Εξώφυλλο του τευχους 56
ο Νίκος Λούντος γράφει για τη νίκη της Χαμάς στις εκλογές, υποστηρίζοντας ότι ήταν μια μεγάλη ήττα για τη στρατηγική των ιμπεριαλιστών σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Το 44,45% με το οποίο η Χαμάς κέρδισε τις εκλογές στις 25 Γενάρη βάζει φωτιά στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Οι Παλαιστίνιοι στήριξαν με την ψήφο τους μια οργάνωση που βρίσκεται στις λίστες των τρομοκρατικών οργανώσεων των ΗΠΑ και της ΕΕ. Μια οργάνωση που δεν αναγνωρίζει το Ισραήλ και δεν αποδέχεται τους συμβιβασμούς που έχει κάνει η Παλαιστινιακή Αρχή από τις συμφωνίες του Οσλο το 1993 μέχρι σήμερα.
Οι Παλαιστίνιοι στήριξαν το πιο μαχητικό ψηφοδέλτιο, καταφέρνοντας να ξεπεράσουν μια σειρά από τεράστιες πιέσεις. Αρκεί να θυμηθεί κανείς τη δολοφονία του ηγέτη της οργάνωσης, Αχμέντ Γιασίν στις 22 Μάρτη 2004 από ισραηλινά ελικόπτερα. Ηταν ένας 70χρονος σε αναπηρικό καροτσάκι. Το μήνυμα ήταν σαφές: το Ισραήλ δε θα διστάσει μπροστά σε τίποτα. Ο νέος ηγέτης της οργάνωσης, Αμπτελαζίζ αλ-Ραντίσι πρόλαβε να κάνει μία μόνο δημόσια εμφάνιση. Δολοφονήθηκε στις 17 Απρίλη.
Η Παλαιστινιακή Αρχή, με πρόεδρο τον Μαχμούντ Αμπάς είχε το μονοπώλιο στη διαχείριση των χρημάτων της ευρωπαϊκής και αμερικάνικης βοήθειας. Κάθε ψήφος υπέρ της Χαμάς ήταν και ένα χαστούκι στις απειλές για διακοπή αυτής της βοήθειας. Το ίδιο και για τις απειλές ότι το Ισραήλ δεν θα κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τη Χαμάς.
Με λίγα λόγια οι Παλαιστίνιοι μπροστά στην κάλπη είχαν να αντιμετωπίσουν τρεις τρομοκρατικές απειλές: Αν ψηφίσετε Χαμάς, οι διαπραγματεύσεις θα διακοπούν, η οικονομική βοήθεια θα σταματήσει και το Ισραήλ δε θα σταματήσει να σκοτώνει. Αψήφησαν όλες αυτές τις απειλές.
Οι ιμπεριαλιστές δεν το περίμεναν. Γι' αυτό και αντέδρασαν σαν παγιδευμένες γάτες. Απειλούν ότι δεν θα αναγνωρίσουν την κυβέρνηση ενώ πιέζουν τη Χαμάς να αναγνωρίσει το Ισραήλ και να αποκηρύξει την ένοπλη πάλη.
Οι δημοκρατικές «ευαισθησίες» του Μπους, του Μπλερ, της Μέρκελ και του Καραμανλή σταματάνε όταν τα αποτελέσματα δεν τους συμφέρουν.
Ετσι όμως διαλύεται μια ολόκληρη στρατηγική: ο λεγόμενος «εκδημοκρατισμός» της Μέσης Ανατολής. Οι νεοσυντηρητικοί του Μπους λειτουργούσαν με την πεποίθηση πως μικρά ανοίγματα προς τον κοινοβουλευτισμό στις αραβικές χώρες θα οδηγήσουν στην ανάδειξη δυνάμεων φιλικών προς τις ΗΠΑ και προς την ελεύθερη αγορά. Εχουν ανοίξει τις κάνουλες του χρήματος προς τέτοιες πολιτικές δυνάμεις και έλπιζαν πως σε συνδυασμό με τις απειλές για βομβαρδισμούς και την τρομοϋστερία θα είχαν αποτέλεσμα.
