Άρθρο
Βαλκανική Συνεργασία

Αντιπολεμικό Συλλαλητήριο στην Αθήνα, 22/03

Συνέντευξη με τους Ματία Μεντένιτσα (Σερβία), Μαρία-Ολγα ΖίσιτςΜογκμπόλου(Σερβία), Αλεξάνταρ Κοβατσέφσκι (Μακεδονία), Αλεξάνταρ Μίτσοφ (Μακεδονία), Μαρία Σπά­­σιτς (Σερβία),  Ζντράβκο Σαβέσκι (Μακεδονία), Νιλουφέρ Ουργκού Ταλάι (Τουρκία)

Πώς σας φάνηκε η Βαλκανική Σύσκεψη;

Νιλουφέρ: Ηταν πολύ επιτυχημένη εκδήλωση. Είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε ανθρώπους από όλα τα Βαλκάνια, όπως και από χώρες της Ανατολής, το Λίβανο, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν και να συντονιστούμε για τα επόμενα βήματα.

Ματία: Ηταν πολύ χρήσιμο οτι συνδεθήκαμε όλοι, από το Λίβανο ως τη Γερμανία. Ιδιαίτερα για μας από τη Σερβία, ήταν ακόμη σημαντικότερο, διότι σε εμάς δεν υπήρχε μεγάλο κίνημα ενάντια στον “πόλεμο κατά της τρομοκρατίας” και μας είναι απαραίτητο ότι μοιραστήκαμε εμπειρίες από αλλες χώρες. Ιδιαίτερα η εμπειρία των συντρόφων από την Τσεχία μας προσέφερε μια καλύτερη αντίληψη για το πώς οργανώνονται τα πράγματα στην πράξη.

Αλεξάνταρ Κ: Οι επαφές που κάναμε με κινήματα από τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη ηταν πολύ σημαντικό βήμα για μας, στην προσπάθεια για οικοδόμηση αντιπολεμικών πρωτοβουλιών.

Μαρία Σ: Η παγκόσμια διάσταση του αγώνα δίνει ακόμη μεγαλύτερο νόημα σε αυτά που οργανώνουμε μέσα σε κάθε χώρα ξεχωριστά.

 

Ποια είναι τα επόμενα βήματα που οργανώνετε;

Νιλουφέρ: Εμείς στο BAK, έχουμε μπροστά μας τρεις καμπάνιες. Η πρώτη την οποία συνεχίζουμε από το 2005, είναι για να κλείσει η αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ. Το Ιντσιρλίκ είναι πολύ σημαντική βάση για τις ΗΠΑ. Βρίσκεται πολύ κοντά στο Ιράκ, το Ιράν και το Αφγανιστάν. Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952 και πάντα συμμετέχει σε όλους τους πολέμους των ΗΠΑ. Την 1η Μάρτη του 2003 η μεγάλη διαδήλωση έξω από το τουρκικό κοινοβούλιο δεν επέτρεψε στον Ερντογάν να δώσει άδεια στα αμερικάνικα στρατεύματα να περάσουν μέσω Τουρκίας για να εισβάλουν στο Ιράκ. Ωστόσο πάρα πολλά αεροσκάφη απογειώθηκαν από τη βάση του Ιντσιρλίκ. Τώρα το Ιντσιρλίκ είναι το σημείο που ξεκουράζονται και ψυχαγωγούνται οι αμερικάνοι στρατιώτες που βρίσκονται στο Ιράκ. Περνούν από εκεί πριν γυρίσουν στην Αμερική ή σε κάποια άλλη βάση της Ευρώπης. Ετσι το Ιντσιρλίκ συνεχίζει να βοηθά την κατοχή του Ιράκ.

Η δεύτερη καμπάνια μας είναι το “Οχι στο ΝΑΤΟ. Οχι στον πόλεμο” που θα κορυφωθεί τον Απρίλη για τα 60 χρόνια του ΝΑΤΟ και την κινητοποίηση στο Στρασβούργο.

Και η τρίτη είναι ενάντια στις δαπάνες για τους εξοπλισμούς. “Δεν θέλουμε προϋπολογισμό πολέμου” είναι το σύνθημά μας. Εχουν γίνει ήδη μεγάλες διαδηλώσεις οργανωμένες από τα συνδικάτα ενάντια στις δαπάνες για εξοπλισμούς, στις οποίες πήρε μέρος και το BAK. Στην Αγκυρα, η διαδήλωση είχε περισσότερους από 100 χιλιάδες ανθρώπους. 

