Φουντώνει η οργή ενάντια στην κυβέρνηση της ΝΔ, έστω κι αν η αντιπολίτευση είναι παράλυτη.
Η Μαρία Στύλλου προβάλλει τους αγώνες που έχουμε να οργανώσουμε και τη στρατηγική για να νικήσουμε.
Στις Ευρωεκλογές τον Ιούνη η Νέα Δημοκρατία έπεσε στο 28 τοις εκατό και τώρα, ούτε τρεις μήνες μετά, η πρώτη δημοσκόπηση στο ξεκίνημα του φθινόπωρου δίνει τη ΝΔ στο 22 τοις εκατό! Αλλά δεν χρειάζονται δημοσκοπήσεις για να φανεί το πού βρισκόμαστε. Η «υποδοχή» του Μητσοτάκη στην Πεντέλη, η «υποδοχή» του Γεωργιάδη από νοσοκομείο σε νοσοκομείο, η «υποδοχή» κάθε υπουργού, υφυπουργού, μεγάλου ή μικρού στελέχους της ΝΔ, όπου εμφανιστούν δημόσια, σημαίνει γιουχαϊσματα, συγκεντρώσεις με συνθήματα που αρχίζουν από το «Είσαστε καθάρματα» και φτάνουν στο «Δολοφόνε παραιτήσου». Αυτή είναι η «υποδοχή» της κυβέρνησης του «41τακατό» που μέσα σε ένα χρόνο έχει πέσει στα μισά… και πού είσαι ακόμα.
Οι εξελίξεις προχωράνε πολύ γρήγορα, ο κόσμος παλεύει για να απαλλαγεί από την κυβέρνηση και αυτό είναι αποτέλεσμα όχι μόνο της μαζικής αγανάκτησης, αλλά και των εμπειριών από τις μάχες ενάντια στην κυβέρνηση των καταστροφών και των δολοφονιών. Δεν είναι απαραίτητο να θυμηθούμε όλη την τελευταία πενταετία που είναι γεμάτη από κυβερνητικές επιθέσεις στην εργατική τάξη και τη νεολαία. Και μόνο το πιο πρόσφατο διάστημα είναι αρκετό: δολοφόνησαν στα Τέμπη, δολοφόνησαν στην Πύλο, έκαψαν τη Δαδιά, έπνιξαν τη Θεσσαλία και μπήκαν στρατιωτικά και πολιτικά στη Γενοκτονία των Παλαιστίνιων στο πλευρό του Ισραήλ, παράλληλα με την εμπλοκή στον πόλεμο του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.
«Η κυβέρνηση ξεκίνησε τη συμμετοχή της στη Γενοκτονία φωτίζοντας το κτίριο της Βουλής με τη σημαία του Ισραήλ και συνέχισε με τις αγκαλιές Μητσοτάκη-Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ: «διάλογος του Πρωθυπουργού με τον κ. Netanyahu κατά την έναρξη της συνάντησής τους:
Benjamin Netanyahu: Κύριε Πρωθυπουργέ, καλέ μου φίλε Κυριάκο, χαίρομαι πολύ που σε βλέπω εδώ. Είναι μια μάχη του πολιτισμού ενάντια στη βαρβαρότητα. Είμαστε στη μεριά του πολιτισμού και πρέπει να ενωθούμε όλοι μαζί απέναντι στη Χαμάς, που είναι το Ισλαμικό Κράτος (ISIS).
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ πολύ, κ. Πρωθυπουργέ, αγαπητέ Bibi. Έρχομαι εδώ όχι μόνο ως σύμμαχος, αλλά ως αληθινός φίλος. Μπορείτε να υπολογίζετε στην υποστήριξή μας, τη βοήθειά μας».1
Εγκλήματα διαρκείας
Όλα αυτά τα εγκλήματα δεν ήταν «στιγμιαία», ήταν και είναι διαρκείας. Διαρκείας οι φωτιές, που έφτασαν μέχρι το Πάτημα στο Χαλάνδρι αφήνοντας μια γυναίκα, την Νάντια Ποντουμπνάια νεκρή μέσα στην καμένη βιοτεχνία όπου δούλευε. Διαρκείας οι πλημμύρες, με το Βόλο και τον Παγασητικό γεμάτο νεκρά ψάρια. Διαρκείας οι εξοπλισμοί και οι ιδιωτικοποιήσεις που απλώνουν τη φτώχεια.
Όπως διαπιστώνει μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Έρευνας (ΚΕΠΕ), στη 15ετή περίοδο από το 2009 έως το 2023 η Ελλάδα παρουσιάζει τη μεγαλύτερη πτώση στο ύψος του πραγματικού ωρομισθίου, σε ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από τη δεύτερη Ουγγαρία! Συγκεκριμένα, η Ελλάδα παρουσιάζει το μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης της αγοραστικής δύναμης του ωρομισθίου με -23,7%. 2 (βλ. διάγραμμα)
Τον Γενάρη φέτος η κυβέρνηση ξεκίνησε την ιδιωτικοποίηση των ΑΕΙ, τον Φλεβάρη έβαλε μπροστά την ιδιωτικοποίηση της Ψυχικής Υγείας, κλιμακώνοντας την οργανωμένη προσπάθεια για τη διάλυση του ΕΣΥ και όλης της δημόσιας Υγείας. Ο ανασχηματισμός που έκανε τότε ο Μητσοτάκης έφερε ξανά στο υπουργείο Υγείας τον Άδωνη Γεωργιάδη, τον υπουργό με το παρελθόν και την εμπειρία της επίθεσης και των κλεισιμάτων σε μια σειρά κρατικά νοσοκομεία στο Λεκανοπέδιο.
