Στις 24 Αυγούστου, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ ψήφισαν από κοινού το νόμο της Διαμαντοπούλου. Οι Πρετεντέρηδες πανηγύριζαν το γάμο Eurobank-Alpha και τον ερχομό του Σεϊχη από το Κατάρ ενώ δύο εβδομάδες νωρίτερα τα ΜΑΤ είχαν εκκενώσει την πλατεία Συντάγματος. Γράφαμε τότε, στην Εργατική Αλληλεγγύη, στις 31 Αυγούστου:

«Τώρα ο ίδιος αυτός θίασος διαφημίζει την παράσταση ‘συναίνεση’ και ζωγραφίζει μια συνεργασία ΠΑΣΟΚ-ΝΔ περίπου σαν οδοστρωτήρα ή τανκ που θα ποδοπατήσει τα προβλήματα. Αλλά η απάντηση των εργατών και της νεολαίας έχει ξεκινήσει πριν καλά-καλά στηθεί το σκηνικό. Το μήνυμα του φετινού φθινοπώρου είναι τελείως διαφορετικό από αυτό που προσπαθούν να μας επιβάλουν...».

Ηδη από το πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτέμβρη, η σκυτάλη της αντίστασης είχε αρχίσει να περνάει από τα χέρια των φοιτητών στα χέρια των εργαζομένων. Στις 10/9, το συλλαλητήριο στη ΔΕΘ στη Θεσσαλονίκη, τεράστιο και οργισμένο, έστειλε καθαρό μήνυμα. Με την ανακοίνωση των νέων μέτρων από το Βενιζέλο στα μέσα Σεπτέμβρη, η ανταρσία της βάσης αρχίζει να ξεδιπλώνεται βήμα το βήμα σε όλους τους χώρους συνήθως με τον εξής τρόπο: Η βάση κινείται και δημιουργεί δυναμική. Οι ηγεσίες τρέχουν να προλάβουν αυτή τη δυναμική καλώντας συμβολικές κινητοποιήσεις. Και με αυτό τον τρόπο απλώνουν αυτή τη δυναμική σε όλο και περισσότερους χώρους αναδεικνύοντας ακόμα περισσότερο τη δύναμη του από τα κάτω.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, οι ΟΤΑ. Στην Αγία Παρασκευή, στο Ρέντη, στη Ν. Ιωνία, το Ν. Ηράκλειο γίνονται συνελεύσεις και βγαίνουν αποφάσεις και πρόταση στην ΠΟΕ ΟΤΑ για απεργίες διαρκείας και καταλήψεις. Ταυτόχρονα ξεκινάνε συντονισμοί σωματείων. Η ΠΟΕ ΟΤΑ καλεί σε συμβολικές καταλήψεις των δημαρχείων στις 28/9 και σε καταλήψεις των γκαράζ των δήμων και των ΧΥΤΑ στις 3/10. Όμως σε πολλά σημεία γίνονται συνελεύσεις και οι εργαζόμενοι αποφασίζουν να προχωρήσουν σε κατάληψη επ’ αόριστον που επεκτείνουν και στις άλλες υπηρεσίες των δήμων.

Οταν φθάνουμε στην 24ωρη της ΑΔΕΔΥ στις 5 Οκτώβρη, δίπλα στους ΟΤΑ έχουν ήδη προστεθεί τα υπουργεία και τα νοσοκομεία. Η Στατιστική υπηρεσία έχει προχωρήσει σε κατάληψη με δύο 48ωρες απεργίες. Τα προαύλια του Θριάσιου, του Αγλαΐα Κυριακού, του Ιπποκράτειου, του Αγίου Σάββα, του Αττικού, του Λαϊκού, της πλειοψηφίας των νοσοκομείων της Αττικής, έχουν μετατραπεί σε χώρους συγκεντρώσεων. Οι εργαζόμενοι μπλοκάρουν την τακτική λειτουργία τους, μπουκάρουν στις διοικήσεις, αποκλείουν δρόμους, κάνουν διαδηλώσεις.

Ένα άλλο μέτωπο, που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση είναι αυτό των συγκοινωνιών που όλο αυτό το διάστημα παραλύουν την Αθήνα πραγματοποιώντας αλλεπάλληλες απεργίες, 24ωρες, 48ωρες, στάσεις εργασίας με μεγάλο κομμάτι της βάσης, αλλά και το σωματείο του ΜΕΤΡΟ να προτείνει κοινή απεργία διαρκείας. Σε καταλήψεις και 24ωρες απεργίες προχωράνε και οι εργαζόμενοι στον ΟΣΕ. Αλλεπάλληλες είναι και οι απεργίες των ταξιτζήδων.

