Άρθρο
Κίνημα ενάντια στα κλεισίματα και τις απολύσεις

Πανεργατική απεργία στην Αθήνα, 19/10/2011

Συνέντευξη με τον Τάσο Αναστασιάδη, συντονιστή της Επιτροπής Αλληλεγγύης Συνδικάτων και Συνδικαλιστών (ΕΠΑΣΣ).

Πες μας για τις απεργίες και τις καταλήψεις ενάντια στα κλεισίματα.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν σε εξέλιξη οι αγώνες στην Ελληνική Χαλυβουργία, στον ΑΛΤΕΡ, στην Ελευθεροτυπία που είναι οι πιο γνωστοί και μεγάλοι χώροι. Όμως δίπλα σε αυτούς τους χώρους είναι η αλουμινοβιομηχανία Λουκίσας, ο Μυλωνάς, και η Αλουμινέξ, όλες επιχειρήσεις μετάλλου στο Περιστέρι, τα ΝΟΤΟΣ που κάνουν κινητοποιήσεις ενάντια στην εκ περιτροπής εργασία, η Γερολυμάτος Κοσμέτικς, η φαρμακοβιομηχανία ΑΛΑΠΙΣ, η 3Ε Εκτυπωτική, η ΣΕΒΙΣΕ με τα βιολογικά προϊόντα στον Βοτανικό. Είναι τα νοσοκομεία Γενικό Πατησίων, Ερρίκος Ντυνάν και Ωνάσειο, το ΙΓΜΕ που κάνει κατάληψη. Όπου και να γυρίσεις το μάτι σου στην Αττική, υπάρχουν δεκάδες χώροι που δίνουν τη μάχη αυτήν την στιγμή. Και δεν είναι μόνο στην Αττική. Αυτή η εικόνα εξαπλώνεται και στην επαρχία. Στην Ξάνθη μόνο αυτή τη στιγμή υπάρχουν τουλάχιστον 5 εργοστάσια με προβλήματα και αγώνες, με κεντρική την καπνοβιομηχανία ΣΕΚΑΠ, την χαρτοβιομηχανία ΝΤΙΑΝΑ, την γαλακτοβιομηχανία ΡΟΔΟΠΗ. Πρόκειται για γενικευμένο κύμα επίθεσης της εργοδοσίας, αλλά κυρίως για γενικευμένο κύμα αντίστασης και αγώνα από τη μεριά των εργατών.

Όλοι αυτοί οι χώροι δεν βρίσκονται στο ίδιο σημείο μια που δεν έχουν ξεκινήσει όλοι με τον ίδιο τρόπο τον αγώνα τους. Στην Χαλυβουργία η απάντηση στις απολύσεις και την εκ περιτροπής εργασία σήμαινε αμέσως απεργία διαρκείας. Στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, ξεκίνησαν με κάποιες 24ωρες απεργίες τους προηγούμενους μήνες και κλιμάκωσαν σε διαρκείας πριν τα Χριστούγεννα. Στον ΑΛΤΕΡ τυπικά βρίσκονται σε επίσχεση εργασίας, αλλά ουσιαστικά έχουν κάνει κατάληψη στο κτίριο και βγάζουν το δικό τους πρόγραμμα. Στον Λουκίσα επίσης βρίσκονται σε επίσχεση εργασίας, αλλά την ίδια στιγμή φυλάνε τον χώρο για να μην φύγουν τα μηχανήματα και να μην φέρει η εργοδοσία απεργοσπάστες. Στον Γερολυμάτο βρίσκονται οι εργαζόμενοι μέσα στο κτίριο για να μην αφήσουν να φύγουν τα προϊόντα από τις αποθήκες. Οι μορφές με τις οποίες ξεδιπλώνεται ο αγώνας είναι πολλές και διαφορετικές, αλλά η ουσία είναι η προσπάθεια των εργαζόμενων να ελέγξουν τον χώρο δουλειάς τους.

