Εξώφυλλο του τευχους 79
Το άγριο Πρόγραμμα Σταθερότητας που συμφώνησε η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με την ΕΕ προκαλεί την πιο μεγάλη κοινωνική έκρηξη. Η Μαρία Στύλλου θυμίζει τις εμπειρίες από την προηγούμενη οικονομική και πολιτική κρίση για να δώσει απαντήσεις στο πιο καίριο ερώτημα.
Η κυβέρνηση ψήφισε τα μέτρα με τη διαδικασία του κατεπείγοντος μέσα στη Βουλή, ελπίζοντας ότι θα φέρει το εργατικό κίνημα μπροστά σε τετελεσμένα. Η εμπειρία από τις προηγούμενες φορές ήταν ότι η απειλή «τώρα είναι πια νόμος του κράτους και δεν μπορείτε να τον αλλάξετε», έμοιαζε ότι δούλευε. Το τελευταίο παράδειγμα ήταν με το ασφαλιστικό. Τότε η μεγαλύτερη απεργιακή κινητοποίηση ενάντια στο ασφαλιστικό, έκλεισε όχι με απόφαση γενικών συνελεύσεων, αλλά με την απόφαση που πήραν οι συνδικαλιστές όλων των παρατάξεων το ίδιο βράδυ της ψηφοφορίας στη Βουλή, και στην ΠΟΕ-ΟΤΑ και στη ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ και μετά από λίγες μέρες στην Τράπεζα Ελλάδος.
Τώρα οι εξελίξεις είναι διαφορετικές. Ψηφίσαν τα μέτρα και ακολούθησε ομοβροντία μαζικών κινητοποιήσεων. Άρχισαν την ίδια μέρα της ανακοίνωσης τους από τον Πρωθυπουργό και μάλιστα σε όλες τις πόλεις. Συνεχίστηκαν την επόμενη μέρα, την Παρασκευή 5 Φλεβάρη που γινόταν η ψήφιση στη Βουλή, με Πανελλαδική στάση εργασίας και συγκεντρώσεις παντού και γιγαντώθηκαν με τη νέα Πανεργατική στις 11 Μάρτη. Η επιβεβαίωση ότι δεν βρισκόμαστε μπροστά σε 24ωρες ντουφεκιές στον αέρα, αλλά σε ένα κύμα απεργιών που τώρα ξεκινάει να κλιμακώνεται φαίνεται από το άπλωμα των απεργιών και των καταλήψεων σε μια σειρά χώρους και πόλεις. Οι «απολυμένοι» της Ολυμπιακής καταλαμβάνουν το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, οι εργαζόμενοι στο Εθνικό Τυπογραφείο κάνουν κατάληψη των εγκαταστάσεων της Καποδιστρίου για να μην τυπωθεί ο νέος νόμος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και οι απολυμένοι του Λαναρά στη Θράκη προχωράνε καταλαμβάνοντας δύο τράπεζες στην Κομοτηνή και ζητάνε να ανοίξουν ξανά τα κλωστήρια.
Παρόμοια είναι η εικόνα και των δικαστικών υπαλλήλων. Μπορεί να μην έχουν καταλάβει ακόμα τα δικαστήρια, αλλά από τη Δευτέρα 8 Μάρτη έχουν ξεκινήσει καθημερινές στάσεις εργασίας 10-12 και περιφρούρηση. Τα δικαστήρια δεν μπορούν να συνεδριάσουν και αυτές τις δύο ώρες καθημερινά η δικαιοσύνη είναι στην πρώτη γραμμή. Την Κυριακή 7 Μάρτη η ΠΟΕ-ΟΤΑ συνεδρίασε στην χωματερή και πήρε απόφαση να κλείσει όλες τις χωματερές. Το κλίμα επηρεάζει και χώρους που μέχρι πρόσφατα έμοιαζαν μακριά από τις εξελίξεις. Η απειλή στο συγκρότημα Λαμπράκη για απολύσεις προσωπικού στην εφημερίδα «Βήμα», σήμανε κινητοποιήσεις, στάσεις εργασίας και τέλος κλιμάκωση με 24ωρη απεργία στις 9 Μάρτη που είχε πολύ μεγάλη συμμετοχή και ανάγκασε την διεύθυνση να υποχωρήσει.
