Άρθρο
Τα συνδικάτα της Βενεζουέλας

Εξώφυλλο του τευχους 58

Συνέντευξη με τον Στάλιν Περέζ Μπόρχες, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της UNT. Μίλησε στον Πέτρο Κωνσταντίνου για τους αγώνες των εργατών στη Βενεζουέλα, την πορεία της κυβέρνησης του Τσάβες αλλά και για την κατάσταση στην Λατινική Αμερική όπως διαμορφώνεται μετά από τις νίκες που έχει σημειώσει το κίνημα στη Βολιβία αλλά και αλλού.

Σε ποιά φάση βρίσκονται αυτή τη στιγμή οι αγώνες που δίνουν οι εργαζόμενοι στη Βενεζουέλα;

Αυτή είναι μια περίοδος αγώνων και οργάνωσης. Πολλές απεργίες έχουν ξεσπάσει το τελευταίο διάστημα, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα αλλά γίνονται και μεγάλες κινητοποιήσεις στον δημόσιο τομέα. Για παράδειγμα, την προηγούμενη βδομάδα ξεκίνησαν δυο μεγάλες απεργίες. Η τάση που ανήκω στην UNT κατά μέσο όρο οργανώνει τέσσερις απεργίες το μήνα το τελευταίο διάστημα.

Πρόσφατα καταθέσαμε ένα κείμενο αιτημάτων στην κυβέρνηση, πάνω από 200 αιτήματα που διεκδικούν πολλά συνδικάτα και περιμένουμε να μας δώσει απάντηση. Σχεδόν όλες οι απεργίες που έχουν γίνουν κερδίζουν.

Παράλληλα, ξετυλίγεται μια ολόκληρη προσπάθεια από τη πλευρά της βάσης των εργατών που τη στηρίζουμε και εμείς, να ξηλωθούν παλιές γραφειοκρατικές ηγεσίες από συνδικάτα και να γίνουν πραγματικά όργανα πάλης. Αλλά και ηγεσίες συνδικάτων που είχαν εκλεγεί από τους εργάτες τα τελευταία τρία χρόνια και που δεν πάλεψαν για να προωθήσουν τα δικαιώματα των εργαζομένων, δεν ανταποκρίθηκαν στις απαιτήσεις, αλλάζουν αυτή την περίοδο και εκλέγονται νέες, πιο μαχητικές.

Γενικά, οι αγώνες βρίσκονται σε ένα πολύ ανεβασμένο επίπεδο. Στα πρώτα χρόνια της διαδικασίας που ξεκίνησε με τον πρόεδρο Τσάβες, υπήρχαν άλλοι τομείς του κοινωνικού κινήματος που βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή. Το κίνημα των ιθαγενών αγροτών, το κίνημα στα μπάριος, οι γυναίκες. Τώρα αυτή η εικόνα αλλάζει, στην πρώτη γραμμή των αγώνων μπαίνει η εργατική τάξη αλλά και οι φοιτητές και αυτό είναι πολύ σημαντικό.

Ποιά στάση κρατάει η κυβέρνηση του Τσάβες απέναντι στο κίνημα;

Η κυβέρνηση του προέδρου Τσάβες διευκόλυνε πολύ τους εργάτες να μπορέσουν να συγκροτήσουν νέα συνδικάτα. Για παράδειγμα αυτή τη στιγμή γίνονται συζητήσεις για την υπογραφή συλλογικής σύμβασης για πρώτη φορά για τους δημόσιους υπάλληλους. Πρόσφατα η κυβέρνηση ικανοποίησε και τα αιτήματα που έβαζαν οι εργαζόμενοι στο τομέα του ηλεκτρισμού.

Αλλά επειδή οι αγώνες και η UNT έχουν αποκτήσει ορμή και δύναμη, δείχνουν την ανεξαρτησία τους, τώρα τελευταία υπάρχουν κρούσματα καταστολής που μέχρι τώρα δεν υπήρχαν.

Για παράδειγμα, την Πέμπτη κάποιοι σύντροφοι από τον τομέα του πετρελαίου και της πετροχημικής βιομηχανίας στο Πουέρτο Λα Κρουζ, όπου υπάρχουν μεγάλα διυλιστήρια, κάνανε μια διαμαρτυρία οργανώνοντας ένα κομβόι αυτοκινήτων. Ήρθαν αντιμέτωποι με την Εθνική Φρουρά, ο επικεφαλής της χτύπησε ένα σύντροφο και έγιναν κι άλλα. Δεν ξέρουμε αν η διαταγή για την επίθεση ήρθε από το κέντρο ή αν ήταν πρωτοβουλία του αξιωματικού.