Το πιο χαρακτηριστικό είναι ότι όλα περνάνε μέσα από γενικές συνελεύσεις. Στην Χαλυβουργία, στην Ελευθεροτυπία, αλλά και στον ΑΛΤΕΡ, σχεδόν κάθε βδομάδα γίνεται γενική συνέλευση που σχεδόν πάντα είναι μαζικότατες και σε αυτές αποφασίζουν για τα πάντα. ¨Εχουν βγάλει από τις συνελεύσεις τους βάρδιες περιφρούρησης και παραμένουν σε 24ωρη βάση στο χώρο δουλειάς, τόσο στη Χαλυβουργία όσο και στον ΑΛΤΕΡ, στον Λουκίσα κλπ. Στους μεγάλους και μαζικούς χώρους, έχουν οργανώσει επιτροπές που έχουν πάρει επάνω τους την οργάνωση του αγώνα. Επιτροπή αλληλεγγύης για να διαχειρίζεται τα τρόφιμα και την οικονομική ενίσχυση που φτάνει στο χώρο, επιτροπή για την επικοινωνία και τον συντονισμό. Στην Χαλυβουργία υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο που έχει στην πλάτη του μεγάλο κομμάτι υλοποίησης των αποφάσεων των συνελεύσεων. Στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, όμως, και στο ΑΛΤΕΡ που λειτουργούν ταυτόχρονα τουλάχιστον 3-4 κλαδικά σωματεία, οι εργαζόμενοι έχουν εκλέξει από την συνέλευσή τους εργασιακή επιτροπή η οποία έχει την ευθύνη οργάνωσης του αγώνα και υλοποίησης των αποφάσεων. Ακόμη και τις όποιες διαπραγματεύσεις με την εργοδοσία δεν την κάνουν τα κλαδικά σωματεία στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, αλλά η εργασιακή επιτροπή.

Πού έχει φτάσει ο συντονισμός;

Κατ’ αρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι ο συντονισμός είναι καθοριστικής σημασίας σε αυτούς τους αγώνες. Δίνει οξυγόνο σε κάθε χώρο που παλεύει και δύναμη να συνεχίσει. Γεμίζει με αυτοπεποίθηση τους εργαζόμενους στο χώρο και απλώνει την φωτιά της μάχης και στους δίπλα χώρους γενικεύοντας το μέτωπο της αντιπαράθεσης για να μπορεί να είναι νικηφόρο. Σπάει την απομόνωση ενός αγώνα που τους μόνους που βολεύει είναι τα αφεντικά. Η ανάγκη του συντονισμού ανάμεσα στα κομμάτια που παλεύουν ήταν από τους βασικούς λόγους δημιουργίας της Επιτροπής Αλληλεγγύης Συνδικαλιστών και Συνδικάτων, ακριβώς γιατί είχαμε δει από την αρχή τη δυναμική που αποκτάει ένας αγώνας όταν συντονίζεται με άλλους χώρους. Ίσως το πιο τρανταχτό παράδειγμα ήταν τη χρονιά που μας πέρασε η μάχη στις συγκοινωνίες όπου η φωτιά της αντίστασης από το ΜΕΤΡΟ που βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του αγώνα πέρασε και στην ΕΘΕΛ και στον ΗΣΑΠ και για πάνω από έξι μήνες αποτέλεσε αγκάθι στα πλευρά της κυβέρνησης του ΓΑΠ. Γι’ αυτό άλλωστε και πολεμήθηκε τόσο πολύ.

Σήμερα είμαστε από την άποψη του συντονισμού πολύ πιο μπροστά. Στα ΜΜΕ είχε παρθεί αρκετά νωρίς η πρωτοβουλία από την εργασιακή επιτροπή του ΔΟΛ και έχει δουλέψει ο συντονισμός ανάμεσα στις εργασιακές επιτροπές του ΔΟΛ, της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΑΣ και του ΑΛΤΕΡ. Έχουν βρεθεί μεταξύ τους αρκετές φορές, έχουν προτείνει από κοινού στα σωματεία των ΜΜΕ να προχωρήσουν σε απεργία διαρκείας σε όλο τον κλάδο και έχουν βάλει μπροστά να οργανώσουν κοινή συναυλία αλληλεγγύης.

