Διαδήλωση κατά του Τραμπ στο Λος Άντζελες, αμ
Ο Σωτήρης Κοντογιάννης αναλύει τις αντιφάσεις της ανάδειξης του Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ.
Πριν ακόμα συνέλθει από το σοκ της νίκης του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου η φιλελεύθερη διανόηση έτρεξε να ρίξει τις ευθύνες σε αυτούς που θα πληρώσουν πιο ακριβά απ' όλους την "επιτυχία" αυτή: την αμερικάνικη εργατική τάξη. Αυτοί που έφεραν τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, λένε, είναι οι ψήφοι των λευκών εργατών της "Ζώνης της Σκουριάς" -όπως ονομάζονται οι βορειοανατολικές πολιτείες, τα παλαιά προπύργια της αμερικανικής βαριάς βιομηχανίας που μαστίζονται τώρα από την ανεργία, την ραγδαία μείωση του πληθυσμού, την εγκατάλειψη και τη φτώχεια.
Οι Ρεπουμπλικάνοι, είναι αλήθεια, κατάφεραν στις εκλογές του 2016 να κερδίσουν τις περισσότερες από τις 11 "επίμαχες πολιτείες" (swing states), ανάμεσά τους και το Οχάιο, την Πενσιλβανία και το Μίσιγκαν -τρεις πολιτείες της "ζώνης της Σκουριάς". Ο Μπάρακ Ομπάμα είχε κερδίσει όχι μόνο το 2008 αλλά και το 2012 και τις τρεις. Το Μίσιγκαν, η πολιτεία του Ντιτρόιτ, της "πατρίδας" της Τζένεραλ Μότορς, θεωρείτο μέχρι τώρα ένα από τα προπύργια του Δημοκρατικού Κόμματος: η τελευταία φορά που το είχαν πάρει οι Ρεπουμπλικάνοι ήταν το 1984, την εποχή του Ρόναλντ Ρέιγκαν. Τον Νοέμβρη το Μίσιγκαν ψήφισε, με μια οριακή πλειοψηφία, τον Ντόναλντ Τραμπ.
Για την φιλελεύθερη διανόηση το συμπέρασμα ήταν σχεδόν αυτόματο: οι λευκοί εργάτες της χτυπημένης από την κρίση "Ζώνης της Σκουριάς" έλκονται από τον αντιδραστικό, ρατσιστικό, σεξιστικό λαϊκισμό του Τραμπ. Και εξίσου αυτόματοι ήταν οι παραλληλισμοί με την κατάσταση στην Ευρώπη -την επικράτηση του Brexit στη Βρετανία, την άνοδο του Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, το "όχι" στο δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση στην Ιταλία, την παραλίγο επικράτηση του Νόρμπερτ Χόφερ, ενός νεοναζί, στις προεδρικές εκλογές στην Αυστρία.
Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, όμως, ούτε οφείλεται στην εργατική τάξη (λευκή ή μη) ούτε, πολύ περισσότερο, αποδεικνύει την υποταγή της στην αντιδραστική του ατζέντα. Ίσα-ίσα ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει. Αυτή τη στιγμή κανένας δεν ξέρει ούτε μπορεί να προβλέψει πόσα και ποια από όλα αυτά τα μέτρα που είχε υποσχεθεί προεκλογικά ο Τραμπ θα τολμήσει να αποπειραθεί να υλοποιήσει. Αυτό που είναι βέβαιο, όμως, είναι ότι τα σχέδιά του δεν πρόκειται να περάσουν χωρίς αντιστάσεις. Οι διαδηλώσεις που «υποδέχτηκαν» τη νίκη του είναι ένα μόνο μικρό δείγμα από αυτά που έρχονται.
Η αμερικάνικη εργατική τάξη, πέρα από τα στερεότυπα, έχει πίσω της μια μεγάλη και ηρωική παράδοση αγώνων. Αν αυτή η παράδοση παραμένει άγνωστη αυτό οφείλεται κύρια στην ανυπαρξία, ουσιαστικά, μιας -έστω και ρεφορμιστικής- αριστεράς.
