Αθήνα 16 Μάρτη 2024
Ο Γιώργος Πίττας αναδεικνύει την ενοχή της ΕΕ και της κυβέρνησης Μητσοτάκη για τον πνιγμό 650 προσφύγων.
Και καλεί σε αγώνα για να βάλουμε τέλος στα ρατσιστικά εγκλήματα.
Πλησιάζοντας τον ένα χρόνο από το ναυάγιο της Πύλου, οι 650 άνθρωποι που χάθηκαν στα βάθη της Μεσογείου τον Ιούνη του 2023, αναζητούν δικαίωση. Το ίδιο και οι 104 επιζώντες, σε εννιά από τους οποίους το ελληνικό κράτος μεθοδεύει να φορτώσει όλες τις ευθύνες για το μεγαλύτερο ρατσιστικό έγκλημα που έχει συμβεί στα νερά της Μεσογείου από τότε που η ΕΕ ξεκίνησε να εφαρμόζει την πολιτική της «Ευρώπης-Φρούριο».
Το ελληνικό κράτος, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, η ΕΕ κάνουν ό,τι μπορούν για να αποποιηθούν τις τεράστιες ευθύνες που τους βαραίνουν. Αλλά η αλήθεια δεν μπορεί να κρυφτεί. Οι δεκάδες μαρτυρίες και καταθέσεις των επιζώντων του ναυαγίου αλλά και οι διεθνείς ανεξάρτητες δημοσιογραφικές έρευνες που διεξάγονται δεν αφήνουν περιθώρια για παρεξηγήσεις σχετικά με το τι συνέβη τη νύχτα της 14ης Ιουνίου 2023.
Πρώτο, ότι το Ελληνικό Λιμενικό και η Frontex επί ώρες παρακολουθούσαν ένα υπερφορτωμένο σαπιοκάραβο, που καταφανώς κινδύνευε μέσα σε διεθνή ύδατα στα οποία την ευθύνη διάσωσης είχε το ελληνικό κράτος, χωρίς να προχωρήσουν σε οποιαδήποτε απόπειρα διάσωσης. Δεύτερο, ότι το Ελληνικό Λιμενικό με σκοπό να καθοδηγήσει το Αdriana προς τα ιταλικά ύδατα επιδίωξε να το ρυμουλκήσει τραβώντας το με σκοινί, πράξη που οδήγησε στην ανατροπή και την βύθιση του σκάφους. Τρίτο, ότι ακόμη και μετά τη βύθιση, καθυστέρησε, αν δεν δυσχέρανε, την διάσωση των ναυαγών. Και τέταρτο, ότι από την πρώτη στιγμή επιχείρησε να συγκαλύψει με κάθε δυνατό τρόπο τα γεγονότα και τις εγκληματικές του ευθύνες.
Ένοχοι είναι η κυβέρνηση και η ΕΕ
Οι ευθύνες δεν αφορούν μόνο το Λιμενικό. Δεν έχουν να κάνουν με «επιχειρησιακά λάθη» - που ούτως ή άλλως αρνείται ότι έκανε. Βαραίνουν τη διαχρονική «θανατοπολιτική» της κυβέρνησης Μητσοτάκη και της ΕΕ για αποτροπή, με όλα τα μέσα, ακόμη και τον θάνατο, των ανθρώπων που προσπαθούν να προσεγγίσουν την Ευρώπη.
Αυτό αποδεικνύουν τα λόγια και οι πράξεις τους. Τρεις μόλις μέρες μετά το ναυάγιο, ενώ συνεχίζονται οι καταθέσεις, χωρίς καν να έχει γίνει η πραγματογνωμοσύνη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, χωρίς καν να είναι πρωθυπουργός γιατί έχουμε υπηρεσιακή κυβέρνηση λόγω εκλογών, είχε ήδη «καταλήξει» πάνω στο ποιος ευθύνεται για την τραγωδία. Σε προεκλογική του ομιλία στο Γύθειο στις 17/6 προδίκασε την απόφαση: «είμαστε οργισμένοι με αυτούς τους διακινητές, που είναι τελικά και οι πραγματικοί υπαίτιοι αυτής της τραγωδίας». Σε συνέντευξή του στο BBC λίγους μήνες μετά, τόλμησε να πει ότι οι επιβαίνοντες: «αρνήθηκαν οποιαδήποτε βοήθεια, ήθελαν να φτάσουν στην Ιταλία. Και, στο τέλος της ημέρας, οι διακινητές πρέπει να βρίσκονται υπόλογοι». Προσθέτοντας με νόημα: «Θα είμαι ειλικρινής, θεωρούμε ότι έχουμε το δικαίωμα να αποτρέπουμε παράνομες εισόδους στη θάλασσα και ταυτόχρονα να ενθαρρύνουμε αυτά τα σκάφη να επιστρέψουν στις ακτές από όπου απέπλευσαν».