Η συμμετοχή στην 5η Οκτώβρη είναι ανεπανάληπτη, πρόκειται για τη μεγαλύτερη απεργία που έχει κάνει ποτέ η ΑΔΕΔΥ. Κάτω από αυτήν την πίεση, η αποφασισμένη για τις 19/10, 24ωρη πανεργατική απεργία γίνεται 48ωρη 19-20/10. Αλλά η διάθεση της βάσης πάει πολύ πέρα από τη 48ωρη. Οσοι έλπιζαν με τη 48ωρη να φρενάρουν τη διάθεση πέτυχαν ακριβώς το αντίθετο.

Φθάνοντας στη 48ωρη πανεργατική ο άνεμος της μαζικής απεργίας διαρκείας φυσάει παντού: Οι Δήμοι, που ήδη κλείνουν τρεις σχεδόν βδομάδες καταλήψεων διαρκείας με τα σκουπίδια να έχουν κατακλύσει την πόλη, αποφασίζουν τετραήμερη απεργία σε όλες τις υπηρεσίες. Τα υπουργεία είναι στην πλειοψηφία τους κατειλημμένα έχοντας για μέρες παραλύσει το κέντρο του κρατικού μηχανισμού. Μαζί με τις καταλήψεις παίρνονται αποφάσεις για 48ωρες (ΥΠΠΟ) ή και 10ήμερες απεργίες (ΥΠΕΘΟ). Οι Εφορίες κάνουν τετραήμερη απεργία και οι Τελωνειακοί δεκαήμερη που βγαίνει παράνομη, αλλά συνεχίζει, κόντρα στην τρομοκρατία. Η ΕΡΤ απεργεί καθημερινά μια βδομάδα από τις 13/10. Τα ΕΛΠΕ ξεκινάνε δεκαήμερη απεργία στις 11/10 την οποία τελικά αναστέλλουν μετά από υποσχέσεις «εξαίρεσης».

Οι Συγκοινωνίες κάνουν νέα 48ωρη στις 17-18 Οκτώβρη. Η ΠΟΣ κάνει τριήμερη απεργία 18-19-20/10. Η ΟΤΟΕ καλεί στη 48ωρη πανεργατική και οι εργαζόμενοι στην ΑΤΕ αποφασίζουν επαναλαμβανόμενες 24ωρες. Εκρηκτικό είναι το κλίμα και στους εκπαιδευτικούς, όπου ΕΛΜΕ και Διδασκαλικοί Σύλλογοι αποφασίζουν να κάνουν συνελεύσεις με το τέλος της πανεργατικής για να αποφασίσουν συνέχιση. Η ΔΟΕ κάνει λόγο για πρόταση σε 5νθήμερες επαναλαμβανόμενες με τη λήξη της Πανεργατικής. 24ωρες επαναλαμβανόμενες αποφασίζουν οι υγειονομικοί του ΙΚΑ και επαναλαμβανόμενες στάσεις εργασίας και αποχή οι δικαστικοί υπάλληλοι και δικηγόροι αντίστοιχα. Οι ναυτεργάτες μετατρέπουν τη 48ωρη απεργία σε οκταήμερη από τις 17 ως τις 24/10.

Στις 19 Οκτώβρη, πάνω από μισό εκατομμύριο θα διαδηλώσει στην Αθήνα και άλλοι τόσοι στα συλλαλητήρια σε κάθε μικρή και μεγάλη πόλης της χώρας. Ολόκληρη η εργατική τάξη, σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, συνδικαλισμένη, αλλά και ασυνδικάλιστη, θα απεργήσει παραλύοντας τη χώρα από τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις υπηρεσίες μέχρι τα μικρομάγαζα των γειτονιών, καθώς η δυναμική είναι τόσο μεγάλη ώστε συμπαρασύρει τους μαγαζάτορες, τους ελεύθερους επαγγελματίες. Στην επαρχία, οι αγρότες κατέβαιναν με λεωφορεία και αγροτικά από τα χωριά τους για να διαδηλώσουν, από τα Γιάννενα στο Ηράκλειο και από τη Λευκάδα στη Μυτιλήνη.

Ο απεργιακός Οκτώβρης του 2011, όπως και η κορύφωσή του, η 48ωρη Πανεργατική Απεργία 19-20 Οκτωβρίου δεν έχει κανένα ιστορικό προηγούμενο ούτε στο μέγεθος ούτε στα ποιοτικά του χαρακτηριστικά, κυριολεκτικά έσπασε όλα τα ρεκόρ. Και τα ρεκόρ είναι για να σπάνε.

