Εξώφυλλο του τευχους 123
Η κυβέρνηση δε σταματά να δίνει στον εαυτό της παράσημα για τη διαχείριση του προσφυγικού, όμως οι τραγικές επιπτώσεις της συμφωνία Ελλάδας – ΕΕ – Τουρκίας δεν μπορούν πλέον να κρυφτούν. Η προοπτική χορήγησης ασύλου περιορίζεται σε έναν απειροελάχιστο αριθμό, οι απελάσεις πολλαπλασιάζονται και ο Μουζάλας υπογράφει συμφωνία με τη Γερμανία για να μειώσει τις μετεγκαταστάσεις για συνένωση οικογενειών στις 70 κάθε μήνα. Το αίτημα για «ανοιχτές πόλεις» που ανέδειξε το αντιρατσιστικό κίνημα μαζί με τους πρόσφυγες παραμένει επιτακτικό. Η κυβέρνηση αντί να εξασφαλίσει ανθρώπινες συνθήκες για τους πρόσφυγες, προχώρησε σε βίαιη εκκένωση του στρατοπέδου του Ελληνικού και τη μεταφορά των προσφύγων σε συνθήκες που θυμίζουν στρατώνα, στη Θήβα, μόνο και μόνο για να ανοίξει ο δρόμος για τη Lamda Development, τη στιγμή μάλιστα που πάγια θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η μετατροπή του Ελληνικού σε Μητροπολιτικό πάρκο. Οι αντιδράσεις που έχει δημιουργήσει αυτή η πολιτική έφτασαν μέχρι και το Συνήγορο του Πολίτη, που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα μια έκθεση, που αποτελεί καταπέλτη για την πολιτική της κυβέρνησης στο προσφυγικό. Ακολουθεί συνέντευξη του Συνηγόρου του Πολίτη Αντρέα Ποττάκη:
Με βάση την Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη “Η πρόκληση των μεταναστευτικών ροών και της προστασίας των προσφύγων”, ποια είναι η εικόνα που σχηματίσατε για τον τρόπο διαχείρισης του προσφυγικού από τους κρατικούς θεσμούς;
Υπήρξαν και υπάρχουν σοβαρά προβλήματα για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι η άρνηση των πολιτικών ηγεσιών των κρατών-μελών της ΕΕ να αναγνωρίσουν έγκαιρα το πρόβλημα. Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με τον τρόπο που τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και η Ελλάδα, αλλά και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη διαχειρίστηκαν το ζήτημα. Χωρίς σχέδιο, χωρίς όραμα, χωρίς στόχους και προτεραιότητες. Ακόμη και σήμερα. Σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης και χωρίς σχέδιο ήταν αναπόφευκτο να υπάρξει αυτό που περιγράψαμε στην έκθεση ως «δικαιωματική αμεριμνησία». Δηλαδή, μια δυσοίωνη υποχώρηση από τις κατακτήσεις του νομικού μας πολιτισμού όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, ιδίως για τις ευάλωτες ομάδες προσφύγων και μεταναστών. Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, δεν νομίζω να υπάρχει κανείς σήμερα που να μην αναγνωρίζει πως η γκετοποίηση αναπαράγει παλαιά και δημιουργεί νέα προβλήματα. Στην Ευρώπη του 21ου αιώνα, πρακτικές γκετοποίησης θα έπρεπε να απασχολούν μόνο μελετητές της ιστορίας, ως εφιαλτικές αναμνήσεις από τις χειρότερες περιόδους της ανθρώπινης πορείας. Όχι να λειτουργούν ως εργαλεία πολιτικής ή έστω διαχείρισης διοικητικών αδυναμιών. Αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι ένα σχέδιο που θα οδηγήσει σε λειτουργικές συναινέσεις για την ενσωμάτωση όσων μείνουν στην Ελλάδα.
Τι ρόλο μπορεί να παίξει ο Συνήγορος του Πολίτη στην καταπολέμηση του ρατσισμού;
Τον ρόλο που του δίνει το νομικό και θεσμικό πλαίσιο της λειτουργίας του. Ο Συνήγορος του Πολίτη με τις ευρείες αρμοδιότητες που έχει στον συγκεκριμένο τομέα μπορεί, το κάνει , και οφείλει να το κάνει, να ελέγχει την Κεντρική Διοίκηση σε όλο της το εύρος, να προειδοποιεί, να προτείνει και να προωθεί λύσεις. Και σε συγκεκριμένα περιστατικά δυσλειτουργιών αλλά και γενικότερα ως ο πιο ακριβής και ευαίσθητος δείκτης της Πολιτείας μας σε φαινόμενα αμφισβήτησης ή καταπάτησης δικαιωμάτων. Στην ειδική έκθεση του ΣτΠ αναφέρονται ενδεικτικά αρκετά περιστατικά που δείχνουν τον ρόλο μας στην αποτελεσματική προστασία, εξατομικευμένα αλλά και συνολικά όσων βρίσκονται χωρίς την προστασία που δικαιούνται.
Τι ρόλο πιστεύετε ότι μπορεί να παίξει το αντιρατσιστικό κίνημα σήμερα;
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι πρόσφυγες δεν έφυγαν από τις χώρες τους από καπρίτσιο. Έφυγαν από τον πόλεμο. Για να πάρει κανείς το μωρό του στην αγκαλιά και να διασχίσει χιλιάδες χιλιόμετρα, να αναλάβει το ρίσκο ακόμη και του θανάτου σ αυτή την Οδύσσεια σημαίνει ότι δεν είχε άλλη, καλύτερη, επιλογή. Αυτό ισχύει και για μετανάστες, ιδίως για τις ευάλωτες ομάδες ανάμεσά τους. Πολλές φορές η μόνη τους παρηγοριά και ελπίδα προήλθε από το ισχυρό αντιρατσιστικό κίνημα και στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Κάπου να απευθυνθείς, κάποιος να βοηθήσει εσένα ή τα παιδιά σου.
Αλλά και ως μοχλός πίεσης προς τις πολιτικές ηγεσίες, η συνεισφορά του αντιρατσιστικού κινήματος υπήρξε και είναι σημαντική. Οι χιλιάδες αλληλέγγυοι πολίτες που διαδηλώνουν σε πόλεις της Ευρώπης, από την Βαρκελώνη και το Λονδίνο ως την Αθήνα, κατά του ρατσισμού και του αποκλεισμού των προσφύγων και μεταναστών, θέτουν και κρίσιμα ερωτήματα προς τις κυβερνήσεις τους, σε ό,τι αφορά, λ.χ. την υλοποίηση των δεσμεύσεων για υποδοχή και φιλοξενία αλλοδαπών. Ο πρόσφυγας χρειάζεται ασφάλεια, εργασία, περίθαλψη, εκπαίδευση, προστασία γι’ αυτόν και την οικογένειά του. Ακόμη και αν είναι γεγονός, ότι η οικονομική κρίση πλήττει μεγάλα κοινωνικά στρώματα στις χώρες υποδοχής, δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε να αποτελέσει την δικαιολογητική βάση για την αποδοχή μιας ακόμη μεγαλύτερης και σπουδαιότερης κρίσης. Κρίσης ανθρωπιστικής, κρίσης του πολιτισμού μας.