Πάνω από τα πτώματα, ο Μητσοτάκης υπερασπίζεται με πάθος την πολιτική των pushbacks που οδήγησαν σε αυτό το έγκλημα. Άλλωστε, η υπηρεσιακή κυβέρνηση που διαχειρίστηκε την υπόθεση ακολούθησε κατά γράμμα ακριβώς αυτήν τη γραμμή έχοντας στην θέση του υπουργού Ναυτιλίας τον Θ. Κλιάρη (αρχηγό του Λιμενικού κατά την περίοδο 2019 – 2022) ο οποίος «ανέλαβε υπουργικά καθήκοντα μετά από πρόταση και επιμονή του Κυριάκου Μητσοτάκη» όπως διαβάζαμε τότε στον τύπο. Ήταν ακριβώς μέσα σε αυτά τα χρόνια που οργανωμένα και συνειδητά κλιμακώθηκαν οι παράνομες επαναπροωθήσεις αλλά και οι απαγωγές μεταναστών που κατάφερναν να πατήσουν το πόδι τους στην Ελλάδα με τους ίδιους να καταλήγουν σε ακυβέρνητες σωσίβιες βάρκες στα τουρκικά ύδατα είτε μέσω του Έβρου πίσω στην Τουρκία. Όπως διαβάζουμε στην ΕφΣυν:
«Επί των ημερών του αγνοούνται, με βάση επίσημα στοιχεία, πάνω από 40.000 πρόσφυγες που διασώθηκαν από το Λιμενικό αλλά δεν καταγράφηκε ποτέ η άφιξή τους. Τη δική του θητεία αφορά το ενοχοποιητικό πόρισμα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για την Καταπολέμηση της Απάτης (OLAF), που οδήγησε σε ατιμωτική παραίτηση τον πρώην διευθυντή της Frontex Λετζερί, έπειτα από κατηγορίες για συγκάλυψη των καταγγελιών για επαναπροωθήσεις του ελληνικού Λιμενικού. Λίγο καιρό πριν από τις αποκαλύψεις αυτές, ο Λετζερί και ο Κλιάρης είχαν βραβευτεί από τον υπουργό Μετανάστευσης, Νότη Μηταράκη, για τη συμβολή τους στην αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης».
Το έγκλημα της Πύλου ήταν θέμα χρόνου να συμβεί. Θα μπορούσε να είχε συμβεί δύο χρόνια νωρίτερα, τον Οκτώβρη του 2021, όταν ένα άλλο σαπιοκάραβο φορτωμένο με 400 περίπου μετανάστες έμεινε ακυβέρνητο ανοιχτά της Κρήτης. Το ελληνικό λιμενικό ειδοποιήθηκε από την Aegean Boat Report και, όπως ανέφερε τότε στην ανακοίνωσή της, επιβίβασε άνδρες πάνω στο πλοίο, το προσέδεσε και άρχισε να το ρυμουλκεί. Για τέσσερις ολόκληρες μέρες το πλοίο βολόδερνε στη θάλασσα διανύοντας σε κύκλους συνολική απόσταση 300 μιλίων (!) με τις ελληνικές αρχές να επιδιώκουν την επιστροφή του σε τουρκικά χωρικά ύδατα.
Όπως ανέφερε τότε ο Guardian: «Η επιχείρηση έφερε όλα τα χαρακτηριστικά μιας παράνομης απώθησης πριν η ελληνική ακτοφυλακή αναγκαστεί να αλλάξει τακτική. Ο Δρ. Απόστολος Βεΐζης, επικεφαλής της οργάνωσης ανθρωπιστικής βοήθειας Intersos Hellas, δήλωσε: “Πρόκειται για άνδρες, γυναίκες και παιδιά που αναζητούσαν προστασία και θα έπρεπε να είχαν μεταφερθεί σε ασφαλές λιμάνι αφού το σκάφος εξέπεμψε σήμα κινδύνου. Το πλησιέστερο λιμάνι ήταν μόλις λίγα μίλια μακριά. Αντ' αυτού, κρατήθηκαν στο πλοίο για τέσσερις ημέρες”».
Ένα χρόνο αργότερα, το 2022, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου καταδίκασε την Ελλάδα για το ναυάγιο στο Φαρμακονήσι το Γενάρη του 2014 που οδήγησε στον θάνατο 11 ανθρώπων. Δικαίωσε τους 16 προσφεύγοντες που ανέφεραν ότι η βάρκα τους βυθίστηκε καθώς τη ρυμουλκούσε σκάφος του ελληνικού Λιμενικού σε επιχείρηση επαναπροώθησης προς την Τουρκία. Κάλεσε την Ελλάδα να καταβάλει αποζημίωση στους προσφεύγοντες. Το δικαστήριο καταδίκασε το ελληνικό κράτος γιατί δεν έκανε αποτελεσματική έρευνα, δεν συμμορφώθηκε με την υποχρέωσή του να προστατεύσει την ανθρώπινη ζωή, επιφύλαξε εξευτελιστική μεταχείριση στους επιζώντες, δημιούργησε κωλύμματα στη διερμηνεία. Δηλώνοντας σοκαρισμένο για το γεγονός ότι η υπόθεση μπήκε στο αρχείο τον Ιούλιο του 2014.
Κανένα από αυτά τα γεγονότα δεν έκανε το αυτί της κυβέρνησης Μητσοτάκη να ιδρώσει. Κι έτσι φτάσαμε στους 650 νεκρούς της Πύλου. Ήταν ένα προδιαγεγγραμμένο έγκλημα με φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς. Και ήταν ένα ρατσιστικό έγκλημα. Αν στα ανοιχτά της Πύλου κινδύνευε ένα κρουαζιερόπλοιο με 750 ευρωπαίους πολίτες δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία ότι θα είχε κινητοποιηθεί όλος ο κρατικός μηχανισμός για να το σώσει.
