάθε τι άλλο. Το κίνημά μας είναι ένα μόνο τμήμα των καταπιεσμένων, φτωχών και αγωνιστών σ’ αυτόν τον πλανήτη και θα εξακολουθούμε να αντιστεκόμαστε μέχρι να πετάξουμε αυτό το σύστημα που βάζει τα κέρδη πάνω από τους ανθρώπους”».10
Τον Ιούλη του 2001, τη σκυτάλη πήρε η κινητοποίηση που ταπείνωσε τη Σύνοδο των G8 στη Γένοβα. Η αστυνομία του Μπερλουσκόνι χτύπησε τους διαδηλωτές σκοτώνοντας τον Κάρλο Τζιουλιάνι. Η δολοφονία του ξεσήκωσε εκατοντάδες χιλιάδες. «Εργάτες, άνεργοι, φοιτητές, μαθητές, νέοι, γέροι, άντρες, γυναίκες έφτασαν το επόμενο πρωί στη Γένοβα για να φωνάξουν Assassini-assassini, Genoa libera. Όλες σχεδόν οι μεγάλες πόλεις της Ιταλίας πλημμύρισαν από μαζικές διαδηλώσεις. Το αίμα δικό μας- τα κέρδη δικά σας, έγραφαν τα πανό».11
Όλα αυτά είχαν τον αντίκτυπό τους εδώ, καθώς η Πρωτοβουλία Γένοβα 2001 είχε οργανώσει μεγάλη καμπάνια και μαζική συμμετοχή στη Γένοβα από την Ελλάδα. Καμπάνια που είχε συνδεθεί με τους αγώνες εδώ και τη τεράστια πανεργατική απεργία που είχε ματαιώσει την τότε επίθεση της κυβέρνησης Σημίτη στο Ασφαλιστικό με το νομοσχέδιο Γιαννίτση. Στην πανεργατική συγκέντρωση στο Πεδίο του Άρεως, το πανό της Πρωτοβουλίας Γένοβα έγραφε «Όχι στις ιδιωτικοποιήσεις- ο κόσμος μας δεν είναι για πούλημα».
Αυτό άνοιγε ξανά τη συζήτηση μέσα στην Αριστερά για τον στρατηγικό προσανατολισμό. Δεν έβλεπαν όλοι το νέο κίνημα σαν αντικαπιταλιστικό. Οι τότε αντιπαραθέσεις είναι διδακτικές για το σήμερα. Τότε ήταν το ΠΑΣΟΚ που έκανε τις δεξιές προσαρμογές του και πίσω του ο Συνασπισμός έκανε τις επιλογές που μετέτρεψαν την μελλοντική άνοδό του στη σημερινή κρίση του.
Η ηγεσία Σημίτη είχε καθορίσει το ΠΑΣΟΚ στηριγμένη σε τρία επιχειρήματα. Το πρώτο, ότι σε περίοδο παγκοσμιοποίησης της οικονομίας το κράτος πια δεν «φτουράει». Ο μεγάλος κρατικός τομέας στην οικονομία θεωρήθηκε εμπόδιο στην ενσωμάτωση της ελληνικής οικονομίας στη διεθνή αγορά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση συγκεκριμένα. Το δεύτερο, ότι το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί πια να στηρίζεται στις «συντεχνίες», εννοώντας τα οργανωμένα εργατικά κομμάτια, κύρια στο δημόσιο και τις ΔΕΚΟ. Και τρίτο, ότι το ΠΑΣΟΚ έπρεπε να μετατραπεί σε κόμμα του μεσαίου χώρου σαν το Δημοκρατικό κόμμα του Κλίντον και άρα να αλλάξει την προηγούμενη δομή και ιδεολογία του. Υποστήριζε ότι παλιές διακρίσεις ανάμεσα σε δεξιά και αριστερά είχαν πάψει πια να υπάρχουν.12
Προφανώς αυτά θυμίζουν τις σημερινές επιλογές του Τσίπρα και του Κασσελάκη που έχουν βυθίσει τον ΣΥΡΙΖΑ στην κρίση του. Αλλά οι προσανατολισμοί υπήρχαν από τότε. Ο εκσυγχρονιστής Σημίτης έδινε το παράδειγμα προς μίμηση για ένα ολόκληρο κομμάτι της ηγεσίας του ΣΥΝ. Υπήρξαν πολλά στελέχη, όχι μόνο η Δαμανάκη, που υποστήριζαν ότι η αλλαγή στο ΠΑΣΟΚ ήταν προς τη σωστή μεριά.
