Άρθρο
Επισκόπηση περιοδικού τύπου

Εξώφυλλο του τευχους 95

Οι απεργοί που θα διαδηλώνουν ενάντια στο νέο Μνημόνιο έξω από τη Βουλή στις 7 Νοέμβρη θα έχουν την τύχη να τιμήσουν στο δρόμο τη σημαντικότερη στιγμή στην ιστορία του επαναστατικού κινήματος: την κατάληψη της εξουσίας από τη ρωσική εργατική τάξη, που πραγματοποιήθηκε με την ανατροπή της κυβέρνησης Κερένσκι και την πτώση των Χειμερινών Ανακτόρων το βράδυ της 7ης Νοέμβρη (25 Οκτώβρη με το παλιό ημερολόγιο) 1917. Στην επέτειο αυτή είναι αφιερωμένος ο τόμος της Μαρξιστικής Σκέψης (τμ. 7, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2012) που μόλις κυκλοφόρησε στα βιβλιοπωλεία.

Το αφιέρωμα της Μαρξιστικής Σκέψης είναι ξεχωριστό, όχι μόνο γιατί περιέχει κείμενα των πρωταγωνιστών της Επανάστασης (του Τρότσκι, του Μπουχάριν, του Ζινόβιεφ, του Λουνατσάρσκι, της Τσέτκιν). Κυρίως, αυτό που κάνει το αφιέρωμα να ξεχωρίζει είναι τα κείμενα δημοσιογράφων, ακτιβιστών, συγγραφέων, κλπ, που επισκέφτηκαν τη Ρωσία τους μήνες της επανάστασης και μας δίνουν από πρώτο χέρι μαρτυρίες, κυριολεκτικά μέσα από τη φωτιά της μάχης. Το κλασικότερο κείμενο – που είναι και το πιο γνωστό ντοκουμέντο της Ρώσικης Επανάστασης – είναι αυτό του αμερικάνου δημοσιογράφου Τζον Ριντ, με τίτλο “Δέκα Μέρες που Συγκλόνισαν τον Κόσμο”. Αυτό που δεν είναι τόσο γνωστό είναι ότι τέτοιες πρωτότυπες πηγές υπάρχουν δεκάδες, παραμένουν ωστόσο αμετάφραστες στα ελληνικά και γι’ αυτό παντελώς άγνωστες. 

Το αφιέρωμα μας εισάγει σε αυτές τις πρωτότυπες πηγές: αναφέρουμε ενδεικτικά τα κείμενα του Τζον Ριντ, της αμερικανίδας δημοσιογράφου Μπέσι Μπίτι, του αμερικάνου σοσιαλιστή Άλμπερτ Ρις Ουίλιαμς, του Γάλλου αναρχοσυνδικαλιστή και μετέπειτα κομμουνιστή Αλφρέντ Ροσμέρ, του επικεφαλής του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού Ρέιμοντ Ρόμπινς, του βρετανού σοσιαλιστή δημοσιογράφου Μόργκαν Φίλιπς Πράις, του Βικτόρ Σερζ και πολλών άλλων. Μέσα από τα κείμενα, αναβλύζει το κίνημα των επαναστατημένων μαζών, η έκρηξη της αυτενέργειάς τους, η σημασία του κόμματος των Μπολσεβίκων και των ηγετών του, του Λένιν και του Τρότσκι, στην επιτυχία της επανάστασης, ταυτόχρονα με τις πρώτες αποφάσεις της για το χτίσιμο μιας κοινωνίας εργατικού ελέγχου.

Ταυτόχρονα με τις μαρτυρίες αυτές, το αφιέρωμα εμπλουτίζεται από κείμενα αντιπάλων της επανάστασης, από εκθέσεις του Βρετανικού Κοινοβουλίου και της “επιτροπής Όβερμαν” (γερουσιαστή του Αμερικανικού Κονγκρέσου) μέχρι αντικομμουνιστικούς λίβελους, όπως αυτόν του ρώσου εμιγκρέ Πιτιρίμ Σορόκιν. Συνολικά πρόκειται για μια πολύ αξιόλογη δουλειά: το εισαγωγικό κείμενο του αφιερώματος υπογράφει ο Χρήστος Κεφαλής.

Η αντιμέτωπιση του ρατσισμού και του φασισμού αποτελεί το θέμα όλο και περισσότερων παρεμβάσεων στο κίνημα και στη δημόσια συζήτηση. Η επιθεώρηση πολιτισμού Ένεκεν (τεύχος 24, Απρίλιος-Ιούνιος 2012) περιέχει τρία σχετικά άρθρα: του Enzo Traverso με τίτλο “Η φάμπρικα του μίσους – Εθνικισμός και ξενοφοβία στην Ευρώπη” με μια καλοδεχούμενη έμφαση στη μάχη κατά της ισλαμοφοβίας, καθώς και των Γιώργου Μητραλιά και Κώστα Μαραγκού για την πάλη ενάντια στο φασισμό με αφορμή την άνοδο της Χρυσής Αυγής. 

Στο πολιτιστικό κομμάτι, που καταλαμβάνει και τη μερίδα του λέοντος, εκτός από την κινηματογραφική κριτική της Δήμητρας Κυρίλλου (“Από το Λιμάνι της Χάβρης στα Χιόνια του Κιλιμάντζαρο”), θα σταθούμε σε ένα ποιητικό στιγμιότυπο του περιοδικού. Πρόκειται για τη δημοσίευση του ποιήματος του Πιερ Πάολο Παζολίνι “Το ΚΚΙ στους νέους” (σε μετάφραση της Ελένης Κοσμά). Μια αιματοβαμμένη σύγκρουση Ιταλών αριστερών φοιτητών με τις δυνάμεις καταστολής τον Μάρτη του 1968 στην πλατεία Valle Giulia, γίνεται αφορμή για μια δημόσια παρέμβαση του Παζολίνι στην οποία αποκαλεί τους φοιτητές “αστούς βουτυρομπεμπέδες”, σε αντίθεση με τους αστυνομικούς “που είναι παιδιά φτωχών ανθρώπων”. Πέραν από τις ιδιοτροπίες του Παζολίνι, η άποψη αυτή απηχούσε την πολιτική γραμμή του ΚΚ Ιταλίας απέναντι στο ριζοσπαστισμό του “Μάη του 1968” και αποτελούσε προάγγελο της ταξικής συνεργασίας και του “ιστορικού συμβιβασμού” του ευρωκομμουνιστή Μπερλινγκουέρ λίγα χρόνια μετά. Για πολλούς λόγους, η ιστορία του ιταλικού κινήματος τη δεκαετία 1968-1978 είναι πολλαπλά χρήσιμη στο ελληνικό κίνημα σήμερα. Στην ιστορία αυτή θα χρειαστεί να επανέλθουμε αναλυτικότερα από τις στήλες του περιοδικού μας.