Συνεχίζοντας τα ίδια εγκλήματα
Μετά το ναυάγιο της Πύλου και την κατακραυγή που το ακολούθησε η κυβέρνηση προσπαθεί να πουλήσει επικοινωνιακά ένα πιο «ανθρωπιστικό προφίλ» προβάλλοντας στα κανάλια εικόνες από διασώσεις εδώ κι εκεί, αλλά στην πράξη συνεχίζει τα ίδια. Σύμφωνα με την Aegean Boat Report (ABR):
Τα ξημερώματα της 7ης Απρίλη 2024, ένα σκάφος με 72 πρόσφυγες λίγο πριν φτάσει στη Λέρο έμεινε από μηχανή. Οι επιβαίνοντες κάλεσαν σε βοήθεια, η ABR αποκατέστησε επικοινωνία μαζί τους. Ένα σκάφος του ελληνικού λιμενικού και στη συνέχεια ένα δεύτερο, προσεγγίζουν το σκάφος με τους πρόσφυγες. Στα σκάφη οι πρόσφυγες βλέπουν να επιβαίνουν ένστολοι όλοι με fullface μάσκες. Λίγο μετά όλες οι επικοινωνίες των επιβαινόντων με την ΑΒR χάνονται. Περνούν αρκετές ώρες μέχρι το τουρκικό λιμενικό να ανακοινώσει ότι περισυνέλεξε 72 άτομα, 50 Σύριους και 22 Παλαιστίνιους μέσα σε ακυβέρνητες σωσίβιες σχεδίες σε τουρκικά ύδατα. Τσεκάροντας τις φωτογραφίες και τα βίντεο επιβεβαιώνεται ότι είναι οι ίδιοι άνθρωποι. Επικοινωνώντας με τους επιβαίνοντες που βρίσκονται πλέον στην Τουρκία, αυτοί καταγγέλλουν σην ABR τα εξής:
«Το σκάφος P355GR τοποθέτησε δύο αξιωματικούς στο ιστιοφόρο, οπλισμένους με όπλα, γκλομπ και καραμπίνες. Όλοι οι επιβαίνοντες στο σκάφος διατάχθηκαν να κλείσουν τα τηλέφωνά τους, τα οποία στη συνέχεια πετάχθηκαν στη θάλασσα ενώ τιμαλφή και χρήματα των επιβαινόντων συγκεντρώνοται σε μια σακούλα. Πριν τους επιβιβάσουν στο σκάφος της ακτοφυλακής τους ψάχνουν όλους εξονυχιστικά. Ενώ οι άνθρωποι ερευνούνται οι αξιωματικοί άρχισαν να τους χτυπούν. Οι αξιωματικοί σπάζουν το χέρι μιας γυναίκας μπροστά στα τρία της παιδιά επειδή αρνήθηκε να βγάλει τα ρούχα της σε κοινή θέα. Την αναγκάζουν τελικά να το κάνει.
Μετά από αρκετές ώρες οι άνθρωποι οδηγούνται σε σωσίβιες σχεδίες. Όσοι αρνούνται να μπουν σε αυτές, τους σπρώχνουν ή τους κλωτσάνε προς τα κάτω». Στην έκθεση της οργάνωσης για την πρώτη εβδομάδα του Απρίλη καταγράφεται ότι από τα 46 σκάφη που προσπάθησαν να φτάσουν στα ελληνικά παράλια μόνο 24 σκάφη το κατάφεραν ενώ υπήρξαν 8 περιπτώσεις pushback σε 3 από τα οποία οι ελληνικές αρχές χρησιμοποίησαν σωσίβιες σχεδίες εγκαταλείποντας 138 άνθρωπους αβοήθητους στο Αιγαίο Πέλαγος.
Δικαιοσύνη για την Πύλο
Ένα χρόνο μετά το ναυάγιο της Πύλου υπάρχουν τρία βασικά κρατούμενα. Όλη η αλήθεια να βγει στην επιφάνεια. Να πληρώσουν όλοι οι φυσικοί και ηθικοί αυτουργοί αυτού του εγκλήματος. Και το έγκλημα να μην επαναληφθεί.
Είναι τα ίδια ακριβώς κρατούμενα που ανέδειξε το άλλο μεγάλο έγκλημα των Τεμπών. Οι αναλογίες είναι εξόφθαλμες: Στα Τέμπη ήταν ο «σταθμάρχης» που έφταιγε, στην Πύλο οι «διακινητές». Στα Τέμπη μπαζώθηκε ο τόπος του εγκλήματος, στην Πύλο «δεν δούλευαν οι κάμερες» και κατασχέθηκαν τα κινητά των επιζώντων. Στα Τέμπη η μονταζιέρα έστησε ψεύτικους διαλόγους στον ασύρματο, στην Πύλο «μόνταρε» τις καταθέσεις των επιζώντων.
Και στην Πύλο, οι συγγενείς των θυμάτων και οι επιζώντες βρίσκονται αντιμέτωποι με μια «κυβερνητική εντολή συγκάλυψης» όπως χαρακτηριστικά είχε αναφέρει η Μ. Καρυστιανού στο ευρωκοινοβούλιο για τα Τέμπη. Και όπως και για τα Τέμπη, έτσι και για την Πύλο, χρειάζεται μια μαζική καμπάνια και ένα μαζικό κίνημα αποφασισμένο να φτάσει μέχρι το τέλος, μέχρι τη ρίζα, και για τα τρία αυτά κρατούμενα.
Σε αυτήν την κατεύθυνση έχει ξεκινήσει ένας αγώνας που θα είναι σκληρός και μακρόχρονιος. Σε δικαστικό επίπεδο έχουμε μπροστά μας άμεσα δύο μάχες. Την εκδίκαση της υπόθεσης των «9 της Πύλου», των 9 Αιγυπτίων που η δικαστική εξουσία και η κυβέρνηση έχει βαλθεί να φορτώσει το έγκλημα, κατηγορώντας τους ψευδώς με βάση την εθνικότητα όχι μόνο ως «διακινητές» αλλά και ως εκείνους που προκάλεσαν το ναυάγιο για να αποκρύψει τις δικές της ευθύνες. Η δίκη ξεκινάει στην Καλαμάτα στις 21 Μάη.