Αυτό που είδαν στην Αίγυπτο ήταν η «δημοκρατία» να φέρνει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στα έδρανα της Βουλής με 20% και τον φιλοαμερικανό υποψήφιο Αϊμάν Νουρ να μπαινοβγαίνει στις φυλακές του Μουμπάρακ. Στο Λίβανο, με αμερικάνικες πιέσεις αποχώρησε ο στρατός της Συρίας, αλλά τον στρατό «αποχαιρέτισαν» ένα εκατομμύριο διαδηλωτές της ισλαμικής οργάνωσης Χεζμπολάχ, θυμίζοντας στις ΗΠΑ ποια είναι η μεγάλη δύναμη που θα επωφεληθεί από κάθε κίνηση προς περισσότερη δημοκρατία. Στο κοινοβούλιο που στήθηκε στο κατεχόμενο Ιράκ, πάνω από 100 βουλευτές υποστηρίζουν την άμεση αποχώρηση των κατακτητών. Οι προεδρικές εκλογές που έγιναν στο Ιράν, χωρίς αμερικάνικη «βοήθεια», έφεραν στην εξουσία τον Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, τον πιο «αντι-αμερικανό» από όλους τους υποψήφιους.
Η νίκη της Χαμάς βαθαίνει ακόμη περισσότερο αυτήν την κρίση, καθώς αναγκάζει τους ιμπεριαλιστές να αρνηθούν ανοιχτά ένα δημοκρατικό αποτέλεσμα.
Η εξέλιξη πρέπει να κατανοηθεί σε συνδυασμό με την κρίση της κατοχής στο Ιράκ. Αν το Ιράκ είχε ομαλοποιηθεί, αν ο κατοχικός στρατός μπορούσε να αποχωρήσει αφήνοντας πίσω του μια έμπιστη κυβέρνηση με το δικό της στρατό, τα πράγματα θα ήταν δύσκολα για την παλαιστινιακή Ιντιφάντα. Διακόσιες χιλιάδες στρατιώτες όμως βρίσκονται βαλτωμένοι στο Ιράκ και αυτή η αστάθεια ανοίγει δυνατότητες δράσης σε όλη τη Μέση Ανατολή. Τώρα η νίκη της Χαμάς δείχνει στον Μπους ότι όχι μόνο το Ιράκ δεν μπορεί να σταθεροποιήσει, αλλά ούτε την Παλαιστίνη.
Το επόμενο διάστημα θα δούμε τι μορφές θα πάρουν συγκεκριμένα οι πιέσεις και οι απειλές των ΗΠΑ, της ΕΕ και του Ισραήλ. Η Αριστερά χρειάζεται να είναι έτοιμη να υποστηρίξει άνευ όρων τη Χαμάς, ως επιλογή των Παλαιστίνιων, απέναντι σε όλες τις υποκρισίες και τις βαρβαρότητες.
Δεν αποδεχόμαστε το χαρακτηρισμό της «τρομοκρατικής οργάνωσης». Η Χαμάς είναι κομμάτι ενός εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος που παλεύει ενάντια στην πιο σκληρή κατοχή και έχει όλο το δίκιο με το μέρος της να χρησιμοποιεί όλα τα μέσα ο' αυτόν τον αγώνα.
Το Ισραήλ είναι ένα κράτος τρομοκράτης. Εχει στην κατοχή του 100-200 πυρηνικές κεφαλές. Είχε 20 χρονιά φυλακισμένο τον επιστήμονα που αποκάλυψε το πυρηνικό του πρόγραμμα. Τόσος ντόρος έγινε για την αποχώρηση της Βόρειας Κορέας από την Συνθήκη για τα Πυρηνικά Οπλα. Ομως το Ισραήλ δεν υπέγραψε ποτέ αυτή τη συνθήκη. Είναι μία από τις λίγες χώρες που δεν έχουν υπογράψει συνθήκες για βιολογικά όπλα, ενώ δεν δίνει αναφορές για χημικά όπλα. Με λίγα λόγια, είναι ο μοναδικός κάτοχος Οπλων Μαζικής Καταστροφής στην περιοχή.
Το Ισραήλ έχει δολοφονήσει στελέχη της Χαμάς όχι μόνο στην Παλαιστίνη αλλά και στη Συρία και το Λίβανο. Η Χαμάς δεν έχει κάνει ποτέ ένοπλη ενέργεια εκτός Παλαιστίνης.
θα είναι προκλητικό ο Καραμανλής και οι άλλοι ηγέτες της ΕΕ να αρνηθούν τις διπλωματικές αντιπροσωπείες της νέας κυβέρνησης που θα σχηματίσει η Χαμάς. Οι εκπρόσωποι των Παλαιστίνιων είναι καλοδεχούμενοι. Η πρεσβεία του Ισραήλ είναι αυτή που πρέπει να κλείσει.