Ένα από αυτά ήταν η Πολυκλινική που κάποτε ήταν το πιο μεγάλο και πρωτοποριακό νοσοκομείο στη νευροχειρουργική και στη νευρολογία. Όπως θυμίζει ο Θανάσης Λεβέντης, γιατρός και αγωνιστής της ΕΔΑ που θήτευσε εκεί:
«Το καλοκαίρι του 1962 επισκέφθηκα για πρώτη φορά την Πολυκλινική. Ένα επιτελείο εκλεκτών γιατρών στελέχωνε τις διάφορες κλινικές, τα εξωτερικά ιατρεία και τα εργαστήρια. Το Νευρολογικό Κέντρο της Πολυκλινικής, όπως απεκαλείτο, το αποτελούσαν δύο τμήματα, το Νευροχειρουργικό με διευθυντή τον Δώρο Οικονόμο και το Νευρολογικό με διευθυντή τον νευρολόγο-ψυχίατρο Νάσο Χατζηδήμο. Ο Οικονόμος αυτήν την εποχή έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μελέτη των εγκεφαλικών βλαβών, και μάλιστα των όγκων του εγκεφάλου, με ραδιοϊσότοπα. Μου ανέθεσε τη μελέτη των όγκων με υδραργυρικά ισότοπα, ώστε να αποτελέσει θέμα της διδακτορικής μου διατριβής».3
Πάνω από μισό αιώνα αργότερα, ο Γεωργιάδης φρόντιζε να υποβιβάσει την Πολυκλινική σε εξωτερικά ιατρεία του Ευαγγελισμού. Και τώρα προσπαθεί να διαλύσει όλα τα δημόσια νοσοκομεία και τις υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας.
Μέσα σε μόλις τρία χρόνια έχουμε δει από την πλευρά του Υπουργείου Υγείας: τον πρωτοφανή νόμο 4999/2022 περί ιδιωτικοποίησης του ΕΣΥ, την εγκύκλιο περί ιδιωτικών ΕΚΑΒ, τα απογευματινά χειρουργεία, τη σύσταση δεκάδων Μονάδων Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση με ΣΔΙΤ, το άνοιγμα δεκάδων ιδιωτικών Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης με Μ.Κ.Ο., την υπ’αριθμ. πρωτ. N/Γ.Π. οικ. 36375/5/07/2024 απόφαση του Υφυπουργού Υγείας και την πρωτοφανή εμπλοκή της Εκκλησίας στη δημιουργία Δομών Ψ.Υ. -και μάλιστα ενόσω βρίσκεται σε εξέλιξη το τρομερό σκάνδαλο της Κιβωτού του Κόσμου-, το εν λόγω νομοσχέδιο για την Ψ.Υ και την Απεξάρτηση και εν συνόλω εκατομμύρια ευρώ να διακινούνται, ενώ η εικόνα από το πεδίο παραμένει ίδια και χειρότερη.
«Μια εικόνα που στην πράξη οδηγεί επαγγελματίες και μη να χρησιμοποιούν την οικογένεια ως υπόχρεη να φροντίσει για την υγεία και την ψυχική υγεία των ανθρώπων που έχουν ανάγκη, ελλείψει των απαραίτητων δικτύων και ενός Εθνικού Συστήματος Υγείας, που ακουμπά στις ανάγκες του κόσμου. Με λίγα λόγια η Υγεία, με ραγδαίους ρυθμούς, μετατράπηκε από δημόσιο δικαίωμα σε μια κατάσταση με "ιδιωτικά" χαρακτηριστικά, θέτοντας στο κέντρο μια απενοχοποιημένη βιομηχανία της φροντίδας που εξαιτίας της η πλειονότητα του κόσμου υποφέρει, ενώ οι λίγοι κερδοφορούν». 4
Δίπλα στις ιδιωτικοποιήσεις, οι περικοπές των δημόσιων δαπανών συμπληρώνουν το καταστροφικό έργο της κυβέρνησης. Όπως εξηγούσε έμπειρος πυροσβέστης:
«παράγοντας που δυσχεραίνει την κατάσβεση και τη δουλειά μας είναι ο εξοπλισμός. Καταρχάς τα πυροσβεστικά οχήματα. Είναι σε άθλια κατάσταση από τη συνεχή χρήση και δεν συντηρούνται. Οχήματα που μέσα στη φωτιά ανακαλύπτουμε χαλασμένο το σύστημα διεύθυνσης, άδειες μπαταρίες, φθαρμένα λάστιχα που δεν αλλάζουν.(…) Και βέβαια υπάρχει το ζήτημα του ατομικού εξοπλισμού και της ασφάλειας. Έχουν φτάσει οι συνάδελφοι να κυκλοφορούν με τρύπιες αρβύλες. Οι αρβύλες που φοράμε είναι ειδικές, για θερμικά φορτία, καλύτερη μόνωση για το ρεύμα. Κανονικά οι εταιρίες δίνουν πιστοποίηση για δύο χρόνια. Υπάρχουν συνάδελφοι που έχουν να πάρουν από το 2008».5
Και το πριόνισμα των κοινωνικών δαπανών συνεχίζεται, όπως δείχνουν τα πιο πρόσφατα στοιχεία της εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Έχουμε μια συστηματική «σφαγή» στις δαπάνες και δη σε αυτές με κοινωνικό χαρακτήρα. Στο γενικό κονδύλι των Μεταβιβάσεων, από το οποίο χρηματοδοτούνται -μεταξύ άλλων- όλες οι κατηγορίες κοινωνικών δαπανών, δαπανήθηκαν 1.821 εκατ. ευρώ λιγότερα σε σχέση με τον στόχο του προϋπολογισμού (16.918 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου 18.739 εκατ. ευρώ). Αντίθετα, στις δαπάνες για τόκους καταγράφεται υπέρβαση σε σχέση με τους στόχους κατά 436 εκατ. Ευρώ.6