Εκείνη την περίοδο, η ηγεσία του ΣΥΝ αρνιόταν ότι το κίνημα ήταν αντικαπιταλιστικό και επέμενε ότι η σωστή πολιτική ήταν να εμφανίζεται ως «αντινεοφιλελεύθερο». Ήταν μια κίνηση που του επέτρεπε να διατηρεί δεσμούς με το κίνημα, γεγονός που του έδωσε τη δυνατότητα να εκτιναχθεί εκλογικά στα χρόνια του κινήματος ενάντια στα Μνημόνια, αλλά ταυτόχρονα έκλεινε από τότε τους ορίζοντες τοποθετώντας τον αντικαπιταλισμό εκτός ημερήσιας διάταξης.
Εκείνοι οι χειρισμοί επέτρεψαν στον ΣΥΡΙΖΑ να τραβήξει μέσα του κομμάτια της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς που πίστεψαν ότι ο αντινεοφιλελευθερισμός ήταν πιο ρεαλιστική στρατηγική από τον αντικαπιταλισμό. Είχαν άδικο, όπως αποδείχθηκε σκληρά το 2015. Αντίστοιχες αυταπάτες είχαν και οι οπαδοί της Αυτονομίας που είχαν υιοθετήσει τις απόψεις του Νέγκρι για αντικατάσταση της εργατικής τάξης από το «πλήθος» και την αντιπαλότητα προς τον Λένιν. Ο «πλουραλισμός» του ΣΥΡΙΖΑ τους φαινόταν ελκυστικός και αρνούνταν να δουν την αυτονόμηση της ηγεσίας από τα κομματικά μέλη που υπήρχε ως τραγωδία ήδη επί Τσίπρα και έγινε φάρσα με τον Κασσελάκη.
Μερεμέτια ή ανατροπή του καπιταλισμού;
Αυτή είναι η επιλογή που προβάλλει έντονα σήμερα. Χρειάζεται να τελειώνουμε με το σύστημα της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης που γίνεται όλο και πιο καταστροφικό.
Αυτός ο στόχος σημαίνει δυο πράγματα ταυτόχρονα. Επιμονή στη στρατηγική της επανάστασης αλλά και πρωτοβουλίες δράσης που οργανώνουν τους αγώνες και τραβούν σε δράση όλη την Αριστερά. Χρειάζεται ο συνδυασμός και των δυο και μόνο ο συνδυασμός και των δυο μπορεί να εξασφαλίζει δυνατούς μαζικούς αγώνες με νίκες και όχι συμβιβασμούς, ώστε το εργατικό κίνημα να καθορίζει τις εξελίξεις.
Η καθιέρωση της 8 Μάρτη σαν απεργία και όχι σαν γυναικεία διαμαρτυρία όπως γινόταν για πολλά χρόνια, δυνάμωσε το εργατικό κίνημα πολιτικά, ιδεολογικά, ακόμα και αριθμητικά με τη συμμετοχή εργατριών που μέχρι τότε μπορεί και να μην ήταν ενεργές στα σωματεία. Έβαλε τις διεκδικήσεις των γυναικών στο πρόγραμμα των συνδικάτων και βοήθησε να υπάρχουν νίκες ενάντια στις απολύσεις. Οι Συμβασιούχες/οι Ορισμένου Χρόνου (ΣΟΧ), στην πλειοψηφία τους γυναίκες, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των αγώνων ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της δημόσιας Υγείας αλλά και ενάντια στις σεξιστικές παρενοχλήσεις και διακρίσεις στους χώρους δουλειάς. Το έδειξαν χειροπιαστά όντας μπροστάρισσες στην απεργία στις 28 Φλεβάρη και πηγαίνοντας για την απεργιακή 8 Μάρτη. Τεράστια αλλαγή και στις συνειδήσεις και στο ρίζωμα των συνδικάτων σε κάθε χώρο δουλειάς.