Η νίκη της Χαμάς δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας ξαφνικής «ισλαμοποίησης» της παλαιστινιακής κοινωνίας. Πριν από 9 μήνες, στις εκλογές για ανάδειξη Προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής, όπου η Χαμάς δε συμμετείχε, ο Μουσταφά Μπαργούθι είχε συγκεντρώσει 20%. Η πολιτική καταγωγή του Μπαργούθι είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα. Το κόμμα του Μπαργούθι τώρα πήρε μόλις 2,9%. Το δυναμικό της ριζοσπαστικοποίησης διοχετεύθηκε στα ψηφοδέλτια της Χαμάς. Οι ψηφοφόροι της Αριστεράς δεν έγιναν «ισλαμιστές» μέσα σε λίγους μήνες.
Η Χαμάς δεν κατέβηκε στις εκλογές με ισλαμιστικό μανιφέστο. Κατέβηκε με ένα πολιτικό πρόγραμμα κατά της διαφθοράς στην Παλαιστινιακή Αρχή και κατά της συμβιβαστικής στάσης στις διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ.
Στις αποσκευές της είχε τρία «παράσημα». Πρώτον, είχε πει Οχι στις συμφωνίες του Οσλο το 1993. Το Οσλο είχε δημιουργήσει ένα πολιτικό μόρφωμα που ονομάστηκε «Παλαιστινιακή Αρχή» με πρόεδρο τον Γιάσερ Αραφάτ. Αυτή η ιδιότυπη κυβέρνηση δεν είχε δικό της κράτος. Είχε μερικά κομματάκια γης στη Δυτική Οχθη και τη Γάζα, στα οποία είχε το δικαίωμα να υψώνει την Παλαιστινιακή σημαία. Είχε δικαίωμα να διαχειρίζεται την οικονομική βοήθεια που έστελναν οι Μεγάλες Δυνάμεις αλλά είχε και την υποχρέωση να καταστέλει και να φυλακίζει τους Παλαιστίνιους αγωνιστές που δεν συμβιβάζονταν. Το αποτέλεσμα ήταν το ΑΕΠ στη Δυτική Οχθη και τη Γάζα να πέσει κατά 35% από το 1993 ως το 2000 και πολλά από τα χρήματα να καταλήγουν στις τσέπες αξιωματούχων του μηχανισμού. Την ίδια ώρα το Ισραήλ προχωρούσε ακάθεκτο στην αύξηση των εποικισμών. Το 1993 υπήρχαν περίπου 245.000 έποικοι. Σήμερα πλησιάζουν τους 450.000.
Ολοι παραδέχονται πως ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της Χαμάς είναι πως είναι «καθαρή». Δεν αναμίχθηκε ποτέ στα σκάνδαλα που λέρωναν την Παλαιστινιακή Αρχή. Αντίθετα προχώρησε το δικό της πρόγραμμα κοινωνικών έργων για να καλύψει βασικές ανάγκες. Το δίκτυο της Χαμάς στήριξε παιδικούς σταθμούς, σχολεία, Πανεπιστήμια, υποτροφίες για σπουδές Παλαιστίνιων στο εξωτερικό. Οργάνωσε την υποστήριξη για τους φτωχούς αλλά και για τα θύματα της ισραηλινής βίας. Επιπλέον, προώθησε τη δημιουργία λαϊκών επιτροπών για τη διαχείριση των χρημάτων. Οργανωμένος κόσμος που αποφασίζει τι, πού, και πότε θα δημιουργηθεί σημαίνει από τη μία ότι αποφεύγεται η διαφθορά. Σήμανε όμως και κάτι περισσότερο. Τα δίκτυα της Χαμάς έγιναν κέντρο οργάνωσης της ριζοσπαστικοποίησης της νεολαίας.
Ετσι, όταν ξέσπασε η 2η Ιντιφάντα το 2000, στη Χαμάς βρισκόταν ένα μεγάλο μέρος των μαχητών που ήταν πρόθυμοι να μπουν στην πρώτη γραμμή του αγώνα, να φτάσουν να γίνουν μέχρι και μάρτυρες, κάνοντας επιθέσεις αυτοκτονίας. Αυτό έγινε το τρίτο ατού της Χαμάς. Εδωσε μάχες στη διάρκεια της 2ης Ιντιφάντα, γι' αυτό και βρέθηκε στο στόχαστρο του Ισραήλ.