Και τη δικαστική έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη μετά τις μηνύσεις 49 επιζώντων στο Ναυτοδικείο Πειραιά, κατά παντός υπεύθυνου, για παραλείψεις ως προς την έναρξη επιχείρησης έρευνας και διάσωσης, απόπειρα ρυμούλκησης του σκάφους προς άγνωστο προορισμό, καθυστέρηση στην έναρξη επιχείρησης διάσωσης. Μια έρευνα που δεν πρέπει να έχει την τύχη της έρευνας για το Φαρμακονήσι, δηλαδή στο «αρχείο».
Στόχοι είναι αφενός να αθωωθούν οι «εννέα της Πύλου» αφετέρου να φτάσει στο ακροατήριο η μήνυση των επιζώντων ώστε να λάμψει όλη η αλήθεια. Όχι μόνο για τις ευθύνες των αυτουργών, είτε αυτών που βρίσκονταν στο λιμενικό σκάφος είτε εκείνων που έδιναν τις επιχειρησιακές εντολές, αλλά και εκείνων που χάραξαν την πολιτική γραμμή πάνω στην οποία κινήθηκαν.
Όπως συνέβη και με την καταδίκη της Χρυσής Αυγής, αυτές οι μάχες δεν πρόκειται να κριθούν μόνο στα δικαστήρια αλλά μέσα στην κοινωνία, στους δρόμους. Και για ένα λόγο παραπάνω. Γιατί αυτή τη φορά στο στόχαστρο μπαίνουν εκ των πραγμάτων οι ίδιοι οι μηχανισμοί του κράτους και μια πολιτική ηγεσία που χαίρουν της απόλυτης στήριξης της δικαστικής εξουσίας.
Στη συγκλονιστική μαζική σύσκεψη που πραγματοποίησαν επιζώντες και συγγενείς των θυμάτων της Πύλου, οι δικηγόροι τους, κοινότητες μεταναστών, η ΚΕΕΡΦΑ και άλλες κινήσεις στην Αθήνα στις 23/4 έβαλαν ένα πρόγραμμα δράσης που περιλαμβάνει: Κινητοποίηση αλληλεγγύης στο Σύνταγμα στις 20/5 και παρουσία στη Καλαμάτα στις 21/5 στη δίκη των εννέα προσφύγων. Μεγάλο συλλαλητήριο στις 14 Ιούνη, στον ένα χρόνο από το έγκλημα της Πύλου, στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, με ταυτόχρονες συγκεντρώσεις έξω από τις ελληνικές πρεσβείες στην Ευρώπη. Σε αυτό το αγωνιστικό πλαίσιο τέθηκε σαν στόχος η καμπάνια ενημέρωσης να φτάσει σε κάθε χώρο εργασίας και εκπαίδευσης και σε κάθε γειτονιά, ζητώντας ψηφίσματα και ενεργή συμμετοχή κάθε συνδικάτου, συλλόγου, συλλογικότητας και οργάνωσης.
Το στοίχημα για το αντιρατσιστικό κίνημα είναι μεγάλο αλλά μπορεί να κερδηθεί. Γιατί έχει πίσω του πολύτιμες εμπειρίες και παρακαταθήκες: Την καταδίκη της Χ.Α., που για πολλούς θεωρείτο ανέλπιστη, αλλά ήρθε τελικά –με τον αγώνα να συνεχίζεται στο Εφετείο. Την καταδίκη για το Φαρμακονήσι στο ευρωπαϊκό δικαστήριο, που πήρε δέκα χρόνια για να εκδικαστεί, αλλά το ελληνικό κράτος τελικά καταδικάστηκε. Την πρόσφατη καταδίκη του Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Η μαζική δολοφονία 650 ανθρώπων στην Πύλο είναι και αυτή έγκλημα κατά της ανθρωπότητας σαν κι αυτά για τα οποία εγκαλείται το κράτος του Ισραήλ. Σύμφωνα με το Missing Migrants Project, μέσα στην τελευταία δεκαετία, από το 2014 μέχρι το 2023, έχουν χάσει τη ζωή τους προσπαθώντας να διασχίσουν τη Μεσόγειο προς την Ευρώπη 29.442 άνθρωποι, μια άνευ προηγουμένου μαζική δολοφονία άμαχου πληθυσμού, χωρίς καν να υπάρχει πόλεμος.
Πρόκειται για ένα δικαστικό αγώνα που έχει τεράστια πολιτική σημασία γιατί συγκρούεται μετωπικά με την χειρότερη ρατσιστική πολιτική που έχει εφαρμοστεί στην Ευρώπη (από την εποχή που σε αυτήν κυριαρχούσαν οι ναζί) και βέβαια με τις κυβερνήσεις που την εφαρμόζουν. Στη ρίζα αυτού του εγκλήματος βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και αιχμή του δόρατος αυτής της πολιτικής αποτελεί εδώ και πέντε χρόνια η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Δεν έχουμε αυταπάτες για τους δικαστικούς θεσμούς, ελληνικούς ή ευρωπαϊκούς αλλά ξέρουμε ότι η μαζική κατακραυγή και το μαζικό κίνημα μπορούν να φέρουν δικαστικές αποφάσεις που δεν τους βολεύουν, δημιουργώντας σύγχιση και κρίση στο αντίπαλο στρατόπεδο.