Οι ΗΠΑ μπαίνουν σε μια περίοδο πολιτικών ανακατατάξεων και κρίσεων με την εγκατάσταση του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Για την εργατική τάξη, τους μετανάστες, τις γυναίκες, τους φτωχούς θα είναι μια περίοδος επιθέσεων και αναμετρήσεων και αγώνων. Ταυτόχρονα, όμως, θα είναι μια περίοδος αυξημένων ευκαιριών για την αριστερά. Αν καταφέρει να τις αξιοποιήσει, το μέλλον θα είναι πολύ διαφορετικό στις ΗΠΑ από αυτό που προβλέπουν τώρα οι κάθε απόχρωσης θεωρίες που χρεώνουν τον Τραμπ στους εργάτες.
Ποιος έφερε τον Ντόνανλτ Τραμπ στον Λευκό Οίκο;
Ο πρώτος υπεύθυνος για τη νίκη των Ρεπουμπλικάνων στις εκλογές του Νοέμβρη είναι το αμερικανικό εκλογικό σύστημα. Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν κέρδισε τις εκλογές. Η Χίλαρι Κλίντον ήρθε πρώτη με ένα 46% των ψήφων. Ο Τραμπ ήρθε, με ένα 44% δεύτερος. Η διαφορά, αυτό το 2%, μεταφράζεται σε τρία περίπου εκατομμύρια ψήφους.
Ο Τραμπ κέρδισε, όμως, με μεγάλη διαφορά την πλειοψηφία στο Συμβούλιο των Εκλεκτόρων. Τυπικά το Συμβούλιο των Εκλεκτόρων υποτίθεται ότι είναι μια εγγύηση ότι άνθρωποι σαν αυτόν δεν θα καταλάβουν ποτέ το ανώτατο αξίωμα των Ηνωμένων Πολιτειών. Στις ημέρες πριν από την τελική ψηφοφορία πολλοί είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους στην κρίση των εκλεκτόρων, καλώντας τους να αποτρέψουν τελικά το κακό. Φυσικά έπεσαν -όπως όλοι όσοι στηρίζουν τις ελπίδες τους στους θεσμούς της αστικής δημοκρατίας- οικτρά έξω. Στην τελική ψηφοφορία που έγινε στις 20 Δεκέμβρη από τους 538 εκλέκτορες οι 304 ψήφισαν τον Τραμπ ενώ μόνο 227 ψήφισαν την Κλίντον. Από τους 6 "αποστάτες" (ψήφισαν άλλους) οι 4 προέρχονταν από το στρατόπεδο των δημοκρατικών και οι 2 από των ρεπουμπλικάνων.
Στην ουσία το σύστημα των εκλεκτόρων είναι ένα ακόμα "φίλτρο" απέναντι στη λαϊκή ετυμηγορία. Το σύστημα είναι πλειοψηφικό (με μια μικρή ασήμαντη εξαίρεση σε δυο πολιτείες): ο υποψήφιος που κερδίζει την πλειοψηφία σε κάθε πολιτεία παίρνει και όλους τους εκλέκτορές της. Η Κλίντον νίκησε με μια διαφορά 30 μονάδων τον Τραμπ στην Καλιφόρνια, την μεγαλύτερη πολιτεία των ΗΠΑ και πήρε και τους 55 της εκλέκτορες. Ο Τραμπ, όμως, πήρε τους 29 εκλέκτορες της Φλόριντα -με μια διαφορά όλη και όλη 1.2%.1 Και πήρε δεκάδες άλλες μικρές και μεγάλες πολιτείες με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.
Ο Τραμπ είναι ο πέμπτος πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ που εκλέγεται παρόλο που έχει χάσει την λαϊκή ψήφο. Από τους πέντε μόνο ένας, ο Τζον Κουίνσι Άνταμς, ο έκτος πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ που κυβέρνησε από το 1825 μέχρι το 1829 είχε εκλεγεί με μικρότερο ποσοστό από ότι σήμερα ο Τραμπ.