Πώς σπάμε τις αλυσίδες

Εκεί που φτιάχνονται οι αλυσίδες, μέσα στους χώρους δουλειάς, εκεί και θα σπάσουν. Με αυτήν την έννοια, το απεργιακό κίνημα του φθινοπώρου του 2011 με αποκορύφωση τη 48ωρη πανεργατική απεργία, αποτελεί ένα μεγάλο προχώρημα για το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα. Από τις μεγάλες συγκεντρώσεις στις πλατείες το καλοκαίρι και από τις μεγάλες πανεργατικές απεργίες διαμαρτυρίας τα δύο τελευταία χρόνια φθάσαμε τον Οκτώβρη στη μαζική απεργία που πήρε χαρακτηριστικά πρωτόγνωρα. Πρόκειται για μια εξέλιξη που δύο εβδομάδες μετά οδήγησε στο γκρέμισμα της κυβέρνησης Παπανδρέου και στο σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας σπέρνοντας τον πανικό στα χρηματιστήρια και τις άρχουσες τάξεις σε όλο τον κόσμο.

Ολοι όσοι κακοπροαίρετα ή καλοπροαίρετα γκρίνιαζαν μέχρι τώρα για τη «συμμετοχή» των εργαζομένων ή θεωρούσαν τα συνδικάτα «ξεπερασμένα», διαψεύστηκαν οικτρά από τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος συσπειρώθηκε γύρω από το σωματείο του, την ομοσπονδία του, έκανε απεργία και κατέβηκε μαζικά στους δρόμους. Αυτό δεν θα είχε συμβεί χωρίς την ορμητική είσοδο της οργανωμένης βάσης στο προσκήνιο. Το πρώτο μεγάλο προχώρημα που μπορεί να διαπιστώσει κανείς στην απεργιακή έκρηξη του φθινοπώρου είναι ο ρόλος του «από τα κάτω».

Καθοριστικό βήμα σε αυτήν την κατεύθυνση είναι οι χιλιάδες (και είναι κυριολεκτικό) γενικές συνελεύσεις που έγιναν στα περισσότερα σωματεία από άκρη σε άκρη στη χώρα τον Σεπτέμβρη-Οκτώβρη του 2011 και διαφοροποιούν αυτό το ξέσπασμα από τους προηγούμενους αγώνες των τελευταίων δύο χρόνων.

Οι εργαζόμενοι, που είχαν όχι μόνο την αγωνία και οργή για τα νέα μέτρα, αλλά και άποψη και αγωνιστική πρόταση για το τι πρέπει να γίνει – και δεν είχαν πού να την εκφράσουν πέρα από το διπλανό τους – στη γενική συνέλευση ανακάλυπταν ότι δεν είναι οι μόνοι με αυτές τις ανησυχίες. Εφτανε να σηκωθεί κανείς και να προτείνει απεργία ή κατάληψη για να πάρει μαζί του το αμφιθέατρο της συνέλευσης. Η πρώτη κατάληψη που έγινε σε υπουργείο, στο υπουργείο Υγείας, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Κατάληψη

Στις 9/9, οι εργαζόμενοι κάνουν μονοήμερη κατάληψη στο υπουργείο. Η κινητοποίηση είναι συμβολική, την καλεί το σωματείο, είναι η πρώτη μετά από καιρό και το αίτημα είναι ο Λοβέρδος να ζητήσει συγγνώμη για την φραστική του επίθεση στους δημόσιους υπάλληλους. Όμως, με την ανακοίνωση των νέων μέτρων γίνεται μέσα στο χώρο μαζική συνέλευση. 181 εργαζόμενοι ψηφίζουν επ’ αόριστο κατάληψη κόντρα στην πρόταση της ηγεσίας του σωματείου για καθημερινές συνελεύσεις που παίρνει 50 ψήφους και έτσι στις 21/9 ξεκινάει η πρώτη κατάληψη υπουργείου.

Οπου η βάση καταφέρνει να γίνει γενική συνέλευση, εκφράζεται οργισμένα και με τη μαζική συμμετοχή της καταφέρνει να πάρει αποφάσεις κλιμάκωσης. Κάτω από αυτήν την πίεση οι ηγεσίες ευθυγραμμίζονται. Ομως μαζί με αυτήν τους την υποχώρηση, αρχίζουν και οι ντρίπλες και όλες οι προσπάθειες να επανακτήσουν τον έλεγχο. Η πρώτη αυτή κατάληψη στο υπουργείο Υγείας, ενώ είναι «επ’ αόριστον» θα ανασταλεί μετά από τρεις μέρες, όταν το ΔΣ καταφέρνει να «πείσει» τη βάση μετά από αρκετές συνελεύσεις, να σταματήσει η κατάληψη γιατί «είμαστε μόνοι μας» και να δοθεί εξουσιοδότηση στο ΔΣ για νέες αποφάσεις.

Όμως τα νέα περνάνε από τον ένα χώρο στον άλλο σαν μεταδοτικός ιός που εξαπλώνεται με την ταχύτητα του φωτός. Μέχρι να προλάβει να κλείσει η κατάληψη στο Υγείας, ξεκινάνε καταλήψεις μια σειρά άλλα υπουργεία, με παρόμοια διαδικασία κίνησης της βάσης. Ετσι, η «αναστολή» δεν κρατά και πολύ καθώς ο αγώνας πλαταίνει και οι εργαζόμενοι του υπουργείου Υγείας ξαναβγαίνουν σε κατάληψη. Με τον ίδιο τρόπο προχωράνε τα πράγματα στους δήμους, τα νοσοκομεία, την ΕΡΤ και μια σειρά άλλους χώρους.