Για τον Απρίλη προετοιμάζουμε μια μεγάλη διαδήλωση στην Ιστανμπουλ. Θα στείλουμε και αντιπροσωπεία στο Στρασβούργο, όμως στη Γερμανία και τη Γαλλία υπάρχουν πολλοί Τούρκοι με τους οποίους έχουμε πολιτικές σχέσεις και θα διαδηλώσουν με τα πανό του BAK.

Μαρία Σ: Εμείς θα επικεντρώσουμε στην ανάπτυξη της δράσης μας μέσα στη Σερβία. Κλείνουν 10 χρόνια από τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ ενάντια στη Σερβία και μας δίνουν ευκαιρία να δυναμώσουμε το κίνημα. Πρέπει να αξιοποιήσουμε το γενικό αντι-νατοϊκό αίσθημα που υπάρχει έντονα στη Σερβία για να το πολιτικοποιήσουμε και να βοηθήσουμε τον κόσμο να συνδέσει την εμπειρία του '99 με τη σημερινή πραγματικότητα.

Ζντράβκο: Εμείς θα προσπαθήσουμε να ενισχύσουμε τους δεσμούς μεταξύ των οργανώσεων που αποτελούν το αντι-μιλιταριστικό δίκτυο στη Μακεδονία. Η βασική καμπάνια είναι για την επιστροφή των μακεδόνων φαντάρων από το Αφγανιστάν. Ο στόχος είναι, πέρα από όσους θα πάνε στο Στρασβούργο, να έχουμε τον Απρίλη μια διαδήλωση στα Σκόπια μεγαλύτερη από όλες όσες κάναμε το 2008.

 

Δέκα χρόνια συμπληρώνονται το 2009 από τον πόλεμο του ΝΑΤΟ στη Σερβία. 

Τι επίδραση έχει αυτό σήμερα;

Μαρία Σ: Η εμπειρία των βομβαρδισμών του '99 είναι η βασική αιτία για το τεράστιο αντι-ΝΑΤΟϊκό αίσθημα που υπάρχει στη Σερβία. Ολοι θυμουνται τι σημαίνει ΗΠΑ και ΝΑΤΟ.

Ματία: Το πρόβλημα είναι ότι αυτό το αίσθημα διοχετεύεται κυρίως μέσω του εθνικισμού όλα αυτά τα χρόνια. Σήμερα όμως βρισκόμαστε σε διαφορετική φάση, διότι ο εθνικισμός στη Σερβία βρίσκεται σε υποχώρηση. Σε συνδυασμό με το ότι υπάρχει έλλειψη ταξικής πολιτικής, αλλά και με τη διεθνή οικονομική κρίση και τον τρόπο που έχει πλήξει τη Σερβία, πιστεύω ότι βρισκόμαστε μπροστά στην ευκαιρία να κάνουμε την αλλαγή. Να καταφέρουμε να στρέψουμε το αντι-Νατοϊκό αίσθημα προς τα αριστερά.

Διότι πλέον όλα τα επιχειρήματα είναι προς τη δική μας μεριά. Το θέμα είναι να βρούμε τρόπους, στην πράξη, να γίνει αυτή η στροφή. Το βασικό όμως είναι ότι τώρα υπάρχουν ευκαιρίες.

Μαρία-Ολγα: Είναι λογικό να υπάρχει αντι-ΝΑΤΟ αισθημα μετά τον πόλεμο του '99 και μίσος για τη βάση στο Κόσοβο. Και καταλαβαίνουμε πως αυτό καταφέρνει να διοχετεύεται κυρίως μέσω του εθνικισμού: η Σερβία δεν συμμετέχει στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας ούτε έχει στρατεύματα στο Ιράκ η το Αφγανιστάν. Ομως έτσι, αφήνεται έξω το ζήτημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και οι καλές σχέσεις που αναπτύσσονται, λες και είναι κατι διαφορετικό.

Ζντράβκο: Οι βομβαρδισμοί του 1999 είχαν μεγάλο αντίκτυπο και στη Μακεδονία. Η διαφορά είναι ότι εμείς είμαστε μια εθνικά ετερογενής χώρα. Οι Αλβανοί ήταν περισσότερο πιθανό να υποστηρίζουν το ΝΑΤΟ και τον πόλεμο, πιστεύοντας ότι απελευθερώνεται το Κόσοβο από το Μιλόσεβιτς. Οι περισσότεροι Μακεδόνες ήταν ενάντια στην επέμβαση του ΝΑΤΟ. Πολύς κόσμος στη Μακεδονία ήταν όμως ενάντια στον πόλεμο, όχι για εθνικούς λόγους αλλά γιατί ήταν μια ιμπεριαλιστική επέμβαση.

