Βιβλιοκριτική
Δημήτρης Ψαρράς: Το μπεστ σέλερ του μίσους - Τα «Πρωτόκολλα των σοφών της Σιών» στην Ελλάδα, 1920-2013

Εξώφυλλο του τευχους 103

Ξεσκεπάζοντας τα ρατσιστικά ψέματα

 

Μετά τη «Μαύρη Βίβλο της Χρυσής Αυγής» ο Δημήτρης Ψαρράς επανέρχεται με το τελευταίο του βιβλίο «Το μπεστ σέλερ του μίσους» για να μας προσφέρει ένα ακόμα πολύ χρήσιμο βοήθημα στην πάλη ενάντια στον ρατσισμό και τη φασιστική απειλή. Ο δημοσιογράφος της ομάδας του Ιού, στηριγμένος σε μια εξαιρετικά ενδελεχή και τεκμηριωμένη έρευνά του για τα κακόφημα «Πρωτόκολλα των σοφών της Σιών» και το πώς αυτά αξιοποιήθηκαν από κάθε ρατσιστική, εθνικιστική και αντικομμουνιστική προπαγάνδα, καταγράφει στην ουσία την ιστορία του ακροδεξιού αντισημιτισμού στην Ελλάδα και της φιλολογίας που καλλιέργησε για έναν ολόκληρο αιώνα – και συνεχίζει να καλλιεργεί – σύμφωνα με την οποία πίσω από κάθε κακό κρύβεται μια «συνωμοσία των Εβραίων». Δεν προκαλεί έκπληξη ότι τα «Πρωτόκολλα» ήταν ένα από τα αγαπημένα βιβλία του Χίτλερ και χρησιμοποιήθηκαν για την ιδεολογική «αιτιολόγηση» του ναζιστικού Ολοκαυτώματος. Συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να τα επικαλούνται οι απανταχού ακροδεξιοί και νεοναζί, συμπεριλαμβανομένων και των ελλήνων ομογάλακτών τους, από τον Πλεύρη και τον Μιχαλολιάκο μέχρι τον Γεωργιάδη.

Τα «Πρωτόκολλα των σοφών της Σιών» υποτίθεται ότι αποτελούν τα πρακτικά μια συνάντησης εκπροσώπων του Εβραϊσμού στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα. Σε αυτή τη συνάντηση, πάντα υποτίθεται, ότι αποφασίστηκε μια παγκόσμια συνωμοσία για να υπονομευθούν όλα τα καθεστώτα της εποχής, είτε μέσω διείσδυσης στους κρατικούς μηχανισμούς ή μέσω επαναστατικών διαδικασιών, προκειμένου να επιβληθεί η εβραϊκή κυριαρχία.

Στην πραγματικότητα, τα «Πρωτόκολλα» ήταν ένα αποδεδειγμένο πλαστογράφημα – στηριγμένο σε μια λογοκλοπή ενός παλιότερου βιβλίου μυθοπλασίας – που είχε κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου από στελέχη των Μαύρων Εκατονταρχιών, μια ακροδεξιάς πρωτοφασιστικής οργάνωσης στην Τσαρική Ρωσία. Στόχος τους ήταν από τη μια να δικαιολογήσουν τα ρατσιστικά πογκρόμ ενάντια στους εβραίους με τις ευλογίες της Οχράνα, της μυστικής αστυνομίας του Τσάρου και από την άλλη να συκοφαντήσουν το επαναστατικό εργατικό κίνημα (το 1905 ήταν η χρονιά της πρώτης Ρώσικης Επανάστασης και πρόεδρος του πρώτου σοβιέτ της Πετρούπολης ήταν ο εβραϊκής καταγωγής Λέον Τρότσκι). Μέχρι το 1917 η ιδέα της «εβραϊκής συνωμοσίας» διακινείτο κύρια από ορθόδοξους ρώσικους εκκλησιαστικούς κύκλους, αλλά η νίκη της επανάστασης του Οκτώβρη έφερε και την ανάσυρση των «Πρωτοκόλλων» προκειμένου να χρησιμοποιηθούν από τους Λευκούς τσαρικούς αντεπαναστάτες και τα ιμπεριαλιστικά στρατεύματα που εισέβαλαν στη Ρωσία, για την αντιμπολσεβίκικη προπαγάνδα τους: η επανάσταση, ο εμφύλιος, οι κακουχίες, όλα ήταν «έργο του εβραιο-μπολσεβικισμού». Οι αξιωματικοί του στρατού εισβολής και οι ακροδεξιοί ρώσοι εμιγκρέδες αποτέλεσαν και το κανάλι για τη μεταφορά των «Πρωτοκόλλων» στη Δύση.