Η εργατική τάξη είναι το υποκείμενο της επαναστατικής αλλαγής της κοινωνίας, αλλά αυτό δεν γίνεται αυθόρμητα. Οι εργάτες και οι εργάτριες που δημιουργούν τον πλούτο έχουν τη δυνατότητα να πάρουν τον έλεγχο της παραγωγής και όλης της κοινωνικής ζωής, αλλά χρειάζεται να συγκρουστούν με τις κυρίαρχες ιδέες που τους/τις θέλουν εξατομικοποιημένους και διχασμένους. Ιδέες για διακρίσεις ανάλογα με το φύλο, το χρώμα, την καταγωγή, τη θρησκεία και την εθνικότητα. Ιδέες που καλλιεργεί ο καπιταλισμός σαν σύστημα για να κρατάει την εργατική τάξη κυριαρχούμενη.
Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό το ξεδίπλωμα πρωτοβουλιών ενάντια στον σεξισμό, στον εθνικισμό, στον ρατσισμό, στην ισλαμοφοβία σήμερα.
Η καμπάνια της ΚΕΕΡΦΑ για τη διεθνή μέρα δράσης στις 16 Μάρτη συνδυάζει τα αιτήματα για ανοιχτά σύνορα ενάντια στις επαναπροωθήσεις και για να μείνουν στη φυλακή οι Χρυσαυγίτες δολοφόνοι με το αίτημα για «χαρτιά» σε όλους. H πάλη ενάντια στον ρατσισμό και την φασιστική απειλή είναι κεντρική. Πόλεμοι, κλιματική καταστροφή, φτώχεια εντείνουν την προσφυγιά. Η κρίση του συστήματος σε συνδυασμό με τις ρατσιστικές πολιτικές δίνει περιθώρια στη φασιστική απειλή να σηκώνει κεφάλι. Αλλά υπάρχει ένα μαχητικό κίνημα που συγκρούεται και αντιστέκεται. Η χρονιά που πέρασε έδειξε ότι το αντιρατσιστικό-αντιφασιστικό κίνημα είναι παρών. Κορυφαία στιγμή τα μαζικά συλλαλητήρια μετά την Πύλο και την φονική πυρκαγιά στη Δαδιά. Η πρώτη απόπειρα του Κασιδιάρη να καλέσει φασιστο-σύναξη στα Χανιά κατά του Pride ακυρώθηκε με αντιφασιστικό ξεσηκωμό. Η ορκωμοσία επιστροφής του στο δ.σ. Αθήνας κατέληξε σε παραίτηση από το δημοτικό συμβούλιο μετά από μαζική κινητοποίηση στην Κυψέλη. Στο Ν. Ηράκλειο δεν πέρασε η φασιστική πρόκληση ούτε η κυβερνητική απαγόρευση των αντιφασιστικών διαδηλώσεων. Στην Αλεξανδρούπολη, οι φασίστες κεφαλοκυνηγοί που έβγαλε στο δρόμο η προπαγάνδα Μητσοτάκη, βρέθηκαν οι ίδιοι κατηγορούμενοι. Η επέτειος από τη δολοφονία του Π. Φύσσα συγκέντρωσε χιλιάδες κόσμου. Η 16 Μάρτη μπορεί να γίνει ο επόμενος μεγάλος σταθμός.
Η σύνδεση των φοιτητικών καταλήψεων με το εργατικό κίνημα είναι ένα μεγάλο στοίχημα. Το σύνθημα «Φοιτητές-εργατιά, μια φωνή και μια γροθιά» αγκαλιάζει ήδη μεγάλα κομμάτια και της νεολαίας και του εργατικού κινήματος. Χρειάζεται να είμαστε ξεκάθαροι ότι δεν ενδίδουμε στις πιέσεις που λένε ότι κίνημα προχωράει όταν κάθε χώρος βάζει μπροστά τα ιδιαίτερα αιτήματά του αποφεύγοντας τις πολιτικές συνδέσεις. Το αντίθετο ισχύει. Καμιά από αυτές τις μάχες δεν είναι στενά συνδικαλιστική ή «κινηματική» και το ΣΕΚ πρωταγωνιστεί για να αναδείξει τις πολιτικές συνδέσεις και να οργανώσει τη δράση, για να ενώσει τις μάχες σε ένα συνολικό σχέδιο ανατροπής αυτής της κυβέρνησης και σύγκρουσης με τον καπιταλισμό.
