- Ποια είναι η εμπειρία από τη διακυβέρνηση του Λούλα;

Ο Λούλα εκλέχτηκε με 52 εκατομμύρια ψήφους τις περισσότερες που έχει πάρει ένας πρόεδρος στη Βραζιλία. Και με τις τεράστιες ελπίδες του πληθυσμού ότι θα υπάρξει μια σημαντική αλλαγή στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο των προηγούμενων χρόνων και ιδιαίτερα όλη τη δεκαετία του '90 από τη κυβέρνηση του Φ. Καρντόζο που ιδιωτικοποίησε μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις. Αυτές οι ελπίδες διαψεύστηκαν αμέσως γιατί ο Λούλα έβαλε στην κυβέρνηση τους εκπροσώπους των μεγάλων καπιταλιστών.

Ο υπουργός Βιομηχανίας και Ανάπτυξης είναι το αφεντικό της μεγαλύτερης εταιρείας τροφίμων όλης της χώρας, που ίσως να εξάγει και σε σας κοτόπουλο. Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, ο Ροντρίγκεζ, είναι εκπρόσωπος των μεγάλων παραγωγών σόγιας. Η Βραζιλία είναι δεύτερη στη παγκόσμια παραγωγή σόγιας μετά τις ΗΠΑ. Είναι ένας μεγάλος εξαγωγέας σόγιας αλλά και κρέατος.

Το ίδιο έκανε ο Λούλα και για την Κεντρική Τράπεζα. Ο πρόεδρος της Ενρίκε Μερέλες ήταν πριν πρόεδρος της αμερικάνικης τράπεζας Boston. Η κυβέρνηση έδωσε την αυτονομία στην Τράπεζα να καθορίζει τις συναλλαγματικές ισοτιμίες.

Αυτοί είναι που καθορίζουν την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης του Λούλα. Για να κυβερνήσει ο Λούλα έχει κάνει μια συμμαχία με άλλα μικρότερα κόμματα, θα μπορούσε να στηριχτεί στην κινητοποίηση του κόσμου για να επιβάλλει πολλά μέτρα. Αλλά προτίμησε να κάνει συμμαχία με δεξιά κόμματα, κάποια απ' αυτά έχουν την καταγωγή τους στην εποχή της δικτατορίας, για να κάνει ένα κυβερνητικό συνασπισμό.

Τα πρώτα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση ήταν κάποια που η προηγούμενη δε μπορούσε να τα περάσει επειδή κολούσαν στην αντίσταση του Εργατικού Κόμματος.

Το πρώτο μέτρο είχε να κάνει με την αύξηση των ορίων ηλικίας για συνταξιοδότηση, όπως γίνεται στην Γερμανία, στην Ισπανία και στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση του Λούλα αύξησε τα όρια ηλικίας. Επίσης έφτιαξε ένα νόμο ο οποίος ανοίγει το δρόμο για την ιδιωτική ασφάλιση. Δηλαδή τη δημιουργία ιδιωτικών «ταμείων» όπως ξέρουμε από τις ΗΠΑ και την περίπτωση της Enron.

Αλλο μέτρο ήταν ο νόμος για τις πτωχεύσεις εταιρειών. Πριν, όταν πτώχευε μια εταιρεία οι πρώτοι που πληρώνονταν ήταν οι εργάτες. Τώρα μπαίνουν στην ίδια μοίρα με τους πιστωτές. Μετά πήρε μέτρα για την ιδιωτικοποίηση σημαντικών εταιρειών και τραπεζών.

Ενας μεγάλος αγώνας του κινήματος των Ακτημόνων, MST και των οικολόγων ήταν να μην επιτραπεί η καλλιέργεια γενετικά μεταλλαγμένης σόγιας. Η κυβέρνηση του Λούλα το επέτρεψε. Αλλο μέτρο, στο ζήτημα της αγροτικής μεταρρύθμισης -οι εκτάσεις γης που δόθηκαν στους αγρότες ήταν λιγότερες απ' αυτές που δόθηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση.