Τον περασμένο Αύγουστο το Ισραήλ απέσυρε τους εποίκους και το στρατό από τη Λωρίδα της Γάζας. Από τη μεριά των ΗΠΑ που πίεσαν γι' αυτήν την αποχώρηση, δινόταν σαν «δώρο» στην Παλαιστινιακή Αρχή, για να ενισχύσουν τον Μαχμούντ Αμπάς, εν όψει και των εκλογών. Ομως ήταν η Χαμάς η οργάνωση που βγήκε ανοιχτά
και πανηγύρισε, διεκδικώντας την αποχώρηση ως δικό της κατόρθωμα. Και ήταν όντως ένα κατόρθωμα της Αντίστασης, μιας και το Ισραήλ δεν μπορούσε πλέον να διαθέτει δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες για να προστατεύει 9.000 εποίκους σε μια θάλασσα 1,5 εκατομμυρίου Παλαιστίνιων. Η αποχώρηση από τη Γάζα θεωρήθηκε η πρώτη αποχώρηση του Ισραήλ από παλαιστινιακά εδάφη στην ιστορία.
Στην πραγματικότητα, η Χαμάς δεν είναι ριζικά διαφορετική από τις υπόλοιπες παλαιστινιακές οργανώσεις. Το γεγονός ότι έχει και θρησκευτικά χαρακτηριστικά είναι ζήτημα μορφής, όχι ουσίας. Πολλά εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα σε όλο τον κόσμο είχαν και θρησκευτικά γνωρίσματα.
Το γεγονός ότι δεν είναι διαφορετική σημαίνει ότι κουβαλά και τις αντιφάσεις όλων των παλαιστινιακών οργανώσεων.
Η Χαμάς βλέπει όπως και οι υπόλοιπες τη λύση του Παλαιστινιακού στο στενό πλαίσιο των συνόρων της Παλαιστίνης. Ομως όσο ισχυρή και αν είναι η παλαιστινιακή αντίσταση δεν μπορεί να διαλύσει το κράτος του Ισραήλ. Για να διαλυθεί το Ισραήλ χρειάζονται συνολικές κοινωνικές ανατροπές στη Μέση Ανατολή.
Το παλαιστινιακό κίνημα έπαιξε ιστορικά το ρόλο του πυροδότη για τέτοιες ανατροπές. Μετά το 1967 όταν η Αίγυπτος, η Ιορδανία και η Συρία ηττήθηκαν ταυτόχρονα από το Ισραήλ, οι Παλαιστίνιοι μαχητές συσπείρωσαν τις ελπίδες των απλών ανθρώπων όλης της Μέσης Ανατολής. Και όχι μόνο τις ελπίδες. Στην Ιορδανία όπου ο περισσότερος από τον μισό πληθυσμό ήταν Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, οι νεολαίοι έπαιρναν τα όπλα και εντάσσονταν στην Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) όχι μόνο γιατί ήθελαν να παλέψουν το Ισραήλ αλλά γιατί ήθελαν να ξεφορτωθούν το σάπιο καθεστώς του βασιλιά Χουσεϊν.
Κάποια χρόνια νωρίτερα, οι Παλαιστίνιοι που είχαν καταφύγει στη Σαουδική Αραβία ήταν οι πρώτοι που δημιούργησαν συνδικάτα και έκαναν τις πρώτες απεργίες στο πετρέλαιο.
Ομως η ηγεσία της PLO είχε ως βασική αρχή τη μη-επέμβαση στα εσωτερικά των αραβικών κρατών. Η Φατάχ (η μεγαλύτερη οργάνωση της PLO), θεωρούσε πως δίνοντας υπόσχεση για μη-επέμβαση θα μπορούσε να εξασφαλίζει τη στήριξη των καθεστώτων στον παλαιστινιακό αγώνα. Ετσι το Παλαιστιανιακό κίνημα δενόταν χειροπόδαρα. Για να νικήσει καλόπιανε καθεστώτα που αν δεν ανατρέπονταν δεν μπορούσε να νικήσει.