Μέσα σ΄ αυτές τις εξελίξεις, η ηγεσία Μπράτη στη ΔΟΕ, που μέχρι εκείνη τη στιγμή αρνιόταν πεισματικά να κινητοποιήσει τον κλάδο των δασκάλων, πρότεινε πενθήμερη απεργία στη συνέλευση των Προέδρων τη Δευτέρα 8 Μάρτη. Και η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ ανακοίνωσε 48ωρη απεργία αμέσως μετά την πανεργατική, στις 16 και 17 Μάρτη.
Θα ήταν το χειρότερο λάθος να αντιμετωπίσει κανείς αυτές τις εξελίξεις με σκεπτικισμό, με συντηρητισμό, με θεωρίες συνομοσιολογίας, και όχι σαν ευκαιρία για να ανοίξει μια περίοδος με απεργίες διαρκείας που να τσακίσουν το Πρόγραμμα Σταθερότητας του ΠΑΣΟΚ.
Στο ερώτημα εάν το εργατικό κίνημα είναι έτοιμο για τέτοιες μάχες, η απάντηση είναι «on s΄engage et puis on voit». Κοινώς, πέφτεις με όλες σου τις δυνάμεις στην οργάνωση αυτής της μάχης, και στη διαδρομή διορθώνονται και οι «αδυναμίες» του κινήματος.
Πώς οργανώνονται οι αγώνες
Υπάρχει πάντοτε, και ιδιαίτερα σήμερα, μια απόσταση ανάμεσα στο ηθικό και στην οργανωτική δυνατότητα για μάχη και στα δύο στρατόπεδα της ταξικής πάλης. Και σ΄ αυτό της κυρίαρχης τάξης και σ΄ αυτό της εργατικής τάξης.
Η κυρίαρχη τάξη βρίσκεται σε πανικό, αλλά συνεχίζει να είναι οργανωμένη από το παρελθόν, ενώ η εργατική τάξη έχει πολύ υψηλό ηθικό και μαχητικότητα, αλλά το επίπεδο οργάνωσης της για να πάει σ΄ αυτή την αναμέτρηση έχει αρκετές αδυναμίες. Στηρίζεται αναγκαστικά για να δώσει τις μάχες στη συνδικαλιστική γραφειοκρατία που είναι έτοιμη να την ξεπουλήσει και όχι στη δύναμη της και στην οργάνωση της μέσα στους χώρους.
Αυτή η διάσταση ανάμεσα στις μαχητικές διαθέσεις και στις οργανωτικές δυνατότητες δεν μπορεί να λυθεί έξω από τις μάχες που έχει να δώσει. Και γι΄ αυτό η αριστερά, μαζί με τα πιο μαχητικά και πρωτοπόρα κομμάτια των χώρων έχουν να παλέψουν σε δύο μέτωπα ταυτόχρονα. Να βγάλουν απεργίες διαρκείας ενάντια στα μέτρα και ταυτόχρονα η οργάνωση των απεργιών να δυναμώνει την οργάνωση της βάσης μέσα στους χώρους και στους κλάδους.
Μια τέτοια διαδικασία σημαίνει έλεγχο της απεργίας από τη βάση, σημαίνει επιμονή στις γενικές συνελεύσεις που αποφασίζουν τον αγώνα και συζητάνε τη συνέχεια του, οργανώνουν τις περιφρουρήσεις της απεργίας, και όχι υποκλίσεις στο «δημοκρατικό» δικαίωμα της απεργοσπασίας, σημαίνει απεργιακά ταμεία από την αρχή μιας απεργίας, απεργιακή επιτροπή που λειτουργεί μαζί με το σωματείο του χώρου. Μέσα σ΄ αυτές τις συνθήκες ο τοπικός συντονισμός των απεργιών, ή ακόμα και κλάδων που πρόκειται να προχωρήσουν σε απεργία, περνάει τη δύναμη από τα πιο δυνατά στα αδύνατα κομμάτια. Αυτό σημαίνει συντονισμός των δασκάλων, των εργαζομένων στα νοσοκομεία, στις εφορίες, στους δήμους μαζί με ΟΤΕ, ΔΕΗ, εργοστάσια σε τοπικό επίπεδο.