Και στο Περιστέρι έχουν γίνει τέτοια βήματα συντονισμού ανάμεσα στα μικρά εργοστάσια και το ΑΛΤΕΡ. Με τη στήριξη του συνδικάτου μετάλλου ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ, έγινε σύσκεψη των εργοστασίων του Λουκίσα, του Μυλωνά και της Αλουμινέξ. Την Τετάρτη 11 του Γενάρη αυτός ο συντονισμός, έβγαλε την πρώτη τοπική διαδήλωση όλων αυτών των εργοστασίων στη γειτονιά που ξεσήκωσε τους δρόμους της πόλης και γέμισε τις μπαταρίες των εργατών να συνεχίσουν τη μάχη.

Η ίδια η παναττική απεργία στις 17 Γενάρη είναι ένας τέτοιος αγωνιστικός συντονισμός όλων όσοι παλεύουν, στην πραγματικότητα οργανωμένος από τα κάτω. Η πρόταση ξεκίνησε από τους χαλυβουργούς, έπιασε το παλμό όλων και ανάγκασε τα Εργατικά Κέντρα της Αττικής να προχωρήσουν στην 24ωρη απεργία. Αυτό σημαίνει ότι στις 17 Γενάρη οι εργάτες από τους χώρους που αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα και δεν έχουν βγει ακόμη στο δρόμο του αγώνα, θα πάρουν από την εμπειρία, την μαχητικότητα και την αυτοπεποίθηση των χαλυβουργών, του ΑΛΤΕΡ και της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ και θα μπορέσει έτσι να πλατύνει το απεργιακό μέτωπο. Οι συσκέψεις που έκαναν τα Εργατικά Κέντρα σε Αθήνα και Πειραιά, ακόμη και αν δεν ήταν οι καλύτερα οργανωμένες είναι βήμα στην κατεύθυνση του συντονισμού.

Και επειδή αυτά τα πράγματα είναι μεταδοτικά, αυτό το μήνυμα έφτασε ακόμη και στην Ξάνθη. Με πρωτοβουλία της ΕΠΑΣΣ πραγματοποιήθηκε εκδήλωση αλληλεγγύης στα εργοστάσια που αγωνίζονται και εργαζόμενοι από τρία διαφορετικά εργοστάσια ήρθαν σε επαφή μεταξύ τους και συντονίστηκαν. Την προηγούμενη ημέρα έγινε και σύσκεψη και με άλλα σωματεία της πόλης που κατέληξε στις 17 Γενάρη να γίνει και στην Ξάνθη κοινή συγκέντρωση όλων.

Αυτό που σίγουρα θα χρειαστεί το επόμενο διάστημα είναι ο συντονισμός να πάρει πιο μόνιμα χαρακτηριστικά. Να δοθεί η δυνατότητα να λειτουργήσει ένα μόνιμο και πλατύ συντονιστικό όλων των χώρων που παλεύουν όχι μόνο για να στηρίζει όσους αγωνίζονται αλλά για να δουλέψει σαν κέντρο για όλα τα εργοστάσια που θέλουν να βγουν και στον αγώνα και χρειάζονται στήριξη και αλληλεγγύη. Και αυτόν τον ρόλο δυστυχώς δεν είναι διατεθειμένες να τον παίξουν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες σε ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, αντίθετα προτιμούν να συνδιαλέγονται με τον ΣΕΒ και τον Παπαδήμο. Εξάλλου είναι εξώφθαλμο ότι υπάρχει κενό στον συντονισμό του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα, καθώς τα σωματεία π.χ. των Δήμων ή των Νοσοκομείων δεν ανήκουν στα Εργατικά Κέντρα.