Ένας εργαζόμενος στο Δήμο στα Βριλήσσια δίνει την εικόνα για τις συνέπειες αυτής της διάλυσης:
«Όταν μπήκα στο δήμο Βριλησσίων ως εργάτης καθαριότητας το 2020, με τοποθέτησαν στην πυρασφάλεια. Ήμασταν γύρω στα 12 άτομα με συμβάσεις covid και δύο μόνιμοι εργαζόμενοι. Εκτελούσαμε χρέη πυροφύλακα, περιπολίες με υδροφόρα οχήματα κλπ. Εκείνη τη χρονιά θυμάμαι ότι είχαμε προλάβει πυρκαγιές με αποτελεσματικότητα. Π.χ θυμάμαι είχε πάει να πιάσει φωτιά κοντά στη Μονή Πεντέλης, το κατάλαβε μια συναδέλφισσα που ήταν σε ένα πόστο εκεί κοντά, ειδοποίησε αμέσως και την έσβησαν πριν επεκταθεί. Φτάνουμε τώρα, το 2024. Οι εργαζόμενοι που είναι σε αυτά τα καθήκοντα είναι οι δύο μόνιμοι και άλλοι τέσσερις της Πολιτικής Προστασίας του δήμου Βριλησσίων. Κι όταν χρειάστηκε τώρα με τη φωτιά να παρέμβουν δεν μπορούσαν γιατί δεν υπήρχαν τα μηχανήματα για να τα δουλέψουν. Η μείωση του προσωπικού είναι δραματική. Από 14 άτομα στην πυρασφάλεια αυτή τη στιγμή είναι 6. Φέτος δεν υπήρχαν πυροφυλάκια με πυροφύλακες, ένα σημαντικό μέτρο πρόληψης. Όταν έφτανε η φωτιά στα Άνω Βριλήσσια και πέρασε το ρέμα του Βριλησσού και στο Άνω Πάτημα Χαλανδρίου οι αρχές δεν έκαναν τίποτα απολύτως».7
Αντιστάσεις
Μαθητές, φοιτητές, αγρότες, ο κόσμος που ζει στις καταστραμμένες από τις θανατηφόρες πυρκαγιές περιοχές, δεν μένει με σταυρωμένα χέρια. Παλεύει ενάντια στην κυβέρνηση σε κάθε βήμα.
Το σύνθημα «Να αλλάξουμε το σύστημα, όχι το κλίμα» συνδέεται με τις καθημερινές εμπειρίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι μαθήτριες και οι μαθητές από το Γυμνάσιο στο Σουφλί που έφτιαξαν τη μικρή ταινία «Οι ποδηλάτες της φωτιάς» και έδωσαν το λόγο στον κόσμο που έχει συγκλονιστεί από την καταστροφή στο δάσος της Δαδιάς, γιατί ζει και δουλεύει εκεί και πονάει για τα χαμένα δέντρα, τα ζώα, τους ανθρώπους.8
Αντίστοιχη είναι η εμπειρία των μαθητών του 4ου ΕΠΑΛ της Αλεξανδρούπολης που έφτιαξαν το ντοκιμαντέρ «940.000».
«Στην ερώτηση αν κάτι άλλαξε μέσα τους μετά την ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ, όλοι οι μαθητές παραδέχθηκαν ότι έμαθαν πολύ περισσότερα από αυτά που ήξεραν και συνειδητοποίησαν ακόμη περισσότερο την τεράστια καταστροφή που υπέστη η περιοχή τους. ’Όταν ακούσαμε ότι μπορεί η φωτιά να έφτανε στο αεροδρόμιο και να έκαιγε τους τόνους κηροζίνης ή όταν μας είπαν επίσημα τον αριθμό των στρεμμάτων που κάηκαν- 940.00, όπως και ο τίτλος μας- πάθαμε σοκ’, τόνισε ο Σάββας Μαργαρίτης».9
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι και στην Αθήνα στο συλλαλητήριο στις 13 Αυγούστου η νεολαία ήταν μπροστά, την ώρα που οι φωτιές είχαν απλωθεί από το Βαρνάβα στα Βριλήσσια:
Μαζική διαδήλωση οργής για τις εγκληματικές ευθύνες της κυβέρνησης για την πυρκαγιά στην Αττική που κόστισε την ζωή μιας εργάτριας, μητέρας δύο παιδιών, πραγματοποίησαν στις 13 Αυγούστου εκατοντάδες εργαζόμενοι και νεολαία, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της Ανατρεπτικής Συμμαχία για την Αθήνα. Η κινητοποίηση ξεκίνησε με συγκέντρωση στο Σύνταγμα και ολοκληρώθηκε με διαδήλωση μέχρι τα Προπύλαια. «Η Ανατρεπτική Συμμαχία για την Αθήνα χαιρετίζει τις ηρωικές προσπάθειες των πυροσβεστών, υπαλλήλων, στρατιωτών, κατοίκων και εθελοντών για την κατάσβεση της καταστροφικής πυρκαγιάς στην Αττική» τόνισε ο Κώστας Παπαδάκης ξεκινώντας την ομιλία του. «Μόνη ελπίδα απέναντι στην καταστροφική επέλαση της διάλυσης του κοινωνικού κράτους, των ιδιωτικοποιήσεων και της κυβερνητικής πολιτικής που βάζει τα κέρδη πάνω από τις ζωές και τις ανάγκες της κοινωνίας είναι οι αγώνες μας.... Και όχι, δεν θα λογαριαστούμε μετά. Θα λογαριαστούμε εδώ και τώρα με την κυβέρνηση. Η σημερινή μας κινητοποίηση ας είναι μόνο η αρχή».
