Ο Ρόμπερτ Μπρένερ είναι από τους γνωστότερους αμερικάνους μαρξιστές. Είναι καθηγητής ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και συγγραφέας πολλών βιβλίων για την καπιταλιστική οικονομία και την μετάβαση από την φεουδαρχία στον καπιταλισμό. Αυτό το μικρό βιβλίο είναι το πρώτο κείμενό του που κυκλοφορεί στα ελληνικά. 

Προκειται, όπως επισημαίνεται και στο οπισθόφυλλο, για τον πρόλογο που έγραψε ο Μπρένερ τον Απρίλη του 2οο9 για την ισπανική έκδοση του βιβλίου του The Economics of Global Turbulence (Τα οικονομικά της Παγκόσμιας Αναταραχής) που είχε πρωτοεκδοθεί το 2006. 

Σ´ εκείνο το βιβλίο ο Μπρένερ δίνει την δική του εξήγηση για το πώς ο καπιταλισμός πέρασε από την «χρυσή εποχή» των μεταπολεμικών δεκαετιών σε μια περίοδο κρίσης. Το σημείο καμπής ήταν, για τον Μπρένερ, το 1973. Η αύξηση της παραγωγικότητας των οικονομιών της Γερμανίας και της Ιαπωνίας έναντι των ΗΠΑ, οδήγησε σε συμπίεση των κερδών για όλες τις μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις και αυτό με την σειρά του σε υπερπαραγωγή. 

Ο συγκεκριμένος πρόλογος της ισπανικής έκδοσης, πιάνει το νήμα από κει που σταματούσε το αρχικό βιβλίο. Προσπαθεί να εξηγήσει σύντομα τους μηχανισμούς που οδήγησαν στο ξέσπασμα της παρούσας κρίσης το 2007. Οπως αναφέρει ο Μπρένερ:

«Η βασική αιτία της σημερινής κρίσης είναι η εδώ και τρεις δεκαετίες σταθερά φθίνουσα ζωτικότητα των ανεπτυγμένων καπιταλιστικών οικονομιών από οικονομικό κύκλο σε οικονομικό κύκλο μέχρι σήμερα. Η μακροπρόθεσμη εξασθένιση της καπιταλιστικής συσσώρευσης και της συνολικής ζήτησης έχουν τις ρίζες τους σε μια βαθιά παρακμή και αποτυχία ολόκληρου του συστήματος να ανακτήσει το ποσοστό απόδοσης του κεφαλαίου...». 

Κατόπιν ο Μπρένερ εξετάζει το «μακρύ κύμα της ύφεσης», όπως αποκαλεί την περίοδο ανάμεσα στο 1973 και το 2007, τον «κεϊνσιανισμό του χρηματιστήριου» και της κάθε λογής φούσκας, την «εξαρτημένη από την κερδοσκοπία συσσώρευση».

Τα συμπεράσματα του Μπρένερ βρίσκονται πολύ κοντά στην μαρξιστική ανάλυση που υπερασπίζει το «Σοσιαλισμός από τα κάτω» και που έχει εκθέσει με έξοχο τρόπο ο Κρις Χάρμαν στο τελευταίο βιβλίο του, Zombie Capitalism. Διαβάζοντας αυτό το βιβλιαράκι μπορεί να ξενίσει η ορολογία του Μπρένερ. 

Αυτό δεν είναι ζήτημα ακαδημαϊκής στριφνότητας. Ο Μπρένερ παρόλο που είναι μαρξιστής, δεν αποδέχεται την εργασιακή θεωρία της αξίας του Μαρξ, ούτε δίνει την κεντρική θέση στην ανάλυσή του στο νόμο της πτωτικής τάσης του μέσου ποσοστού κέρδους. Αυτή η αντιμετώπιση είναι προβληματική από κάμποσες απόψεις. Οι μεταβολές των πραγματικών μισθών και των ισοτιμιών γίνονται ο κύριος παράγοντας στις μεταβολές της παραγωγικότητας. Ομως, με αυτό τον τρόπο η ανάλυσή του διολισθαίνει συνέχεια στο να μπερδεύει το μηχανισμό εκδήλωσης της κρίσης με τις αιτίες της. 

Ωστόσο, αυτά τα προβλήματα δεν πρέπει να μας αποτρέψουν με κανένα τρόπο από το να μελετήσουμε αυτό το σύντομο βιβλίο. Πρώτον, γιατί ο Μπρένερ σε αντίθεση με τους «ορθόδοξους» οικονομολόγους (και κάμποσους μαρξιστές) δεν «τσίμπησε» στην θριαμβολογία του καπιταλισμού της δεκαετίας του ´90. Δεύτερον, γιατί είναι από τα λιγοστά σοβαρά βιβλία που κυκλοφορούνε στα ελληνικά για την καπιταλιστική κρίση. Για την ακρίβεια, τα βιβλία του Κρις Χάρμαν που κυκλοφορούν στα ελληνικά από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο δίνουν τη συνολική εικόνα του συστήματος: «Η Οικονομία του Τρελοκομείου» είναι το πρώτο μαζί με την μπροσούρα «Η Νέα κρίση του καπιταλισμού - μια μαρξιστική απάντηση». 

Το σύστημα είναι στα χάλια του και είναι καιρός να ξεκινήσει στα σοβαρά η συζήτηση και εδώ για τον καπιταλισμό και την κρίση του. Η συμβολή του Μπρένερ είναι πολύτιμη από αυτή την άποψη.