Πώς συνδέονται αυτοί οι αγώνες με τις μάχες όλου του εργατικού κινήματος;

Προφανώς και αυτοί οι αγώνες είναι κομμάτι του συνολικού εργατικού κινήματος. Κατ’ αρχάς η επίθεση αυτή των εργοδοτών του ιδιωτικού τομέα (και άρα η αγωνιστική απάντηση που δίνουν οι εργαζόμενοι) είναι ακριβώς η ίδια με την επίθεση της κυβέρνησης και της τρόικας δύο χρόνια τώρα στον δημόσιο τομέα. Η προσπάθεια να χτυπήσουν τους μισθούς και τον συνδικαλισμό στον δημόσιο τομέα συνοδεύτηκε με τα ψέματα για «τους τεμπέληδες δημόσιους υπάλληλους με τους παχυλούς μισθούς». Τώρα λένε τα ίδια με διαφορετικά λόγια για την ανάγκη «μείωσης του κόστους εργασίας». Όμως η επίθεση είναι κοινή. Οι απολύσεις στο δημόσιο βαφτίζονται «εφεδρείες», οι μειώσεις μισθών γίνονται με τον ίδιο τρόπο, τα κλεισίματα στο δημόσιο ονομάζονται κατάργηση φορέων ή συγχώνευση σχολείων και νοσοκομείων. Την ίδια ακριβώς μάχη δίνουν οι εργαζόμενοι στο ΙΓΜΕ και στον ΟΣΚ για να μην κλείσουν οι οργανισμοί, την ίδια μάχη δίνουν οι εργαζόμενοι στο νοσοκομείο Γενικό Πατησίων για να μην κλείσει το νοσοκομείο. Και όλοι οι εργαζόμενοι στο δημόσιο για να μην εφαρμοστεί το ενιαίο φτωχολόγιο.

Και είναι σίγουρο ότι οι πανεργατικές που έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια από όλους τους εργαζόμενου και του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο για να φτάσουμε στην σημερινή απεργιακή ανταρσία του ιδιωτικού τομέα. Απέναντι σε όλους όσους έλεγαν ότι οι πανεργατικές είναι «λιτανείες» και «χαμένα μεροκάματα» αποδείχθηκε ότι οι πανεργατικές ήταν τεράστια σχολεία για την εργατική τάξη. Έσπασαν το μύθο ότι οι εργαζόμενοι δεν αντιδράνε στις επιθέσεις και κάθονται στον καναπέ τους. Τσάκισαν τις προσπάθειες διαχωρισμού και σαλαμοποίησης σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Έδειξαν την δύναμη της τάξης μας και έδωσαν το μήνυμα ότι όποιος βγει στον αγώνα έχεις εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες δίπλα του για να του σταθούν, όπως δείχνει και το κύμα αλληλεγγύης στη Χαλυβουργία, στο ΑΛΤΕΡ, στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΑ. Οι απεργιακές επιτροπές, οι επιτροπές αγώνα και οι εργασιακές επιτροπές έγιναν τα εργαλεία που βοήθησαν στην οργάνωση των πανεργατικών και τώρα είναι τα εργαλεία για τις μεγάλες μάχες. Όμως πάνω απ’ όλα έκαναν συνείδηση σε πλατιές μάζες εργαζόμενων ότι αν με τις πανεργατικές δείχνουμε την οργή μας, χρειαζόμαστε απεργίες με διάρκεια και καταλήψεις για να μπορέσουμε να τσακίσουμε τα αφεντικά. Και αυτά τα προχωρήματα κατακτήθηκαν μαζικά από τους εργαζόμενους στο σχολείο των πανεργατικών.