Αυτή η πραγματικότητα, τα πραγματικά προχωρήματα μέσα στους αγώνες, οξύνει την αντίφαση ανάμεσα στη βίαιη δεξιά προσαρμογή της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ και τις πολιτικές εμπειρίες και τις αριστερές αναζητήσεις της εργατικής τάξης και της νεολαίας. Αυτή είναι η ρίζα της κρίσης του ΣΥΡΙΖΑ που διασπάστηκε αλλά η κρίση του δεν σταματάει, όπως επιβεβαιώνουν οι νέες συγκρούσεις στο εσωτερικό του. Το κενό δεν το καλύπτει η Νέα Αριστερά καθώς προσπαθεί να αναπαράγει την ίδια στρατηγική που έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ σε αδιέξοδο. Το ΚΚΕ πιέζεται από τους αγώνες και αυτοπροβάλλεται ως «100% αντιπολίτευση», αλλά υποτάσσει τη δυναμική των αγώνων στις σκοπιμότητες της εκλογικής ενίσχυσής του. Μπαίνει στον Μάρτη κλείνοντας τα μπλόκα των αγροτών, πιέζοντας τις καταλήψεις να σταματήσουν μετά τη ψήφιση του νομοσχέδιου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και προτείνοντας επόμενη πανεργατική απεργία στις …17 Απρίλη.
Το κεντρικό καθήκον είναι να καλύψουμε το κενό αριστερής αντιπολίτευσης σε όλα τα μέτωπα που αφήνει η δεξιά πορεία και η κρίση του ρεφορμισμού. Πρώτα απ’ όλα στο απεργιακό μέτωπο. Μπαίνουμε μπροστά, συσπειρώνουμε κόσμο που ριζοσπαστικοποιείται και αποδεσμεύεται από την επιρροή της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης, δυναμώνουμε τα δίκτυά μας στους χώρους δουλειάς. Χωρίς τέτοια δίκτυα, που κινητοποιούν τη συλλογική δύναμη της εργατικής τάξης, καμιά πρωτοβουλία και κανένα κίνημα δεν έχει τη δύναμη να είναι νικηφόρο.
Βασικό στοιχείο για την προσπάθεια να ανταποκριθούμε σε όλα αυτά τα καθήκοντα είναι η αντίσταση στην ηττοπάθεια που χαρακτηρίζει μεγάλο μέρος της Αριστεράς. Οι πραγματικοί συσχετισμοί μετριούνται στο πεζοδρόμιο. Αντί για την παθητικότητα που καλλιεργούν οι απόψεις περί «αρνητικού συσχετισμού δυνάμεων», αυτό που απαιτεί η συγκυρία είναι την επιθετική αξιοποίηση των δυνατοτήτων που ανοίγονται.
Πάνω σε αυτή τη βάση αντιμετωπίζουμε και τη μάχη των Ευρωεκλογών. Δεν την υποτιμούμε ούτε την υποβαθμίζουμε σε απλή καταγραφή των ποσοστών ανάμεσα στις δυνάμεις της αντιπολίτευσης με «δοσμένη» τη νίκη της ΝΔ. Αντίθετα, κεντρικός πολιτικός στόχος και σε αυτές τις κάλπες είναι να μαυρίσουμε την κυβέρνηση της ακρίβειας και του πλιάτσικου, του πολέμου και του ρατσισμού, του σεξισμού και του «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια» που τρέφει την ακροδεξιά.
Τώρα είναι η ώρα για να αναδείξουμε την επαναστατική αριστερά σε δύναμη που οργανώνει τις απαντήσεις και δίνει την αντικαπιταλιστική προοπτική. Όπως προειδοποιούσαμε ήδη από την περασμένη χρονιά, «Βρισκόμαστε στο σημείο που οι εξελίξεις θα κλιμακωθούν όχι γιατί το θέλουμε εμείς αλλά γιατί η επίθεση οξύνεται. Εμείς πρέπει να φροντίσουμε από την πρώτη μέρα να τους κάνουμε τη ζωή πατίνι μέχρι να ξεκουμπιστούνε. Αλλά αυτό σημαίνει δουλειά για να βγουν και να νικήσουν οι αντιστάσεις. Σημαίνει να κερδίσουμε σε αυτήν την προσπάθεια ένα τεράστιο κομμάτι του κόσμου της αριστεράς που ψάχνεται και αναζητά τρόπους να μπει στις επόμενες μάχες, αναζητά πολιτικό στήριγμα, το ποιος μπορεί να τις οργανώσει και σε ποια προοπτική.
