Άρθρο
Συνέντευξη με τον Κώστα Διάκο

Εξώφυλλο του τευχους 58

Ιδιαίτερα μετά τις 11/9 βλέπουμε τον λεγόμενο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» να οδηγεί σε περιορισμό των δημοκρατικών ελευθεριών. Μπορείτε να μας περιγράψετε την κατάσταση;

Η  11/9 ήταν μια αφορμή. Η επιλογή του περιορισμού των δικαιωμάτων των πολιτών στις λεγόμενες «ανοιχτές» δημοκρατίες της Δύσης ήταν αναγκαία για να μπορέσει να λειτουργήσει το σύστημα της οικονομικής διαχείρισης σε παγκόσμιο επίπεδο, των πολυεθνικών εταιρειών και του υπερεθνικού κεφαλαίου.

Δεν είναι τυχαίο ότι σε βιβλία «γκουρού» της παγκοσμιοποίησης υπάρχουν συγκεκριμένοι τρόποι διαμόρφωσης θεσμικών καταστάσεων οι οποίες απέχουν πολύ από τη δημοκρατία προκειμένου να υπάρχει έλεγχος των εξελίξεων, κοινωνικών εσωτερικώς και πολιτικών διεθνώς.

Κάποιες αρχές που διαμόρφωσε η εποχή του Διαφωτισμού και στην συνέχεια τους έδωσε έντονο κοινωνικό περιεχόμενο με πρόθεση αλλαγής ο σοσιαλισμός και ο μαρξισμός, αυτή τη στιγμή δεν είναι από τα στοιχεία τα οποία χρειάζεται η πολυεθνική διαχείριση του πλανήτη μας. Είναι από τα στοιχεία που τους βάζει πρόβλημα.

Επιλογές όπως η ιδεολογική αντιπαράθεση ως προς κεκτημένα δικαιώματα όπως είναι η δωρεάν εκπαίδευση, η δωρεάν υγεία, η παροχή ίσων ευκαιριών, όταν αυτά δεν εφαρμόζονται είναι προφανές ότι κάποια κομμάτια που νομοθετικά είτε μέσω Συντάγματος ή άλλων έχουν κατοχυρωθεί προς την κατεύθυνση αυτή, είτε ως άχρηστα είτε ως επικίνδυνα πρέπει να περιοριστούν. Με στόχο όλες τις φωνές που είναι αντίθετες, ή να τις περιορίζουν, ή να διαμορφώνουν όρους ποινικοποίησής τους, ή από μόνες τους οι φωνές αυτές να αυτολογοκρίνονται.

Υπάρχει μια άποψη στο χώρο της νομικής επιστήμης που προκαλεί μια συγκρουσιακά έντονη συζήτηση. Ένα κομμάτι νομικών -και άνθρωποι που δε μπορείς να τους πεις δεξιούς- έρχονται και σου λένε ότι στις νέες διαμορφωμένες συνθήκες για τις οποίες φταίει και ο Μπους και ο Μπιν Λάντεν είναι δικαίωμα και ελευθερία π.χ. να ταξιδεύω στο τρένο χωρίς να φοβάμαι μη σκάσει μια βόμβα. Αρα, υπάρχει και το ατομικό δικαίωμα της ασφάλειας πέραν του ατομικού δικαιώματος της ελευθερίας. Χρειάζεται, λένε, ένας συλλογικός περιορισμός για να προστατευθεί αυτό το δικαίωμα θεσμικά και όχι άναρχα.

Η απάντηση -η κατά τη γνώμη μου σωστή- είναι ότι η άσκηση της πραγματικής ελευθερίας διαμορφώνει όρους αλληλεγγύης μεταξύ των πολιτών οι οποίοι είναι ικανοί να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα ασφάλειας. Η ίδια η διεύρυνση της ελευθερίας οδηγεί στην ασφάλεια.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα; Πρόσφατα είχαμε τις αποκαλύψεις του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις πτήσεις της CIA που χρησιμοποιούσαν ως σταθμό την Αθήνα. Ενισχύει το διεθνές παρακράτος η ελληνική κυβέρνηση;

Ανάλογα με τις προσλαμβάνουσες, τις ιστορικές εξελίξεις κάθε χώρας, έχουμε αλλού πιο έντονα και σκληρά μέτρα αλλού πιο μαλακά αλλά πάντα με έντονο το στοιχείο της απαξίωσης δεδομένων κεκτημένων δικαιωμάτων.

Η Ελλάδα βγήκε από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο με συνθήκες εμφυλίου πολέμου. Οι οποίες διαμόρφωσαν πολύ αρνητικές καταστάσεις για μια ολόκληρη 25ετία και οι οποίες για να επιβιώσει η αστική δημοκρατία όφειλε να τις ξεπεράσει. Και το έκανε με τη μεταπολίτευση το 1975. Είναι πολύ κοντινή η «αποκατάσταση της δημοκρατίας» στην Ελλάδα με τις επιλογές αυτές. Ακόμα πιο σημαντικό είναι το στοιχείο ότι αυτή η έναρξη της μεταπολίτευσης προέκυψε από μία όχι «δημοκρατικοφανή» διαδικασία αλλά από την απόρριψη μιας δικτατορίας η οποία έπεσε από την αντίσταση του λαού. Ο οποίος πάλευε γι' αυτά τα δικαιώματα που σήμερα θέλουν να του τα συρρικνώσουν.

Όλα αυτά τα στοιχεία, και η γεωγραφική θέση της χώρας, έχουν διαμορφώσει μια «πολίτικη κουζίνα» στις συνειδήσεις, στην οποία η οποιαδήποτε παρέμβαση πρέπει να γίνεται με τρόπο που να μη χάνει τη «νοστιμιά» της αλλιώς δε πρόκειται να τη «φάμε».

Γίνονται λοιπόν μια σειρά παρεμβάσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι υπήρξαν πολλοί «αντιτρομοκρατικοί» νόμοι που δε περάσανε και χρειάστηκαν πολλά γεγονότα για να περάσουν κάποιοι απ' αυτούς. Δε θεωρείται δεδομένη από τον πολίτη η παρακολούθηση.

Στο διεθνές επίπεδο διαμορφώνεται μια πραγματικότητα δυο εξουσιών. Η μια βγαίνει από τα παραδοσιακά θεσμικά όργανα. Μια δεύτερη εξουσία η οποία κινείται μέσα από παρασκηνιακές διαδικασίες των οικονομικο-πολιτικών συμφερόντων που διαχειρίζονται το πολυεθνικό κεφάλαιο.

Αυτό δεν είναι άσχετο και με το ρόλο που θέλει να παίξει η Ελλάδα στο διεθνές επίπεδο. Η ΝΔ είναι προφανές ότι θέλει να αποδείξει ότι δεν είναι το «κακό παιδί» της Δύσης. Συντάσσεται σε όλα. Κατά τη γνώμη μου πρέπει να υπάρχουν συμφωνίες με τις ΗΠΑ οι οποίες να αλλάζουν το σκηνικό της διεθνούς μας συμπεριφοράς. Τέτοιο στοιχείο είναι η ανάθεση στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν με την ανάληψη της διοίκησης στο αεροδρόμιο εκεί. Το πέρασμα αεροπλάνων της CIA με κρατούμενους από την Ελλάδα ως σταθμό, σύμφωνα με την Εκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Επίσης, οι λογικές περιορισμού της ελευθερίας πολιτών, κυρίως μεταναστών, όπως συνέβη με τους Πακιστανούς προκειμένου να εξυπηρετηθεί το διεθνές κύκλωμα «αντιτρομοκρατίας».

Αυτό δεν σημαίνει ότι και το ΠΑΣΟΚ δεν έκανε τα ίδια. Αλλά εδώ έχουμε έναν άλλο τρόπο επιβολής του ίδιου στόχου. Και άρα πρέπει να διαφοροποιηθεί η αντίδραση ως πολιτικό κίνημα για τα ατομικά δικαιώματα. Το κίνημα για τα δικαιώματα δεν έχει τόσο ανάγκη να περιγράψει τη συρρίκνωση των ατομικών ελευθεριών που είναι προφανής, αλλά έχει καθήκον να αντιδράσει.

Το αντιπολεμικό κίνημα και διεθνώς και εδώ λειτούργησε πάρα πολύ θετικά, υπό την έννοια ότι αποδυνάμωσε έως καταρράκωσε όλα τα επιχειρήματα τα οποία είχαν στηθεί για τη συρρίκνωση της δημοκρατίας προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη διαχείριση του πολυεθνικού κεφαλαίου. Όλοι οι πόλεμοι οι οποίοι γίνανε χάρη των στόχων που επικαλούνται για τη συρρίκνωση της δημοκρατίας, όχι μόνο αποδείχθηκαν ότι ήταν προφάσεις εν αμαρτίαις αλλά δεν είχαν έστω αποτελεσματικότητα.