Και όλη αυτή η εμπειρία είναι η πολύτιμη μαγιά για τις νέες μάχες ενάντια στα νέα μνημόνια που θέλει να επιβάλλει η κυβέρνηση του Παπαδήμου με πρόσχημα την νέα δόση από την τρόικα. Ξέρουμε ότι θέλουν να καταργήσουν όχι μόνο τις κλαδικές συμβάσεις αλλά και να μειώσουν τον βασικό μισθό και να πάρουν πίσω τα δώρα και στον ιδιωτικό τομέα. Θέλουν με πρόσχημα τη μείωση του «μη μισθολογικού κόστους» να δώσουν ένα ακόμη χτύπημα στα ασφαλιστικά ταμεία. Προγραμματίζουν χιλιάδες απολύσεις στο δημόσιο είτε με τη μορφή της εφεδρείας είτε άμεσα. Θέλουν να επιταχύνουν την ιδιωτικοποίηση δεκάδων οργανισμών και υπηρεσιών που έχουν ανάγκη και χρησιμοποιούν οι εργαζόμενοι. Θέλουν ένα νέο κύμα κλεισιμάτων σχολείων και νοσοκομείων. Οι μάχες που δίνουμε σήμερα είναι η προετοιμασία για την σύγκρουση που θα γίνει αναπόφευκτα συνολικά με όλη την εργατική τάξη στο νέο μνημόνιο που ετοιμάζουν. Η νίκη τώρα αυτών των αγώνων θα είναι ακόμη περισσότερη αυτοπεποίθηση στο δικό μας στρατόπεδο.

Πώς βλέπεις τη συνέχεια;

Όλοι αυτοί οι αγώνες των εργοστασίων που παλεύουν ενάντια στα κλεισίματα, τις απολύσεις και το κόψιμο των μισθών έχουν τη δυνατότητα να απλωθούν σε ένα μεγάλο κίνημα όπως είχε γίνει παλιότερα με τις λεγόμενες «προβληματικές». Τη δεκαετία του ’80 η εργοδοσία κάτω από την πίεση της κρίσης προσπάθησε να ξεφορτωθεί από επάνω της εκατοντάδες επιχειρήσεις, να τις κλείσει και να πετάξει χιλιάδες εργάτες στην ανεργία. Τότε ξεδιπλώθηκε ένα ολόκληρο κίνημα που ανάγκασε την κυβέρνηση του Αντρέα Παπανδρέου να προχωρήσει στην κρατικοποίηση των επιχειρήσεων αυτών, όμως δυστυχώς αποζημιώνοντας αδρά τους βιομήχανους. Πέρασαν στο κράτος πχ τα ναυπηγεία του Σκαραμαγκά κλπ, δημιουργήθηκε ο ΟΑΕ (Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων) αλλά μαζί κρατικοποιήθηκαν και τα χρέη των ιδιωτών. Αργότερα, στις αρχές του ’90, η κυβέρνηση Μητσοτάκη προσπάθησε να ιδιωτικοποιήσει σχεδόν όλες αυτές τις επιχειρήσεις και ξανά η αντίδραση των εργατών ήταν ένα μεγάλο γενικευμένο κύμα απεργιών και καταλήψεων.

Το ίδιο μπορεί να γίνει και σήμερα και ακόμη καλύτερα αφού σήμερα δεν υπάρχει σχεδόν κανένας εργαζόμενος που να πιστεύει ότι η τελική διέξοδος δεν θα έρθει από τον δικό του αγώνα αλλά από τις επόμενες εκλογές. Τότε, στη δεκαετία του ’80 και του ’90 υπήρχαν μαζικές αυταπάτες ότι θα διώξουμε τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ θα λύσει τα προβλήματα. Σήμερα αυτές οι αυταπάτες έχουν καταρρεύσει μαζί με την κυβέρνηση του ΓΑΠ και την εικόνα διάλυσης που παρουσιάζει το ΠΑΣΟΚ που για χρόνια μπορούσε και ξελάσπωνε τον ελληνικό καπιταλισμό.

Το δεύτερο στοιχείο είναι η δυνατότητα να απλωθεί αυτό το κίνημα σε όλη την Ελλάδα. Η εκδήλωση της ΕΠΑΣΣ στη Ξάνθη έδειξε ότι υπάρχει η δυνατότητα να απλωθεί αυτό το κίνημα παντού. Αντίστοιχα ζητήματα και μάχες υπάρχουν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας και άρα αντίστοιχα υπάρχει η δυνατότητα να γίνουν παντού τα βήματα συντονισμού και οργάνωσης της αλληλεγγύης σε όλα τα εργοστάσια, όσο μακριά και να είναι από το κέντρο των εξελίξεων και της δημοσιότητας.