Οι συχνές τακτικές συνελεύσεις είναι καθοριστικό ζήτημα προκειμένου η βάση να μπορεί να διατηρεί το έλεγχο στην υλοποίηση των αποφάσεων από τη μία στην άλλη. Όμως, μέσα στις συνελεύσεις προκύπτει η ανάγκη το πιο μαχητικό κομμάτι μέσα σε κάθε χώρο να οργανωθεί για να αντιμετωπίσει από τη μια πλευρά την οργάνωση του αγώνα – την ενημέρωση, την περιφρούρηση, το μοίρασμα υλικού, το πανώ της διαδήλωσης – και από την άλλη να ξεπερνάει τις τρικλοποδιές των συνδικαλιστικών ηγεσιών.

Την ανάγκη αυτή έρχονται να καλύψουν οι απεργιακές επιτροπές, οι επιτροπές βάσης που δημιουργούνται σε πολλούς χώρους με αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων. Η Αργυρώ Κοτζαμπασάκη, νοσηλεύτρια στο Ιπποκράτειο μετέφερε στη συνέλευση της ΕΠΑΣΣ τη διαφορά που κάνει η ύπαρξη ή όχι απεργιακής επιτροπής: «Στη συνέλευσή μας υπήρχε μια απίστευτη εικόνα. Συνάδελφοι και συναδέλφισσες να μην κουνιούνται από τη θέση τους, γιατί όλοι τους (η πλειοψηφία του ΔΣ) πρότειναν αναστολή και δεν φαινόταν να υπάρχει κανείς να προτείνει οργανωμένα πώς συνεχίζουμε. Όταν συστήνεται και λειτουργεί απεργιακή επιτροπή πάει με πλαίσιο οργανωμένα και προτείνει τη δράση. Ο κόσμος που κινητοποιείται και έχει δώσει όλες αυτές τις μάχες, πρώτος είναι που θα στηρίξει».

Συντονισμός

Ο συντονισμός του από τα κάτω αποτελεί επίσης καθοριστικό σημείο κλιμάκωσης στο κίνημα του φθινοπώρου. Στους ΟΤΑ υπάρχουν τουλάχιστον δύο μεγάλοι συντονισμοί, ένας των οκτώ σωματείων στη Βόρεια Αθήνα και αυτός των σωματείων της Θεσσαλονίκης (ενώ επιχειρήθηκε και ένας στους δήμους του Πειραιά), που πήραν αποφάσεις, επέκτειναν, οργάνωσαν και κλιμάκωσαν κινητοποιήσεις από κοινού, βάζοντας φοβερή πίεση στην ηγεσία της ΠΟΕ-ΟΤΑ. Στην ΠΟΕΔΗΝ, υπήρξε ο συντονισμός των πέντε σωματείων Πειραιά-Δυτικής Αθήνας που πρακτικά έβαλε το φυτίλι και ακολούθησε ο συντονισμός του Αγιου Σάββα στα νοσοκομεία του τριγώνου των Αμπελοκήπων. Η ηγεσία της ΠΟΕΔΗΝ αναγκάστηκε να κάνει στροφή 180 μοιρών και να καλέσει απεργίες.

Ο συντονισμός των υπό κατάργηση Οργανισμών, ο συντονισμός των Δομών Ψυχικής Υγείας και Εξάρτησης κινητοποίησαν δεκάδες σωματεία, αλλά και μικρούς χώρους, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να απεργήσουν και να κατέβουν στο δρόμο. Στις συγκοινωνίες, τα συνδικάτα ήδη από πέρσι είχαν προχωρήσει σε συντονισμό και κοινές απεργίες, που έπαιξαν προωθητικό ρόλο, δυνάμωσαν τον απεργιακό αγώνα και ανέβασαν την αυτοπεποίθηση των εργαζομένων – σε αυτήν την περίπτωση, ένας συντονισμός των ηγεσιών, που όμως προέκυψε από την πίεση της βάσης.

Αυτή η οργάνωση του κόσμου από τα κάτω έδωσε τη δυνατότητα να κλιμακωθεί ο αγώνας με καταλήψεις και απεργίες διαρκείας, καθημερινές στάσεις, επίσημες και ανεπίσημες σε μια σειρά από χώρους – με πιο τρανταχτό παράδειγμα τους ΟΤΑ. Σε σύγκρουση με τη γκρίνια των συνδικαλιστικών ηγεσιών, ότι ο κόσμος «δεν θέλει να χάσει μεροκάματα», ο κόσμος «θα κουραστεί», οι οργανωμένοι αγώνες διαρκείας λειτουργούν απελευθερωτικά και χαλυβδώνουν τον αγώνα. Για τρεις σχεδόν βδομάδες η συμμετοχή και η σκληρή περιφρούρηση της απεργίας στους ΟΤΑ ήταν τέτοια ώστε δεν μπόρεσε σε μια ολόκληρη χώρα να μαζευτεί έστω και μια σακούλα σκουπιδιών.