Έτσι μόνο μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει σήμερα το δυνάμωμα του κινήματος. Δεν είναι ένα μοντέλο. Είναι εμπειρίες από παλιότερες ή και πρόσφατες μάχες που έχει δώσει η εργατική τάξη. Όποιος κλάδος βγει μπροστά αυτή τη στιγμή μπορεί να συσπειρώσει γύρω του όλη αυτή τη μαχητική διάθεση που ξεδιπλώνεται. Αν πριν από τρία χρόνια, ήταν δυνατόν να γίνονται μαζικές διαδηλώσεις συμπαράστασης στους φοιτητές που έδιναν τη μάχη του Αρθρου 16 με καταλήψεις, σίγουρα το ίδιο και καλύτερα είναι εφικτό σήμερα για απεργούς ενάντια στο Πρόγραμμα Σταθερότητας.
Η κατάληψη της Altec έγινε κεντρική μάχη του κινήματος την περίοδο των φοιτητικών καταλήψεων, όταν συντονίστηκαν μια σειρά εργατικοί χώροι και συνδικαλιστές της περιοχής (δήμοι Ν. Ιωνίας και Ν. Ηρακλείου, νοσοκομείο Αγ. Όλγα, Ιντρακόμ) για να οργανώσουν τη συμπαράσταση. Εκείνος ο συντονισμός δεν περιορίστηκε μόνο γύρω από την Altec, αλλά ήταν κεντρικός και για την τότε Πανεργατική, αλλά και για να σταματήσει τις δολοφονικές επιθέσεις στους Πακιστανούς της Ν. Ιωνίας, από φασιστικές ομάδες. Η ίδια εμπειρία επαναλήφθηκε πιο πρόσφατα και στην κατάληψη της Elite. Η υλική συμπαράσταση από τα σωματεία του δήμου και των δασκάλων Περιστεριού, από τους δασκάλους Αιγάλεω, Αγ. Βαρβάρα, και από μια σειρά τοπικά σωματεία, έδωσε δύναμη στην Ελίτ να συνεχίσει.
Το εργατικό κίνημα, όμως, έχει ακόμα πιο μεγάλες εμπειρίες να θυμηθεί, αν γυρίσει πίσω τη μνήμη του στις πρώτες προδοσίες του ΠΑΣΟΚ πριν 25 χρόνια.
Η μάχη του 1985
Στις 2 Ιούνη του 1985 το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές με 46%. Τέσσερεις μήνες μετά, στις 11 Οκτώβρη το ΠΑΣΟΚ δια στόματος Σημίτη ανακοινώνει το Πρόγραμμα Σταθερότητας: υποτίμηση της δραχμής, περικοπή ΑΤΑ, περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, αυξήσεις τιμολογίων δημοσίων υπηρεσιών. Η δικαιολογία ίδια με σήμερα. Η κρίση, τα ελλείμματα, η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, άρα μονόδρομος: την κρίση να πληρώσουν οι εργαζόμενοι. Την επόμενη κιόλας ξεκίνησε ο χαμός. Στις 16 Οκτώβρη συγκαλείται η Ολομέλεια της Διοίκησης της ΓΣΕΕ και 7 από τους συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ διαφωνούν με τα μέτρα. Αυτό δημιουργεί την πλειοψηφία των 26 μέσα στη ΓΣΕΕ που είναι ενάντια στα μέτρα και καλούν σε γενική απεργία για τις 14 Νοέμβρη.