Η καμπάνια Δικαιοσύνης για την Πύλο βάζει εκ των πραγμάτων στο κέντρο της προσοχής τα συνολικότερα ζητήματα: Αφενός της ρατσιστικής πολιτικής της ΕΕ, τα αιτήματα για ανοιχτά σύνορα, για δικαίωμα άσυλο σε όλους τους πρόσφυγες, για πραγματική νομιμοποίηση των μεταναστών, για ίσα δικαιώματα για όλους τους ανθρώπους που βρίσκονται στην ΕΕ. Αφετέρου χτυπάει στην καρδιά της την φασιστική απειλή, γιατί ο κρατικός ρατσισμός και η ισλαμοφοβία αποτελούν τον πολιορκητικό κριό που χρησιμοποιούν όλα ανεξαιρέτως τα ακροδεξιά και φασιστικά κόμματα.
Είναι μια καμπάνια που έρχεται την κατάλληλη στιγμή ενόψει των ευρωεκλογών όπου αυτά τα κόμματα διεκδικούν την «άνοδό» τους -ακριβώς τη στιγμή που οι κυβερνήσεις της ΕΕ τους έκαναν ένα ακόμη «δώρο», την έγκριση στο ευρωκοινοβούλιο του νέου Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου. Ένα σύμφωνο που στην ουσία του έρχεται να θεσμοθετήσει όλες τις παράνομες πρακτικές της κυβέρνησης Μητσοτάκη και των υπόλοιπων κυβερνήσεων της ΕΕ.
Ένα Σύμφωνο που «δεν είναι και Παρθενώνας»
Το σύμφωνο ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία στις 10/4 και σφραγίστηκε με τον πνιγμό τριών παιδιών την ίδια μέρα σε ναυάγιο στην Χίο. Μέσα στην επόμενη διετία θα πάει για ψήφιση στα κοινοβούλια των χωρών της ΕΕ. «Το Σύμφωνο που έχετε μπροστά σας δεν ξαναχτίζει τον Παρθενώνα αλλά σημειώνουμε απτή βελτίωση» είπε σχετικά ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς. Ας δούμε τις «βελτιώσεις» αυτού του συμφώνου που η Διεθνής Αμνηστία χαρακτήρισε «συμφωνία ντροπής» και ήδη καταγγέλλουν όλες ανεξαιρέτως οι οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα:
Με το που πατάνε το πόδι τους στην χώρα άφιξης, όσοι πρόσφυγες καταφέρουν να μη βρεθούν στον πάτο της θάλασσας ή πίσω στη χώρα διέλευσης μετά από κάποιο παράνομο pushback, θα οδηγούνται σε κράτηση σε στρατόπεδα στα σύνορα, όπου στην ουσία θα αντιμετωπίζονται σαν «εγκληματίες» και μάλιστα «από κούνια»: Θα περνάνε από «βιομετρική καταγραφή» και θα καταγράφονται στην EURODAC, (τη βάση δεδομένων δακτυλικών αποτυπωμάτων της Ε.Ε) άπαντες και τα παιδιά, από την ηλικία των 6 ετών!
Στο τέλος αυτής της πενθήμερης διαδικασίας ελέγχου οι αιτούντες άσυλο θα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Αυτούς που θα παραπέμπονται σε «κανονικές» διαδικασίες και εκείνους που θα παραπέμπονται σε συνοριακές φαστ τρακ διαδικασίες των οποίων τα αιτήματα θα αξιολογούνται επί τόπου στα σύνορα εντός 12 εβδομάδων.
Οι φαστ τρακ συνοριακές διαδικασίες περιλαμβάνουν υποχρεωτικά όσους οι αρχές κατά το δοκούν θεωρήσουν «ύποπτους» για «παραπλάνηση των αρχών» και «λόγους ασφάλειας» -καταργώντας στην ουσία την εξατομικευμένη εξέταση αίτησης και τη σύμβαση της Γενεύης. Οι άνθρωποι θα είναι ανυπεράπιστοι καθώς δεν προβλέπεται νομική εκπροσώπηση για τους αιτούντες παρά μόνο «νομικές συμβουλές». Θα απελαύνονται αμέσως μετά το τρίμηνο σε «ασφαλείς τρίτες χώρες» που αποδεδειγμένα οι διεθνείς οργανισμοί καταγγέλλουν ως «μη ασφαλείς».
Ο «μηχανισμός αλληλεγγύης» που προβλέπει το σύμφωνο δεν αφορά τους ανθρώπους αλλά την «αλληλεγγύη» μεταξύ των κρατών της ΕΕ για την διαχείριση των προσφύγων. Αλλά ακόμη και σε αυτό, τζούφιος είναι. Το πλαφόν της «μετεγκατάστασης» 30.000 προσφύγων ετησίως από τις χώρες άφιξης προς τις υπόλοιπες δεν είναι υποχρεωτικό, δίνεται η δυνατότητα επιλογής σε κάθε κυβέρνηση αν θα πάρει έναν αριθμό προσφύγων ή θα συνεισφέρει οικονομικά στο μηχανισμό με την «τιμή» για κάθε πρόσφυγα να ορίζεται σε 20.000 ευρώ.
Δίνει επίσης τη δυνατότητα για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση σε τρίτες εκτός ΕΕ χώρες προκειμένου: να εμποδίζουν και να κρατάνε εκεί σε στρατόπεδα τους πρόσφυγες που προσπαθούν να περάσουν στην Ευρώπη. Να δέχονται πίσω τους άμεσα απελαθέντες. Αλλά και να κρατάνε σε στρατόπεδα τους αιτούντες άσυλο μέχρι να κριθεί το αίτημά τους.