Οι στρατιές των δεκάδων χιλιάδων διαδηλωτών των ΟΤΑ που διαδήλωσαν στην πανεργατική απεργία είναι ένα τρανταχτό παράδειγμα αυτής της απελευθερωτικής δύναμης. Ενα άλλο, είναι το μηδενικό αποτέλεσμα όλων των σχεδίων της κυβέρνησης να κλείσει την απεργία με τρομοκρατία, ΜΑΤ, επιστράτευση, απειλές ιδιωτικοποίησης και ιδιωτικές εταιρίες – που έπεσαν όλες στο κενό. Δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτή η απεργία έκλεισε λόγω «κούρασης» ή ότι «νίκησε η κυβέρνηση». Η απεργία έκλεισε όταν το αποφάσισε η συνδικαλιστική ηγεσία ή για να το πούμε αλλιώς, όταν η οργάνωση της βάσης δεν φάνηκε αρκετή να ξεπεράσει τα όρια της ηγεσίας της – παρά το γεγονός ότι 13 σωματεία τάχθηκαν ως το τέλος για τη συνέχιση της απεργίας.

Και εδώ, ας σταθούμε στο ζήτημα των συνδικαλιστικών ηγεσιών. Το πρώτο που μπορεί να παρατηρήσει κανείς είναι ότι η κοινή απεργιακή έκρηξη από τα κάτω σε τόσους χώρους σχεδόν ταυτόχρονα, τροφοδοτήθηκε, όχι μόνο από το ολομέτωπο της επίθεσης της κυβέρνησης, αλλά και λόγω της ανεπάρκειας των συνδικαλιστικών ηγεσιών. Ακόμα και μέσα σε νέες συνθήκες, συνέχιζαν – και πολλές συνεχίζουν ακόμα – να είναι προσκολλημένες στον παλιό τρόπο λειτουργίας, δηλαδή να τάζουν στους εργαζόμενους «εξαιρέσεις» και «δεσμεύσεις» που παίρνουν, αλλά πλέον μόνο στα λόγια, από πανικόβλητους υπουργούς που τρέχουν να κερδίσουν χρόνο.

Το ότι αυτό ο τρόπος πια δεν δουλεύει, φάνηκε πολύ καθαρά με το τι συνέβη με το ενιαίο μισθολόγιο. Στις 22 Αυγούστου οι εφοριακοί και οι τελωνειακοί ανέστειλαν την προγραμματισμένη απεργία τους, καθώς ο Βενιζέλος διαβεβαίωσε τις ηγεσίες τους ότι οι υπάλληλοι που υπάγονται στο υπ. Οικονομικών θα εξαιρεθούν από το ενιαίο μισθολόγιο και θα ισχύσει για αυτούς ειδικό καθεστώς. Μάλιστα, η φόρμουλα εξαίρεσης που χρησιμοποιήθηκε για τους εφοριακούς άρχισε να συζητιέται ανεπίσημα σαν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και για άλλους κλάδους και στο τέλος, κεντρικά ανάμεσα σε ΑΔΕΔΥ και κυβέρνηση, συνολικά για όλους τους δημόσιους υπάλληλους.

Αυτή η εικόνα ανατράπηκε μετά τις 16 Σεπτεμβρίου οπότε ο Βενιζέλος, έχοντας πιο πριν προσπαθήσει να αναπαραστήσει άδοξα το «σκληρό διαπραγματευτή» στην συνάντηση υπουργών Οικονομικών στην Πολωνία τρώει πόρτα και επιστρέφει με την ουρά στα σκέλια για να ανακοινώσει ένα μπαράζ νέων επιθέσεων: το νέο φόρο στα ακίνητα, τις περικοπές στο νέο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων χωρίς εξαιρέσεις, την επιτάχυνση των αποκρατικοποιήσεων και λίγο μετά την εφεδρεία.

Η Τρόικα είναι εξοργισμένη με τη στάση της κυβέρνησης. Τις ίδιες μέρες, η επικεφαλής του ΔΝΤ Λαγκάρντ, ερωτώμενη για την Ελλάδα επαναλαμβάνει τρεις φορές: «Ιmplementation, implementation, implementation», τρεις φορές τη λέξη «Εφαρμογή». Οι αντιφάσεις και οι αδυναμίες της κυβέρνησης αναβλύζουν για ακόμα μια φορά στην επιφάνεια: Δύο χρόνια τώρα, ψηφίζει νόμους και παίρνει αποφάσεις που στην πλειοψηφία τους αδυνατεί να εφαρμόσει στην πράξη, καθώς τρέχει να συμβιβαστεί είτε αντιμέτωπη με ένα πολύ ισχυρό κλάδο, πχ τη ΓΕΝΟΠ, είτε θέλοντας να αποφύγει την πολυμέτωπη σύγκρουση με χώρους που βρίσκονται ταυτόχρονα σε αναβρασμό.

