Εξώφυλλο του τευχους 76
Ο Καραμανλής χάνει το παιχνίδι. Είτε προχωρήσει άμεσα σε εκλογές είτε μετά από μερικούς μήνες, είναι δύσκολο να γίνει ξανά πρωθυπουργός και η Ν.Δ. το κόμμα της κυβέρνησης. Το ερώτημα είναι πώς έφτασαν εκεί τα πράγματα. Πώς ο «κυρίαρχος του παιχνιδιού», το «ισχυρό χαρτί» έγινε καμένο χαρτί.
Υπάρχουν απόψεις που υποστηρίζουν ότι ο Καραμανλής φάνηκε μικρότερος των προσδοκιών. Προσωπικές του και πολιτικές του αδυναμίες έφτασαν το κόμμα της Ν.Δημοκρατίας που το 2004 κέρδισε τις εκλογές με 45,4%, να πάρει στις Ευρωεκλογές 32% και με προοπτική να πέσει παρακάτω στις βουλευτικές. Είναι ένα επιχείρημα που χρησιμοποιεί ιδιαίτερα η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και φιλικοί προς αυτήν δημοσιογράφοι, για να αναδείξουν τον Γιώργο Παπανδρέου ότι έχει τη στόφα και την εμπειρία του ηγέτη. Ένα δεύτερο, παράλληλο επιχείρημα υποστηρίζει ότι όλη αυτή η πτώση οφείλεται στην πετυχημένη αντιπολίτευση που κάνει το ΠΑΣΟΚ, ιδιαίτερα την τελευταία χρονιά. Πολλές φορές οι ίδιοι σχολιαστές που ειρωνεύονταν τον Γ. Παπανδρέου και θεωρούσαν τελειωμένο το ΠΑΣΟΚ τώρα δοξάζουν την «ανωτερότητά» του. Μια τρίτη άποψη, που προβάλλεται κύρια από το χώρο της αριστεράς, είναι ότι η κυρίαρχη τάξη είναι αυτή που άλλαξε στρατόπεδο, προωθεί το ΠΑΣΟΚ και θέλει να τελειώνει με τη Ν.Δ. Μια τέτοια άποψη θα χρειαστεί, εκτός όλων των άλλων, να εξηγήσει γιατί τρέχει ο πρόεδρος του ΣΕΒ να προτείνει κοινή κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. – ανεξάρτητα από το ποιος θα έρθει πρώτος στις εκλογές.
Καμιά από τις τρεις απόψεις δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, γιατί και οι τρεις δεν παίρνουν υπ’ όψιν τους δυο καθοριστικούς παράγοντες στις πολιτικές εξελίξεις το τελευταίο διάστημα. Ο ένας παράγοντας είναι η οικονομική ύφεση διεθνώς και στην Ελλάδα. Οι εξελίξεις της κρίσης συνεχίζουν να είναι δραματικές, σε όλον τον κόσμο, και επηρεάζουν πολιτικές εξελίξεις και ηγέτες μεγαλύτερους από τον Καραμανλή. Ο Ομπάμα βγήκε με τιμές ήρωα στις ΗΠΑ και τελευταία γκάλοπ δείχνουν τη δημοτικότητά του να πέφτει. Η αποτυχία στο Αφγανιστάν και η αδυναμία του να συγκρουστεί με την ενορχηστρωμένη επίθεση των συντηρητικών ενάντια στην δημόσια υγεία βρίσκεται στο κέντρο. Η οικονομική ύφεση είναι αντικειμενικός παράγοντας που δημιουργεί ανακατάταξη και πολιτική αστάθεια σε όλον τον κόσμο. Στην Ιαπωνία, στις εκλογές της τελευταίας Κυριακής του Αυγούστου, το δεξιό κόμμα που κυβερνούσε για 53 χρόνια καταποντίζεται.