Στις 17 Οκτώβρη το ΠΑΣΟΚ διαγράφει τους 7 διαφωνούντες. Στις 18/10 συνεδριάζουν οι ομοσπονδίες του ΟΤΕ, της ΔΕΗ, της ΟΒΕΣ, απ΄ όπου προέρχονται οι 7 συνδικαλιστές, και αποφασίζουν απεργία για τις 24 Οκτώβρη. Στις 21 Οκτώβρη οργανώνεται παναθηναϊκή απεργία και πορεία στη Βουλή από το ΕΚΑ. Στην απεργία συμμετέχουν 27 ακόμα εργατικά κέντρα και 19 Ομοσπονδίες. Στις 23/10 απεργία του Ε.Κ. Πειραιά ενάντια στα μέτρα. Στις 24/10 απεργούν ΔΕΗ, ΟΤΕ, και ΟΒΕΣ. Στις 29/10 συνεδριάζει η ΓΣΕΕ και οι 26 καθαιρούν τον Ραυτόπουλο που ήταν πρόεδρος της ΓΣΕΕ, μέλος της ΠΑΣΚΕ και συμφωνούσε με τα μέτρα της κυβέρνησης. Από τις 2 Νοέμβρη ξεκινάνε απεργία η ΕΙΝΑΠ, η ΟΛΜΕ, μια σειρά Εργατικά Κέντρα και όλοι μαζί προετοιμάζουν την Γενική Απεργία για τις 14 Νοέμβρη. Πολύ συμβολική ημερομηνία, τρεις μέρες πριν την επέτειο του Πολυτεχνείου. Η συμμετοχή ήταν χωρίς προηγούμενο οι μεγάλες ταξιαρχίες της εργατικής τάξης κατεβαίνουν πάνοπλες. Οι απεργοί έρχονται στη συγκέντρωση με τεράστιες πορείες που ξεκινάνε από την περιφρούρηση που είχαν οργανώσει στους χώρους τους.
«Στην ΕΑΣ η απόφαση για συμμετοχή στην απεργία ήταν καθολική, τόσο στο Δ.Σ. όσο και στη γενική συνέλευση των εργαζομένων. Ωστόσο μια χούφτα εργαζομένων έλπιζαν πως θα βγάλουν λεωφορεία με τη βοήθεια των ΜΑΤ. Η παρουσία των ΜΑΤ στην πύλη καταγγέλθηκε από τις ντουντούκες των εργαζομένων στην Πέτρου Ράλλη και οι απεργιακές φρουρές εμπόδιζαν τους απεργοσπάστες να μπούνε στο χώρο. Το ίδιο έγινε και στο αμαξοστάσιο του Ελληνικού, καθώς και του Βοτανικού, όπου εκεί οι απεργοσπάστες δεν ήταν του χώρου, αλλά μια εικοσαριά υπάλληλοι του υπουργείου συγκοινωνιών».1
Ιδια εικόνα και στην Πυρκάλ του Υμητού. «Το εργοστάσιο μας είχε αποφασίσει καθολική απεργία και συμμετοχή στη συγκέντρωση. Από το πρωί όλοι οι εργαζόμενοι παραβρεθήκαμε στο χώρο της δουλειάς, εμποδίζοντας τις διαθέσεις κάποιων μελών της ΠΑΣΚΕ που έλπιζαν να συμπαρασύρουν έναν αριθμό εργαζομένων μέσα στο χώρο. Δυστυχώς γι΄ αυτούς κανένας εργαζόμενος δεν ήταν με τις διαθέσεις της και από την πύλη δεν πέρασε παρά μόνο το διευθυντικό προσωπικό της εταιρίας».2
«Στους Δήμους, οι εργαζόμενοι της καθαριότητας στα γκαράζ και τις χωματερές περιφρούρησαν την απεργία τους με μαεστρία. Ο κλάδος αυτός πρωτοπόρος στις μορφές περιφρούρησης, κατάφερε ν΄ ακινητοποιήσει το σύνολο των απορριμματοφόρων, κινώντας μόνο αυτά για να κλείσει την είσοδο στις χωματερές. Η οργανωμένη περιφρούρηση χάλασε τα σχέδια και ακινητοποίησε τις απεργοσπαστικές ομάδες του Μπέη...».3
Η Πρωτομαγιά του 1986 που κάλεσαν οι «26» της ΓΣΕΕ - με την ονομασία Συντονιστική Επιτροπή Αγώνα - στις στήλες του Ολυμπίου Διός, απλωνόταν από τη Βουλή μέχρι τη Συγγρού, ενώ η συγκέντρωση της διορισμένης ΓΣΕΕ που ήταν υπέρ των μέτρων, είχε μερικές δεκάδες κάτω από την εξέδρα στο Πεδίο του Άρεως. Ήταν μια σύγκριση που έδειχνε ότι η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ είχε χάσει τον έλεγχο και των σωματείων, και της ΠΑΣΚΕ και του κόμματος.
