Ο Δημήτρης Λιβιεράτος θυμίζει πώς έγινε ανεξάρτητη η Αλγερία και οι άλλες πρώην αποικίες στην Αφρική.
Ένα γεγονός που έγινε στη Σαχάρα της Αλγερίας έφερε στη δημοσιότητα ακόμη μια φορά το κράτος της Αλγερίας που έγινε ανεξάρτητο το 1962 ύστερα από οκτώ χρόνια σκληρού ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα κατά της γαλλικής αποικιοκρατίας.
Μια νύχτα του Ιανουαρίου 2013 τέσσερα αυτοκίνητα με 32 τζιχαντιστές, εξτρεμιστές μουσουλμάνους, ξεκίνησαν από τα νότια της Λιβύης για να χτυπήσουν τη βιομηχανική – πετρελαϊκή περιοχή Ιν Αμενάς στη Σαχάρα της Αλγερίας. Ένα εργοστάσιο πετρελαίου – αερίου όπου εργάζονται περίπου 700 Αλγερινοί και ξένοι από 27 χώρες. Αυτή η περιοχή παράγει 20 εκατομμύρια κυβικά αέριο την ημέρα και κάμποσες χιλιάδες βαρέλια πετρελαίου. Από εκεί το 18% των υπογείων προϊόντων της Αλγερίας προς εξαγωγή, κύρια πηγή εσόδων της χώρας. Στα τέσσερα αυτοκίνητα οι 32 ήταν διαφόρων εθνικοτήτων: Αλγερινοί, Τυνήσιοι, Αιγύπτιοι, Μαυριτανοί, Νιγηριανοί και δύο Καναδοί.
Οι 32 πλησίασαν το πρωί της 16/1/2013 και αιχμαλώτισαν το προσωπικό του εργοστασίου. Η αντίδραση του αλγερινού στρατού ήταν άμεση. Στα γρήγορα εξουδετέρωσε όλους τους τζιχαντιστές, αλλά στη μάχη σκοτώθηκαν και αρκετές δεκάδες εργαζόμενων ξένων σ' αυτό το σύγχρονο εργοστάσιο.
Αυτό το αιματηρό επεισόδιο στη δύσκολη επιχείρηση και εξόντωση των ακραίων μουσουλμάνων έφερε στην επικαιρότητα ακόμη μια φορά την πραγματικότητα της νέας Αλγερίας. Από τη δεκαετία του '90 εξόντωσε την ισχυρή πίεση των ακραίων μουσουλμάνων να κυριαρχήσουν στη νέα χώρα. Ένα ισχυρό σύγχρονο κράτος που λειτουργεί με τους κοινοβουλευτικούς θεσμούς, όσο μπορούν αυτοί να λειτουργήσουν κανονικά.
Όμως, μας έκανε να θυμηθούμε ότι η Αλγερία άρχισε την 1η Νοεμβρίου 1954 τον αγώνα της για ανεξαρτησία. Στην ηγεσία της επανάστασης το FLN – Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο της Αλγερίας. Η σκληρή μάχη του αλγερινού έθνους κράτησε περίπου οχτώ χρόνια. Αντίπαλος η γαλλική αποικιοκρατία που προσπαθούσε με κάθε μέσο να κρατήσει αυτό το τεράστιο έδαφος που αποκαλούσαν 'επαρχία της Γαλλίας' που χωριζόταν από τη Μητρόπολη με μια λουρίδα νερού, τη Μεσόγειο.
Στη διάρκεια των χρόνων της επανάστασης δόθηκαν μεγάλες μάχες σε όλα τα βουνά της Αλγερίας. Η μάχη δόθηκε και στις πόλεις και ιδιαίτερα στην πρωτεύουσα Αλγέρι. Η πρώτη μεγάλη σύγκρουση το 1957 κράτησε δέκα μήνες στην Κάσμπα, την πόλη των Αράβων. Φάνηκε ότι είχε συντριβεί ύστερα από την άγρια επιδρομή των ειδικών δυνάμεων του γαλλικού στρατού. Όμως ανασυγκροτήθηκε η οργάνωση και τον Δεκέμβρη του 1960 άρχισαν οι μεγάλες διαδηλώσεις. Χιλιάδες, πολλές χιλιάδες ανδρών, γυναικών παιδιών στους δρόμους. Εκατοντάδες οι σκοτωμένοι αλλά και κάθε μέρα περισσότεροι οι διαδηλωτές. Τεράστια παγκόσμια εντύπωση. Η κυβέρνηση εξωτερικού την έκτη μέρα δίνει εντολή να σταματήσουν. Ο σκοπός επετεύχθη να διεθνοποιήσει την επανάσταση. Ο αγώνας τελείωσε την 5η Ιουλίου 1962 με την πλήρη ανεξαρτησία και ίδρυση του νέου κράτους της Αλγερίας.
