Δημήτρης Βλαντάς: Ημερολόγιο 1947-1949
Δημήτρης Βλαντάς: Ημερολόγιο 1947-1949
Τιμή: 14.40 ευρώ, 403 σελίδες,Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Ο Δημήτρης Βλαντάς ήταν ένα από τα ανώτατα στελέχη του ΚΚΕ στη διάρκεια του Εμφύλιου. Τον Δεκέμβρη του 1942 εκλέχτηκε στην ΚΕ του κόμματος και τον Σεπτέμβρη του 1947 αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου (τακτικό μέλος έγινε τον Γενάρη του 1949). Θα περίμενε κανείς η δημοσίευση του ημερολόγιου του από το 1947 μέχρι το 1949 να ρίξει περισσότερο φώς στις σκέψεις της ηγεσίας του ΚΚΕ καθώς ο εμφύλιος κλιμακώνονταν, τους διάφορους παράγοντες που επιρέασαν το σκεπτικό των αποφάσεων που πάρθηκαν στη διάρκειά του. Όμως, «άνθρακες ο θησαυρός».
Ο Βλαντάς ήταν ένα στέλεχος που έζησε την Αντίσταση από σχετικά ψηλή θέση και μετά την επιστροφή του Ζαχαριάδη το 1945 και το ξέσπασμα του Εμφύλιου ανήκε στον πολύ στενό πυρήνα των συνεργατών του.
Το 1956 όταν ο Ζαχαριάδης εκδιώκεται από την ηγεσία του ΚΚΕ ο Βλαντάς ακολουθεί τη μοίρα του «Μεγάλου Αρχηγού». Αργότερα, έγραψε μια σειρά βιβλία για τον Εμφύλιο με την αγωνία να φορτώσει το φταίξιμο για την ήττα στα «λάθη της κομματικής ηγεσίας» δηλαδή του Ζαχαριάδη που δεν «προετοίμασαν σωστά τον ένοπλο αγώνα».
Αυτή είναι και η μια (από τις ελαχιστότατες) πολιτικές κρίσεις που κάνει ο Βλαντάς στο Ημερολόγιο, στην τελευταία καταχώρηση 31/8/49, αμέσως μετά την ήττα του ΔΣΕ στο Βίτσι.
Το Ημερολόγιο ξεκινάει από τη μέρα που ο Βλαντάς ξεκινάει το ταξίδι του απ’την Αθήνα στο Βουνό, 14 Νοέμβρη 1947 και εξαντλείται στις περιγραφές για τις μάχες που έδωσε ο ΔΣΕ στο Γράμμο στο Βίτσι και σε κοντινές περιοχές. Τίποτα για το διάστημα πριν τον Νοέμβρη, την όξυνση της πολιτικής και κοινωνικής κρίσης μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, τη στάση του ΚΚΕ και την πολιτική που ακολουθούσε. Υπάρχουν κάποιες νύξεις για το ανεδαφικό των αποφάσεων που πάρθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα με την 3η Ολομέλεια της ΚΕ τον Σεπτέμβρη του 1947 που διακήρυξε «όλοι στ’ άρματα όλα για τα νίκη». Αυτές οι αποφάσεις κωδικοποιήθηκαν σε στρατιωτικούς στόχους στο περίφημο «Σχέδιο Λ» που πρόβλεπε αλματώδη ανάπτυξη του ΔΣΕ, εξασφάλιση χώρου στη Βόρειο Ελλάδα για να εγκατασταθεί η νέα Κυβέρνηση του Βουνού.
Τα κενά έρχεται να τα γεμίσει με τη δική του ερμηνεία ο Ν. Μαραντζίδης στις 71 σελίδες του Προλόγου και της Εισαγωγής. Ο Μαραντζίδης πελεκάει τα γεγονότα για να τα προσαρμόσει στην άποψή του. Ποια είναι αυτή; Εδώ και κάποια χρόνια μαζί με τον Σ. Καλύβα επιμένουν σε μια εκμοντερνισμένη θεωρία των «τριών γύρων» που είχε λανσάρει η Δεξιά στον Εμφύλιο και μετά. Με άλλα λόγια, η «κόκκινη τρομοκρατία» του ΕΑΜ και του ΚΚΕ προκάλεσαν την «μαύρη τρομοκρατία» των Ταγμάτων Ασφαλείας και όλων των ακροδεξιών συμμοριών. Ο Τάσος Κωστόπουλος στο βιβλίο του «Αυτολογοκριμένη Μνήμη» δείχνει το πραγματικό ποιόν των συμμοριών που πολέμησαν δίπλα στους Ναζί ενάντια στην Αντίσταση.