Το εκλογικό σύστημα, βέβαια, δεν στάθηκε εμπόδιο στην εκλογή, το 2008, του Μπάρακ Ομπάμα, ενός Αφροαμερικανού, στην προεδρία των ΗΠΑ. Ούτε στην επανεκλογή του το 2012. Ο δεύτερος παράγοντας για την εκλογή του Τραμπ ήταν η υποψήφια των Δημοκρατικών: η Χίλαρι Κλίντον.
Ο Τραμπ, ένας δισεκατομμυριούχος που χρωστάει την αμύθητη περιουσία τους στην κερδοσκοπία της γης, έτρεξε την προεκλογική του εκστρατεία σαν "αουτσάιντερ". Τα συνθήματα του στρέφονταν συνεχώς ενάντια στο "κατεστημένο": "Drain the swamp", "στραγγίστε τον βάλτο" έλεγε αναφερόμενος στους παλιούς πολιτικούς. Οι επιθέσεις στους μετανάστες και τους μουσουλμάνους, οι προσβολές απέναντι στις γυναίκες κλπ ήταν η μια μόνο όψη της καμπάνιας του. Η άλλη ήταν μια δημαγωγική "αντισυστημικότητα": υποσχόταν να δώσει μια νέα πνοή στην αμερικανική βιομηχανία, να φέρει ξανά τις δουλειές που "έχουν φύγει" (στην Κίνα, το Μεξικό, την Ινδία κλπ) πίσω. Για το Ντιτρόιτ, την ερειπωμένη (το κέντρο της πόλης έχει καεί από πυρκαγιά και δεν έχει αποκατασταθεί) πρώην πρωτεύουσα της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, υπεύθυνη ήταν η παγκοσμιοποίηση. Το μήνυμά του -προστατευτισμός, απομόνωση, κατάργηση των συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου κλπ- απευθυνόταν πρώτα και κύρια στους φτωχούς και τους άνεργους.
Η Χίλαρι Κλίντον, από την άλλη, είναι το πρόσωπο του κατεστημένου: πρώην "Πρώτη Κυρία", πρώην υπουργός Εξωτερικών, γερουσιαστής με στενές σχέσεις με την "καλή κοινωνία", τις επιχειρήσεις και τις τράπεζες -και ιδιαίτερα την διαβόητη Goldman Sachs που την χρυσοπλήρωνε κυριολεκτικά για να δίνει διαλέξεις στις εκδηλώσεις της. Στο σύνθημα του Τραμπ "να κάνουμε την Αμερική ξανά μεγάλη" απαντούσε, με σοβινιστική έπαρση, "η Αμερική είναι ήδη μεγάλη".
Και το πρόβλημα δεν ήταν μόνο η ρητορεία. Ο Μπάρακ Ομπάμα εκλέχτηκε για πρώτη φορά το 2008 με μεγάλα ποσοστά και με ακόμα μεγαλύτερες προσδοκίες από τους φτωχούς. Τι έκανε; απολύτως τίποτα. Σήμερα ο μέσος μισθός στις ΗΠΑ έχει πέσει σε πραγματικές τιμές (δηλαδή χωρίς τον πληθωρισμό) κάτω από τα επίπεδα του 1972. Η ανισότητα έχει φτάσει στα ουράνια: με βάση τα στοιχεία του 2014 τα ετήσια εισοδήματα του πλουσιότερου 10% του πληθυσμού ήταν σχεδόν δέκα φορές μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα εισοδήματα του υπόλοιπου 90%. Όσο για τους πραγματικά πλούσιους, το 0.1% της κοινωνίας, το μέσο του εισόδημα είναι σχεδόν 200 φορές μεγαλύτερο από της μέσης αμερικανικής οικογένειας. Ιστορικά θα πρέπει να γυρίσει κανείς σχεδόν έναν αιώνα πίσω, στα χρόνια πριν από το μεγάλο κραχ του 1929 για να βρει παρόμοια επίπεδα ανισότητας.2 Πάνω από 40 εκατομμύρια Αμερικάνοι ζούνε κάτω από το όριο της φτώχειας3 ενώ εκατομμύρια στερούνται ακόμα και τη στοιχειώδη ιατροφαρμακευτική ασφάλιση.4
Το πιο χαρακτηριστικό, ίσως, παράδειγμα της προδοσίας και της απογοήτευσης που αισθάνεται σήμερα η Αμερική από την οκταετία του Ομπάμα είναι το ζήτημα των δολοφονιών Αφροαμερικανών από την αστυνομία: η περίοδος της προεδρίας του πρώτου μη λευκού προέδρου στην ιστορία των ΗΠΑ ήταν μια από τις πιο μαύρες για τους Αφροαμερικάνους. Σύμφωνα με τα στοιχεία του κινήματος "Black lives matter" οι δολοφονίες Αφροαμερικανών από αστυνομικούς ξεπέρασαν την εποχή του Ομπάμα τις δολοφονίες και τα λιντσαρίσματα "νέγρων" την εποχή του Τζιμ Κρόου (των θεσμοθετημένων φυλετικών διακρίσεων).