Σε ένα αποκορύφωμα κυνισμού, το Σύμφωνο προβλέπει ότι σε περιόδους «κρίσης», όπως μια απροσδόκητη «μαζική» άφιξη ανθρώπων, στις άμεσες συνοριακές φαστ τρακ διαδικασίες θα εντάσσονται επιπλέον άτομα». Διευκολύνοντας τον κάθε Ορμπάν και την κάθε Μελόνι να στήνει «κρίσεις» σαν και αυτή που έστησε ο Μητσοτάκης το 2020 στον Έβρο κατατάσσοντας τις μωρομάνες ως «εισβολείς» του «υβριδικού πολέμου» του Ερντογάν.
Το outsourcing του ρατσισμού
Σε τι μεταφράζονται οι συμφωνίες με τρίτες χώρες (outsourcing) φαίνεται από αυτές που ήδη υπάρχουν και εφαρμόζονται από την ΕΕ ή τα κράτη μέλης της με την Λιβύη, την Τυνησία, την Τουρκία, το Λίβανο, την Αίγυπτο κια άλλες χώρες. Σε εκτενές άρθρο τους οι Financial Times τις παρουσιάζουν με ζοφερά χρώματα:
«Στα μέσα του Φλεβάρη ο Αρούνα με καταγωγή από τη Σιέρα Λεόνε (που κρατούνταν στην Τυνησία στο πλαίσιο της συμφωνίας της με την ΕΕ) άφησε το στρατόπεδο για να αγοράσει φαγητό συνελήφθη από την αστυνομία. “Μου πήραν το τηλέφωνο, με έδεσαν, με χτύπησαν και με πήγαν στην έρημο και από εκεί στα σύνορα με την Αλγερία μαζί με 70 άλλους ανθρώπους αφήνοντάς μας χωρίς νερό και φαγητό” είπε. Η συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Τυνησίας σήμανε ότι οι συλλήψεις προσφύγων από τις τυνησιακές αρχές διπλασιάστηκαν. Ωστόσο, οι τυνησιακές αρχές απομακρύνουν με τη βία χιλιάδες μετανάστες και αιτούντες άσυλο στην Αλγερία και τη Λιβύη».
Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας το 2016, (η Τουρκία να κρατάει στο έδαφός της τους πρόσφυγες με αντάλλαγμα 9 δισ. ευρώ μέχρι το 2021) ήταν η πρώτη τέτοια συμφωνία. Και εκεί, οι τουρκικές αρχές κατηγορούνται για βίαιη απέλαση νεοεισερχομένων προσφύγων. Η συμφωνία του 2017 μεταξύ της Ιταλίας και της Λιβύης μεταφράστηκε σε φυλάκιση, υποδούλωση και βασανισμό μεταναστών και αιτούντων άσυλο σε φυλακές της Λιβύης για τα οποία το 2023, με έκθεσή του ο ΟΗΕ κατηγορεί τη Λιβύη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Τώρα η Ιταλία σχεδιάζει να στέλνει τους αιτούντες άσυλο στο δικό της έδαφος στην Αλβανία να περιμένουν την απόφαση.
Θερμοκήπιο για την ακροδεξιά
Οι κυβερνήσεις της ΕΕ έχουν το θράσος να ισχυρίζονται ότι οι πιο σκληρές πολιτικές για τη μετανάστευση θα ανακόψουν την άνοδο της ακροδεξιάς. Αλλά δεν είναι η άνοδος της ακροδεξιάς υπεύθυνη για το ρατσιστικό αμόκ που έχει καταλάβει την ΕΕ. Η σκλήρυνση της αντιμεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ προηγήθηκε της ανόδου της ακροδεξιάς.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις –και όχι μόνο- παίζουν εδώ και περίπου μια εικοσαετία συστηματικά το χαρτί του ρατσισμού: Αναζητώντας αποδιοπομπαίους τράγους για να διοχετεύσουν την ολοένα και μεγαλύτερη οργή για την χειροτέρευση της ζωής στο εσωτερικό τους. Χρησιμοποιώντας την ισλαμοφοβία για να δικαιολογήσουν τις επεμβάσεις τους στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Παρουσιάζοντας τους πρόσφυγες σαν μια «τρομοκρατική απειλή» για την «ασφάλεια» δημιουργώντας αυταρχικά καθεστώτα «έκτακτης ανάγκης» όπως στην Γαλλία. Επενδύοντας στον ρατσισμό και την ισλαμοφοβία σαν ιδεολογικά εργαλεία για να διασπάσουν και να αποδυναμώσουν την εργατική τάξη, να τσακίσουν την Αριστερά. Αυτή είναι η ρατσιστική ατζέντα που τροφοδοτεί ασταμάτητα την ακροδεξιά και τους φασίστες των οποίων ή άνοδος έρχεται εκ νέου να τροφοδοτήσει αυτό το ρατσιστικό σπιράλ.
Στην Ελλάδα, αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στον Έβρο. Ο «πόλεμος» του Μητσοτάκη εναντίον των προσφύγων που «στέλνει η Τουρκία», παντρεύοντας τον ρατσισμό με τον εθνικισμό, έβγαλε στον αφρό όλο τον παραστρατιωτικό ακροδεξιό, φασιστικό εσμό. Που στις περσινές πυρκαγιές της Δαδιάς επιχείρησε –ανεπιτυχώς χάρη στην αντίδραση του αντιρατσιστικού κινήματος- να προχωρήσει σε ρατσιστικό πογκρόμ την ώρα που 28 πρόσφυγες καίγονταν ζωντανοί κυνηγημένοι από τις φλόγες και τους «συνοριοφύλακες» επίσημους και ανεπίσημους.