Δεν υπάρχει κανένας αυτοματισμός σε όλα αυτά. Η πολυδιάστατη κρίση του καπιταλισμού έχει την τάση να δημιουργεί καταστάσεις ρήξης όπου ταυτόχρονα συνυπάρχουν συνθήκες καταστροφής αλλά και δυνατότητες εξέγερσης. Η συνειδητή παρέμβαση των πρωτοπόρων τμημάτων της εργατικής τάξης κάνει τη διαφορά. Όπως έλεγε ο Λένιν, όποιος περιμένει μια “καθαρή” επανάσταση, δεν θα ζήσει για να τη δει. Ένα επαναστατικό κόμμα που συσπειρώνει στις γραμμές του πρωτοπόρα κομμάτια της τάξης μπορεί να παρεμβαίνει για να πολλαπλασιάζει τις δυνατότητες της εργατικής τάξης να αρπάξει τις ευκαιρίες, συνδέοντας τους αγώνες αναμεταξύ τους, κοντράροντας τις ρεφορμιστικές αυταπάτες και ανεβάζοντας την τάξη σε ηγεμονική δύναμη. Στο χτίσιμο αυτής της επαναστατικής αριστεράς στρατευόμαστε για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας».13
Σημειώσεις
1. “Πρέπει να φωνάζουμε για να αποδοθεί δικαιοσύνη”, Συνέντευξη Μαρία Καρυστιανού, Εργατική Αλληλεγγύη Νο1610, 21 Φλεβάρη 2024, https://ergatiki.gr/article.php?id=28634&issue=1610
2. Τρακτέρ και Μέλισσες στο Σύνταγμα– Δυνατό μήνυμα, Εργατική Αλληλεγγύη Νο1611, 28 Φλεβάρη 2024, https://ergatiki.gr/article.php?id=28658&issue=1611
3. Λένα Βερδέ, Οι επιζώντες μιλούν για το έγκλημα στην Πύλο, Εργατική Αλληλεγγύη Νο1602, 20 Δεκέμβρη 2023, https://ergatiki.gr/article.php?id=28386
4. Νομιμοποίηση για τους μετανάστες, φυλακή για τους φασίστες, Συνέντευξη με τον Τζαβέντ Ασλάμ, Εργατική Αλληλεγγύη Νο1586, 30 Αυγούστου 2023, https://ergatiki.gr/article.php?id=27849&issue=1586
5. Μαρία Στύλλου, Η πάλη για την απελευθέρωση των γυναικών, πρόλογος στην 4η έκδοση, Μαρξιστικό βιβλιοπωλείο, Αθήνα 2024.
6. Επαναστατική Αριστερά, για την ανατροπή του καταστροφικού καπιταλισμού, Εργατική Αλληλεγγύη Νο1611, 27 Φλεβάρη 2024, https://ergatiki.gr/article.php?id=28657&issue=1611
7. Μάνος Νικολάου, Οι εργάτες της Υγείας άνοιξαν τον δρόμο, Εργατική Αλληλεγγύη Νο1581, 19 Ιούλη 2023, https://ergatiki.gr/article.php?id=27739&issue=1581
8. https://ergatiki.gr/article.php?id=28200&issue=1596
9. Μάνος Νικολάου, Νοσοκομεία: «σεισμός» η 48ωρη, Εργατική Αλληλεγγύη Νο1600, 6 Δεκέμβρη 2023, https://ergatiki.gr/article.php?id=28334&issue=1600
10. Ανταρσία ενάντια στον καπιταλισμό, Σοσιαλισμός από τα κάτω Νο35, Μάρτης-Απρίλης 2000, https://socialismfrombelow.gr/index.php?issue=35#gsc.tab=0
11. Σωτήρης Κοντογιάννης, Η αναγέννηση της αριστεράς στην Ιταλία, στο αφιέρωμα «Μετά τη Γένοβα» του περιοδικού Σοσιαλισμός από τα κάτω, Νο40, Σεπτέμβρης-Οκτώβρης 2001, https://socialismfrombelow.gr/pdf/40.pdf
12. Μαρία Στύλλου, στο ίδιο αφιέρωμα του ΣαΚ Μετά τη Γένοβα
13. Μαρία Στύλλου, Θα τους αφήσουμε ή θα τους ανατρέψουμε, Σοσιαλισμός από τα κάτω Νο160, Σεπτέμβρης-Οκτώβρης 2023, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1437&issue=160#gsc.tab=0