Οι αντικειμενικές αιτίες είναι μισές εξηγήσεις, χωρίς την εικόνα του κινήματος και της αντίστασης. Στην Ιταλία, ο Μπερλουσκόνι είναι το ίδιο ανίκανος με τον Καραμανλή, τα κρατικά ελλείμματα μεγαλύτερα από τα ελληνικά, η οικονομία της δεν έχει ούτε προσωρινή ανάκαμψη κι όμως η κυβέρνηση συνεχίζει να έχει τον έλεγχο των εξελίξεων. Η ήττα της αριστεράς έχει κάνει τον υποκειμενικό παράγοντα, τη δύναμη του κινήματος, να μην μπορεί να δώσει τις μάχες που χρειάζονται.
Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση δεν κατάφερε τα πέντε αυτά χρόνια να μειώσει το εργατικό κόστος εκεί που το ήθελαν οι καπιταλιστές για να μπορέσουν να είναι ανταγωνιστικοί. Κι αν αυτό έμοιαζε ότι μια προηγούμενη περίοδο μπορούσε να το παραβλέψει, τα τελευταία χρόνια ήταν κρίσιμο. Ήταν κρίσιμο να καταργηθούν οι συλλογικές συμβάσεις στις Τράπεζες. Κι όμως δεν το έχουν καταφέρει. Κρίσιμο να υπάρχουν κλεισίματα και απολύσεις χωρίς αποζημίωση για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα και στις ΔΕΚΟ. Και εκεί έχουν δυσκολίες. Παράδειγμα στον «Ελεύθερο Τύπο» που ακόμα η μάχη είναι ανοιχτή, οι Αγγελόπουλοι αναγκάστηκαν να τριπλασιάσουν την έκτακτη αποζημίωση για να σταματήσουν την κατάληψη. Στις ΔΕΚΟ οι απολύσεις γίνονται με ακριβά προγράμματα «οικειοθελών». Ο επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν με συνέντευξη στην Καθημερινή χτυπάει καμπάνες ότι αυτά πρέπει να κοπούν.
Οι μάχες που έδωσε το κίνημα δεν ήταν μόνο οικονομικές. Μετά τις Ευρωεκλογές, η Ν.Δημοκρατία έβαλε ρατσιστική πλώρη για στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αν υπολόγιζε ότι έτσι θα σπάσει την απομόνωσή της, πέφτει έξω. Οι εμπειρίες και οι ευαισθησίες του κόσμου προτιμούν να δουν τους πρωταγωνιστές των σκανδάλων πίσω από κάγκελα και όχι τους μετανάστες σαν αποδιοπομπαίους τράγους. Ιδιαίτερα μετά την πυρκαγιά που κατάστρεψε τη βορειοανατολική Αττική, είναι πολύ δύσκολο για τον Καραμανλή να εκτονώσει τη μαζική οργή με ρατσιστικές κραυγές.
Ο Δεκέμβρης έκανε την κυρίαρχη τάξη να δει τι την περιμένει. Η Ν.Δημοκρατία ζει από τότε μ’ αυτόν τον εφιάλτη σε κάθε μέτρο που θέλει να πάρει, και το ΠΑΣΟΚ σκέφτεται με τρόμο τι το περιμένει εάν θα γίνει ποτέ κυβέρνηση – μόνο του ή σε συνεργασία.
Για όσους διερωτώνται μα τι διάολο συμβαίνει, έχουμε να τους θυμίσουμε την περιγραφή του Λένιν για τις εκρηκτικές περιόδους: «Η κυρίαρχη τάξη δεν μπορεί να συνεχίσει όπως στο παρελθόν. Ο κόσμος μαζικά δεν θέλει όπως παλιά. Σ’αυτές τις στιγμές χρειάζεται ένα πολιτικό ρεύμα που θα κερδίσει την πλειοψηφία του κόσμου στην ανάγκη να αναδιοργανωθεί η κοινωνία εκ βάθρων και ταυτόχρονα θα είναι έτοιμο την κατάλληλη στιγμή να οδηγήσει τον κόσμο σ’ αυτή τη μάχη».