Αγώνας για ανοιχτά σύνορα, αγώνας για ανατροπή
Η μάχη της Πύλου δεν είναι μόνο ένας αγώνας για Δικαιοσύνη αλλά κι ένας αγώνας για την ανατροπή της ρατσιστικής πολιτικής κλειστών συνόρων της ΕΕ-φρούριο και το μπλοκάρισμα της φασιστικής απειλής που τη συνοδεύει. Δεν χρειάζεται να υπάρχει καμιά αμφιβολία για το αν αυτοί είναι «ρεαλιστικοί» στόχοι.
Πριν δύο χρόνια, οι χώρες της ΕΕ άνοιξαν τα σύνορά τους και δέχτηκαν μαζικά πάνω από 8 εκατομμύρια πρόσφυγες από την Ουκρανία, χωρίς να «τρέξει κάστανο». Πρόκειται για τρανή απόδειξη του πόσο ψεύτικη είναι η προπαγάνδα ότι ο γερασμένος πληθυσμός της Ευρώπης «δεν χωράει» άλλους ανθρωπους. Το ίδιο καταδεικνύει η κρίση «εργατικών χεριών» που μαστίζει ένα μεγάλο μέρος των χωρών της γερασμένης ΕΕ.
Βέβαια, οι πρόσφυγες από την Ασία και την Αφρική αντιμετωπίζονται σαν άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας που απειλούν την «πολιτισμένη» ΕΕ -όπως ρητά δηλώνει και το όνομα της Επιτροπής της ΕΕ για την «Προστασία του Ευρωπαϊκού Τρόπου ζωής». Αλλά η ισλαμοφοβία και ο ρατσισμός απέναντι σε οτιδήποτε μη λευκό δεν είναι κυρίαρχο ρεύμα όσο κι αν διογκώνει το ακροδεξιό ακροατήριο.
Το μαζικό κίνημα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη που σαρώνει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη γκρεμίζει αυτούς τους διαχωρισμούς που θέλουν την «πολιτισμένη Ευρώπη» στο πλευρό του «πολιτισμένου Ισραήλ» εναντίον των μουσουλμάνων. Η πλειοψηφία του κόσμου πανηγύρισε την προσφυγή της Ν.Αφρικής που πρώτη γκρέμισε το ρατσιστικό απαρτχάιντ. Η οργή που δηλώνει με θόρυβο παρούσα στα αμερικανικά πανεπιστήμια και στους δρόμους των ευρωπαϊκών πόλεων για τους 35.000 νεκρούς στην Γάζα έχει όλες τις δυνατότητες να μεταφραστεί σε οργή για τους 30.000 νεκρούς την τελευταία δεκαετία στα σύνορα της ΕΕ.
Χρειάζεται να οργανώσουμε ένα νέο «καλοκαίρι της αλληλεγγύης», σαν κι αυτό του 2015, όταν ένα ασταμάτητο κύμα προσφύγων με τη μαζική στήριξη του κόσμου σε όλη την Ευρώπη κατάφερε να γκρεμίσει τους φράχτες αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να ανοίξουν τα σύνορα. Η δεξιά και η ακροδεξιά ακόμη κατηγορούν την Μέρκελ για «αυτό το λάθος» αλλά ήταν το μαζικό κίνημα αλληλεγγύης που τους ανάγκασε.
Αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε και σήμερα. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται όλα τα κόμματα και οι οργανώσεις της Αριστεράς να βάλουν σε προτεραιότητα στην ατζέντα τους τη σύγκρουση με την Ευρώπη-Φρούριο. Απαιτώντας να ανοίξουν τα σύνορα, να πέσει ο φράχτης, να σταματήσουν τα pushbak και οι δολοφονίες, να δοθεί άσυλο, στέγη, εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη, ίσα δικαιώματα, να σταματήσει η τεράστια σπατάλη δις. ευρώ για τους αποτρεπτικούς μηχανισμούς θανάτου απαιτώντας τα χρήματα αυτά να διατεθούν για στέγη, σίτιση, παιδεία, υγειονομική περίθαλψη. Καταψηφίζοντας στα κοινοβούλια και καταργώντας στην πράξη το νέο ρατσιστικό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου της ΕΕ που όπως αναφέρει η ΚΕΕΡΦΑ δεν είναι παρά η άλλη όψη του Συμφώνου Σταθερότητας που έρχεται να επιβάλει νέα σκληρή λιτότητα.
Χρειάζεται να έχουμε καθαρό ότι δεν πρόκειται για ένα μοναχικό δρόμο αλλά για ένα πολύβουο σταυροδρόμι. Στο οποίο, η κραυγή Δικαιοσύνη για την Πύλο ενώνεται με την κραυγή Δικαιοσύνη για τα Τέμπη. Με την κραυγή Δικαιοσύνη για τα θύματα της Χ.Α. Δικαιοσύνη για τις γυναικοκτονίες. Για τον Ζακ. Για τους δολοφονημένους Ρομά. Για τον Βασίλη Μάγγο. Για όλους τους ανθρώπους που παλεύουν αντιμέτωποι με τη βαρβαρότητα αυτού του συστήματος.
Από αυτό το σταυροδρόμι περνάει και ο δρόμος για την ανατροπή αυτής της δολοφονικής κυβέρνησης λιτότητας, ρατσισμού, σεξισμού, πολέμου, ιδιωτικοποιήσεων, καταστροφής του περιβάλλοντος και των ζωών μας.