“Εξαιρέσεις”;

Ο συμβιβασμός του Βενιζέλου στις 22 Αυγούστου με την «εξαίρεση» του μισθολογίου υπουργείου Οικονομικών είναι ένα τέτοιο παράδειγμα και δεν είναι τυχαίο ότι συμβαίνει την ίδια στιγμή που ξεσπάνε οι φοιτητικές καταλήψεις ενάντια στην εφαρμογή του νόμου Διαμαντοπούλου που ψηφίζεται στις 24 Αυγούστου. Και δεν είναι το μόνο. Οι ιδιωτικοποιήσεις εξακολουθούν να είναι σχεδόν καθ’ ολοκληρία στα χαρτιά, μήνες μετά την ψήφιση του Εφαρμοστικού νόμου. Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση επί δύο χρόνια το μόνο που έχει πετύχει είναι να πάρει μερικές ανάσες από το σφυροκόπημα, καλλιεργώντας την υπόσχεση σε μια σειρά κλάδους ότι είναι η «εξαίρεση» ή η το ζήτημά τους θα «πάει για αργότερα».

Η κολοτούμπα του Βενιζέλου άφησε ξεκρέμαστους τους γραφειοκράτες. Οι συνδικαλιστικές ηγεσίες βρέθηκαν αντιμέτωπες με την οργή του κόσμου – που τους προηγούμενους μήνες είχαν καταφέρει να κατευνάσουν μια, δύο και τρεις φορές με φρούδες υποσχέσεις – χωρίς να έχουν να αντιπροτείνουν απολύτως τίποτα. Αναγκάστηκαν να συρθούν σε κινητοποιήσεις καθώς απέναντι στη συντεχνιακή λογική του «να τα πάρουμε εμείς», η βάση αντέταξε το «όλοι μαζί». Και απέναντι στο «εξουσιοδοτήστε το ΔΣ» αντέταξε το «γενική συνέλευση και κατάληψη τώρα».

Συνοψίζοντας, με την ανακοίνωση των νέων μέτρων η κυβέρνηση ΓΑΠ έκανε την απόπειρα να βγει από αυτή τη μέγγενη τρόικας και εργατικού κινήματος με μια μετωπική επίθεση στο δεύτερο. Αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να πετύχει μια ακόμα πιο σφοδρή αντεπίθεση που στις αρχές του Νοέμβρη κατάφερε να τη γκρεμίσει, δημιουργώντας τη μεγαλύτερη πολιτική κρίση των τελευταίων δύο χρόνων.

Αυτή η νέα δυναμική δεν σημαίνει ότι οι συνδικαλιστικές ηγεσίες «μας τελείωσαν», κάθε άλλο. Πολλές από αυτές, ταρακουνημένες από τις εξελίξεις, έτρεξαν να καλύψουν το κενό. Ομοσπονδίες, όπως η ΠΟΕΔΗΝ, μόλις είδαν ότι ο κόσμος έχει αρχίσει να ξεπερνάει από τα κάτω την απραξία τους, άρχισαν να καλούν απεργίες. Κάτω από την ίδια πίεση, έφθασαν στο σημείο να κάνουν πολυήμερες απεργίες η ΠΟΕ-ΟΤΑ, η ΟΤΥΕ στα Τελωνεία, η ΟΣΥΟ στο υπουργείο Οικονομικών – και βέβαια η ΓΣΕΕ του Παναγόπουλου και η ΑΔΕΔΥ να καλούν τη δεύτερη 48ωρη πανεργατική σε τέσσερις μήνες.

Αυτό είναι θετική και όχι αρνητική εξέλιξη. Θα ήταν δύσκολο να χαρακτηρίσει κανείς σήμερα τη 48ωρη απεργία ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ 19-20 Οκτώβρη ή την απεργία της ΠΟΕ-ΟΤΑ «αρνητική εξέλιξη». Πρώτον, γιατί σε όλες τις περιπτώσεις οδηγήθηκαν σε αυτές τις αποφάσεις κάτω από το θέλω και την πίεση της βάσης. Και δεύτερον, γιατί οι απεργίες δεν λειτουργούν εκτονωτικά, αλλά αντίθετα δημιουργούν νέες εμπειρίες και δυναμική που ενισχύει τη βάση. Κάθε νέο απεργιακό ντεμαράζ που κάνουν οι γραφειοκράτες για να προλάβουν ή να ανακόψουν μια νέα έκρηξη της βάσης λειτουργεί εις βάρος του ελέγχου που έχουν μέσα στα συνδικάτα και αποτελεί βήμα για να περνάει ο έλεγχος όλο και περισσότερο στη βάση.