Αλεξάνταρ Κ: Παρά την εμπειρία του '99, η σημερινή νεοφιλελευθερη κυβέρνηση πιέζει για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Το ίδιο έκανε και η προηγούμενη κυβέρνηση. Η προσπάθειά τους έχει ως στήριγμα το ότι το 80% του πληθυσμού δηλώνει υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ. Ομως υπάρχει εξήγηση. Η Μακεδονία είναι πολύ φτωχή χώρα και ο κόσμος πιστεύει ότι αν ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, θα βελτιωθεί η οικονομία. Η φτώχεια και η ανεργία εχει οδηγήσει σε αυτή την κατάσταση, όχι η πραγματική υποστήριξη του κόσμου στο ΝΑΤΟ.

 

Συνδέεται το αντιπολεμικό κίνημα στη χώρα σας με αλλα κοινωνικά κινήματα;

Νιλουφέρ: Το αντιπολεμικό κίνημα μας έχει δώσει την δυνατότητα να έρθουμε σε επαφή και να συνδεθούμε με μεγάλο εύρος κινημάτων. Το ΝΑΤΟ έχει πολλές πλευρές: πόλεμος, βομβαρδισμοί, πυρηνικός κίνδυνος, θάνατος. Ομως την ίδια στιγμή σημαίνει Gladio, παράνομες σχέσεις μεταξύ πολιτικών, αξιωματικών και αστυνομικών. Σημαίνει παρέμβαση στη δημοκρατική ζωή. Και όταν διακόπτεται η δημοκρατική ζωή, δεν μπορείς να έχεις πολιτική δράση, να σκεφτείς, να μιλήσεις, να γράψεις. ΝΑΤΟ σημαίνει απειλές και παρενοχλήσεις κατά των γυναικών. Μέσα σε αυτή την καμπάνια έχουμε αναπτύξει σχέσεις με γυναικείες οργανώσεις, όπως και με περιβαλλοντικές οργανώσεις, διότι οι νατοϊκές βάσεις σημαίνουν εκτός των άλλων, ρύπανση.

Ετσι η καμπανια “Οχι στο ΝΑΤΟ”, είναι μια ευκαιρία να έρθουν κοντά και να συντονιστούν πολλά τμήματα του κινήματος, πολλές κοινωνικές και πολιτικές οργανώσεις.

Μαρία Σ: Η σύνδεση είναι πολύ σημαντική. Πολλοί στη Σερβία ισχυρίζονται ότι το αντι-νατοϊκό και το αντι-πολεμικό δεν καίνε ως ζητήματα, επειδή υπάρχει τόσο μεγάλη ανεργία και τέτοια φτώχεια. Ομως η φτώχεια έχει έρθει μέσα από τις πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού, μέσα από την κρίση του καπιταλισμού που γεννάει και φτώχεια και πόλεμο. Το αντιπολεμικό κίνημα στη Σερβία πρέπει να κάνει διαρκώς αυτή τη σύνδεση για να εκφράσει τους εργάτες και τον φτωχό κόσμο που δεν μπορούν να βρουν λύση από τους εθνικιστές. Οι πιο σημαντικές μάχες αυτή την περίδο στη Σερβία είναι ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις εργοστασίων και ενάντια στα δίδακτρα στα Πανεπιστήμια.

Ματία: Η Σερβία έχει μια σύντομη εμπειρία νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, αφού ήταν χώρα κρατικού καπιταλισμού. Μέσα σε αυτά τα λίγα χρόνια έχει προβληθεί μια εξιδανικευμένη εικόνα της ΕΕ. Δεν μας λένε τίποτα για τους αγώνες που γίνονται στην Ευρώπη είτε είναι εργατικοί, είτε ενάντια στον πόλεμο. Μέσα από αυτήν την προπαγάνδα θέλησαν να διαχωρίσουν τον καπιταλισμό από τον ιμπεριαλισμό, να μας πουν ότι ο καπιταλισμός είναι καλός ανεξάρτητα από τα εγκλήματα του ιμπεριαλισμού. Το αντιπολεμικό κίνημα έχει να παίξει ρόλο και για να διαλύσει αυτή τη βιτρίνα.