Μέσα στην επόμενη διετία μια σειρά από κλάδοι, οι δήμοι, οι εκπαιδευτικοί, η ΓΕΝΟΠ - ΔΕΗ, η ΟΤΟΕ βγαίνουν σε απεργίες ενάντια στην εισοδηματική πολιτική και τις απολύσεις. Η απεργία στους δήμους κρατάει δύο βδομάδες. Κλείνει μετά από συμβιβασμό της ηγεσίας της ΠΟΕ-ΟΤΑ παρόλο που η συμμετοχή στην απεργία ήταν πρωτοφανής. Η μαζικότητα ξεπέρασε το 95% και την τρίτη μέρα έφτασε το 100%. Στις διαδηλώσεις στην Αθήνα, έξω από το Υπουργείο Εσωτερικών χιλιάδες εργάτες έκλεισαν τη Σταδίου για πολλές ώρες φωνάζοντας το σύνθημα «Όχι στο νόμο των απολύσεων - Νόμος είναι το δίκιο του εργάτη».4 Το 1987 ήταν χρονιά απεργιών, μαθητικών και φοιτητικών καταλήψεων.
Τον Νοέμβρη του 1987 ο Αντρέας Παπανδρέου καρατομεί τον Σημίτη, και κάνει δηλώσεις ότι «τέλειωσε το πρόγραμμα σταθερότητας και ξεκινάει μια νέα περίοδος παροχών». Η καρατόμηση του Σημίτη ήταν αποτέλεσμα δύο ταυτόχρονα πιέσεων. Από τη μια η κοινωνική έκρηξη, οι απεργίες, η κρίση στο ΠΑΣΟΚ, ο κίνδυνος ότι τις επόμενες εκλογές θα έβλεπε τη δύναμη του να κατρακυλάει. Στις δημοτικές εκλογές που έγιναν το 1986, την πλειοψηφία στους μεγάλους δήμους γύρω από την Αθήνα την κέρδισε ο συνασπισμός του ΚΚΕ με την κίνηση που είχαν δημιουργήσει οι διαγραμμένοι συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ και ο Αρσένης.
Το απεργιακό κίνημα το 1986 και το 1987 έδειχνε ότι ακόμα και η Συντονιστική Επιτροπή Αγώνα δεν μπορούσε να τους βάλει φρένο, παρόλο που προσπάθησε. Οι 26 της ΓΣΕΕ επέμεναν σε κεντρικά ελεγχόμενες κινητοποιήσεις και δυσφορούσαν με τις απεργίες διαρκείας. Δεν κατάφεραν, όμως, να τις αποφύγουν.
Ο δεύτερος λόγος που οδήγησε τον Ανδρέα Παπανδρέου να κάνει στροφή ήταν το διεθνές κραχ σε όλα τα χρηματιστήρια το φθινόπωρο του 1987. Κυριάρχησε πανικός παντού και η γραμμή αλλάζει. Οι κυβερνήσεις έπρεπε να προχωρήσουν σε χαλάρωση της σφιχτής πολιτικής για να προλάβουν μια νέα ύφεση. Τη γραμμή την έδωσαν οι ΗΠΑ και ακολούθησαν όλοι. Εκεί βρίσκονταν οι ρίζες του περιβόητου συνθήματος «Τσοβόλα δώστα όλα» με το οποίο το ΠΑΣΟΚ προσπάθησε να καρπωθεί εκείνη τη στροφή. Μια στροφή που επιβλήθηκε από τις πιέσεις από κάτω και από τις διεθνείς εξελίξεις εμφανίστηκε σαν «μαεστρία» του Ανδρέα.
Στην πραγματικότητα, το κραχ του ΄87 ήταν η επιβεβαίωση ότι παρ΄ όλες τις τεράστιες θυσίες που επέβαλαν στην εργατική τάξη και στην Ελλάδα και διεθνώς, δεν είχαν καταφέρει να ελέγξουν την κρίση - ούτε τότε, όπως και σήμερα.