«Δεν είμαστε εδώ μόνο για να καταγγείλουμε την κυβέρνηση αλλά για να στείλουμε το μήνυμα ότι είμαστε εδώ και θα τους ρίξουμε» τόνισε ο Γιώργος Ράγκος. «Μας λένε ότι για τις φωτιές φταίει η κλιματική αλλαγή λες και αυτή είναι απλά φυσικό φαινόμενο και δεν αποτελεί έγκλημα του συστήματος. Δεν θα μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια, μπορούμε να ανατρέψουμε αυτήν την κυβέρνηση γιατί είναι αποδυναμωμένη. Να τους γκρεμίσουμε και να πάρουμε εμείς τον έλεγχο πάνω στις ζωές μας, την κοινωνία, το περιβάλλον, τον χώρο που εργαζόμαστε».10
Το ίδιο ισχύει για την κινητοποίηση στην Πεντέλη που «έκραξε» τον Μητσοτάκη. Γεμάτοι οργή υποδέχτηκαν εκατοντάδες κάτοικοι της Πεντέλης και των γύρω περιοχών στην επιστροφή του Μητσοτάκη στον τόπο του εγκλήματος, την Τρίτη 20/8, λίγες μόλις μέρες μετά την πυρκαγιά που κατέκαψε τη βορειοανατολική Αττική. Το παλιό δημαρχείο στην Π. Πεντέλη, όπου ήταν προγραμματισμένη η επίσκεψη των κυβερνητικών στελεχών, ήταν από νωρίς αποκλεισμένο από κάθε είδους αστυνομικούς. Ήταν ο μόνος τρόπος να αποφύγουν την αγανάκτηση των κατοίκων από τις πυρόπληκτες περιοχές που κατήγγειλαν τη διαχρονική εγκληματική διάλυση της πυροπροστασίας και πυρόσβεσης. Αλλά δεν τη γλίτωσαν. «Δολοφόνοι» και «Παραιτήσου» φωνάχτηκε ξανά και ξανά πίσω από το φραγμό των ΜΑΤ, μόλις εμφανίστηκαν ο Μητσοτάκης, ο Άδωνις Γεωργιάδης, ο Χαρδαλιάς και τα υπόλοιπα κυβερνητικά στελέχη. Οι διαδηλωτές/ριες παρέμειναν για ώρες έξω από το παλιό δημαρχείο, φωνάζοντας συνθήματα, μέχρι την αναχώρηση των κυβερνητικών στελεχών και την ευκαιρία για μια ακόμα “γιούχα”. 11
Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες, που έχουν την εμπειρία από τις καταλήψεις στην αρχή της χρονιάς, δεν περιμένουν πότε θα ανοίξουν οι σχολές για να αγωνιστούν. Πρωτοστατούν και στα συλλαλητήρια αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη αμέσως μετά τη δολοφονία του Χανίγιε και στην αλληλεγγύη στους φοιτητές του Μπαγκλαντές που μπήκαν μπροστά στην εξέγερση εκεί.12
Και ο αγώνας τους ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των ΑΕΙ έχει άμεση συνέχεια καθώς η κυβέρνηση έχει διαλύσει τις φοιτητικές εστίες την ώρα που τα ενοίκια απογειώνονται. Η κρίση στέγης είναι άλλο ένα έγκλημα της κυβέρνησης που τροφοδοτεί την ακρίβεια με τη στήριξη που δίνει στους κερδοσκόπους των ακινήτων, στα funds, στις τράπεζες.
Αλλά η αντίσταση δεν περιορίζεται στη νεολαία. Η ανακοίνωση που έβγαλε το σωματείο των εργαζόμενων στο νοσοκομείο Έλενα Βενιζέλου δίνει την καλύτερη περιγραφή για το τι σημαίνει σύγκρουση με την κυβέρνηση σε κάθε νοσοκομείο αλλά και σε όλη την κοινωνία:
«Καταγγέλλουμε την αιφνιδιαστική απόφαση αναγκαστικής μετακίνησης συναδέλφισσας εργαζόμενης από την αιμοδοσία του νοσοκομείου μας στο Ιπποκράτειο νοσοκομείο Δευτέρα 26/8/24 εν μέσω αδειών καλοκαιριού. Το σωματείο μας έχει επανειλημμένα καταγγείλει την υποστελέχωση ενός τόσο κρίσιμου τμήματος για την λειτουργία των χειρουργείων του νοσοκομείου μας (…)Είναι γελασμένοι ότι θα μας διαλύσουν για να ολοκληρώσουν την καταστροφή των νοσοκομείων. Τους έχει πάρει χαμπάρι όλη η κοινωνία και όπου βρεθούν είναι αντιμέτωποι με τα γιούχα και την οργή του κόσμου. Απεργιακά και με κλιμάκωση θα τσακίσουμε τις επιθέσεις τους. Εμείς έχουμε την δύναμη».13
Αυτή η διάθεση επικρατεί και στους εκπαιδευτικούς, στους δήμους, στις συγκοινωνίες, στον επισιτισμό, παντού, και διαψεύδει τις θεωρίες περί «παθητικής» αντιμετώπισης. Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα της «παθητικότητας» αφορά τα κόμματα της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης και όχι τον κόσμο. Μια αναδρομή στην πορεία τους είναι αποκαλυπτική.
