Στο οικονομικό επίπεδο, ο Παπακωνσταντίνου δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει ότι έχει περιορίσει το έλλειμμα κατά 40%. Στο πολιτικό, κυβέρνηση και ΜΜΕ αναδύουν ένα συλλογικό στεναγμό ανακούφισης επειδή η κοινοβουλευτική πλειοψηφία δεν παρουσίασε νέες διαρροές. Τι αξία έχουν όλα αυτά;

Ας αρχίσουμε από την οικονομία. Ακόμη και αν ξεχάσουμε ότι ο περιορισμός των ελλειμμάτων μεταφράζεται σε νοσοκομεία χωρίς γάζες και σε αδυναμία καταβολής των μισθών σε καίριους τομείς όπως π.χ. στους οδηγούς των λεωφορείων της Αθήνας, η πορεία της οικονομικής κρίσης προς το χειρότερο δεν ανακόπτεται από τους κομπασμούς του υπουργείου Οικονομικών. Το αντίθετο μάλιστα. Η συνολική εικόνα είναι ότι βρίσκεται σε εξέλιξη ένας νέος γύρος προβλημάτων στις τράπεζες διεθνώς και αυτό απαιτεί ένα νέο γύρο πολυδάπανων κρατικών πακέτων διάσωσης την ώρα που πολλά κράτη αντιμετωπίζουν απειλές χρεοκοπίας. Ο κύκλος είναι φαύλος.

Οι ελληνικές τράπεζες έχουν αναγκαστεί να αντλήσουν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) 90 δις ευρώ. Για να το πετύχουν αυτό χρειάστηκε να προσφέρουν ως εγγύηση τίτλους ονομαστικής αξίας 123 δις ευρώ. Με άλλα λόγια χρειάστηκε να υποστούν ένα «κούρεμα» (όπως έχει καθιερωθεί πλέον να ονομάζεται η απαξίωση χρηματιστικών τίτλων) περίπου 27%! Τα τοξικά χρεόγραφα που είχαν συγκεντρώσει οι τραπεζίτες στα χρόνια της φούσκας εξακολουθούν να είναι τεράστιο πρόβλημα για το τραπεζικό σύστημα. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα χρειαστεί να διαγράψουν άλλα 195 δις ευρώ από τα χαρτοφυλάκιά τους μέχρι το 2011.

Κάτω από αυτές τις πιέσεις, οι κυβερνήσεις είναι αναγκασμένες να προσφέρουν νέες επιδοτήσεις στις τράπεζες. Για την περίπτωση της Ελλάδας, τα 10 από τα 110 δις ευρώ που εξασφάλισε το Μνημόνιο με το ΔΝΤ και την ΕΕ προορίζονται για νέα έκτακτη ενίσχυση των τραπεζών. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ένας αναλυτής της Σίτιγκρουπ υπολογίζει ότι τα 750 δις ευρώ του Μηχανισμού Στήριξης που συμφωνήθηκε το Μάη θα αποδειχθούν ανεπαρκή γιατί θα απαιτηθούν περίπου 2000 δις ευρώ!

Η κατάσταση θυμίζει ξανά το φθινόπωρο του 2008, όταν η τότε κυβέρνηση Μπους ανακοίνωσε το Πακέτο Πόλσον ύψους 700 δις δολαρίων για τη στήριξη των τραπεζών και τελικά οι κυβερνήσεις Ομπάμα, Γκόρντον Μπράουν και της ΕΕ έφτασαν να ρίξουν 14.000 δις για να αποτρέψουν, προσωρινά όπως αποδεικνύεται, την κατάρρευση. Μόνο που σήμερα τα κράτη είναι τόσο φορτωμένα από τα βάρη της προηγούμενης διάσωσης ώστε δυσκολεύονται να οργανώσουν αυτόν το δεύτερο γύρο.

Σύμφωνα με τους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς της Τρίτης 6 Ιούλη, υπάρχουν Πολιτείες των ΗΠΑ όπου τα δημοσιονομικά προβλήματα παίρνουν διαστάσεις ανάλογες με της Ευρωζώνης. Οι κερδοσκόποι αντιμετωπίζουν τα ομόλογα τοπικών αυτοδιοικήσεων στο Μίσιγκαν και στη Νέα Υόρκη με τον ίδιο τρόπο που βλέπουν την Πορτογαλία και την Ισπανία, αν όχι ακόμη όπως την Ελλάδα.

Τα αδιέξοδα της ΕΕ

Ωστόσο το επίκεντρο των προβλημάτων βρίσκεται στην Ευρωζώνη. Παρά τις παρεμβάσεις της ΕΚΤ στην αγορά κρατικών ομολόγων, τα σπρεντ των χωρών που ονομάστηκαν PIGS συνεχίζουν να ανεβαίνουν. Για την περίπτωση της Ελλάδας κόντεψαν να φτάσουν στα τέλη Ιούνη ξανά στα επίπεδα της πρώτης βδομάδας του Μάη, τότε που πυροδότησαν την προσφυγή της κυβέρνησης στο μηχανισμό ΔΝΤ-ΕΕ.