Η σημασία της πολιτικής
Στην Πανεργατική της 24 Φλεβάρη φέτος ήταν μεγάλη η συμμετοχή μεταναστών από την Αφρική, το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν και τη Μέση Ανατολή. Αυτή η παρουσία έκανε το γύρο των εργατικών χώρων και στην Ελλάδα και διεθνώς. Είναι εντυπωσιακό ότι το πιο κτυπημένο κομμάτι της εργατικής τάξης, και από άποψη αμοιβής, συνθηκών δουλειάς, «χωρίς χαρτιά», με το κυνηγητό της αστυνομίας και των ρατσιστικών επιθέσεων του ΛΑΟΣ και της Χρυσής Αυγής, φτάνει να απεργεί και να διαδηλώνει με αυτοπεποίθηση. Ενώ τα ΜΑΤ του Χρυσοχοϊδη επιτέθηκαν με μανία στους διαδηλωτές και ιδιαίτερα στο μπλοκ των μεταναστών και των μαθητών, η διαδήλωση δεν διαλύθηκε και το σύνθημα που κυριάρχησε ήταν «Liberte» (Ελευθερία).
Αυτή η συμμετοχή δείχνει τη σημασία της πολιτικής μέσα στο εργατικό κίνημα. Κανένας δεν πρέπει να ξεχάσει ότι πριν ένα χρόνο στη Βρετανία έγιναν απεργίες, όπου το σύνθημα που κυριαρχούσε ήταν «Βρετανικές δουλειές για τους Βρετανούς εργάτες». Δεν ήταν ένα αυθόρμητο σύνθημα, αλλά μια προσπάθεια της κυβέρνησης του Εργατικού κόμματος να διασπάσει τους εργάτες. Το ίδιο προσπάθησε και προσπαθεί εδώ και το ΠΑΣΟΚ.
Πάντοτε η σοσιαλδημοκρατία όταν βρίσκεται σε δυσκολίες, ιδιαίτερα σε κρίση όπως σήμερα, καταφεύγει στον εθνικισμό. Παλιότερα ο Αντρέας έντυνε αυτές τις προσπάθειες με αντιιμπεριαλιστικό μανδύα, σήμερα ο γιος και διάδοχος του απευθύνεται στο εργατικό κίνημα και του ζητάει να στηρίξει τα μέτρα για να «σώσει την πατρίδα από τις επιθέσεις των διεθνών κερδοσκόπων». Το πόσο αντιδραστική είναι αυτή η απόπειρα ότι τάχα θα κάνουμε θυσίες «όλοι οι έλληνες μαζί», από τους συμβασιούχους μέχρι τους τραπεζίτες, φαίνεται από τα συγχαρητήρια που ανταλλάσσουν ο Παπανδρέου με τον Καρατζαφέρη. Ξαφνικά το ΠΑΣΟΚ και το ΛΑΟΣ μαζί μας σερβίρουν ότι είμαστε στην ίδια βάρκα με τον ΣΕΒ και βέβαια σε αυτή τη βάρκα δεν χωράνε οι «λαθρο»μετανάστες.
Το ότι ο κόσμος δεν μασάει, ότι μπορεί και διακρίνει ανάμεσα στους διεθνείς τραπεζίτες και την Μέρκελ από τη μια μεριά και την εργατική τάξη στην Γερμανία και στην Ελλάδα από την άλλη, φάνηκε και από τις απαντήσεις στα γκάλοπ, φάνηκε και από τη συμμετοχή στην καμπάνια για ιθαγένεια σε όλα τα παιδιά. Η συμμετοχή των μεταναστών στις πανεργατικές όχι μόνο δείχνει πόσο πιο μεγάλη είναι η εργατική τάξη σε σχέση ακόμα και με το 1985, αλλά και πόσο η μάχη ενάντια στις διαιρέσεις και διακρίσεις έχει αρχίσει να έχει αποτελέσματα.
Την ίδια σημασία έχει και η καμπάνια για τις 19 Μάρτη στα σχολεία. Η απόφαση της ΟΛΜΕ για δίωρη στάση και συζήτηση ενάντια στο ρατσισμό μέσα στα σχολεία είναι αντίδοτο στο αποπροσανατολιστικό δηλητήριο που σπέρνουν το ΛΑΟΣ και οι φασιστικές συμμορίες, με τον Παπανδρέου να δίνει συγχαρητήρια στον Καρατζαφέρη. Χρειάζεται στις 19 Μάρτη να θυμίσουμε ότι η Στέλλα Πρωτονοτάριου δεν είναι μόνη της. Ότι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της σύγκρουσης και ενάντια στο πρόγραμμα σταθερότητας και ενάντια στο ρατσισμό και τους φασίστες.