Μεταρρύθμιση ή επανάσταση
Το 2012 ήταν η χρονιά όπου στις εκλογές κατάρρευσε το ΠΑΣΟΚ, συρρικνώθηκε η Νέα Δημοκρατία και εκτινάχθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν μια εξέλιξη που είχε να κάνει με τη μαζική στροφή αριστερά μέσα από τις εμπειρίες των αγώνων ενάντια στα Μνημόνια. Ο ΣΥΡΙΖΑ υποσχέθηκε ότι με την ψήφο σε αυτόν θα μπορούσε να σχηματίσει μια κυβέρνηση της Αριστεράς για πρώτη φορά και έτσι να καταργήσει τα Μνημόνια και να φέρει πίσω αυτά που έκλεψαν από τον κόσμο η Τρόικα και οι τραπεζίτες.
Πέρα από τις υποσχέσεις για τα άμεσα ζητήματα της οικονομίας, ο ΣΥΡΙΖΑ απευθυνόταν στην αριστερή πολιτικοποίηση και με τις θέσεις του για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, με τοποθέτηση ενάντια στον φράχτη στον Έβρο που τότε ξεκινούσε να κατασκευάζεται. Υποσχόταν ανθρώπινη αντιμετώπιση για τους κατατρεγμένους που αναζητούσαν άσυλο.
Η κυβέρνηση που σχημάτισε ο ΣΥΡΙΖΑ το Γενάρη του 2015, και κράτησε για πάνω από τέσσερα χρόνια μέχρι το καλοκαίρι του 2019, δεν υλοποίησε καμιά από εκείνες τις υποσχέσεις. Εγκατέλειψε το σαρωτικό 62% του δημοψηφίσματος του καλοκαιριού του 2015, συμβιβάστηκε με την Τρόικα και εφάρμοσε τις αντεργατικές επιθέσεις της. Επίθεση στο Ασφαλιστικό και τις συντάξεις, περικοπές στις δημόσιες δαπάνες που σήμαναν κοινωνικές υπηρεσίες χωρίς λεφτά και προσωπικό, ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων επιχειρήσεων όπως στην περίπτωση των τρένων.
Οι συμβιβασμοί δεν ήταν «μόνο» στην οικονομία. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ υπέγραψε τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, που έβαλε στο στόχαστρο του πρόσφυγες, και έφτασε να επεκτείνει τον φράχτη στον Έβρο και να κάνει το Λιμενικό διώκτη των προσφύγων. Και παράλληλα ξεκίνησε η εσωκομματική περιθωριοποίηση των οργανώσεων της βάσης, θωρακίζοντας την ηγεσία από τις πιέσεις του κόσμου των αγώνων.
Σήμερα, έχει γίνει συνηθισμένη η κριτική ότι ο Τσίπρας δημιούργησε ένα αρχηγικό κόμμα. Γράφει, παραδείγματος χάρη, ο Κύρκος Δοξιάδης:
«αν μπορούσε να εντοπιστεί η αρχική τουλάχιστον ευθύνη για το ολέθριο φαινόμενο Κασσελάκη σε ένα άτομο τούτο θα ήταν ο Τσίπρας. (…)Ο Τσίπρας δεν είναι απλώς ένα πολιτικό πρόσωπο – είναι μια ολόκληρη ιδεολογία. Το όνομα αυτής: αρχηγισμός. Τούτη την ιδεολογία είναι «καταδικασμένος» να την κουβαλάει μαζί του όπου πηγαίνει. Ένα κόμμα με ηγέτη τον Τσίπρα θα είναι αρχηγικό από γεννησιμιού του και εξ ορισμού. Αν λοιπόν επαληθευτεί τούτο το απευκταίο σενάριο, όσοι συμμετέχουν σε αυτό θα επαναλάβουν το αρχικό και βασικό αίτιο που βαθμιαία αλλά αναπόδραστα οδήγησε στην καταστροφή του ΣΥΡΙΖΑ – σε μια μακροπρόθεσμη καταστροφή της οποίας η λαίλαπα «Κασσελάκης» ήταν απλώς το αποκορύφωμα».14
Η ηγεσία Κασσελάκη όντως έχει αποδειχθεί «λαίλαπα» με την πιο πρόσφατη δημοσκόπηση να ρίχνει τον ΣΥΡΙΖΑ στην πέμπτη θέση με 8 τοις εκατό, πίσω από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ελληνική Λύση και ΚΚΕ. Αλλά η εξήγηση του «αρχηγικού κόμματος» είναι πολύ περιορισμένη, γιατί χάνει από τα μάτια της την πολιτική, και συγκεκριμένα τις προσαρμογές ενός ρεφορμιστικού κόμματος στις πιέσεις και τις απαιτήσεις της κυρίαρχης τάξης. Ένα ρεφορμιστικό κόμμα υπόσχεται να υλοποιήσει φιλεργατικές αλλαγές μέσα από τη διαχείριση του κράτους και των θεσμών του που είναι αξεδιάλυτα δεμένοι με τους καπιταλιστές και τα συμφέροντά τους. Αυτοί καθορίζουν την ατζέντα της διαχείρισης και η ρεφορμιστική στρατηγική οδηγεί στην αποδοχή της.