Η οικονομική στήριξη από την πλευρά των καθεστώτων ήταν η πιο εύκολη λύση. Εδιναν λεφτά στους Παλαιστίνιους για να σιγουρέψουν ότι τα όπλα τους θα στρέφονταν μόνο κατά του Ισραήλ και ποτέ κατά των ίδιων. Σαουδική Αραβία, Κουβέιτ, Λιβύη, Εμιράτα, Ιράκ, έδιναν χρήματα στην PLO για να την ελέγχουν. Δεν ήταν πάντα ήρεμες οι σχέσεις. Ο Χουσεϊν της Ιορδανίας ένιωσε τόσο καυτή την ανάσα των Παλαιστίνιων όταν η PLO κήρυξε γενική απεργία το 1970 ώστε έστειλε το στρατό να σφάξει χιλιάδες Παλαιστίνιους μαχητές και να διαλύσει το στρατηγείο της οργάνωσης.
Υπήρξαν αριστερές κριτικές μέσα στην PLO που κατήγγειλαν την εξάρτηση της οργάνωσης από τα καθεστώτα. Ετσι δημιουργήθηκαν οργανώσεις όπως το Λαϊκό και το Δημοκρατικό Μέτωπο. Ομως η αντιπρόταση τους απέναντι στην εξάρτηση από τα καθεστώτα ήταν να τα αγνοούν. Πρότειναν «λαϊκό πόλεμο» και μαζικό αντάρτικο στη Δυτική Οχθη. Τα πρότυπα της Κίνας, του Βιετνάμ και της Αλγερίας που τους επηρέαζαν δεν είχαν όμως καμιά πρακτική εφαρμογή στην Παλαιστίνη.
Ολα αυτά τα αδιέξοδα οδήγησαν τη Φατάχ και τις αριστερές οργανώσεις σε προσαρμογή του οράματος τους για απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Μιας και δεν υπήρχε ελπίδα από τα καθεστώτα, άρχισαν να εγκαταλείπουν την προοπτική της απελευθέρωσης ολόκληρης της Παλαιστίνης και διατύπωσαν προτάσεις για «δύο κράτη», για τη δημιουργία δηλαδή ενός μικρού παλαιστινιακού κράτους δίπλα στο Ισραήλ.
Η Χαμάς σήμερα συγκεντρώνει όλες αυτές τις αντιφάσεις. Από τη μία διεκδικεί ότι θα αναπληρώσει όση βοήθεια κόψει η Δύση με ενίσχυση από τις χώρες του Κόλπου και από τη δραστηριότητα των Αδελφών Μουσουλμάνων σε άλλες χώρες. Από την άλλη υποστηρίζει τη συνέχιση του αγώνα κατά του Ισραήλ στη Δυτική Οχθη και τη Γάζα. Ταυτόχρονα δηλώνει διατεθειμένη να κηρύξει εκεχειρία αν το Ισραήλ σταματήσει τις επιθέσεις.
Εχει δίκιο να στηρίζει τη διάλυση του Ισραήλ, όμως δεν έχει να προτείνει ένα δρόμο για την κλιμάκωση της μάχης και την υλοποίηση αυτού του στόχου.
Λίγη καλύτερη διαχείριση του χρήματος που θα στέλνει η Σαουδική Αραβία δεν θα διαλύσει το Ισραήλ. Ούτε θα λύσει κανένα από τα προβλήματα των Παλαιστίνιων. Το 44% των παιδιών στην Παλαιστίνη πάσχουν από αναιμία. Δεν φταίει απλά η διαφθορά της Παλαιστινιακής Αρχής γι' αυτό το έγκλημα. Ενοχος είναι το Ισραήλ.
Το σίγουρο είναι ότι η νίκη της Χαμάς δίνει αυτοπεποίθηση στους Παλαιστίνιους να συνεχίσουν την Ιντιφάντα, αλλά και στους εργάτες της Μέσης Ανατολής να παλέψουν ενάντια στα δικά τους καθεστώτα. Γι' αυτό και έχει προκαλέσει τέτοιο πανικό στους ισχυρούς. Για να το καταφέρουν όμως, χρειάζονται τη συμπαράσταση όλων μας.
Το αντιπολεμικό κίνημα έχει καθήκον να υπερασπιστεί τους εκλεγμένους εκπροσώπους του παλαιστινιακού κινήματος από όλες τις επιθέσεις και τις συκοφαντίες. Είναι απαραίτητο το παγκόσμιο συλλαλητήριο στις 18 Μάρτη να έχει στην πρώτη γραμμή το σύνθημα: Κάτω τα χέρια από την Ιντιφάντα.