Η Κλίντον στήριξε την προεκλογική της εκστρατεία στη δαιμονοποίηση του Τραμπ, στην καλλιέργεια του φόβου απέναντι στην προοπτική της προεδρίας του. Η Κλίντον κατήγγειλε συστηματικά τον Τραμπ για τις προσβολές του απέναντι στις γυναίκες ή το ρατσισμό του απέναντι στους Μετανάστες ή τη χυδαιότητά του απέναντι στους ομοφυλόφιλους. Όσο για το τι θα έκανε η ίδια αν εκλεγόταν, η απάντηση ήταν απλή: τίποτα απολύτως, η Αμερική είναι έτσι και αλλιώς ήδη μεγάλη. Σε μια εποχή που βοά για αλλαγή, οι Δημοκρατικοί επέλεξαν την πιο συστημική υποψήφια που θα μπορούσαν να βρουν. Το αποτέλεσμα ήταν ένα μεγάλο κομμάτι των φτωχών ψηφοφόρων που είχαν στηρίξει τον Ομπάμα το 2008 και ξανά το 2012 να μην πάει καν να ψηφίσει. Ένα μικρότερο κομμάτι (ανάμεσά τους και πολλοί Ισπανόφωνοι) ψήφισε, παρά τον ρατσισμό του, τον Τραμπ. Τώρα το στρατόπεδο των δημοκρατικών προσπαθεί να φορτώσει τις ευθύνες για την αποτυχία του στον Ρωσικό δάκτυλο, (τις "ύποπτες" αποκαλύψεις για τα email της) και την ίδια την εργατική τάξη.
Είναι ο Τραμπ φασίστας;
Ο κατάλογος των μελών του νέου υπουργικού συμβουλίου του Τραμπ είναι απλά εφιαλτικός. Το παρακάτω απόσπασμα από το "σημείωμα του εκδότη" της φιλελεύθερης βρετανικής εφημερίδας The Guardian είναι χαρακτηριστικό:
"Η ιδέα ότι ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να γίνει ένας 'κανονικός' Αμερικανός πρόεδρος όταν μετακομίσει στον Λευκό Οίκο ήταν ανέκαθεν γελοία. Η αναμέτρηση του 2016 ήταν μια ανώμαλη εκλογική μάχη που κερδήθηκε από ένα ανώμαλο πολιτικό... Τώρα συγκεντρώνει μια κυβερνητική ομάδα η οποία, χωρίς σχεδόν καμιά εξαίρεση, μαρτυρεί αυτή την πραγματικότητα. Αυτοί οι διορισμοί επιβεβαιώνουν ότι δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί σαν ένα πρόεδρος σαν όλους τους άλλους...
Ο νέος υπουργός Εξωτερικών, ο Ρεξ Τίλερσον, είναι ένας από τους μεγαλύτερους μεγιστάνες πετρελαίου του πλανήτη, το αφεντικό της ExonMobil, φίλος του Βλαντιμίρ Πούτιν και των πετρελαιοκρατών της Μέσης Ανατολής. Ο νέος υπουργός Ενέργειας, ο Ρικ Πέρι, είναι άνθρωπος των πετρελαίων και αρνητής της κλιματικής αλλαγής.