Την προηγούμενη βδομάδα σύντροφοι από το συνδικάτο των κατασκευών της Αράγουα κάνανε μια διαμαρτυρία στην εθνική οδό που οδηγεί στο Καράκας. Η αστυνομία τους συνέλαβε. Δεκάξι σύντροφοι κρατήθηκαν για μέρες στο Καραβόβο και τώρα αντιμετωπίζουν κατηγορίες με ποινές που μπορεί να φτάσουν και τους 30 μήνες φυλάκιση. Μέσα σε ενάμιση μήνα έχουν σημειωθεί τέσσερα τέτοια κρούσματα καταστολής και αυτό μας ανησυχεί πολύ.

Υπάρχουν επίσης και οι εξελίξεις στα κατειλημμένα εργοστάσια, που το προηγούμενο διάστημα είχαν πάρει υπό τον έλεγχό τους οι εργάτες, είναι το σύμβολο για το πώς μπορούμε να φτάσουμε στην εξουσία των εργατών. Και εδώ η κυβέρνηση κάνει βήματα πίσω. Υπάρχει για παράδειγμα μια ολόκληρη φιλολογία, ότι οι εργάτες στον ηλεκτρισμό δεν μπορούν να πάρουν τον έλεγχο γιατί αυτό είναι επικίνδυνο, μπορεί να φέρει καταστροφή, ίσως δώσει στη δεξιά την δυνατότητα να κερδίσει τον έλεγχο...Στην Ινβεπάλ, άλλο ένα τέτοιο εργοστάσιο, η κολεκτίβα των εργατών έχει το 49% και η κυβέρνηση το 51%. Όταν η συνέλευση αποφάσισε να αλλάξει την επιτροπή της διεύθυνσης, η κυβέρνηση δεν δέχθηκε την αλλαγή και έχει ξεκινήσει μια ολόκληρη μάχη.

Όποτε οι εργάτες πάνε να διεκδικήσουν να πάρουν υπό τον έλεγχό τους μια επιχείρηση, έναν τομέα, υπάρχει μια ολόκληρη σειρά πιέσεων να μη το κάνουν, να περιοριστούν σε μια απλή συμμετοχή στη διεύθυνση των επιχειρήσεων.

Πρόσφατα έγινε το 2ο συνέδριο της UNT...

Το συνέδριο ήταν μια νίκη για όλη την εργατική τάξη, όχι μόνο για το «επαναστατικό ταξικό ενωτικό ρεύμα» που ανήκω. Η UNT είναι μια μεγάλη κατάκτηση των εργατών. Για πρώτη φορά υπάρχει μια δυνατή, ταξική κεντρική οργάνωση των εργατών στην οποία μπορούν να στηριχτούν για να διεξάγουν τους αγώνες τους.

Η UNT συγκροτήθηκε πριν τρία χρόνια, μετά από συμφωνία όλων των ρευμάτων που υποστήριξαν τον πρόεδρο Τσάβες κόντρα στο λοκ-αουτ των αφεντικών και τις συνωμοσίες του ιμπεριαλισμού.  Η δέσμευση τότε ήταν να φτιαχτεί μια προσωρινή «οριζόντια» δομή και μέσα σε ένα χρόνο να γίνουν εκλογές. Εχουν περάσει δυο χρόνια και δυο μήνες και δεν έχουν γίνει τέτοιες εκλογές.

Στο πρώτο συνέδριό της έβγαλε ένα πρόγραμμα πολύ επαναστατικό αλλά το καταστατικό της, ο τρόπος λειτουργίας της ήταν πολύ αντιδραστικός. Μια σειρά από ηγεσίες που έχουν σχέσεις με τομείς της κυβέρνησης, υποστήριζαν ότι ούτε τώρα είναι μπορεί να γίνουν εκλογές, γιατί προέχει η καμπάνια για τις εθνικές εκλογές που θα γίνουν στο τέλος του χρόνου και η καμπάνια για 10 εκατομμύρια ψήφους για τον πρόεδρο Τσάβες. Εμείς λέμε ότι αυτό δεν είναι εμπόδιο.

Αυτές οι τάσεις αποχώρησαν από το συνέδριο αλλά η πλειοψηφία έμεινε και ψήφισε τις θέσεις μας.

Ποιός νομίζεις ότι είναι ο δρόμος για να βαθύνει η επαναστατική διαδικασία στην Βενεζουέλα;

Κοιτάξτε, ο πρόεδρος Τσάβες μιλάει για το σοσιαλισμό, αλλά σε μεγάλο βαθμό αυτές είναι αφηρημένες αναφορές. Τι σημαίνει να βαθύνει η επαναστατική διαδικασία, να προχωρήσει προς το σοσιαλισμό;

Σημαίνει να προχωρήσει η αναδιανομή της γης. Η κυβέρνηση είχε ξεκινήσει αλλά τώρα προσπαθεί να πείσει τους αγρότες να δεχθούν συμβιβασμούς με τους γαιοκτήμονες. Σημαίνει να πάρουν οι κοινότητες τον έλεγχο των προϋπολογισμών στους δήμους. Υπάρχουν πεντέμισι εκατομμύρια εργαζόμενοι στον «ανεπίσημο» τομέα, σε δουλειές του ποδαριού. Ένα μέτρο για να βρει σταθερή δουλειά αυτός ο κόσμος είναι να ανοίξουν ξανά από το κράτος τα εργοστάσια που έχουν κλείσει λόγω της κρίσης του καπιταλισμού. Όμως, η κυβέρνηση προτιμά να ενισχύει τους μικρούς και μεσαίους καπιταλιστές για να βάλουν μπροστά επιχειρήσεις.