Οι αυταπάτες του ρεφορμισμού
Το 1981 η πλειοψηφία των εργατών πίστευε ότι το σύνθημα του ΠΑΣΟΚ «στις 18 Οκτώβρη Σοσιαλισμός» ήταν ρεαλιστικό. Ότι δίνοντας στις εκλογές εκείνου του Οκτώβρη πλειοψηφία στο ΠΑΣΟΚ, αυτό θα μπορούσε να περάσει από τη Βουλή μεταρρυθμίσεις που θα έφερναν κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα και καλύτερες συνθήκες για όλους. Η επίθεση και τα μέτρα σταθερότητας το 1985 κλόνισαν αυτή την εμπιστοσύνη και δημιούργησαν τεράστια κρίση στο ΠΑΣΟΚ. Υπήρχαν μαζικές διαρροές όχι μόνο επώνυμων συνδικαλιστών, αλλά απλών μελών από τις τοπικές, από τις κλαδικές, από τη νεολαία, από τις σχολές, από παντού. Έτσι τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών του 1986 έβγαλαν πρώτα τα αριστερά ψηφοδέλτια και μέσα σ΄ αυτή τη φουσκονεριά αποφάσισαν ο Φλωράκης και ο Κύρκος να συνεργαστούν στις Βουλευτικές εκλογές το 1989 και να δημιουργήσουν τον ΣΥΝ. Ο κόσμος είχε μαζικά προσδοκίες ότι εκείνη η συνεργασία θα άνοιγε δρόμους προς τα αριστερά και όχι ότι θα κατέληγε σε συνεργασίες με τις κυβερνήσεις Τζανετάκη και Ζολώτα.
Η τραγωδία με τη ρεφορμιστική αριστερά είναι ότι στις κρίσιμες στιγμές χύνει την καρδάρα με το γάλα, όχι λόγω προσωπικών αδυναμιών και λαθών αλλά λόγω λαθεμένης στρατηγικής. Η στρατηγική της αλλαγής συσχετισμών μέσα από το Κοινοβούλιο, πράγμα που το επικαλούνται και σήμερα και το ΚΚΕ και ο ΣΥΝ, σήμανε όλες τις λάθος επιλογές για το κίνημα: το σταμάτημα των απεργιών, τους συμβιβασμούς με τη ΓΣΕΕ του Ραυτόπουλου, την αποδοχή του ελιγμού του Αντρέα που παραίτησε τον Σημίτη και μοίρασε υποσχέσεις. Γι΄ αυτό μια περίοδος που ξεκίνησε με το εργατικό κίνημα να οργανώνει απεργίες διαρκείας, να προκαλεί διασπάσεις στο ΠΑΣΟΚ, να δυναμώσει την αριστερά σε επίπεδα πρωτοφανή μετά την μεταπολίτευση, έκλεισε με τη νίκη του Μητσοτάκη στις βουλευτικές εκλογές του 1990.
Επαναστατικό Κόμμα
Σήμερα χρειαζόμαστε ένα δυνατό επαναστατικό κόμμα και μπορούμε να το δημιουργήσουμε. Η Επαναστατική Αριστερά έχει μεγαλώσει από τότε, ιδιαίτερα τα τελευταία 10 χρόνια. Το εργατικό κίνημα έχει περισσότερες εμπειρίες και λιγότερες δεσμεύσεις με τη σοσιαλδημοκρατία. Τα κόμματα της αριστεράς χρειάζεται να δώσουν μάχες για να κερδίσουν τον κόσμο που αυτή την περίοδο αποδεσμεύεται από το ΠΑΣΟΚ.
Πού μπορεί να φτάσει η κρίση του ΠΑΣΟΚ, οι διαφοροποιήσεις του Παπουτσή και του Σκανδαλίδη μπορεί να σημαίνουν μια επανάληψη του ΄85, μια διάσπαση ή ένα νέο κόμμα; Προφανώς υπάρχουν κύκλοι που ανησυχούν για τις αντοχές του ΠΑΣΟΚ μέσα στη σημερινή κρίση και την απεργιακή έκρηξη. Από τον Μητσοτάκη και τον Πρετεντέρη μέχρι τον Κύρκο, υπάρχουν πολλοί που τρέχουν να προλάβουν τέτοιες εξελίξεις.