Ενδεικτική αυτής της διαδικασίας είναι η δεξιόστροφη πορεία του ΣΥΡΙΖΑ όταν βρέθηκε στην αντιπολίτευση μετά τις εκλογές του 2019. Όχι μόνο ο Τσίπρας, αλλά και τμήματα που σήμερα έχουν σπάσει από τον ΣΥΡΙΖΑ όπως η ηγεσία της Νέας Αριστεράς, άρχισαν να αποδέχονται ότι ο Μητσοτάκης έχει πρόγραμμα που ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες της «μεσαίας τάξης». Καταπίνουν τη συλλογιστική ότι για να υπάρχουν περιθώρια για «παροχές», πρέπει να πάει καλύτερα η οικονομία και άρα να ενισχυθούν οι «μικρομεσαίες» επιχειρήσεις, να μειωθεί η «υπερφορολόγηση», να ενισχυθεί η προσέλκυση επενδύσεων. Αυτό συμβαδίζει με την εκλογικίστικη αντιμετώπιση ότι «το παιχνίδι παίζεται στο κέντρο», στα «μεσαία στρώματα» και ο συνδυασμός αυτός καταλήγει στην υποταγή της αριστεράς στην κεντροαριστερά. Εκεί βρισκόμαστε σήμερα με δραματικό τρόπο, καθώς αυτά συμβαίνουν την ώρα που η Νέα Δημοκρατία βουλιάζει.
Ο αριστερός κόσμος, που εγκατέλειψε τον δεξιόστροφο ΣΥΡΙΖΑ μαζικά στις εκλογές του 2023, δεν πήγε στη Νέα Δημοκρατία. Στράφηκε στην αποχή η οποία ανέβηκε σε πρωτοφανή επίπεδα. Αυτή η στροφή δεν είναι έκφραση ενός «παθητικού» κόσμου. Εκφράζει οργή, απογοήτευση, αλλά και αναζήτηση άλλων τρόπων αντίστασης, την οποία τα ρεφορμιστικά κόμματα υποτιμούν.
Οι ρεφορμιστικές ηγεσίες δεν έχουν διδαχθεί τίποτε από την πορεία του ΠΑΣΟΚ, αντίθετα, νοσταλγούν ισχυρές ηγεσίες και ιδιαίτερα τον Ανδρέα Παπανδρέου από αφορμή, εκτός των άλλων, την επέτειο των 50 χρόνων από τις 3 Σεπτέμβρη 1974.
Το ΠΑΣΟΚ τότε διεκδικούσε τον κόσμο της αριστεράς με τις φλογερές διακηρύξεις του ενάντια στην ΕΟΚ και στο ΝΑΤΟ και τις υποσχέσεις «στις 18 Σοσιαλισμό». Αλλά το «εκσυγχρονιστικό» ΠΑΣΟΚ του Σημίτη δεν έπεσε από τον ουρανό. Οι νέοι (άφθαρτοι τότε) υπουργοί του άρχισαν αν προσαρμόζονται στη διαχείριση του κράτους και στους συμβιβασμούς με τα κυρίαρχα συμφέροντα, με κλασικό παράδειγμα τη διαφθορά του Τσοχατζόπουλου και του Παπαντωνίου. Ο Λαλιώτης, κάτω από την ηγεσία του Παπανδρέου, έβαλε μπροστά την αποστασιοποίηση από τις κλαδικές και τοπικές οργανώσεις, από τους «Σταμουλοκολάδες» που είχαν γκρεμίσει τον πατέρα Μητσοτάκη το 1993, από τους συνδικαλιστές που είχαν δεσμούς με την εργατική τάξη και τις απεργίες της. Μέσα από μια τέτοια πορεία, το ΠΑΣΟΚ έγινε το κόμμα που στήριξε την κυβέρνηση των Σαμαροβενιζέλων και καθηλώθηκε σε χαμηλά ποσοστά.
Τώρα, οι διάσπαρτες ηγεσίες ενός διαλυμένου ΣΥΡΙΖΑ και ενός συρρικνωμένου ΠΑΣΟΚ αναζητούν μια κεντροαριστερή συγκόλληση χωρίς ίχνος πολιτικής αμφισβήτησης για τη λεηλασία από τις ιδιωτικοποιήσεις και τις περικοπές, τον ρατσισμό των κλειστών συνόρων, τους πολεμικούς δεσμούς ακόμη και με το Ισραήλ σε συνθήκες Γενοκτονίας των Παλαιστίνιων.
Οι αγώνες για την ανατροπή της κυβέρνησης που επιμένει σε όλες αυτές τις επιθέσεις είναι ξεκινημένοι. Το διήμερο στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ξεκινάει με πανελλαδική απεργία των εργατών της Υγείας, μια απεργία που έχει τη δύναμη όλης της οργής όπως εκδηλώθηκε στο «κράξιμο» του Γεωργιάδη παντού. Μια απεργία-αφετηρία για απεργιακή κλιμάκωση στα νοσοκομεία, στα σχολεία, στους δήμους, στις συγκοινωνίες.