Αλεξάνταρ Μ.: Η ουσία του αντιπολεμικού κινήματος είναι ότι είναι κοινωνικό κίνημα. Οπως είμαστε ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς είμαστε και ενάντια στον ανταγωνισμό γενικά, ιδιαίτερα στο οικονομικό επίπεδο που φέρνει μια σειρά καταστροφές. Ο ανταγωνισμός είναι αντίθετος στην ανθρώπινη φύση. Στις κινητοποιήσεις μας ενάντια στο ΝΑΤΟ, πάντα τονίζουμε ότι τα λεφτά για τον πόλεμο θα μπορούσαν να πάνε για χρήσιμα πράγματα στην κοινωνία. Στα Βαλκάνια μαζί με τον πόλεμο, παλεύουμε και ενάντια στον εθνικισμό.

Ζντράβκο: Ο αγώνας ενάντια στον εθνικισμό και ο αγώνας ενάντια στο μιλιταρισμό είναι βαθειά συνδεδεμένοι. Για παράδειγμα στην ελληνο-μακεδονική διαμάχη, ο κόσμος αναγκάζεται να είναι υπέρ του ΝΑΤΟ και υπέρ του μιλιταρισμού επειδή φοβούνται το γείτονά τους. Αν μάθουν ότι στην γειτονική χώρα έχουν φίλους και όχι εχθρούς, τότε θα υποχωρήσει ο εθνικισμός και θα αλλάξει η άποψη για την αναγκαιότητα του ΝΑΤΟ. Πιθανώς, στην ελληνική πλευρά, συμβαίνει το αντίστοιχο. Χρησιμοποιούν το εθνικιστικό επιχείρημα για να πουν ότι χρειάζεται ενίσχυση του στρατού και της αμυνας.

Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι η Δημοκρατία της Μακεδονίας και η νεοφιλελευθερη/εθνικιστική της κυβέρνηση δεν έχει προβληματα με το ελληνικό κεφάλαιο. Ενα διυλιστήριο πετρελαίου που ανήκει σε ελληνική εταιρεία δεν έχει βάλει φίλτρα για το θειάφι, για να μην μειωθούν τα κέρδη του. Οι κάτοικοι χωριών κοντά στα Σκόπια διαδηλώνουν ενάντια στο εργοστάσιο και ζητάνε να βάλει φίλτρα. Η κυβέρνηση της Μακεδονίας λέει ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Είναι εθνικιστές για το όνομα αλλά φίλοι με το ελληνικό κεφάλαιο. Αυτός είναι ακόμη ένας λόγος γα συνεργασία μεταξύ των αντιεθνικιστών στις δύο χώρες. Οι καπιταλιστές συνεργάζονται. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και εμείς.

Ματία: Το πιο δύσκολο θέμα στη Σερβία είναι το Κόσοβο. Η πλειοψηφία, και στο “δημοκρατικό” μπλοκ και στο εθνικιστικό μπλοκ, είναι ενάντια στην ανεξαρτησία του Κοσόβου, από εθνικιστική άποψη. Εμείς θεωρούμε ότι με δεδομένη τη θέση που είχε ο αλβανικός πληθυσμός στο Κόσοβο την εποχή της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας του Μιλόσεβιτς, η πρώτη κίνηση πρέπει να γίνει από τη σέρβικη πλευρά, ώστε να στηριχθούν όλες οι προοδευτικές δυνάμεις που υπάρχουν στο Κόσοβο. Για να δείξουμε ότι υπάρχουν ανθρωποι στη Σερβία που δεν είναι εναντίον των Αλβανών που δεν αρνούνται την αυτοδιάθεση των Αλβανών. Και έτσι να είμαστε σε θέση να πούμε στους Κοσοβάρους: μπορεί να μην είσαστε υπό σερβικό έλεγχο τώρα αλλά είσε η μεγαλύτερη αμερικάνικη βάση, είστε ακόμη άνεργοι, δεν έχετε ούτε αρκετά τρόφιμα για την επιβίωση και ζείτε σε μια χώρα με διαρκή έλλειψη ηλεκτρισμού.

Κάνοντας την πρώτη κίνηση επαναπροσέγγισης, είναι που μπορούμε να κινητοποιήσουμε τους προοδευτικούς στο Κόσοβο και να αναπτυχθούν διεθνιστικοί δεσμοί. Το ίδιο ισχύει ως προς την Κροατία. Συνεχίζει να σιγοβράζει η ένταση μεταξύ των δύο χωρών και το αντιπολεμικό κίνημα έχει ρόλο να παίξει στη διεθνιστική αλληλεγγύη. Εχουμε πολύ καλές σχέσεις με ομάδες του αντιπολεμικού κινήματος στην Κροατία και είνα κρίμα που για πρακτικούς λόγους δεν μπόρεσαν να έρθουν στην βαλκανική σύσκεψη.

Tη συνέντευξη πήρε ο Νίκος Λούντος