Αυτά έφεραν και καταστολή των λαϊκών κινητοποιήσεων. Για παράδειγμα, για να μιλήσουμε και για τους κοινωνικούς αγώνες: υπήρξε μεγάλη αντίσταση των εργατών του δημοσίου στις «μεταρρυθμίσεις» για την ασφάλιση. Ομως, παρά τη δίμηνη απεργία τα μέτρα πέρασαν. Επίσης υπήρξαν μεγάλες κινητοποιήσεις για τις αυξήσεις στις συγκοινωνίες. Ισως ήταν οι πιο σημαντικές. Σε πολλές γειτονιές η νεολαία ξεσηκώθηκε ενάντια στις αυξήσεις. Παντού υπήρξε καταστολή. Η κυβέρνηση αντιμετώπισε τις καταλήψεις γης επίσης με καταστολή. Η πιο σημαντική, μια κατάληψη από 12.000 οικογένειες στη πόλη Γουαγιάνα -όπου υπήρξαν πολλοί νεκροί από την καταστολή.

To MST συνέχισε τις καταλήψεις γης. Υπάρχουν φυλακισμένοι και νεκροί από το MST. Προφανώς η στήριξη της ηγεσίας της CUT, της συνομοσπονδίας των εργατικών συνδικάτων, στη κυβέρνηση προκάλεσε μια αποδιοργάνωση του εργατικού κινήματος. Τώρα, όμως, υπάρχει μια διαδικασία ανασύνταξης. Οι αγώνες για την κοινωνική ασφάλιση ήταν ένα σημείο καμπής. Ο κατώτερος μισθός αυτή τη στιγμή στη Βραζιλία είναι 130 δολάρια. Ο Λούλα είχε υποσχεθεί να τον διπλασιάσει. Αλλά ούτε εδώ άλλαξε κάτι.

Για να περάσει αυτούς τους νόμους ο Λούλα υιοθέτησε τις πρακτικές των αστικών κυβερνήσεων. Γι' αυτό έχουν εμφανιστεί φαινόμενα διαφθοράς. Πλήρωνε για παράδειγμα βουλευτές με έναν έξτρα μισθό χωρίς να είναι γνωστό από πού προέρχονται αυτά τα λεφτά. Υπάρχουν κάποιοι μεσάζοντες εταιρειών από το χώρο των ΜΜΕ που έπαιρναν κονδύλια από την κυβέρνηση. Αυτά τα ποσά υπολογίζονται σε 2.000 εκατομμύρια δολάρια. Είναι ένα σκάνδαλο που μοιάζει πολύ με αυτό που αποκαλύφθηκε στο αμερικάνικο Κονγκρέσο και τον Μπους.

- Πες μας για την εξωτερική πολιτική του Λούλα

Στην εξωτερική πολιτική παίζει ένα ρόλο «σταθεροποίησης» της κατάστασης στη Λατινική Αμερική. Οι ΗΠΑ επειδή δε μπορούν να ανακατευτούν άμεσα, έχουν δώσει στον Λούλα και στην άρχουσα τάξη της Βραζιλίας μια «σφαίρα επιρροής» που πριν έλεγχαν κατευθείαν οι ΗΠΑ. Αυτό αντικατοπτρίζεται πρώτα απ'όλα με την αποστολή στρατευμάτων στην Αϊτή. Εκεί η Βραζιλία είναι υπεύθυνη (αντικαθιστώντας τις ΗΠΑ) της αποστολής του ΟΗΕ που έριξε την κυβέρνηση του Αριστίντ και τώρα αντιμετωπίζει κατηγορίες για εκλογική νοθεία.

Το 2003 και το 2005 έστειλε στη Βολιβία τους υπουργούς του για να πείσουν τον Εβο Μοράλες και το κίνημα να μη συνεχίσουν την εξέγερση. Σε σχέση με τη Βενεζουέλα και το δημοψήφισμα του 2004, η Βραζιλία δεν πήρε το μέρος της αντιπολίτευσης όπως έκαναν οι ΗΠΑ, η Ισπανία και άλλες χώρες, αλλά πάντως άσκησε πιέσεις για να γίνει το δημοψήφισμα.

Ως ένα βαθμό η αστική τάξη της Βραζιλίας παίζει το ρόλο της τοπικής υπερδύναμης στη Λατινική Αμερική. Κυρίως στη Βολιβία, όπου η PETROBRAS, η κρατική εταιρεία πετρελαίου της Βραζιλίας, παίζει σημαντικό ρόλο και πληρώνει πολύ χαμηλές τιμές για το φυσικό αέριο.

Στη περίπτωση της Βενεζουέλας, η εταιρεία VALLE DE RIO DOLCE, που ήταν μια πρώην κρατική εταιρεία που ιδιωτικοποιήθηκε και στην οποία έχουν επενδύσει κεφάλαια από τις ΗΠΑ, εκμεταλλεύεται πολλά ορυχεία τα οποία έχουν δημιουργήσει μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή. Γι' αυτό το λόγο έγινε σήμερα κινητοποίηση.