Ο Σεπτέμβρης είναι μήνας αντιφασιστικής και αντιρατσιστικής δράσης. Ξαναρχίζει η δίκη των νεοναζί της Χρυσής Αυγής στο Εφετείο με καταθέσεις μαρτύρων κατηγορίας από την Εργατική Αλληλεγγύη και φτάνουμε στην επέτειο της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα ενώ συμπληρώνονται 80 χρόνια από τα φονικά Μπλόκα των Ναζί τον Αύγουστο-Σεπτέμβρη του 1944. Οι νεκροί πρόσφυγες της Πύλου ακόμη ζητούν δικαίωση και πληθαίνουν οι καταγγελίες για το κουκούλωμα και αυτού του εγκλήματος από τη Νέα Δημοκρατία, όπως έκανε και για τα Τέμπη.
Οι επαναστάτες είναι, και πρέπει να είναι, στην πρώτη γραμμή όλων αυτών των αγώνων για να τους οργανώσουν, να τους συνδέσουν μεταξύ τους αλλά και για να βάλουν την προοπτική.
Δεν υπάρχουν «παρακαμπτήριοι», «μισο-λύσεις» απέναντι στην καταστροφική κατάσταση του καπιταλισμού που βιώνουμε. Υπάρχει μια εργατική τάξη που παράγει όλο τον πλούτο αλλά το ζήτημα είναι πώς θα καταφέρει να πετύχει τον έλεγχο αυτού του πλούτου. Χρειάζεται να μπαίνει ανοιχτά αυτό το ζήτημα. Αυτό σημαίνει εργατική επανάσταση και εργατικός έλεγχος.
Η απάντηση στις εταιρείες ενέργειας που κάθε λίγο ανεβάζουν τις τιμές είναι κρατικοποίηση και εργατικός έλεγχος και το ίδιο ισχύει παντού για όλους τους χώρους. Είναι ουτοπία αυτό; Να μιλάμε για εργατικό έλεγχο, σοσιαλισμό, μια άλλη κοινωνία; Καθόλου.
Ποιος ξέρει καλύτερα τις ανάγκες ενός νοσοκομείου στην υπηρεσία των ασθενών: οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό που δουλεύουν σε αυτό και αγωνίζονται για τη βελτίωσή του ή κάποιος μάνατζερ διορισμένος από έναν υπουργό Υγείας με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια;
Όλο και πιο πολλοί σχολιαστές παραδέχονται ότι η πολιτική των τραπεζών με τα επιτόκια χειροτερεύει και την ακρίβεια και την κρίση στέγης. Άραγε δεν είναι ώρα για να γυρίσουν οι τράπεζες στο δημόσιο, για να συσταθεί ξανά ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας, για να χτιστούν νέες φοιτητικές εστίες αντί να ιδιωτικοποιούνται τα πανεπιστήμια;
Χιλιάδες και χιλιάδες ξεσηκώθηκαν ενάντια στο «μπάζωμα» του εγκλήματος στα Τέμπη. Η ίδια δύναμη μπορεί να απαιτήσει να τιμωρηθούν οι ένοχοι για το ρατσιστικό έγκλημα στην Πύλο. Δεν είμαστε μόνοι σε αυτή τη μάχη. Η πάλη ενάντια στην άνοδο της ακροδεξιάς αγκαλιάζει τον κόσμο του αγώνα σε όλη την Ευρώπη, όπως έδειξε ο κόσμος και στη Γαλλία και στη Βρετανία.
Για να κερδίσουμε αυτό το στοίχημα χρειαζόμαστε την κοινή δράση στους δρόμους, αλλά και επαναστατική αντιμετώπιση για την προοπτική.
Η πολυδιάστατη κρίση του καπιταλισμού δημιουργεί καταστάσεις ρήξης όπου ταυτόχρονα συνυπάρχουν συνθήκες καταστροφών αλλά και δυνατότητες εξέγερσης, όπως έδειξαν οι φοιτητές μαζί με τους εργάτες στο Μπαγκλαντές. Η συνειδητή παρέμβαση των πρωτοπόρων τμημάτων της εργατικής τάξης κάνει τη διαφορά. Ένα επαναστατικό κόμμα που συσπειρώνει στις γραμμές του τα πρωτοπόρα κομμάτια μπορεί να παρεμβαίνει και να πολλαπλασιάζει τις δυνατότητες της τάξης μας. Να αρπάζει τις ευκαιρίες συνδέοντας τους αγώνες, να απαντάει στις ρεφορμιστικές αυταπάτες και να ανεβάζει την εργατική τάξη σε ηγεμονική δύναμη.
Το γεγονός ότι η εργατική τάξη δεν ικανοποιείται από τις απαντήσεις που δίνουν οι από πάνω, κινείται και αναζητά διέξοδο δείχνει από μόνο του ότι έχει ανάγκη για επαναστατικές λύσεις. Μέσα από την κίνησή της η τάξη αποκτά νέες εμπειρίες και μέσα από την κοινή δράση με τους επαναστάτες ανακαλύπτει τη δύναμή της και τις δικές της λύσεις.
Χρειάζεται η κοινή δράση και αυτό σημαίνει παρουσία των επαναστατών σε όλους τους εργατικούς χώρους. Να τραβήξουμε όλη την Αριστερά προς αυτήν την κατεύθυνση, δεν μας καθορίζει το τι κάνουν οι ηγεσίες τους που ψάχνονται όλο και πιο δεξιά. Μας νοιάζει τι θέλει ο κόσμος της βάσης, που μαύρισε τη ΝΔ. Πάνω σε αυτήν την κοινή δράση θέλουμε να τραβήξουμε όλο τον κόσμο της Αριστεράς που θέλει να ανατρέψει την κυβέρνηση και να απαλλαγεί από αυτό το σύστημα. Και αυτό μας πάει σε άλλα δύο ζητήματα.