Αυτό το έδειξαν ολοκάθαρα οι συνταρακτικές μέρες του φθινοπώρου. Η αλληλεγγύη και η συμπαράσταση ανάμεσα στους εργαζόμενους πήρε μορφές που είχαν δεκαετίες να συμβούν. Ο τεχνητός διαχωρισμός ανάμεσα σε εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα και δημόσιου έσπασε όχι μόνο στην Πανεργατική, αλλά κάθε φορά που ένας κλάδος συναντούσε τον άλλο διαδηλώνοντας στους δρόμους της Αθήνας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα γεγονότα της 13/10:

Η απεργιακή συγκέντρωση των νοσοκομείων στην Αριστοτέλους ξεκινάει με τη συμμετοχή των απεργών των υπουργείων Υγείας και Εμπορίου. Οι απεργοί του υπ. Εμπορίου, ειδικότερα, έχουν πάρει απόφαση συνέλευσης να συμμετάσχουν καθημερινά στις κινητοποιήσεις όλων των άλλων κλάδων. Όταν η πορεία των νοσοκομείων ξεκινάει, σε αυτήν εισχωρεί το μπλοκ των ΟΤΑ που εκείνη την ώρα ψάχνει τον Καστανίδη στους δρόμους της Αθήνας. Λίγο αργότερα στην Κλαυθμώνος μπαίνει στην πορεία το μπλοκ των υπό κατάργηση οργανισμών και τέλος στο Σύνταγμα τους υποδέχονται οι απεργοί του ΜΕΤΡΟ. Στο μεταξύ οι απεργοί του υπουργείου Εσωτερικών, σε συμπαράσταση των ΟΤΑ αποφασίζουν να μην παραχωρήσουν στον Καστανίδη το υπουργείο για συνέντευξη τύπου, το ίδιο και οι καταληψίες της Γενικής Γραμματείας Ισότητας!

Εργατικός έλεγχος

Θα μπορούσαν να γεμίσουν σελίδες με τα δεκάδες περιστατικά αλληλεγγύης που συνέβησαν τις μέρες των απεργιών, αλλά η περίπτωση των ιδιωτικών συνεργείων καθαριότητας με τα οποία η κυβέρνηση προσπάθησε να σπάσει την απεργία των ΟΤΑ, δείχνει το πολιτικό προχώρημα του κινήματος: Σε δελτίο τύπου που εκδίδει η ΠΟΕ ΟΤΑ στις 18/10 ευχαριστεί την Ενωση Μεταναστών Εργατών ΕΜΕ, την Πακιστανική Κοινότητα και τους Αφγανούς πρόσφυγες για το ρόλο που έπαιξαν να μπλοκάρουν τα ιδιωτικά συνεργεία καθαριότητας που χρησιμοποιούσαν ανασφάλιστους μετανάστες. Την άλλη μέρα το πρωί, οι ίδιοι μετανάστες θα διαδηλώσουν με το μπλοκ της ΕΜΕ και της ΚΕΕΡΦΑ στο Μουσείο.

Όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, η απεργία διαρκείας, η κατάληψη του χώρου εργασίας και η περιφρούρησή του, η λειτουργία μαζικών συνελεύσεων και επιτροπών βάσης, ο συντονισμός αυτών μεταξύ τους, είναι μια νέα μαζική κοινή εμπειρία για δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους και θα σημαδέψει ανεξίτηλα τη συνέχεια της ταξικής πάλης στην Ελλάδα. Σαν παιδί που αρχίζει να αισθάνεται τη δύναμή του, η εργατική τάξη αρχίζει να ανακαλύπτει τη δική της δύναμή, να κατεβάζει τα ρολά και να ακινητοποιεί την κοινωνία όταν το τολμήσει, αρχίζει να ανακαλύπτει τον εργατικό έλεγχο.

Η απόφαση της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ να εμποδίσει στην πράξη την έκδοση των λογαριασμών ή αργότερα το κόψιμο του ρεύματος σε όποιον δεν πληρώνει το χαράτσι είναι ένα παράδειγμα του τι σημαίνει η δύναμη των εργατών να μπλοκάρουν τον έλεγχο των από πάνω και να επιβάλλουν δικό τους έλεγχο. Το άτυπο μπλοκάρισμα των καταλόγων της εφεδρείας σε μια σειρά από υπουργεία, δήμους και οργανισμούς, ακόμα ένα. Η απόφαση της συνέλευσης των εργαζόμενων καταληψιών της ΕΛ.ΣΤΑΤ. να μην παραδώσει τα στοιχεία για το έλλειμμα στους τροϊκανούς, ένα άλλο. Η αδυναμία του υπουργείου Οικονομικών να καταθέσει προσχέδιο προϋπολογισμού μέσα στον Οκτώβρη, το ίδιο. Η εικόνα του επί μέρες κατειλημμένου υπουργείου Οικονομικών, ακριβώς απέναντι από τη Βουλή, είναι το σύμβολο του τι σημαίνει ένας Βενιζέλος που βρυχάται, αλλά δεν μπορεί να ελέγξει τίποτα, ούτε το ίδιο του το υπουργείο.