Στην Ελλάδα – που συμμετείχε στην ιμπεριαλιστική εκστρατεία – ο εισαγωγέας τους ήταν ένας ακροδεξιός εθνικιστής, ο Αριστείδης Ανδρόνικος, που είχε διατελέσει διπλωματικός υπάλληλος στο ελληνικό προξενείο της Πετρούπολης. «Η πρώτη μετάφραση [1920] παρέμεινε ‘αναξιοποίητη’ σε κάποιο ντουλάπι του υπουργείου Εξωτερικών», γράφει ο Ψαρράς. Η στιγμή που τα «Πρωτόκολλα» δημοσιεύτηκαν, το 1925, δεν είναι τυχαία. «Συμπίπτει με την έκρηξη του εργατικού κινήματος τον Φεβρουάριο του χρόνου αυτού, με κινητοποιήσεις του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης [με τη μεγάλη εβραϊκή κοινότητα]», ενώ «το ΚΚΕ έβγαινε ενισχυμένο από την αποτυχία εγκαθίδρυσης φασιστικού καθεστώτος στα τέλη του 1924».

Στο βιβλίο του Ψαρρά παρακολουθούμε την εξέλιξη του αντισημιτισμού στην Ελλάδα μέσα από την αλληλουχία των εκδόσεων των «Πρωτοκόλλων» και τις προσπάθειες του Ανδρόνικου να προσαρμόσει τη χρήση τους στις διαφορετικές πολιτικές του επιλογές (που τις περισσότερες φορές συνδυάζονταν με τις κρυφές ή φανερές επιλογές της κυρίαρχης κρατικής πολιτικής): «Από την εθνικιστική ημιφασιστική Ε.Ε.Ε. της δεκαετίας του ’30, στο δικτατορικό καθεστώς του Μεταξά και στη συνέχεια την εθνικοσοσιαλιστική ΕΣΠΟ της κατοχής, την δωσιλογική κυβέρνηση-φάντασμα του Τσιρόνικου στη Βιέννη του 1944, μέχρι και τον εθνικό ‘αντισυμμοριακό’ αγώνα της εμφυλιακής περιόδου».

Ο Ανδρόνικος πέθανε στις αρχές της δεκαετίας του ’50, αλλά οι διάδοχοί του συνεχίζουν μέχρι σήμερα. Στα κεφάλαια «Ο εξελληνισμός των Πρωτοκόλλων» και «Η συνωμοσία του 21ου αιώνα», ο συγγραφέας κάνει μια καταγραφή της χρήσης του πλαστογραφήματος από τους σύγχρονους έλληνες ακροδεξιούς και νεοναζί. Ο Πλεύρης κυκλοφορεί βιβλίο που χρησιμοποιεί τα «Πρωτόκολλα» και ανάμεσα σε άλλα περιέχει φράσεις όπως: «έτσι θέλουν οι Εβραίοι, διότι μόνο έτσι καταλαβαίνουν: εντός 24 ωρών και εκτελεστικό απόσπασμα» και «Εβραίος και άνθρωπος είναι έννοιες αντιφατικές», αλλά η ελληνική δικαιοσύνη κρίνει ότι «δεν προτρέπουν σε ρατσιστική διάκριση ή βία» και τον αθωώνει. Ο Κασιδιάρης επικαλείται τα «Πρωτόκολλα» και διαβάζει αποσπάσματά τους μέσα στη Βουλή κατά τη διάρκεια της συζήτησης για την άρση της ασυλίας βουλευτών της Χρυσής Αυγής, ενώ η ναζιστική συμμορία οργανώνει «επιμορφωτικές» διαλέξεις με το ίδιο θέμα. Ο Γεωργιάδης θυμάται τα «Πρωτόκολλα» όταν χρειάζεται να απαντήσει στον Ιό μετά τη διεθνή κατακραυγή που προκλήθηκε από την αθώωση του Πλεύρη.