Και για τους τραπεζίτες της Γουόλ Στριτ ανοίγει, πολιτικά, η εποχή των χριστουγεννιάτικων δώρων. Ο νέος υπουργός Οικονομικών, ο Στήβεν Μνιούχιν, είναι ένας πρώην τραπεζίτης επενδύσεων της Γκόλντμαν Σαχς...".5
Και τα πράγματα είναι εξίσου -αν όχι και περισσότερο- σκοτεινά στα ζητήματα του στρατού και του πολέμου. Ο αριθμός και ο ρόλος των στρατηγών στη νέα κυβέρνηση ώθησε τον επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch) να δηλώσει ότι υπάρχει μια "οσμή στρατιωτικής χούντας" στη νέα κυβέρνηση.
"Δεν υπάρχει τίποτα το ομαλό σε όλα αυτά", συνεχίζει η Guardian. "Όπως δεν υπάρχει και τίποτα το ομαλό στον διορισμό του Τζεφ Σέσιονς, του γερουσιαστή από την Αλαμπάμα που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην προσπάθεια να αφαιρέσει και πάλι το δικαίωμα ψήφου από τους Αφροαμερικάνους, στη κορυφή του υπουργείου Δικαιοσύνης".6
Το πιο προκλητικό απ' όλα, όμως, ήταν ο διορισμός του Στιβ Μπάνον στη θέση του κορυφαίου συμβούλου του προέδρου. Ο Μπάνον είναι στέλεχος του ακροδεξιού ειδησεογραφικού "πρακτορείου" Breitbart News και ένα άτομο με δηλωμένες στενές σχέσεις με τις ρατσιστικές οργανώσεις της "Λευκής Ανωτερότητας". Ο Μπάνον (και αυτός πρώην στέλεχος της Γκόλντμαν) ήταν ο επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ.7 Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στις ΗΠΑ τον συνέκριναν συχνά με τον Γκέμπελς, τον διαβόητο υπουργό Προπαγάνδας του Χιτλερικού καθεστώτος της Γερμανίας της εποχής του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Διόλου παράξενο, ανάμεσα στους υποστηρικτές του Τραμπ ήταν και η διαβόητη εγκληματική ρατσιστική συμμορία Κου Κλουξ Κλαν( ΚΚΚ). Η ΚΚΚ οργάνωσε πορεία θριάμβου στη Νότια Καρολίνα μόλις έγινε γνωστό το αποτέλεσμα των εκλογών. Μέσα στις πρώτες 48ώρες από την ανακοίνωση της νίκης του Τραμπ σημειώθηκαν εκατοντάδες κρούσματα ρατσιστικής βίας από μέλη νεοναζιστικών οργανώσεων ενώ σβάστικες και φασιστικά συνθήματα εμφανίστηκαν στους δρόμους δεκάδων πόλεων.
Ο Τραμπ είναι ρατσιστής και σεξιστής -για αυτό δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία. Σε προσωπικό επίπεδο δεν αποκλείεται καθόλου να είναι και θαυμαστής του Χίτλερ -αν και δεν έχουμε καμιά ένδειξη για κάτι τέτοιο. Η Προεδρία Τραμπ, όμως, δεν έχει καμιά σχέση με επικράτηση του φασισμού. Ο Τραμπ ούτε ανέβηκε, ούτε προσπάθησε να ανέβει στην εξουσία με τη βία: δεν είναι ο Φύρερ μιας συμμορίας που έσπερνε τον τρόμο στις εργατογειτονιές αλλά ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων, του ενός από τα δυο κόμματα της αμερικάνικης άρχουσας τάξης.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα προσπαθήσει να βάλει σε εφαρμογή τα ρατσιστικά του σχέδια. Θα προσπαθήσει. Αλλά απέναντί του δεν θα έχει μια συντετριμμένη, αποδιοργανωμένη και διαλυμένη από τα τάγματα εφόδου εργατική τάξη. Απέναντί του θα έχει τη γενιά του Σιάτλ. Απέναντί του θα έχει τους Ινδιάνους Σιου του "Όρθιου Βράχου" που βγήκαν, ύστερα από έναν άγριο αγώνα μηνών, νικητές από την αναμέτρησή τους με τις μεγάλες πολυεθνικές για τον αγωγό πετρελαίου. Απέναντί του θα έχει τη νεολαία της Αμερικής που στήριξε με ενθουσιασμό τον Μπέρνι Σάντερς, για το χρίσμα των Δημοκρατικών, τον πρώτο "επίσημο" πολιτικό των ΗΠΑ που τόλμησε να αναφερθεί στον σοσιαλισμό από την εποχή του Μακάρθι.
Ποιος μπορεί
να σταματήσει τον Τραμπ;
Χιλιάδες Αμερικάνοι πλημμύρισαν τους δρόμους όλων σχεδόν των μεγάλων πόλεων των ΗΠΑ μόλις έγινε γνωστό το αποτέλεσμα των εκλογών για να δηλώσουν "Δεν είναι ο Δικός μας πρόεδρος". Όπως έγραφε στην Εργατική Αλληλεγγύη στην ανταπόκρισή του από τη Νέα Υόρκη ο Γιάννης Δελατόλας,
"Χτες (Σάββατο 12 Νοέμβρη) οι διαδήλώσεις στη Νέα Υόρκη και το Λος Άντζελες ήταν οι μεγαλύτερες από την εκλογή του Τραμπ την περασμένη Τρίτη. Δεκάδες χιλιάδες κατέλαβαν τους δρόμους στις μεγαλύτερες πορείες μέχρι αυτή τη στιγμή. Ένα τεράστιο πλήθος στη Νέα Υόρκη, 50.000 περίπου διαδηλωτών βάδισαν την πέμπτη λεωφόρο ως το Πύργο του Τραμπ... Μαζικές διαδηλώσεις έχουν γίνει σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας με ένα πολύ καθαρό και οργισμένο μήνυμα. “Δεν είναι ο δικός μας Πρόεδρος”, “Γαμήστε τον Τραμπ”, “Σεξιστές πίσω στις τρύπες σας”, “Ρατσιστής, σεξιστής, ομοφοβικός, Ντόναλντ Τραμπ φύγε”, “Γαμήστε τον πύργο του, γαμήστε το τείχος του” και “Πρόσφυγες καλοδεχούμενοι”, είναι μερικά από τα συνθήματα που ακούστηκαν στις μεγάλες και οργισμένες διαδηλώσεις...
Το Δημοκρατικό Κόμμα προσπαθεί να αποθαρρύνει τους διαδηλωτές, αλλά το κίνημα εναντίον του μεγαλώνει γρήγορα. Μεγάλες διαδηλώσεις επίσης οργανώνονται από τώρα για τις 20 Γενάρη, την ημέρα ορκωμοσίας του νέου προέδρου στην Ουάσιγκτον".8
Το πιο χαρακτηριστικό, ίσως, παράδειγμα για αυτά που έρχονται μέσα στους επόμενους μήνες και χρόνια ήρθε αυτές τις μέρες από το Λας Βέγγας. Όπως έγραφε η αμερικανική εφημερίδα Huffington Post στις 21 Δεκέμβρη,
"ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ - Οι ξενοδοχοϋπάλληλοι που πάλευαν εδώ και δυο χρόνια ενάντια στον νεοεκλεγμένο πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στο Λας Βέγκας βγήκαν νικητές την Τετάρτη, με μια υπογεγραμμένη συλλογική σύμβαση που θα ανοίξει το δρόμο του συνδικαλισμού και για τους συναδέλφους τους στο νέο ξενοδοχείο του Τραμπ στην Ουάσιγκτον. Σύμφωνα με το σωματείο, Unite Here, η ξενοδοχειακή εταιρεία Trump International Las Vegas συμφώνησε να υπογράψει μια τετραετή συμφωνία που κλείνει μια άσχημη επίθεση για την οποία οι ομοσπονδιακές αρχές είχαν κατηγορήσει την ομάδα του Τραμπ για απόπειρα διάλυσης του συνδικάτου. Χωρίς να δώσει λεπτομέρειες, το σωματείο είπε ότι η σύμβαση που υπέγραψαν περιλαμβάνει αυξήσεις, συνταξιοδοτικές εισφορές και οικογενειακά επιδόματα υγείας για τους εκατοντάδες εργαζόμενους... στο Λας Βέγκας".9