Πυροδότης
Το 1960 η Γαλλία είχε πληθυσμό 45.730.000 κατοίκους. Το 2012 έφτασε 65.630.692. Αλλά και από αυτούς, περίπου τα 5 εκατομμύρια είναι μουσουλμάνοι. Όταν άρχισε ο πόλεμος της Αλγερίας κατείχε ακόμη εκτεταμένα εδάφη. Παρά το γεγονός ότι ήδη είχε καταρρεύσει το μέρος της αποικιοκρατίας της στην Ασία. Αλλά και σε όλες τις αφρικανικές αποικίες είχαν αρχίσει κινήματα για την ανεξαρτησία τους. Η Αλγερινή Επανάσταση ήταν εκείνη τη στιγμή ο παράγοντας που οδήγησε στην ανεξαρτησία τους. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης και για να μην επεκταθεί στις γειτονικές χώρες που είχαν ανάλογα κινήματα, η Γαλλία αναγκάστηκε να παραχωρήσει την ανεξαρτησία στις 2 Μαρτίου 1956 στο Μαρόκο και στις 20 Μαρτίου 1956 στην Τυνησία. Και οι δύο αυτές χώρες αποτελούσαν σοβαρές βάσεις της Αλγερινής Επανάστασης. Αλλά και ολόκληρος ο πληθυσμός τους παρακολουθούσε με συμπάθεια και ενίσχυε τον ένοπλο αγώνα των γειτόνων.
Η Γαλλία του στρατηγού Ντε Γκωλ προσπαθούσε να καθυστερήσει τη διάλυση της αυτοκρατορίας της. Αλλά ήταν αναπόφευκτη. Η επανάσταση της Αλγερίας έδειχνε το δρόμο και υποστηριζόταν ανοιχτά σε όλες τις αποικίες. Η Γαλλία αναγκάστηκε να αποδεχτεί την ανεξαρτησία των αποικιών της.
Πρώτη η Γουϊνέα που πρωτοστατούσε ανακήρυξε την Ανεξαρτησία της στις 2 Οκτώβρη 1958. Την 1η Ιανουαρίου 1960 το Γαλλικό Καμερούν γίνεται ανεξάρτητο. Στις 27 Απριλίου 1960 ακολουθεί το Τόγκο. 16 Ιουνίου η Μαδαγασκάρη. Ύστερα από τέσσερις μέρες, στις 20 Ιουνίου, ανακηρύσσεται το Μαλί ανεξάρτητη χώρα. Στις 3 Αυγούστου ο Νίγηρας. Στις 5 Αυγούστου η χώρα του Άνω Βόλτα (Μπουρκίνα Φάσο). 8 Αυγούστου 1960 η Ακτή του Ελεφαντόδοντος. 11 Αυγούστου το Τσαντ. 13 Αυγούστου η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. 15 Αυγούστου το Κονγκό. Στις 20 Αυγούστου ακολουθεί η Σενεγάλη. 28 Νοεμβρίου η Μαυριτανία. Το 1960 θα μείνει στην ιστορία σαν ο χρόνος της διάλυσης της γαλλικής αποικιοκρατίας στην Αφρική. Τη μεγάλη ώθηση είχε δώσει η Αλγερινή Επανάσταση με την υπέροχη αντίστασή της.
Στην ιστορία του 20ου αιώνα, στη διαδικασία διάλυσης της αποικιοκρατίας η θυσία της Αλγερίας συνέβαλε αποφασιστικά. Κι αυτό έμεινε στην ιστορία. Η επανάσταση 1954-1962 απελευθέρωσε όχι μόνο την Αλγερία αλλά βοήθησε άμεσα να απελευθερωθούν και όλες οι άλλες γαλλικές αποικίες της Αφρικής.
Η Γαλλία αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Ύστερα από διαπραγματεύεις με την οργάνωση του FLN απεδέχθη την ήττα. Μετά από δημοψήφισμα οι Αλγερινοί κήρυξαν την Ανεξαρτησία της χώρας τους στις 5 Ιουλίου 1962. Πρώτος πρόεδρος η ηγέτης της αριστερής κοινωνικής πτέρυγας, Μπεν Μπελά. Στο διάστημα του οκταετούς αγώνα, η πάλη από εθνική είχε αποκτήσει και σαφή κοινωνικά χαρακτηριστικά προς μια σοσιαλιστική λύση.