Σημαίνει να μειωθεί ο εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας, για να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Ένα άλλο μέτρο προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν  να αρνηθεί η κυβέρνηση να πληρώνει το εξωτερικό χρέος. Τα λεφτά μπορούν να πάνε στην υγεία και την παιδεία. Εχουν γίνει πολλά, οι προηγούμενες νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις έδιναν περίπου 2% για παιδεία και υγεία, η σημερινή 9%. Αλλά δεν είναι αρκετό. Δεν υπάρχει ακόμα Εθνικό Σύστημα Υγείας, οι «μισιόνες» με τους Κουβανούς γιατρούς βοηθάνε αλλά δεν αρκούν.

Ποιά είναι η γνώμη σου για τις εξελίξεις στην Λατινική Αμερική;

Στη Λατινική Αμερική έχουμε όλα τα τελευταία χρόνια μια στροφή στ' αριστερά. Με την εξαίρεση της Κολομβίας και του Περού, δεν ξέρουμε τι θα γίνει στις εκλογές στο Μεξικό την επόμενη βδομάδα, έχουμε δει να βγαίνουν κυβερνήσεις που δεν έχουν την εμπιστοσύνη της μπουρζουαζίας και του ιμπεριαλισμού. Αλλά από αυτό το σημείο μέχρι να πούμε ότι έχουμε κυβερνήσεις των εργατών και του λαού, είναι μεγάλη απόσταση.

Μπορούμε να δούμε δυο «μπλοκ» να διαμορφώνονται. Από τη μια κυβερνήσεις σαν του Λούλα στη Βραζιλία, του Τάμπαρε στην Ουρουγουάη, της Μπασαλέτ στη Χιλή, του Κίρχνερ στην Αργεντινή και από την άλλη τις κυβερνήσεις της Βενεζουέλας, της Κούβας. Οι πρώτοι ασκούν σημαντική πίεση π.χ. στον Τσάβες να σταματήσει να αναφέρεται στο Σοσιαλισμό ακόμα και φραστικά.   Για τη Βολιβία με τον Μοράλες πρέπει να βάλουμε ένα ερωτηματικό σε ποια από τα δυο στρατόπεδα κινείται. Για παράδειγμα, ο πρόσφατος νόμος για την εθνικοποίηση του φυσικού αέριου και του πετρελαίου, αφήνει ανοιχτή την πόρτα για την συμμετοχή των πολυεθνικών.

Υπάρχει μια μεγάλη ρητορεία για το ότι η εναλλακτική απάντηση στο νεοφιλελευθερισμό, στην ALCA [Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου που προωθούν οι ΗΠΑ] μπορεί να είναι κάποια  περιφερειακή δομή χωρών όπως η Mercosur. Δεν πιστεύω ότι ισχύει κάτι τέτοιο. Ο πρόεδρος Τσάβες μιλάει για την ALBA (Βολιβαριανή εναλλακτική για την Αμερική) αλλά με όλες τις καλές προθέσεις, μια τέτοια συνεργασία στην πράξη δεν θα είναι έξω από τη λογική που επιβάλλει ο καπιταλισμός. Πιστεύω ότι η πραγματική λύση για να προχωρήσουμε μπροστά βρίσκεται στα χέρια των εργατών και του λαού, στους αγώνες τους.

Μαζί με άλλους συντρόφους συμμετέχεις και στην πρωτοβουλία για την ίδρυση του «Κόμματος για τον Σοσιαλισμό και την Επανάσταη»...

Στην Βενεζουέλα ξετυλίγεται μια επαναστατική διαδικασία, αλλά η εργατική τάξη δεν διαθέτει ένα επαναστατικό πολιτικό κόμμα. Πήραμε την πρωτοβουλία να καλύψουμε αυτό το κενό, και διαλέξαμε αυτή την ονομασία που αγγίζει αυτό που αισθάνεται δικό του πολύς κόσμος. Εχουμε συναντήσει την συμπάθεια από τη μεριά μεγάλων τμημάτων των εργατών και την αντιπάθεια από τη μεριά της μπουρζουαζίας αλλά και κομματιών της κυβέρνησης του Τσάβες. Το προηγούμενο διάστημα ρίξαμε το βάρος στην UNT και στην πορεία που θα πάρει, είναι ένα πολύ κρίσιμο μέτωπο για το κίνημα. Αν και αντιμετωπίζουμε μια σειρά προβλήματα, πιστεύω ότι αυτά τα δυο καθήκοντα μπορούν να προχωρήσουν μαζί, δεν αποκλείει το ένα το άλλο.