Η εκλογή του Τραμπ, όμως, δεν ήταν σοκ μόνο για τους εργάτες, τους μετανάστες, τις γυναίκες και τους φτωχούς. Ήταν ταυτόχρονα μια "βόμβα" για την ίδια την άρχουσα τάξη. Ο Τραμπ υφάρπαξε, στην ουσία, την υποψηφιότητα των Ρεπουμπλικάνων -σε ευθεία αντιπαράθεση όχι μόνο με τη γραφειοκρατία του κόμματος αλλά και με τους πιο γνωστούς και διάσημους ηγέτες του. Ο Κόλιν Πάουελ, ο αρχηγός των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ και μετέπειτα υπουργός της κυβέρνησης Μπους τάχθηκε ανοιχτά και δημόσια υπέρ της Χίλαρι Κλίντον. Ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος δήλωσε ότι δεν θα πάει να ψηφίσει. Το ίδιο και ο πατέρας του και ο αδελφός του ο Τζεφ. Ο Μιτ Ρόμνει, ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων στις εκλογές του 2012 δήλωσε ότι "ο χαρακτήρας και το ταμπεραμέντο του Τραμπ δείχνουν έναν άνθρωπο που είναι ακατάλληλος για ηγέτης του ελεύθερου κόσμου". Παρόμοιες δηλώσεις έκαναν τα περισσότερα στελέχη του ρεπουμπλικανικού κόμματος.
Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όχι μόνο στήριξαν με πάθος την υποψηφιότητα της Κλίντον αλλά και -μετατρέποντας την επιθυμία τους σε πραγματικότητα- προέβλεπαν και τη "σίγουρη" νίκη της στις εκλογές του Νοέμβρη. Από τις 70 περίπου μαζικής κυκλοφορίας εφημερίδες των ΗΠΑ οι 60 υιοθέτησαν την Κλίντον και μόνο οι 10 τον Τραμπ.
«Ο Τραμπ εγκαταλείφθηκε από την ηγεσία των Ρεπουμπλικάνων», έγραφε λίγες μέρες μετά τις εκλογές ο Άλεξ Καλλίνικος στην εφημερίδα του Λονδίνου Socialist Worker. Και εξηγούσε το γιατί:
«Ο Τραμπ επιχειρηματολογούσε ενάντια στην φιλελεύθερη, παγκόσμια καπιταλιστική τάξη την οποία έχει κατασκευάσει και διατηρήσει ο αμερικάνικος Ιμπεριαλισμός από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα. Με άλλα λόγια ενάντια στο σύστημα του ελεύθερου εμπορίου και της ελεύθερης κίνησης των κεφαλαίων κάτω από την προστασία της αμερικανικής στρατιωτικής ισχύος. Κατήγγειλε τους διάφορους γύρους εμπορικής απελευθέρωσης τις οποίες θεωρούσε υπεύθυνες για την παρακμή των βασικών βιομηχανιών των ΗΠΑ».10
Ο Τραμπ υποσχόταν, για παράδειγμα, να "επαναδιαπραγματευτεί" τη NAFTA, τη συμφωνία για το ελεύθερο εμπόριο ανάμεσα στις ΗΠΑ, το Μεξικό και τον Καναδά -μια συμφωνία που έχει την ίδια περίπου βαρύτητα που είχε η δημιουργία της ΕΟΚ για τις χώρες της Ευρώπης.