Εξαθλίωση
Τη μέρα της Ανεξαρτησίας, η Αλγερία μέτραγε περίπου ένα εκατομμύριο θύματα και απέραντες υλικές καταστροφές. Η επανάσταση άρχισε 1η Νοεμβρίου 1954. Ένα χρόνο πριν, το 1953, η αποικιακή εξαθλίωση φαινόταν παντού. Μόνο 5.700 παιδιά Αλγερινών πήγαιναν στο γυμνάσιο και 600 στο Πανεπιστήμιο. Το 1962 όταν τελείωσε η επανάσταση, η Αλγερία είχε μόνο 354 νομικούς, 28 μηχανικούς, 185 καθηγητές και 165 γιατρούς, οδοντογιατρούς, φαρμακοποιούς. Τα κενά τεράστια παντού. Ο πληθυσμός της ήταν 10.300.000 κάτοικοι και από αυτούς το ένα εκατομμύριο ήταν Ευρωπαίοι.
Και όμως, αυτή η πρώην αποικία και παρά τις πολιτικές, κοινωνικές περιπέτειες που είχε στα 51 χρόνια της ανεξαρτησίας της, κατάφερε το 2012 να έχει έναν πληθυσμό 37.367.226 κατοίκων, αλλά και σύνθεση νεανική με 27,8% κάτω των 15 ετών και 5% άνω των 65. Το κατά κεφαλήν εισόδημα 7.400 δολάρια που στην πραγματικότητα είναι πολύ μεγαλύτερο αφού πολλά πράγματα δεν λογαριάζονται.
Όμως, η ταχεία αύξηση του πληθυσμού, αλλά και η κακή διοίκηση για πολλά χρόνια δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει την αναγκαία εργασία για όλους. Έτσι βασανίζεται ακόμη από την ανεργία μεγάλου μέρους της νεολαίας της.
Οι σχέσεις με τη Γαλλία είναι τυπικά καλές, αλλά όχι εγκάρδιες και με συνεργασία. Μέχρι πρόσφατα η επίσημη Γαλλία δεν είχε αποδεχτεί την ήττα της σε έναν πόλεμο. Μιλούσε για επεισόδια, για εξέγερση, άλλες περιφραστικές εκφράσεις. Μόνο επανάσταση δεν έλεγε. Ο πρόεδρος Ολάντ πρόσφατα, επισκέφθηκε την Αλγερία για να αναθερμάνει τις σχέσεις και εκεί αναφέρθηκε για τον πόλεμο και ουσιαστικό τον άχαρο ρόλο της αποικιακής Γαλλίας.
Το καθεστώς της Αλγερίας είναι Προεδρική Δημοκρατία με Κοινοβούλιο. Όπως καθορίστηκε από την αρχή της Ανεξαρτησίας. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι λειτούργησε άριστα. Πολλές φορές υπήρξαν ανατροπές με παραλλαγές. Οι τελευταίες εκλογές έγιναν 10 Μαΐου 2012. Η επίδραση της ανατροπής σε Τυνησία, Αίγυπτο, Λιβύη ήταν φανερή. Δρομολογήθηκαν περισσότερες μεταρρυθμίσεις. Ψήφισαν 21 εκατομμύρια εκλογείς άντρες και γυναίκες. 22 κόμματα και μεταξύ αυτών το Εργατικό Κόμμα (τροτσκιστικής τάσης) με πρόεδρο τη Λουΐζα Χανούν και εξέλεξε 16 βουλευτές. Το 2007 είχαν ψηφίσει 18,76 εκατομμύρια.
Η Αραβική Άνοιξη των άλλων χωρών δεν έφτασε ακόμη αυτό το στάδιο της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Η Αλγερία προς το παρόν αρκέστηκε σε μεταρρυθμίσεις από αυτό το κοινοβουλευτικό καθεστώς. Σίγουρο είναι ότι υπάρχουν πολλές δυσαρέσκειες και εκφράζονται ανοιχτά. Όταν κάποια στιγμή ξεσπάσουν, και λόγω της επαναστατικής παράδοσης, θα σημαίνουν αποφασιστικά βήματα προς ένα σοσιαλιστικό καθεστώς.
ΥΓ. Η κατάρρευση της αποικιοκρατικής Γαλλίας είχε μεγάλη επίδραση στο εσωτερικό της χώρας. Οι ανακατατάξεις που έγιναν τα επόμενα χρόνια σε μια χώρα που πέρναγε πολλαπλή κρίση οδήγησαν στο Μάη του 1968. Είναι σίγουρο ότι ο πόλεμος της Αλγερίας συνέβαλε σ' αυτήν την εξέλιξη που ήταν σπουδαία για όλη την Ευρώπη. Με δυο λόγια, εμπόδισε τότε την άνοδο του φασιστικού ρεύματος που ανέβαινε από το νότο της, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα.