Η απεργία των δασκάλων είναι μια μαζική μάχη ενάντια στα σχέδια της κυβέρνησης να διαλύσει την δημόσια παιδεία. Ο Σεραφείμ Ρίζος εξηγεί γιατί πρέπει να την στηρίξουν όλοι οι εργαζόμενοι.
Στις 18 του Σεπτέμβρη αρχίζει η απεργία των δασκάλων. Είναι μια απεργία που αποφασίστηκε στη 75r Γενική Συνέλευση του κλάδου, αμέσως μετά τη λήξη της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Το παράδειγμα των φοιτητικών καταλήψεων και η οργανωμένη δράση ενός κομματιού της βάσης των δασκάλων ήταν οι δύο παράγοντες που πίεσαν την ηγεσία της ΔΟΕ να προχωρήσει ο" αυτή την απόφαση.
Είναι ένας αγώνας που συγκρούεται με τον πυρήνα της κυβερνητικής πολιτικής της λιτότητας και με την διάλυση της Δημόσιας και Δωρεάν Παιδείας. Αποτελεί τη συνέχεια των αγώνων στις Τράπεζες, τους Δήμους και τα λιμάνια, αλλά και συνέχεια των φοιτητικών καταλήψεων. Γι" αυτό πρέπει να γενικευτεί, να στηριχθεί και να νικήσει.
Τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Παιδείας προσπαθεί συστηματικά με την πολιτική του να δημιουργήσει το σχολείο της αγοράς. Ένα φτηνό σχολείο, που μεγάλο μέρος του κόστους του το επωμίζονται οι ίδιοι οι γονείς και που απασχολεί ένα φτηνό και ευέλικτο εργατικό δυναμικό. Ένα σχολείο που ένα σημαντικό μερίδιο των λειτουργιών του ανήκει στον ιδιωτικό τομέα και που το ίδιο λειτουργεί με βάση τους νόμους της αγοράς. Πουλάει γνώση, λες και είναι κάποιο προϊόν και οι γονείς ανάλογα με το βαλάντιο τους αγοράζουν.
Για να το πετύχει αυτό διαδίδει μια σειρά από νεοφιλελεύθερους μύθους προκειμένου να ρίξει την ευθύνη για τα χάλια της σημερινής εκπαίδευσης στους δάσκαλους. Διαδίδει ότι οι δάσκαλοι είναι καλοπληρωμένοι τεμπέληδες, που ταμπουρωμένοι πίσω από το προνόμιο της μονιμότητας και της έλλειψης ελέγχου αδιαφορούν για τα παιδιά και την προσφερόμενη σε αυτά παιδεία.
Η πραγματικότητα όμως έρχεται να ανατρέψει αυτά τα ψέματα.
Δάσκαλοι - λάστιχο
Το πρώτο αίτημα που προβάλλει η απεργία είναι οι αυξήσεις στους μισθούς. Όλα τα τελευταία χρόνια οι μισθοί έχουν μείνει καθηλωμένοι στα 1000 και κάτι ευρώ, αφού οι αυξήσεις που δόθηκαν ήταν ελάχιστες. Η δε πολιτική όλων των τελευταίων χρόνων της παραχώρησης κάποιων μικρών αυξήσεων μέσω επιδομάτων έχει οδηγήσει σε περαιτέρω περικοπές των αποδοχών. Ο συγκεκριμένος κλάδος μάλιστα είναι ο μόνος κλάδος του δημοσίου που δεν πήρε ποτέ το επίδομα των 176 ευρώ παρόλο που το δικαιούται. Ο μύθος του καλοπληρωμένου προσπαθεί να φέρει σε σύγκρουση χαμηλότερα αμοιβόμενα εργατικά κομμάτια με τους εκπαιδευτικούς, προκειμένου να τους απομονώσει. Το αίτημα των δασκάλων για 1400 ευρώ μισθό πρωτοδιόριστου συγκρούεται επιθετικά με την πολιτική της λιτότητας και ανοίγει το δρόμο έτσι και σε άλλους εργατικούς κλάδους να διεκδικήσουν παρόμοιες αυξήσεις.
Το ίδιο ισχύει και σε ό,τι αφορά το ασφαλιστικό. Οι δάσκαλοι διεκδικούν συνταξιοδότηση στα 30 χρόνια υπηρεσίας με σύνταξη ίση με το 80% του καταληκτικού μισθού ενάντια σε όλες τις μεθοδεύσεις της κυβέρνησης για άνοιγμα του ασφαλιστικού με αύξηση των ορίων ηλικίας για συνταξιοδότηση και μείωση των συντάξεων. Ταυτόχρονα διεκδικούν την κατάργηση όλων των αντιασφαλιστικών νόμων της τελευταίας δεκαπενταετίας. Δεν παλεύουν για τη διατήρηση κάποιων υποτιθέμενων προνομίων αλλά προβάλλουν αιτήματα για τα οποία όλοι οι κλάδοι των εργατών έχουν παλέψει.
Η μονιμότητα στον κλάδο μας είναι μύθος. Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των ωρομίσθιων που εργάζονται στην εκπαίδευση έχει αυξηθεί δραματικά. Με την καθιέρωση του ολοήμερου σχολείου ξεκίνησε και ο θεσμός του ωρομίσθιου. Με νόμο του Ευθυμίου ο θεσμός αυτός μπήκε και στην πρωινή ζώνη. Σήμερα το 20% των εκπαιδευτικών πια δουλεύει με ελαστικές εργασιακές σχέσεις ως ωρομίσθιοι. Δουλεύουν κυριολεκτικά για πενταροδεκάρες. Η ωριαία τους αποζημίωση παρέμενε παγωμένη από το 1996, μέχρι που η κ. Γιαννάκου την μείωσε πέρσι από 10 σε 7 ευρώ. Χιλιάδες εκπαιδευτικοί δουλεύουν σε 4 και 5 σχολεία ταυτόχρονα, που συχνά, ιδιαίτερα στην επαρχία, απέχουν μεταξύ τους δεκάδες χιλιόμετρα. Τα έξοδα μετακίνησης τους δεν καλύπτονται. Έτσι φτάνουν στην κυριολεξία να δουλεύουν δωρεάν προκειμένου να αγοράσουν αρκετή προϋπηρεσία που θα τους οδηγήσει σε ένα πιθανό διορισμό στο μέλλον. Αν βέβαια είναι τυχεροί και δεν τους απολύσουν στο μέσο της χρονιάς όπως προβλέπει η σύμβαση που υπογράφουν.
Η απειλούμενη κατάργηση της μονιμότητας στο Δημόσιο θέλει να γενικεύσει αυτή την κατάσταση σε όλους τους εργαζόμενους στην εκπαίδευση.
Παιδεία στον Καιάδα
Η Ελλάδα είναι τελευταία στο κατάλογο των χωρών της ΕΕ στις δαπάνες για την Παιδεία. Όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος δαπανών για την Παιδεία είναι 5,3% του ΑΕΠ, στην Ελλάδα μόλις το αντίστοιχο 3,57% δαπανάται για το μέλλον της νέας γενιάς. Τόσο το κοστολογούν οι κυβερνώντες. Μάλιστα η κυβέρνηση της Ν.Δ. παρ'όλες τις προεκλογικές της υποσχέσεις (στο προεκλογικό πρόγραμμα της μιλούσε για αύξηση των δαπανών στο 5%) μείωσε το ποσοστό των δαπανών από 3,6% σε 3,57%.
Αυτοί οι αριθμοί δεν είναι απλά στατιστικά νούμερα. Οι γονείς που έχουν παιδιά ακόμα και στο νηπιαγωγείο, καλούνται να πληρώσουν ποικίλα έξοδα για αναλώσιμα είδη, βιβλία, λειτουργικά έξοδα, στολές για τις γιορτές, εκπαιδευτικές επισκέψεις, στολές παρέλασης, δίδακτρα για πολιτισμικά και μορφωτικά προγράμματα. Σε ορισμένα μάλιστα Νηπιαγωγεία, πληρώνουν ως και το χαρτί υγείας και τις χλωρίνες για την καθαριότητα. Όσο ανεβαίνουμε βέβαια εκπαιδευτική βαθμίδα όπως είναι φυσικό αυξάνονται και τα έξοδα που μετακυλίονται από τον κρατικό κορβανά στο οικογενειακό πορτοφόλι. Έτσι συνολικά για την Πρωτοβάθμια εκπαίδευση όταν οι δημόσιες δαπάνες για το 2006 ήταν 1,8 δις ευρώ οι ιδιωτικές δαπάνες ανέρχονται σε 1 δις ευρώ. Πάνω δηλαδή από το 1/3 των απαιτούμενων χρημάτων για τη μόρφωση των παιδιών πληρώνεται από τους ίδιους τους γονείς.
Αν πάμε στις πιο ευαίσθητες κατηγορίες της εκπαίδευσης, όπως η ειδική αγωγή, η εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών και η ενισχυτική διδασκαλία τότε εκεί τα πράγματα αγγίζουν τα όρια της διάλυσης. Όλα αυτά τα παιδιά πετιούνται στον Καιάδα του νεοφιλελευθερισμού.
Ενάντια σ'αυτά παλεύουν οι δάσκαλοι όταν ζητούν γενναία αύξηση των δαπανών για την παιδεία, μείωση της αναλογίας μαθητών προς δάσκαλων σε 1 προς 20 στα Δημοτικά και 1 προς 15 στα Νηπιαγωγεία, για 12χρονη υποχρεωτική παιδεία και 2χρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή.
Το μαγικό ραβδάκι της αγοράς
Αντί γι'αυτά οι μαθητευόμενοι μάγοι του Υπουργείου Παιδείας έχουν έτοιμη τη δική τους λύση. Την ιδιωτικοποίηση. Τα τελευταία χρόνια με τον πιο ύπουλο και συστηματικό τρόπο επιχειρείται να δοθούν οι πιο κερδοφόροι τομείς της εκπαίδευσης σε ιδιώτες.
Η ιδιωτικοποίηση του ΟΣΚ (Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων) πριν μερικά χρόνια, έχει μετατρέψει την υπόθεση των σχολικών κτιρίων σε υπόθεση των μεγάλων κατασκευαστικών εταιριών. Έτσι όχι μόνο το πρόβλημα της διπλοβάρδιας δεν έχει ακόμα λυθεί (19% των σχολείων της Αθήνας και 37% των σχολείων της θεσσαλονίκης δουλεύουν με αυτό το καθεστώς) αλλά ούτε οι επισκευές των ήδη υπαρχόντων προχωρούν. Πολλά σχολεία, εξακολουθούν να λειτουργούν σε εντελώς ακατάλληλους χώρους π.χ. νηπιαγωγεία σε ενοικιαζόμενους χώρους που προορίζονταν για καταστήματα και άλλα ευτράπελα.
Σαν να μην έφταναν αυτά, με το νέο νόμο Σύμπραξης Ιδιωτικού και Δημόσιου Τομέα 27 σχολεία στην Αττική και 24 στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας δίνονται άμεσα σε ιδιώτες για να κατασκευαστούν. Τα κτίρια και ο εξοπλισμός τους θα ανήκουν στους κατασκευαστές από τους οποίους το κράτος, για τα επόμενα 25 - 30 χρόνια θα τα ενοικιάζει. Το κόστος κατασκευής των κτιρίων αυτών με αυτή τη μέθοδο θα είναι πολλαπλάσιο του κόστους που θα δαπανούσε ο ΟΣΚ αν αναλάμβανε αυτός την κατασκευή τους. Συγκεκριμένα τα 27 σχολεία της Αττικής εκτιμάται ότι θα κοστίσουν 105,4 εκατ. ευρώ. Παλιότερα θα κόστιζαν το πολύ 45 εκατ. ευρώ. Και αυτό είναι μόνο μια αρχική εκτίμηση. Όλοι θυμόμαστε πόσο τελικά κόστισαν έργα με παρόμοιες συμβάσεις, σε τι εκβιασμούς και τι ανακοστολογήσεις είχε οδηγήσει η δίψα των κατασκευαστών για περισσότερα κέρδη.
Βέβαια όσο εκμεταλλεύονται οι κατασκευαστές τα σχολεία θα κοιτάξουν να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Τίποτα δεν μας εγγυάται ότι θα παραμείνουν στην απλή είσπραξη ενός ενοικίου από το κράτος. Ρίχνοντας μια ματιά σε Βρετανικά σχολεία που ισχύει αυτό το καθεστώς, οι ιδιοκτήτες νοικιάζουν τους σχολικούς χώρους για άλλες χρήσεις και εκδηλώσεις σε ιδιώτες και τα κυλικεία σε αλυσίδες τροφίμων για να ταΐζουν τα παιδιά με τα σκουπίδια τους. θα μετατραπούν έτσι τα σχολεία σε μίνι εμπορικά κέντρα που μέσα στα διάφορα προϊόντα που πουλάνε θα είναι και η γνώση.
Τα πολυδιαφημισμένα νέα βιβλία είναι ένα άλλο πεδίο δόξης και κέρδους λαμπρού για το ιδιωτικό κεφάλαιο. Η έκδοση τους παραχωρήθηκε στον Λαμπράκη και στον Πατάκη και όχι πια στον ΟΕΔΒ. Οι εκπαιδευτικοί δεν ρωτήθηκαν καθόλου πριν τη συγγραφή τους. Οι ανάγκες των παιδιών δεν ελήφθησαν καθόλου υπ" όψη. Αποτέλεσμα τα βιβλία αυτά να είναι ιδιαίτερα δύσκολα, θα δημιουργήσουν διακρίσεις, με ορατό τον κίνδυνο να περιθωριοποιήσουν ένα κομμάτι του μαθητικού πληθυσμού που δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί στο περιεχόμενο τους και αργά ή γρήγορα να το οδηγήσουν έξω από την εκπαίδευση.
Τα πιο εύκολα θύματα μιας τέτοιας διαδικασίας συνήθως είναι τα παιδιά που προέρχονται από τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα. Ενδεικτικό είναι ότι το βιβλίο της γλώσσας (για να μην μιλήσουμε για τα Μαθηματικά) της Α' Δημοτικού προϋποθέτει τη γνώση της Αλφαβήτου από τα πρωτάκια. Πώς όμως να την ξέρουν αφού δεν πηγαίνουν όλα στο Νηπιαγωγείο, μια και η προσχολική αγωγή δεν είναι υποχρεωτική γιατί κοστίζει;
Το περιεχόμενο τους σε ένα μεγάλο τους τμήμα είναι παιδαγωγικά αμφισβητήσιμο και ιδεολογικά ύποπτο. Ως τώρα δεν είχε υπάρξει κανένα σχολικό βιβλίο με διαφημίσεις παιδικών παιχνιδιών μεγάλων πολυεθνικών εταιριών (playstation 2). Αυτό είναι ένα επίτευγμα των νέων βιβλίων. Εκτός αυτού θα δοθούν στους εκπαιδευτικούς το Σεπτέμβρη. Την ίδια ώρα που θα δοθούν και στους μαθητές. Κανείς δεν ξέρει πότε θα προετοιμαστούν για να τα διδάξουν. Κανείς; Όχι βέβαια. Η Μαριέτα ξέρει. Έχει φροντίσει να υπάρχουν εδώ και πολύ καιρό στο εμπόριο τα απαραίτητα βοηθήματα. Τα σεμινάρια που έχουν γίνει ή είναι προγραμματισμένα για να γίνουν, είναι απλές παρουσιάσεις των βιβλίων και όχι ουσιαστικές επιμορφώσεις. Μάλλον χρησιμεύουν ως καλή δικαιολογία για μοίρασμα κονδυλίων παρά ως ουσιαστική διαδικασία.
Η ιδιωτικοποίηση όμως έχει επιχειρηθεί να περάσει και με άλλους όχι τόσο άμεσους τρόπους. Πέρσι προσπάθησαν να κάνουν υποχρεωτική την «Ευέλικτη Ζώνη». Μια διδακτική ώρα που βασίζεται στη διαθεματική προσέγγιση ενός συγκεκριμένου θέματος από τους μαθητές με την καθοδήγηση του δασκάλου. Από μόνο του πρόκειται για ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα που χρησιμοποιεί μάλιστα στοιχεία προοδευτικών παιδαγωγικών μεθόδων. Έχει όμως κάποιες προϋποθέσεις που καθιστούν την εφαρμογή του επικίνδυνη. Απαιτεί πολλά χρήματα, υποδομή (εργαστήρια βιβλιοθήκες, μικρά τμήματα κλπ) άφθονο διδακτικό χρόνο. Σε συνθήκες ανυπαρξίας όλων των παραπάνω στην σύγχρονη ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα η εφαρμογή του θα οδηγούσε σε συστηματική προσπάθεια εύρεσης χρημάτων από χορηγούς, σε διαχωρισμό των σχολείων και των εκπαιδευτικών σε καλούς και κακούς και ανταγωνισμό μεταξύ τους. Το μέτρο δεν πέρασε έπειτα από την μαζική αντίσταση των δασκάλων. Όμως το Υπουργείο έχει δεσμευτεί ότι φέτος θα το επαναφέρει.
Τέλος, η περίφημη αξιολόγηση είναι το μέτρο με το οποίο το Υπουργείο φιλοδοξεί να εξασφαλίσει ότι όλα αυτά θα γίνουν πράξη. Με νόμο του 2002 φιλοδοξούν να μας γυρίσουν τουλάχιστον τριάντα χρόνια πίσω, στην εποχή των επιθεωρητών, θέλουν να μετατρέψουν το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο σε ανώτατο αξιολογητή των εκπαιδευτικών και τους διευθυντές των σχολείων σε κατώτατο. Προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα δίκτυο αξιολόγησης που ο ένας θα αξιολογεί τον άλλο και όλοι μαζί το δάσκαλο και το σχολείο του. Προβλέπεται η σύνδεση μισθολογικής εξέλιξης του εκπαιδευτικού και της χρηματοδότησης του σχολείου με την αξιολόγηση. Αυτό θα οδηγήσει σε ένα απίστευτο ανταγωνισμό τόσο μεταξύ των σχολείων όσο και μεταξύ των εκπαιδευτικών και θα οδηγήσει σε οικονομικό μαρασμό τα «μη άξια» σχολεία, θα επιβάλλει στην τάξη την ομοιομορφία του επιθεωρητή αφυδατώνοντας την εκπαιδευτική πράξη, θα οδηγήσει τους εκπαιδευτικούς σε απίστευτο κυνήγι τίτλων και επιμορφώσεων. Γι'αυτό τα τζιμάνια του ΥΠΕΠΘ φρόντισαν να παραδώσουν την επιμόρφωση σε ιδιώτες δημιουργώντας ένα Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου υπεύθυνο για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών τον Οργανισμό Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών.
Υπάρχει εναλλακτική;
Υπάρχει ένα ερώτημα όμως που πρέπει να απαντηθεί. Μήπως μέσα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και ελλιπούς κρατικής χρηματοδότησης μπορούν, οι ιδιώτες, να λειτουργήσουν σαν σανίδα σωτηρίας για το καράβι της δημόσιας εκπαίδευσης που βουλιάζει; Μήπως δώσουν έναν αέρα ελευθερίας σε ένα σχολείο που πνίγεται στη γραφειοκρατία και στις «από τα πάνω εντολές» που δεν έχουν σχέση με την καθημερινή πραγματικότητα;
Ο επιχειρηματίας δεν θα έρθει στην εκπαίδευση για να επενδύσει εμπνεόμενος από αφηρημένα γι" αυτόν οράματα, θα έρθει για να κερδίσει. Αν για τον ένα ή άλλο λόγο δει ότι δεν κερδίζει, τότε πολύ απλά θα κλείσει το μαγαζί και θα αρμενίσει για άλλες πιο κερδοφόρες επενδυτικές περιπέτειες. Μια παιδεία αφημένη στα χέρια των ιδιωτών κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα τοπίο παρόμοιο με αυτό των κλειστών εργοστασίων της Βορείου Ελλάδας. Ο μόνος τρόπος επιβίωσης του σχολείου - επιχείρηση θα είναι η προσπάθεια μείωσης του κόστους, εις βάρος τόσο των παρεχόμενων υπηρεσιών όσο και των συνθηκών εργασίας, των μισθών και των δικαιωμάτων των εκπαιδευτικών.
Βέβαια ο κάθε επιχειρηματίας θέλει να ξέρει και τι γίνεται στην επιχείρηση του. Αργά ή γρήγορα θα καθορίζει ή θα έχει έλεγχο και στο τι διδάσκεται μέσα στις τάξεις. Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει διάφορα δείγματα του τι θα είναι αυτό το περιεχόμενο. Χαρακτηριστικό ήταν το περιστατικό που συνέβη σε πολλά σχολεία της Αθήνας, όταν λίγα χρόνια πριν, το ΙΚΑ πραγματοποίησε πρόγραμμα προληπτικής οδοντιατρικής με τη βοήθεια της γνωστής πολυεθνικής Crest. Στο τέλος διανεμήθηκε στους μαθητές τσαντάκι με διαφημιστικά της εταιρίας και ένα βιβλιαράκι για την υγιεινή του στόματος. Σ" αυτό το ιλουστρασιόν έντυπο η τερηδόνα περιγράφονταν ως γυναίκα «αλλοδαπή, σκανταλιάρα και ανάποδη». Ο σεξισμός και ο ρατσισμός επιστρατεύονται για να «προστατέψουν» την υγεία των παιδιών μας. Αυτό δεν ήταν το μόνο περιστατικό. Πολλά παρόμοια έχουν καταγραφεί. Και εις ανώτερα.
Οι ιδιώτες και οι ιδέες τους δεν είναι παράγοντες της εκπαιδευτικής κοινότητας. Είναι σκόπιμα προσκεκλημένοι από το Υπουργείο. Το βιβλίο που διένειμαν φέτος στα πλαίσια της «Ευέλικτης Ζώνης», «Η οικονομία και εγώ» δεν ήταν τίποτα άλλο παρά φτηνή προπαγάνδα του νεοφιλελευθερισμού για αρχάριους. Ούτε η έλλειψη χρημάτων είναι αληθινή. Η κυβέρνηση ξέρει να είναι σπάταλη όταν πρόκειται να χρηματοδοτεί εκστρατευτικά σώματα και φρεγάτες στο Αφγανιστάν ή στο Αίβανο. Είναι όμως φειδωλή όταν πρόκειται να δώσει λεφτά για χαρτί φωτοτυπίας στα σχολεία.
Η μόνη εγγύηση για μια ποιοτική Παιδεία, είναι οι αγώνες των εκπαιδευτικών που μπορούν να εξασφαλίσουν μια Παιδεία επαρκώς χρηματοδοτούμενη από τον κρατικό προϋπολογισμό, με καλά αμοιβόμενους εκπαιδευτικούς, με πλήρη εργασιακά δικαιώματα, με μαζικούς διορισμούς, με κτίρια, χώρους, εργαστήρια, αυλές, γήπεδα σύμφωνα με τις σύγχρονες παιδαγωγικές ανάγκες, με μικρά τμήματα μαθητών, με πλήρη εξοπλισμό, βιβλιοθήκες, με πραγματική παιδαγωγική ελευθερία για τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, με αναλυτικά προγράμματα που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες των παιδιών για μάθηση και στις ανάγκες της κοινωνίας για πρόοδο και όχι στις ανάγκες του κεφαλαίου για κέρδη. Για όλα αυτά είμαστε διατεθειμένοι να κάτσουμε στο τραπέζι με το Υπουργείο. Δεν είμαστε όμως διατεθειμένοι να συζητήσουμε πως θα τα καταργήσουμε και πώς θα τα παραδώσουμε στους οικονομικούς φίλους της κυρίας Γιαννάκου.
Οι δάσκαλοι έχουν εμπειρία αγώνων. Με τους αγώνες που έδωσαν ενάντια στο νόμο Αρσένη κατόρθωσαν να αναβάλουν πολλά από τα μέτρα που προέβλεπε εκείνος ο νόμος. Η αξιολόγηση δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη. Το αυταρχικό καθηκοντολόγιο, τα σπαστά ωράρια και συμπτύξεις τμημάτων επίσης. Το κυριότερο, κατόρθωσαν να μηδενίσουν την ανεργία που μάστιζε τον κλάδο τους. Η νέα απεργία μπορεί να γίνει ξεκίνημα για μεγάλες κατακτήσεις. Ας την οργανώσουμε για να νικήσει.