Από τη στιγμή, όμως, που εκλέχτηκε οι τόνοι έπεσαν κατακόρυφα. Η Χίλαρι Κλίντον παραδέχτηκε την ήττα της -παρά το προβάδισμα των 3 εκατομμυρίων ψήφων. Όσο για τα στελέχη του επιτελείου της, δηλαδή την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος, αυτά έτρεξαν το ένα μετά το άλλο να συμβιβαστούν με το νέο πρόεδρο. "Πρέπει να του δώσουμε χρόνο" απαντούσαν (και απαντάνε) σε όλους αυτούς που κατέβαιναν στους για να διαδηλώσουν, ενάντιά του. Ο Τραμπ είναι ότι χειρότερο θα μπορούσε να έχει ευχηθεί για ηγέτη του το αστικό στρατόπεδο. Αλλά ένας κακός αρχιστράτηγος δεν σημαίνει ότι θα πάνε και με την άλλη πλευρά.
Τον Τραμπ δεν πρόκειται να τον σταματήσει η άρχουσα τάξη παρά τις εσωτερικές διαφωνίες που έχουν αναδειχθεί. Ούτε οι θεσμοί της δημοκρατίας. Ούτε οι καταγγελίες και η αντιπάθεια των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Ο μόνος που μπορεί να τον σταματήσει είναι το κίνημα. Οι μεγάλες διαδηλώσεις που συνόδεψαν τη νίκη του ήταν μια πολύ καλή αρχή. Δεκάδες οργανώσεις έχουν καλέσει σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στην Ουάσιγκτον στις 21 Γενάρη, την πρώτη ημέρα της προεδρίας του.
Οι προβλέψεις των οικονομολόγων για την πορεία της Αμερικανικής οικονομίας είναι σκοτεινές. Ο Τραμπ δεν πρόκειται να κάνει την "Αμερική ξανά μεγάλη". Αυτό σημαίνει ότι θα έρθει πολύ γρήγορα σε σύγκρουση όχι μόνο με αυτούς που δεν τον ψήφισαν -τη νεολαία, το κίνημα Black Lives Matter, τους Ινδιάνους του "Όρθιου Βράχου", τις γυναίκες, τα συνδικάτα, αλλά και με αυτούς που πίστεψαν τις δημαγωγίες του.
Η αριστερά στις ΗΠΑ θα βρεθεί πολύ γρήγορα αντιμέτωπη όχι μόνο με νέες προκλήσεις αλλά και με νέες ευκαιρίες. Το στοίχημα είναι να καταφέρει να συνενώσει την πολιτική διαμαρτυρία της νεολαίας με τα ξεσπάσματα της εργατικής τάξης -από τη "ζώνη της Σκουριάς" μέχρι το Σιατλ, την πρωτεύουσα της υψηλής τεχνολογίας. Αν τα καταφέρει, το μέλλον θα είναι πολύ διαφορετικό, όχι μόνο στις ίδιες της ΗΠΑ αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Σημειώσεις
1. Η Κλίντον κέρδισε την Καλιφόρνια με 8.7 εκατομμύρια ψήφους (61.7%) έναντι 4.5 εκατομμυρίων ψήφων (31.6%) του Τραμπ. Στην Φλόριντα ο Τραμπ πήρε 4.6 εκατομμύρια ψήφους (49.0%) και η Κλίντον 4.5 εκατομμύρια (47.8%)
2. http://inequality.org/income-inequality/
3. Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό, αυτό σημαίνει εισοδήματα κάτω από τις 24,250 δολάρια το χρόνο για μια τετραμελή οικογένεια, https://talkpoverty.org/basics/
4. Στο ίδιο
5. The Guardian view on Donald Trump's teamQ not the new normal, The Guardian 14.12.2016
6. Στο ίδιο
7. Μια γεύση για το ποιόν του Μπάνον υπάρχει στο http://www.wsj.com/articles/who-is-steve-bannon-1479254631
8. Εργατική Αλληλεγγύη 1249, 14.11.2016, http://ergatiki.gr/article.php?issue=1249&id=14689
9. Donald Trump's Fight With Hotel Workers In Las Vegas Comes To An End, Huffington Post, 21.12.2016.
10. https://socialistworker.co.uk/art/43681/We+dont+want +Trump+but+neither+do+the+bosses