Ένας νέος τέτοιος πανικός θα σημάνει αυτή τη φορά τη χρεοκοπία. Αυτή είναι η πραγματική προοπτική που διαγράφεται πίσω από τις «επιτυχίες» Παπακωνσταντίνου.

Αντίστοιχα επίπλαστη είναι η εικόνα πολιτικής σταθερότητας που επιχειρεί να ζωγραφίσει ο φιλοκυβερνητικός τύπος. Το επιχείρημα που χρησιμοποιούν οι κυβερνητικοί απολογητές είναι ότι τις μέρες της ψήφισης του Ασφαλιστικού δεν είχαμε την επανάληψη της 5 Μάη: τότε τρεις βουλευτές, η Σοφία Σακοράφα, ο Γιάννης Δημαράς και ο Βασίλης Οικονόμου, αρνήθηκαν να ψηφίσουν το Μνημόνιο ενώ την ίδια ώρα οι δρόμοι της Αθήνας ήταν πλημμυρισμένοι από απεργούς διαδηλωτές που είχαν αποδοκιμάσει τον Πρόεδρο της ΓΣΕΕ στο Πεδίο Άρεως και συγκρούστηκαν με τα ΜΑΤ στα σκαλοπάτια της Βουλής.

Ουσιαστικά τα κυβερνητικά επιτελεία χαίρονται γιατί επιβίωσαν μετά τις 8 Ιούλη. Παριστάνουν ότι δεν βλέπουν πως μια κυβέρνηση που εκλέχτηκε με 44% πριν από εννιά μήνες έχει φτάσει να κρέμεται από μια κλωστή. Αν μερικοί ακόμη βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ακολουθούσαν το παράδειγμα της Σοφίας, θα είχαμε την ανατροπή της κυβέρνησης από το κίνημα σε χρόνο ρεκόρ. Δεν έγινε αυτή τη φορά, αλλά ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι ο Παπανδρέου δεν έχει μπροστά του πολλούς τέτοιους «κάβους»; Ξανά και ξανά τους επόμενους μήνες η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ θα χρειάζεται να κινητοποιεί κάθε δυνατό συνδυασμό εκβιασμών και εξαγοράς για να εξασφαλίζει την πειθαρχία της κοινοβουλευτικής του πλειοψηφίας.

Πέρα όμως από την προφανή κοινοβουλευτική αδυναμία της κυβέρνησης, που βγαίνει πολιτικά εξασθενημένη από τη δοκιμασία της 8 Ιούλη, υπάρχει και η αλλαγή των συσχετισμών στους χώρους δουλειάς και στους δρόμους. Οι συνδικαλιστικές ηγεσίες του ΠΑΣΟΚ δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να συγκρατήσουν τα εργατικά κομμάτια που ξεσηκώνονται ενάντια στην επιβολή των κυβερνητικών επιθέσεων σε βάρος τους.

Το κίνημα της εργατικής αντίστασης που έχει ξεδιπλωθεί όλο αυτό το διάστημα δεν έχει να επιδείξει «μόνο» έξι πανεργατικές απεργίες ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ, μια ­­πανεργατική με τη συμμετοχή μόνο της ΑΔΕΔΥ και μια (στις 17 Δεκέμβρη 2009) χωρίς ούτε τη ΓΣΕΕ ούτε την ΑΔΕΔΥ. ΄Εχει προχωρήσει να δίνει μάχες σώμα με σώμα παντού όπου η κυβέρνηση προχωράει σε συγκεκριμενοποίηση των μέτρων.

Όταν ο Παπακωνσταντίνου άφησε απλήρωτους τους εργαζόμενους της ΕΘΕΛ την 1 Ιούλη ούτε ένα λεωφορείο δεν βγήκε στους δρόμους της Αθήνας. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να βρει τα λεφτά της μισθοδοσίας μέσα σε πέντε ώρες για να ξαναλειτουργήσουν οι συγκοινωνίες. Με τον ίδιο τρόπο πληρώνονται τις εφημερίες τους οι νοσοκομειακοί γιατροί εδώ και μήνες. Το ίδιο παράδειγμα έδωσαν οι εκπαιδευτικοί όταν αρνήθηκαν να διορθώσουν τα γραπτά των εξετάσεων με μειωμένη αμοιβή. Αντίστοιχες μάχες έδωσαν και δίνουν οι εργαζόμενοι στο Μετρό ενάντια στην απόλυση των συμβασιούχων. Στην ΕΡΤ, είδαμε αγώνες του Μουντιάλ χωρίς σχολιασμό ορισμένες μέρες γιατί οι σχολιαστές δημοσιογράφοι απεργούσαν σε αλληλεγγύη με τους απολυόμενους συμβασιούχους που έκαναν κατάληψη.