Μέσα σε τέτοιες συνθήκες αποσάθρωσης των από πάνω και κίνησης των από κάτω, η ιδέα ότι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι μπορούν να ελέγχουν την παραγωγή στο χώρο εργασίας τους και να αποφασίζουν οι ίδιοι για τις τύχες τους η ιδέα του εργατικού ελέγχου, μοιάζει πολύ πιο ρεαλιστική απ’ ό,τι πριν, μπαίνει στην ημερήσια διάταξη. Στην πραγματικότητα ο εργατικός έλεγχος προβάλλει αναγκαίος.

Αναγκαίος για τους 800 εργαζόμενους στην Ελευθεροτυπία που απειλούνται να χάσουν τις δουλειές τους επειδή θα κλείσει η επιχείρηση – αναγκαίος σε όλες τις επιχειρήσεις που κλείνουν. Αναγκαίος για τους εργαζόμενους των νοσοκομείων, των οργανισμών, των υπηρεσιών, των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που η κυβέρνηση απειλεί να συγχωνεύσει και να κλείσει. Αναγκαίος, εν τέλει, για ολόκληρη την κοινωνία. Δεν είναι τυχαίο ότι το σύνθημα «χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά, εργάτη μπορείς χωρίς αφεντικά» ήταν από αυτά που φωνάχτηκαν περισσότερο στα απεργιακά συλλαλητήρια.

Ετσι τον Οκτώβρη, δίπλα στα ζητήματα της διαγραφής του χρέους, της εξόδου από την ΕΕ και την ΟΝΕ, της κρατικοποίησης των τραπεζών, σε μια σειρά από χώρους αρχίζει να συζητιέται και να ωριμάζει η πρόταση του εργατικού ελέγχου σαν το μοναδικό εχέγγυο για να μπορέσουμε να σώσουμε την κοινωνία από το «Χάος», κατά τη Λιμπερασιόν, που δημιουργεί η κρίση του καπιταλισμού. Η απόφαση των νοσοκομειακών γιατρών του Κιλκίς, λίγο πριν τις 18 Οκτώβρη, είναι χαρακτηριστική από αυτήν την άποψη:

«Μόνες αρμόδιες για το δέον γενέσθαι στα νοσοκομεία της χώρας θα είναι πλέον οι συνελεύσεις των εργαζομένων σε αυτά, οι οποίες και θα αποφασίζουν με κριτήρια αμιγώς κοινωνικά και επιστημονικά. Αν η κυβέρνηση αρνηθεί την οικονομική στήριξή της στο Ε.Σ.Υ. και για όσο μικρό διάστημα παραμείνει στην εξουσία, οι ανάγκες μας θα καλυφθούν με την αλληλέγγυα στάση μας και την στήριξη της τοπικής κοινωνίας, όπως έχει επανειλημμένα συμβεί σε επαναστατικές περιόδους…».

Στο ίδιο μήκος κύματος και η ανακοίνωση της Επιτροπής Κατάληψης του νοσοκομείου Μυτιλήνης. Δέκα μέρες μετά την πανεργατική, η ανακοίνωση μοιράστηκε στην παρέλαση στις 28 Οκτωβρίου και αναφέρει: «Με την κατάληψή μας στέλνουμε το μήνυμα ότι οι εργαζόμενοι στο νοσοκομείο Μυτιλήνης αντιστέκονται. Το νοσοκομείο της Μυτιλήνης περνά στη διαχείριση αυτών που χρόνια τώρα το στηρίζουν με τον ιδρώτα τους…».

Είναι προφανές ότι, όπως η επίθεση των από πάνω θα ενταθεί το επόμενο διάστημα, το ίδιο θα συμβεί με τους αγώνες. Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω, αντίθετα φουσκώνει. Αυτοί οι αγώνες θα χρειαστούν τη γενίκευση και την αντικαπιταλιστική προοπτική που βάζει το ΣΕΚ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ σαν τη μόνη διέξοδο στο χρεοκοπημένο σύστημα του καπιταλισμού.

Όχι μόνο στο πρόγραμμα, αλλά και στην πράξη στηρίζοντας, προωθώντας, συντονίζοντας όλες τις απεργιακές ανταρσίες στην κατεύθυνση της μαζικής απεργίας, οργανώνοντας τη δύναμη του από τα κάτω, προωθώντας τον εργατικό έλεγχο, οργανώνοντας άτομο το άτομο, την πρωτοπορία αυτού του κινήματος στις γραμμές της επανάστασης και της ανατροπής.