Αλλά ο Μαραντζίδης είναι απτόητος. Σ’ αυτό το βιβλίο το σχήμα επαναλαμβάνεται. Το ΚΚΕ μας λεει, είχε σκοπό εξαρχής την εγκαθίδρυση της δικιάς του ολοκληρωτικής εξουσίας. Αυτό υπαγόρευε η «μαρξιστική λενινιστική ορθοδοξία» της ηγεσίας του. Το «κράτος» του ΔΣΕ στο βουνό ήταν η μικρογραφία του ολοκληρωτισμού του Στάλιν. Αν θέλει κάποιος να διαβάσει ένα βιβλίο που εξετάζει την πορεία του ΚΚΕ προς τον εμφύλιο στα σοβαρά, το βιβλίο του Μ. Λυμπεράτου «Στα Πρόθυρα του Εμφύλιου Πολέμου» είναι πολύ πιο κοντά στην ιστορική αλήθεια.
Σε κάποια σημεία, η υποτιθέμενη αντικειμενικότητα του Μαραντζίδη υποχωρεί για να αποκαλύψει πολύ συγκεκριμένες πολιτικές θέσεις: «Φυσικά, όπως αποδείχτηκε απ΄ την εξέλιξη των πραγμάτων ήταν σωστά τα συμπεράσματα του Αμερικάνου αναλυτή που σχολίασε πως οι αντάρτες ‘ήταν ανίκανοι να επικρατήσουν στην αναμέτρηση με τακτικές στρατιωτικές μονάδες αλλά ήταν κατάλληλοι για πόλεμο ενάντια στο λαό.» (σελ. 33) Ευτυχώς που ήρθε το Δόγμα Τρούμαν και το Σχέδιο Μάρσαλ για να σώσει τον «λαό» δηλαδή…
Υπάρχουν και χειρότερα. Ο Μαραντζίδης προσπαθεί να μιλήσει για το ρόλο των Πολιτικών Επιτρόπων στο ΔΣΕ (ο Βλαντάς είχε τέτοιες αρμοδιότητες) κάνει συγκρίσεις με τους Πολιτικούς Επίτροπους του στρατού του Στάλιν. Ηταν τέτοια η φήμη τους να εμποδίζουν με τη βία τους ρώσους φαντάρους να υποχωρούν γράφει ώστε «η Βέρμαχτ εξέδωσε διαταγή οι Π.Ε να εκτελούνται επί τόπου και να μην αντιμετωπίζονται ως αιχμάλωτοι πολέμου όπως οι υπόλοιποι αξιωματικοί». (σελ 54)
Είναι αλήθεια ότι η Βέρμαχτ είχε βγάλει μια τέτοια διαταγή, την περίφημη «Διαταγή των Επιτρόπων» (kommisarbefehl). Μόνο που την εξέδωσε, με προσωπική εντολή του Χίτλερ, στις 6 Ιούνη 1941 ενώ η εισβολή στη Ρωσία ξεκίνησε στις 21 Ιούνη. Η διαταγή ήταν κομμάτι του «φυλετικού πολέμου» που ήθελαν να εξαπολύσουν οι ναζί ενάντια στους «εβραιομπολσεβίκους» και τους «σλάβους υπανθρώπους» και η Βέρμαχτ δεν ήταν καθόλου αμέτοχη σε όλα αυτά.
Τι να “πρωτοθαυμάσει” κανείς. Την άγνοια για ημερομηνίες που μπορούν να εντοπιστούν εύκολα στο ίντερνετ, ή τον “ουδέτερο τόνο” για ένα απ’τα πολλά εγκλήματα του Ναζιστικού στρατού. Ο Μαραντζίδης ενώ δεν μας λεει τίποτα καινούργιο για τον Εμφύλιο ή για την πολιτική του ΚΚΕ εκείνης της περιόδου καταφέρνει να υιοθετεί τα πιο ανιστόρητα και εξοργιστικά κλισέ.