Το τρίτο σημείο που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι υπάρχει η δυνατότητα αυτές οι μάχες να κερδίσουν. Φάνηκε άλλωστε ότι η μαχητικότητα, η αποφασιστικότητα και η αλληλεγγύη μπορούν να λυγίσουν την αδιαλλαξία της εργοδοσίας. Και στη Χαλυβουργία και στην Ελευθεροτυπία και στον ALTER η εργοδοσία ψάχνει απεγνωσμένα κινήσεις για να εκτονώσει των αγώνα των εργαζόμενων. Εδώ και τρεις μήνες οι κινητοποιήσεις των εργαζόμενων στο νοσοκομείο Γενικό Πατησίων το έχουν κρατήσει ανοιχτό παρά το ότι ο Λοβέρδος ανακοίνωσε δύο φορές το κλείσιμο του.

Όλα αυτά είναι παραδείγματα ότι οι αγώνες μπορούν να αναγκάσουν κυβέρνηση και εργοδοσία να κάνουν πίσω, αρκεί να συνεχίσουν μέχρι τέλους, χωρίς ταλαντεύσεις αλλά αντίθετα με αποφασιστικότητα και άπλωμα του αγώνα και της αλληλεγγύης.

Τέλος, χρειάζεται να αναδείξουμε τα αιτήματα που βγαίνουν από αυτούς τους αγώνες και μπορούν να γενικεύσουν και να ενώσουν όλους όσους παλεύουν. Να διεκδικήσουμε την κατάργηση του άρθρου 99 που έχει γίνει το καταφύγιο για τους εργοδότες για να ξεφορτώνονται από επάνω τους την υποχρέωση να πληρώσουν στους εργαζόμενους τα χρήματα που τους χρωστάνε. Να διεκδικήσουμε την απαγόρευση των απολύσεων. Κάθε εργοδότης που παραβιάζει τον νόμο και απολύει εργαζόμενους να κρατικοποιείται η επιχείρησή του χωρίς καμία αποζημίωση για τον ίδιο και να δημεύεται η προσωπική του περιουσία. Για να μην έχουμε το φαινόμενο επιχειρήσεις χρεωμένες, κλειστές, με απλήρωτους εργάτες και ταυτόχρονα αφεντικά πάμπλουτα με βίλες, καταθέσεις και ακίνητα. Η πιό μεγάλη γενίκευση είναι η κοινή πάλη για εργατικό έλεγχο σε όλες τις επιχειρήσεις. Οι επιτροπές αγώνα, οι εργασιακές επιτροπές να πάρουν πάνω τους το να μην επιτρέπουν στην εργοδοσία το όποιο διευθυντικό της δικαίωμα. Από τον έλεγχο των λογιστηρίων και των βιβλίων της επιχείρησης, μέχρι το παραμικρό ζήτημα που προκύπτει στο χώρο δουλειάς. Να επιβάλουμε ότι το πραγματικό κουμάντο στην εταιρία θα το κάνει η επιτροπή των εργατών όπως το κάνει τώρα κατά τη διάρκεια του αγώνα και το αφεντικό είναι εξαφανισμένο. Οι Χαλυβουργοί έχουν τον έλεγχο του εργοστασίου, οι εργαζόμενοι στο ΑΛΤΕΡ έχουν τον έλεγχο των εγκαταστάσεων και βγάζουν το «δικό τους πρόγραμμα»: να γενικεύσουμε αυτά τα παραδείγματα παντού σε κάθε αγώνα που ξεσπάει αλλά ακόμη περισσότερο να τα συνεχίσουμε ακόμη και όταν μπούμε νικηφόρα πίσω στις δουλειές μας.