Το ζήτημα για την αριστερά δεν είναι να φτιάχνει σενάρια γύρω από τέτοιες υποθέσεις. Το ζήτημα είναι να δίνει τη δυνατότητα στη δυναμική του κόσμου να διαμορφώνει τις εξελίξεις. Πολλά θα εξαρτηθούν από το ρόλο της αντικαπιταλιστικής αριστεράς στη μάχη που έχει ξεκινήσει. Αυτό σημαίνει πρωτοβουλίες για:
Την στήριξη των απεργιών. Δεν είναι ώρα για τις δυνάμεις της αριστεράς να θυμηθούν τις περιβόητες αντιρρήσεις του Φλωράκη για τα «γιουρούσια της πρωτοπορίας». Αντίθετα, είναι ώρα για ανάδειξη κάθε βήματος μπροστά, για ενθάρρυνση και προβολή των κομματιών που κλιμακώνουν τη δράση και για συσπείρωση και συμπαράσταση σε κάθε τέτοια μάχη. Η αντικαπιταλιστική αριστερά χρειάζεται όχι μόνο να έχει δυσπιστία στη συνδικαλιστική γραφειοκρατία αλλά και εμπιστοσύνη στη δύναμη και τις δυνατότητες ενός κινήματος βάσης
Τη διεύρυνση με αιτήματα που ζητάνε να πληρώσουν οι πραγματικοί ένοχοι για την κρίση. Τα βάζουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στις μάχες τους, χρειάζεται η αντικαπιταλιστική αριστερά να τα προβάλλει και να δώσει μάχες μέσα στα συνδικάτα. Φορολογείστε τους πλούσιους, κρατικοποιήστε τις τράπεζες, κρατικοποίηση χωρίς αποζημίωση, απαγόρευση με νόμο των απολύσεων. Τέτοια αιτήματα θα χρειαστεί να γίνουν σημαία όλης της αριστεράς όχι μόνο για τις εκλογές, αλλά στη μάχη που έχει ξεκινήσει.
Χρειάζεται να είναι ξεκάθαρο ότι η συνείδηση δεν δημιουργείται έξω από την εμπειρία των εργατών όταν παλεύουν για να αποκρούσουν τα χτυπήματα. Μέσα σ΄ αυτή τη μάχη αλλάζουν και οι ίδιοι, και γίνονται ικανοί να δημιουργήσουν μια νέα κοινωνία.
Ναι, αυτό το κίνημα μπορεί να νικήσει. Εξαρτάται όμως από το πόσο γρήγορα η αριστερά αλλάζει.
Σε μια περίοδο γρήγορων αλλαγών, υπάρχει κίνδυνος για τους επαναστάτες να μείνουν πίσω από την τάξη. Υπάρχει μόνο ένας τρόπος να το αποφύγει κανείς. Με το να κτίσεις ένα γερό επαναστατικό κόμμα που δίνει στα καλύτερα στοιχεία της τάξης τη συλλογικότητα για να ανταποκριθούν στις εξελίξεις.
Το κλειδί στην επόμενη περίοδο είναι η ικανότητα να κινείσαι γρήγορα από την κατάσταση της άμυνας στην επίθεση, από τα οικονομικά στα πολιτικά αιτήματα και πίσω ξανά. Αυτή η ικανότητα δεν είναι ένα απλό ζήτημα ταχτικής ευελιξίας μέσα σε μια ρευστή κατάσταση. Είναι ζήτημα στρατηγικού προσανατολισμού και εμπιστοσύνης στις δυνάμεις της εργατικής τάξης. Το ρίζωμα των επαναστατών μέσα στην τάξη αυτή την περίοδο θα λειτουργήσει σαν μεγάλο πλεονέκτημα και για τους ίδιους και για το κίνημα. Για να γίνουν οι ανατρεπτικές ιδέες του αντικαπιταλισμού νικηφόρα δύναμη μέσα στους χώρους δουλειάς.
- Περιοδικό «η Μαμή» Νο 9 - Νοέμβρης-Δεκέμβρης 1985
- Όπως και παραπάνω
- Όπως και παραπάνω. Ο Μπέης ήταν ο δήμαρχος της Αθήνας εκλεγμένος με το ΠΑΣΟΚ.
- Μαμή Νο 12 - σελ. 31