Έγκληµα και συγκάλυψη
Δεκαπέντε ολόκληρες ώρες πέρασαν από τη στιγμή που οι ελληνικές αρχές έλαβαν γνώση για το Adriana ανοιχτά της Πύλου μέχρι τη βύθισή του στις 2 τα ξημερώματα της επόμενης μέρας. Για 11 ώρες το πλοιάριο βρισκόταν υπό τη συνεχή επιτήρηση του ελληνικού λιμενικού εν γνώσει και της Frontex.Υπήρχε άπλετος χρόνος για να πραγματοποιηθεί διάσωση όπως και τα απαραίτητα μέσα καθώς στο Γύθειο στάθμευε μεγάλο ναυαγοσωστικό. Αλλά αυτό δεν διατάχτηκε ποτέ να προστρέξει.
Τρεις ανεξάρτητες δημοσιογραφικές έρευνες (η κοινή έρευνα της Forensis, της Solomon, της εφημερίδας Guardian και της γερμανικής κρατικής τηλεόρασης ARD, η κοινή έρευνα των Reporters United, Lighthouse Reports, Der Spiegel, SIRAJ, El Pais, Monitor, The Times, και η έρευνα του BBC) συλλέγοντας πλήθος μαρτυρίες από επιζώντες, μελετώντας τις καταθέσεις, συνδιάζοντας δορυφορικές εικόνες, βίντεο, φωτογραφίες, δεδομένα παρακολούθησης σκαφών, καταλήγουν όλες σε παρόμοιες καταγραφές και συμπεράσματα για το πως συνέβη αυτό το έγκλημα και πως στη συνέχεια οι ελληνικές αρχές έκαναν τα πάντα για να το συγκαλύψουν:
«Με ρώτησαν πώς βυθίστηκε η βάρκα. Τους είπα ότι το ελληνικό Λιμενικό το προκάλεσε. Υπήρχε ένας διερμηνέας που μου είπε να μην το πω αυτό μπροστά στην Αστυνομία. Δεν άλλαξα την κατάθεσή μου. Η ελληνική αστυνομία είπε: “Ίσως το λέτε αυτό επειδή είστε υπό ψυχολογική πίεση, οπότε δεν ξέρετε τι να πείτε. Είστε τραυματισμένος”. Έτσι φοβήθηκα και δεν είπα τίποτα άλλο. Και δεν το συμπεριέλαβαν αυτό στην τελική κατάθεση».
«Τρία άτομα λένε ότι το αλιευτικό ρυμουλκήθηκε προς τα ιταλικά ύδατα, τέσσερα ότι το σκάφος του Λιμενικού έκανε χειρότερη την κατάσταση για τους ναυαγούς κάνοντας “κύκλους” γύρω από το αναποδογυρισμένο πλοίο. Δύο διασωθέντες μας είπαν ότι δεν συμπεριλήφθηκαν όλα όσα ανέφεραν σχετικά με την απόπειρα ρυμούλκησης στο έντυπο της κατάθεσης που κλήθηκαν να υπογράψουν στα ελληνικά».
Στο BBC επιζώντες κατήγγειλαν ότι ο αξιωματικός του λιμενικού που έκανε την ανάκριση ζήτησε από τον διερμηνέα να πει στον ερωτώμενο: «Επιζήσατε από τον θάνατο! Σταματήστε να μιλάτε για το περιστατικό! Μην κάνετε άλλες ερωτήσεις γι’ αυτό!». (Κάθε ομοιότητα με τις προτροπές της εισαγγελέα του Α. Πάγου στους συγγενείς των Τεμπών να σταματήσουν να το ψάχνουν είναι τυχαία). Καθώς και ότι το λιμενικό προέτρεπε τους επιζώντες να κατονομάσουν επιζώντες ως «διακινητές».
Από την πρώτη στιγμή το Λιμενικό με τις ανακοινώσεις του προσπαθούσε να θολώσει τα νερά. Προκειμένου να μην υπάρχει οπτικό υλικό ισχυρίζεται ότι οι κάμερες του υπερσύγχρονου λιμενικού σκάφους «δεν δουλεύανε». Τα κινητά των επιζώντων κατασχέθηκαν και μετά εξαφανίστηκαν δια μαγείας για να ξαναβρεθούν τυχαία, «χαλασμένα» ένα μήνα αργότερα! Με το «μάντρωμα» των επιζώντων στην Μαλακάσα η κυβέρνηση επιχείρησε να περιορίσει την επικοινωνία τους με τον έξω κόσμο, με τον εισαγγελέα Ντογιάκο να ανακοινώνει «μυστικότητα της έρευνας». Οι επιζώντες παραμένουν σε καθεστώς «παράνομα εισλεθόντα».
Κερασάκι στην τούρτα, τον Γενάρη ήρθε και το πόρισμα της έρευνας του «Γραφείου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex» να επιρρίψει τις ευθύνες στο ελληνικό λιμενικό, υποστηρίζοντας ότι «η διάσωση δεν ήταν ο άμεσος στόχος των ελληνικών αρχών», ότι υπήρξε «καθυστέρηση έναρξης επιχείρησης διάσωσης», ότι «δεν έδωσαν σχετικές πληροφορίες και απαντήσεις σε ερωτήματα της έρευνας». Σε ένα ακόμη παράδειγμα «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης», η Frontex νίπτει τα χείρας για το γεγονός ότι ούτε η ίδια, ενώ παρακολουθούσε το γεγονός, δεν έκανε το παραμικρό για να σώσει τους ανθρώπους.