Αυτή είναι η διεθνής πολιτική του Λούλα που είναι πολύ διαφορετική από αυτή του Τσάβες. Ο Λούλα θέλει να εμφανίζεται ότι είναι το ίδιο αλλά δεν είναι.

Φυσικά και ο Τσάβες ακολουθεί μια πολιτική ρεαλισμού. Μάλιστα δηλώνει ότι στηρίζει τον Λούλα. Εχει την αντίληψη ότι καλύτερα ένας Λούλα παρά ένας δεξιός πρόεδρος που θα μπορούσε να είναι πολύ χειρότερος. Αλλά εμείς στη Βραζιλία λέμε το εξής: ο Λούλα και το μεγαλύτερο αστικό κόμμα -το «σοσιαλδημοκρατικό κόμμα Βραζιλίας»- είναι δίδυμα αδέλφια.

- Μέσα από ποιες διαδικασίες γεννήθηκε το P-Sol;

Πέρα από την περίπτωση του Λούλα η κατάσταση στη Λατινική Αμερική προχωράει. Η ήπειρος συγκλονίζεται από μεγάλες εξεγέρσεις. Αλλά και από εκλογικούς θριάμβους που είναι συνέπεια αυτών των εξεγέρσεων. Στη πραγματικότητα η Βραζιλία αυτή τη στιγμή βρίσκεται πιο πίσω. Αυτό συμβαίνει γιατί είμαστε σε μια περίοδο ανασύνθεσης της αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων μετά από το σεισμό που συγκλόνισε το οικοδόμημα που οι εργάτες της Βραζιλίας έχτιζαν επί 20 χρόνια. Εννοώ το ΡΤ και την CUT.

Αυτό έχει προκαλέσει έναν σκεπτικισμό στον κόσμο. Γιατί όταν χτίζεις κάτι και αυτό γκρεμίζεται, προκαλεί σκεπτικισμό. Αλλά την ίδια στιγμή παίρνουμε ένα σημαντικό δίδαγμα για να φτιάξουμε κάτι διαφορετικό, κάτι καλύτερο. Αυτή η νέα διαδικασία που έχει αρχίσει εκφράζεται σε πολιτικό επίπεδο από το P-SOL (Partido Socialismo y Libertad) που σημαίνει Κόμμα του Σοσιαλισμού και της Ελευθερίας και έχει σήμα τον ήλιο (Sol σημαίνει ήλιος).

Σχετικά με τη δημιουργία αυτού του κόμματος. Τρεις βουλευτές του ΡΤ και μια Γερουσιάστρια ήταν οι πρώτοι που στους τέσσερις πρώτους μήνες της κυβέρνησης Λούλα καταψήφισαν το νόμο για την κοινωνική ασφάλιση. Υπήρξε μια τεράστια πίεση. Η αριστερή πτέρυγα του ΡΤ είχε 30 βουλευτές. Σε όλους λειτούργησε η πίεση και ψήφισαν τον νόμο. Μόνο αυτοί οι 4 αρνήθηκαν να τον ψηφίσουν.

Ηταν μια τεράστια αναταραχή, όλος ο κόσμος μιλούσε γι' αυτό, για την ανταρσία των βουλευτών που είπαν ΟΧΙ. Και όχι μόνο δεν ψήφισαν τον νόμο αλλά μπήκαν επικεφαλής σε όλες τις κινητοποιήσεις και τις απεργίες που έγιναν. Ετσι άρχισε να γεννιέται ένας νέος χώρος μέσα στον οποίο γεννήθηκε το P-SOL, σε μια συνάντηση περίπου 100 ατόμων τον Γενάρη του 2004. Γρήγορα κάλυψε το όριο των 450.000 υπογραφών που χρειάζονταν σύμφωνα με το νόμο για να αναγνωριστεί ως νόμιμο πολιτικό κόμμα. Αυτό το κατάφερε με μια μεγάλη κινητοποίηση μέσα στο κίνημα. Ταυτόχρονα συμμετείχε στους φοιτητικούς αγώνες. Ετσι δημιουργήθηκε το P-SOL, κερδίζοντας κόσμο από το ΡΤ αλλά και έξω από το ΡΤ.

Είναι ένας σημαντικός πολιτικός χώρος. Εχει κερδίσει αγωνιστές από τους αγώνες που δόθηκαν. Μέσα σε ένα μόλις χρόνο έχει κερδίσει 8.000 μέλη. Είναι μεγάλος πολιτικός χώρος. Οι δημοσκοπήσεις του δίνουν 8%.