Ο Ψαρράς, πέρα από το να αποδείξει ότι ένα γελοίο πλαστογράφημα εξακολουθεί να είναι το ευαγγέλιο του αντισημιτισμού επί έναν αιώνα προς χρήση κάθε ρατσιστικής προπαγάνδας, επισημαίνει και κάτι αρκετά σημαντικό: ότι αποτελεί και μοντέλο κάθε σύγχρονης θεωρίας συνωμοσίας. Είναι μια «εύκολη λύση» που συχνά καλλιεργείται από τα πάνω ότι, ειδικά σε περιόδους κρίσης, για τα πάντα φταίει μια «παγκόσμια συμπαιγνία», μια «παγκόσμια διακυβέρνηση» κάποιων «εκ φύσεως διαβολικών», και όχι τα δομικά προβλήματα του καπιταλισμού. Το γεγονός ότι και μέσα στην αριστερά κυκλοφορούν τέτοιες απόψεις, συχνά καλυμμένες με «πατριωτικό αντιμπεριαλισμό», ευνοεί την ανάπτυξη αυτής της συνωμοσιολογίας. Ο ίδιος ο Ψαρράς σε μια παρουσίαση του βιβλίου του έχει περιγράψει «την ευκολία με την οποία υποκύπτουν όχι μόνο οι ακροδεξιοί, αλλά πολύ ευρύτερες πολιτικές δυνάμεις, αναλυτές και δημοσιογράφοι στη θεωρία της συνωμοσίας – ότι πίσω από τα γεγονότα βρίσκεται πάντα ένα κρυφό χέρι. Το βήμα από αυτή τη θεωρία στο να υποδειχθεί αυτό το κρυφό χέρι ως εβραϊκό είναι πολύ μικρό». (Τα κάθε λογής μεταφυσικής παράκρουσης αποσπάσματα από τις εκπομπές του Χαρδαβέλα που παραθέτει ο συγγραφέας στο βιβλίο είναι ακραία δείγματα αυτής της «λογικής», αλλά δεν είναι δυστυχώς τα μόνα).

Σήμερα, η άρχουσα τάξη του ελληνικού καπιταλισμού μέσα στην κρίση της προσπαθεί να επανακάμψει στη Μέση Ανατολή μέσα από στρατιωτικο-οικονομικούς άξονες με το Ισραήλ, με το κράτος μαντρόσκυλο του ιμπεριαλισμού και σφαγέα του Παλαιστινιακού λαού. Το τελευταίο βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά είναι, πέρα από μια τεκμηριωμένη συνεισφορά στην πάλη ενάντια στο ρατσισμό και τους φασίστες, και μια καλή υπενθύμιση ότι η αριστερά δεν πρέπει ποτέ να συγχέει τη σύγκρουση με το σιωνιστικό κράτος-δολοφόνο, με τις θεωρίες παγκόσμιας συνωμοσίας τύπου «Πρωτοκόλλων». Θεωρίες που ανοίγουν τα περιθώρια να καλλιεργείται ο ρατσιστικός αντισημιτισμός και αφήνουν στο απυρόβλητο την κυβέρνηση και τον ίδιο τον καπιταλισμό σαν σύστημα, ρίχνοντας νερό στο μύλο των νεοναζί της Χρυσής Αυγής.

Κώστας Πίττας

Τιμή 18€, 393 σελίδες

Εκδόσεις Πόλις, 2013