Πρώτο, να ανοίξουμε με αυτόν τον κόσμο ειλικρινά το ζήτημα πώς μπορεί να συμβεί αυτό. Μπορεί να γίνει καλλιεργώντας αυταπάτες για μεταρρυθμίσεις του αστικού κράτους; Ή χρειάζεται να ανατρέψουμε εκ των βάθρων αυτόν τον μηχανισμό που ιστορικά φτιάχτηκε από τις κυρίαρχες τάξεις για ένα και μόνο σκοπό, να εξασφαλίζει την κυριαρχία τους στα μέσα παραγωγής;
Για να μπορέσει να επιβληθεί στα τεράστια συμφέροντα η εργατική τάξη χρειάζεται να βάλει την προοπτική ότι θα παλέψει για να χτίσει το δικό της εργατικό κράτος, τη δική της εξουσία των εργατικών συμβουλίων. Δεν πρόκειται να ελευθερωθεί ψηφίζοντας μια φορά στα τέσσερα χρόνια τα αριστερά κόμματα που υπόσχονται ότι οι αλλαγές θα έρθουν από το κοινοβούλιο. Η εργατική τάξη δεν χρειάζεται εκπροσώπους -μπορεί μέσα από τη δική της κίνηση να εκπροσωπήσει τον εαυτό της.
Και δεύτερο, πάνω σε αυτήν την προοπτική η εργατική τάξη χρειάζεται να έχει το δικό της επαναστατικό κόμμα που θα δώσει όλες του τις δυνάμεις για να εξασφαλίσει ότι τα πράγματα θα πάνε σε αυτήν την κατεύθυνση.
Δεν είναι ένας δρόμος σπαρμένος με ροδοπέταλα, ποτέ δεν ήταν. Αλλά είναι ένας δρόμος που έχει προοπτική. Μια προοπτική που περνάει από το σήμερα, κάθε βδομάδα στις μάχες που δίνει η τάξη με την Εργατική Αλληλεγγύη στο χέρι, κάθε βδομάδα μέσα στους τοπικούς μας πυρήνες να συζητάμε και να οργανώνουμε τις μάχες, κάθε μέρα έξω από τους εργατικούς χώρους, συζητώντας και οργανώνοντας το επαναστατικό κόμμα.
Σημειώσεις
1. Πάνος Γκαργκάνας, Νίκη στην Παλαιστίνη, Σοσιαλισμός από τα κάτω Νο161, Νοέμβρης-Δεκέμβρης 2023, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1448&issue=161#gsc.tab=0
2. Πάνος Κοσμάς, Ελληνικό θαύμα με πολλές κακοπληρωμένες δουλειές, Εφημερίδα των Συντακτών, 23 Αυγούστου 2024, https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki-oikonomia/444044_elliniko-thayma-me-polles-kakopliromenes-doyleies
3. Θανάσης Λεβέντης, Οδοιπόρος σε δύσβατους δρόμους, Θεμέλιο, Αθήνα 2023, σελ. 108-111
4. Μαρία Μπολοβίνα, Ψυχιατρική αντιμεταρρύθμιση, Εργατική Αλληλεγγύη Νο1633, 31 Ιούλη 2024, https://ergatiki.gr/article.php?id=
35545&issue=1633
5. Το φιλότιμο από μόνο του δεν φτάνει, Εργατική Αλληλεγγύη Νο1636, 28 Αυγούστου 2024, https://ergatiki.gr/article.php?id=35601&issue=1636
6. Πάνος Κοσμάς, Υπερέσοδα από φόρους και περικοπές δαπανών, Εφημερίδα των Συντακτών, 27 Αυγούστου 2024, https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki-oikonomia/444374_yperesoda-apo-foroys-kai-perikopes-dapanon
7. Θοδωρής Λυκογιαννάκης, “Στην πυρασφάλεια από 14 έχουν μείνει 6”, Εργατική Αλληλεγγύη Νο1636, 28 Αυγούστου 2024, https://ergatiki.gr/article.php?id=35602&issue=1636
8. https://www.youtube.com/watch?v=H5sUaCdJZOs
9. Αλεξία Καλαϊτζή. Έκαναν τον εφιάλτη ταινία, Η Καθημερινή, Κυριακή25 Αυγούστου 2024, https://www.kathimerini.gr/society/563186731/
10. Γιώργος Πίττας, Άμεση απάντηση στην κυβέρνηση της καταστροφής, Εργατική Αλληλεγγύη Νο1635, 21 Αυγούστου 2024, https://ergatiki.gr/article.php?id=35585&issue=1635
11. Στέλιος Μιχαηλίδης, Το κράξιμο του Μητσοτάκη, Εργατική Αλληλεγγύη Νο1636, 28 Αυγούστου 2024, https://ergatiki.gr/article.php?id=35602&issue=1636
12. βλέπε https://ergatiki.gr/article.php?id=35539&issue=1632 και https://ergatiki.gr/article.php?id=35567&issue=1634
13. https://www.facebook.com/groups/59668587813/posts/10162790665582814/?paipv=0&eav=AfbX5SL0bj-G8VAhrS8MfIDscBO6BJCrJoYCS8LT2DqAW1oyWIdSq2gVbAL6HQ9b79o&_rdr
14. Κύρκος Δοξιάδης, Καλοκαιρινών εικασιών συνέχεια, Εφημερίδα των Συντακτών, 20 Αυγούστου 2024, https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/443751_kalokairinon-eikasion-syneheia