Εργατική ανταρσία

Τέτοιοι αγώνες, παντού όπου ξεσπάνε, έχουν το χαρακτήρα ανταρσίας από τα κάτω που παίρνει μπάλα τις ηγεσίες. Αυτό είναι ένα φαινόμενο που έχει την τάση να γενικεύεται. Ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ πήρε μια γεύση όταν συγκάλεσε σύσκεψη συνδικαλιστών και αναγκάστηκε να αποχωρήσει αποδοκιμαζόμενος από πεντακόσια άτομα. Αν κάποιοι απολογητές της κυβέρνησης νομίζουν ότι αυτό το ρεύμα θα υποχωρήσει μετά τις 8 Ιούλη, ζουν στο δικό τους κόσμο. Η Πανεργατική εκείνης της μέρας μαζικοποιήθηκε ιδιαίτερα από τέτοια κομμάτια, όπως οι εργαζόμενοι των Επιχειρήσεων Αμυντικών Συστημάτων (ΠΥΡΚΑΛ, ΕΒΟ κλπ). Το μήνυμα των απεργών ήταν σαφές: μπορεί να μην καταφέραμε να κερδίσουμε περισσότερες Σοφίες μέσα στη Βουλή, αλλά όταν έρθετε στους χώρους μας να υλοποιήσετε τα μέτρα που ψηφίζετε, καλύτερα για σας να φοράτε κράνη.

Όσο για τις κάλπες του Νοέμβρη, ούτε συζήτηση. Οι πιο πολλοί απεργοί θα ψάχνουν το καλύτερο ψηφοδέλτιο της αριστεράς για να τιμωρήσουν την κυβέρνηση που συμμαχεί με την τρόικα και τους τραπεζίτες εναντίον τους. Και πολλοί θα το βρίσκουν στα αντικαπιταλιστικά ψηφοδέλτια της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, γιατί εκεί βλέπουν την αριστερά που στηρίζει ολόπλευρα και ολόψυχα τις ανταρσίες τους.

Αυτή η αναζήτηση δεν περιορίζεται μέσα στην Ελλάδα. Η εργατική αντίσταση στην Ελλάδα έχει γίνει πηγή έμπνευσης για πολλούς εργαζόμενους σε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο. Τώρα πια έχουμε δει Πανεργατικές και στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία. Πριν από ένα χρόνο, αμέσως μετά τις Ευρωεκλογές, κυριαρχούσαν οι αναλύσεις για τον συντηρητισμό της εργατικής τάξης πανευρωπαϊκά, καθώς στη μέση της μεγαλύτερης κρίσης του καπιταλισμού εδώ και δεκαετίες τα εκλογικά αποτελέσματα της αριστεράς δεν ήταν αντίστοιχα. Τώρα φαίνεται πόσο επιφανειακές ήταν εκείνες οι εκτιμήσεις. Ο ιός της εργατικής αντίστασης είναι μεταδοτικός και μαζί με τις απεργίες έρχεται και το άνοιγμα των συζητήσεων για το πώς μπορεί να οργανωθεί η αντίσταση και μέχρι πού μπορεί να φτάσει.

Οι ομιλητές από την Ελλάδα που μπορούν να μεταφέρουν παραδείγματα γίνονται δεκτοί με ενθουσιασμό παντού. Σύντροφοι του ΣΕΚ έχουν αυτή την εμπειρία συμμετέχοντας τους τελευταίους μήνες σε εκδηλώσεις στην Ιρλανδία, στη Βρετανία, στον Καναδά, στην Αυστρία, στην Τσεχία, στη Σερβία, στη Νότια Κορέα, καλεσμένοι από αδελφές οργανώσεις της Διεθνιστικής Σοσιαλιστικής Τάσης. Στο Λονδίνο, στις εκδηλώσεις Μαρξισμός 2010 τις πρώτες μέρες του Ιούλη, οι ελληνικές εμπειρίες ήταν σημείο αναφοράς για τους πάνω από 4000 ακτιβιστές που συμμετείχαν. Και η υποδοχή για τον σύντροφο από το ΣΕΚ που μίλησε στο πανηγυρικό κλείσιμο των συζητήσεων ήταν μια μεγάλη υποσχετική. Οι αντικαπιταλιστές παντού δίνουν τη μάχη για να επικρατήσει το «ελληνικό πνεύμα της αντίστασης». Αυτή είναι η καλύτερη πηγή δύναμης για να συνεχίσουμε.